Bandoneon, tahminen 1845 yılında icat edilen ve Almanya kökenli tuşlu ve körüklü koncertinas isimli enstrümanlar ailesinin bir üyesidir. Koncertinas –İngiliz Adaları’nda kullanılanlardan farklı olarak- her iki tarafında 14 tuşu olan küçük kare bir enstrümandır. Tahminen 1856 yılında tuş sayısı 70’ten fazlaya çıkarılmış ve bu enstrümana Krefeld, kuzey Almanya’da bir müzik dükkânı sahibi Heinrich Band anısına ticari isim olarak ‘Bandoneon’ adı verilmiştir.
Bandoneon Almanya’da çeşitli boyutlar sistemlerde geliştirildi. Pek çok modelden biri olan ‘Reinlander’ -Rein bölgesinden- 19.yy’ın sonunda ‘Chemnitzer’ modelinin -Chemnitz şehrinden- Polonyalı ve Çek göçmenler tarafından ABD götürülmesi gibi Arjantin’e ulaştı. Almanya kuzey ve güney Amerika’ya o yıllarda çokça müzik enstrümanı satmıştır, örn. Blues müziğinde kullanılan armonika, Cajun müziğinde kullanılan melodeon kuzeydoğu Brezilya ve Kolombiya’ya her tip akordeon olmak üzere.
Tango ve bandoneon
Bandoneon Buenos Aires’e çok çabuk uyum sağladı ve Tango’nun sembolü oldu. Hiçbir zaman BsAs’de üretilmedi. 1911’den savaş sonrası birkaç yıla kadar çoğu bandoneon Alman Alfred Arnold tarafından yapılmıştır. Bandoneon dünyasında AA (Double A - Dople A) olarak anılan Arjantin bandoneonu 71 tuşlu ve 2 sesli bir enstrümandır. Her tuş körüğün açılma veya kapanma pozisyonuna göre farklı nota çalar (bisonorik). Dünyada ve özellikle Arjantinde kabul gören bisonorik sistemdir. Sağ elde tiz sesler ve sol elde de bas seslerin bulunduğu bandoneon, açarken ve kaparken aynı tuşlardan farklı sesler çıkardığı için aslen 4 farklı klavyeye sahiptir. Bu yüzden dünyanın en zor enstrumanları arasında gösterilmektedir.
1925 yılı civarında Paris’te yaşayan akordeonist ve tamircisi İtalyan Charles Peguri her tuşun her iki durumda da aynı sesi verdiği yeni bir klavye tasarladı (unisonorik) ve Fransa’da Tango müziği için yaygın kulanım alanı buldu.
Günümüzde de özellikle Almanya'da olmak üzere yeni bandoneonlar üretilmesine karşın dünyada hala eski bandoneonların kullanılması tercih edilmektedir. Özellikle Alfred Arnold tarafından üretilen eski bandoneonların sesi ve tınısı yeni bandoneonlarda alınamamaktadır.
En sık sorulan sorular arasında "Premier" bandoneonların "Alfred Arnold" bandoneonlardan farkının ne olduğu gelmektedir. İkisi de aslen Alfred Arnold fabrikasında üretilen ve aynı tip bandoneondur. Farklı ülkelere satmak için ticari olarak Premier ismi tercih edilmiştir.
Bandoneon aslen dini törenlerde kullanılmak üzere yapılmış ve kilise orgunun taşınabilir alternatifi olarak düşünülmüştür. Arjantin'e getirildikten sonra adı Tango ile anılmaya başlamıştır. Günümüzde bandoneon sesini klasik müzik, tango, caz, pop ve Elektronik Tango gibi alternatif müziklerde de duymaktayız.
En ünlü Bandoneon virtüözü olarak kabul edilen kişi Arjantin doğumlu Nuevo Tango (Yeni Tango) bestecisi Astor Piazzolla'dır.
Türkiye'deki bandoneon müzisyenleri
- Orhan Avşar
- Burak Şendağ
- Gustavo Battistessa
- Tanju Yıldırım
Bünyesinde bandoneon bulunduran Türk orkestraları
- Tango+ Orkestrası9 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tangorama Orkestrası
- OkOtango1 Nisan 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
Mobil Bandoneon Uygulaması
- Yeni başlayanlar ve müzisyenler için Bandoneon (iPad versiyonu)4 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Yeni başlayanlar ve müzisyenler için Bandoneon (iPhone versiyonu)4 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
Wikimedia Commons'ta Bandoneon ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bandoneon tahminen 1845 yilinda icat edilen ve Almanya kokenli tuslu ve koruklu koncertinas isimli enstrumanlar ailesinin bir uyesidir Koncertinas Ingiliz Adalari nda kullanilanlardan farkli olarak her iki tarafinda 14 tusu olan kucuk kare bir enstrumandir Tahminen 1856 yilinda tus sayisi 70 ten fazlaya cikarilmis ve bu enstrumana Krefeld kuzey Almanya da bir muzik dukkani sahibi Heinrich Band anisina ticari isim olarak Bandoneon adi verilmistir Bandoneon source source Bandoneon Almanya da cesitli boyutlar sistemlerde gelistirildi Pek cok modelden biri olan Reinlander Rein bolgesinden 19 yy in sonunda Chemnitzer modelinin Chemnitz sehrinden Polonyali ve Cek gocmenler tarafindan ABD goturulmesi gibi Arjantin e ulasti Almanya kuzey ve guney Amerika ya o yillarda cokca muzik enstrumani satmistir orn Blues muziginde kullanilan armonika Cajun muziginde kullanilan melodeon kuzeydogu Brezilya ve Kolombiya ya her tip akordeon olmak uzere Tango ve bandoneon Bandoneon Buenos Aires e cok cabuk uyum sagladi ve Tango nun sembolu oldu Hicbir zaman BsAs de uretilmedi 1911 den savas sonrasi birkac yila kadar cogu bandoneon Alman Alfred Arnold tarafindan yapilmistir Bandoneon dunyasinda AA Double A Dople A olarak anilan Arjantin bandoneonu 71 tuslu ve 2 sesli bir enstrumandir Her tus korugun acilma veya kapanma pozisyonuna gore farkli nota calar bisonorik Dunyada ve ozellikle Arjantinde kabul goren bisonorik sistemdir Sag elde tiz sesler ve sol elde de bas seslerin bulundugu bandoneon acarken ve kaparken ayni tuslardan farkli sesler cikardigi icin aslen 4 farkli klavyeye sahiptir Bu yuzden dunyanin en zor enstrumanlari arasinda gosterilmektedir 1925 yili civarinda Paris te yasayan akordeonist ve tamircisi Italyan Charles Peguri her tusun her iki durumda da ayni sesi verdigi yeni bir klavye tasarladi unisonorik ve Fransa da Tango muzigi icin yaygin kulanim alani buldu Gunumuzde de ozellikle Almanya da olmak uzere yeni bandoneonlar uretilmesine karsin dunyada hala eski bandoneonlarin kullanilmasi tercih edilmektedir Ozellikle Alfred Arnold tarafindan uretilen eski bandoneonlarin sesi ve tinisi yeni bandoneonlarda alinamamaktadir En sik sorulan sorular arasinda Premier bandoneonlarin Alfred Arnold bandoneonlardan farkinin ne oldugu gelmektedir Ikisi de aslen Alfred Arnold fabrikasinda uretilen ve ayni tip bandoneondur Farkli ulkelere satmak icin ticari olarak Premier ismi tercih edilmistir Bandoneon aslen dini torenlerde kullanilmak uzere yapilmis ve kilise orgunun tasinabilir alternatifi olarak dusunulmustur Arjantin e getirildikten sonra adi Tango ile anilmaya baslamistir Gunumuzde bandoneon sesini klasik muzik tango caz pop ve Elektronik Tango gibi alternatif muziklerde de duymaktayiz En unlu Bandoneon virtuozu olarak kabul edilen kisi Arjantin dogumlu Nuevo Tango Yeni Tango bestecisi Astor Piazzolla dir Turkiye deki bandoneon muzisyenleriOrhan Avsar Burak Sendag Gustavo Battistessa Tanju YildirimBunyesinde bandoneon bulunduran Turk orkestralariTango Orkestrasi9 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tangorama Orkestrasi OkOtango1 Nisan 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizTangoMobil Bandoneon UygulamasiYeni baslayanlar ve muzisyenler icin Bandoneon iPad versiyonu 4 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Yeni baslayanlar ve muzisyenler icin Bandoneon iPhone versiyonu 4 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca bandoneon the mim musical instruments museum 2 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Eylul 2017 a b Sfetcu N 2014 The Music Sound 2 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Eylul 2017 Wikimedia Commons ta Bandoneon ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir