Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde konu hakkında evrensel bir bakış açısı yansıtmamaktadır. (Temmuz 2020) |
Baskıya karşı direnme hakkı, anayasa ve yasalara aykırı davranışlarıyla hukuku dışlayarak ve hukuksuzluk yapmaya devam ederek baskıcı bir rejimle devleti yönetmeye çalışan iktidara karşı başkaldırma hakkıdır.Türkiye'de 1961 Anayasasında, “Anayasa ve hukuk dışı tutum ve davranışlarıyla meşruluğunu kaybetmiş bir iktidara karşı direnme hakkını kullanarak 27 Mayıs 1960 Devrimi’ni yapan Türk Milleti” ifadeleriyle direnme hakkı tanımlanmıştır.
Unsurları
Baskıya karşı direnme hakkının varlığı için aranan ilk unsur, hukukun var olmadığı bir siyasal yapının varlığıdır. Bunun iki farklı şekilde olabileceği ileri sürülür. İlk durumda, iktidar yönetimi meşru olmayan yollardan ele geçirmiş ve yönetimini sürdürmektedir. İkinci durumda ise iktidar meşru yollardan yönetimi ele geçirmiş fakat sonradan hukukun dışına çıkmıştır. Bu durumda oluşan baskı ve zulüm boyutuna ulaşan haksızlığa karşı direnme hakkını doğuracağı kabul edilmektedir. Bu hakkın varlığı için aranan bir diğer unsur ise siyasal iktidarın yasalara uygunluğunu (meşruiyetini) yitirmesidir. İktidar, o devletin toprakları içerisinde yaşayan kişilerce seçilmiş ve kanunlardan aldığı yetkilerle görev yapan bir organdır. Bu organın meşruiyetini ne zaman yitireceği ise doktrinde tartışılan bir konudur. Bu konuda görüş bildiren normativist pozitivistlere göre, meşru olan bir üst yasaya uygun olandır. Sosyolojik doktrine göre ise meşru olan, yürürlükteki hukuk kurallarının sosyal düzenin kendi yasalarına uygun olmasıdır. Nitekim hukuk kuralları bu yasalardan doğmaktadır. Kuralların amacı, bireyin ve toplumun mutluluğudur. Mutluluk ise özgürlüktür. Bu nedenle hukuk düzeninin meşruluğu özgürlüktür. Özgürlüğü sağlayamayan hukuk düzenleri meşruiyetini yitirir.
Meşru bir haktan bahsedebilmek için gereken bir diğer unsur da hukuksuzluğun zulüm ve baskıya dönüşmesidir. Her hukuksuzluk bu hakkın doğması için sebep sayılmaz. Hukuksuzlukların ağırlığı ve sürekliliği bu hakkı belirler. Buna göre, söz konusu hukuksuzluklara karşı etkili bir hukuki yol yok ise veyahut var olmakla birlikte etkili değil ise bu hakkın kullanılabilmesi gerekir.
Direnme hakkının kullanılma sebebinin hukukun üstünlüğü olması gerekir. Buna göre bu hak meşru bir amaç için kullanılabilmelidir, o amaç da hukukun üstünlüğüdür. İktidarın, devletin ve bireylerin uyduğu bir hukuk düzeninin varlığı gereklidir. Yine bu hakkın başka bir çarenin olmadığı durumlarda, yani son çare olarak kullanılması da aranan bir diğer şarttır.
Kaynakça
- ^ Taşkın 2004, ss. 37-38.
- ^ Kili & Gözübüyük 2000, s. 174.
- ^ Taşkın 2004, s. 39.
- ^ Taşkın 2004, s. 42.
- ^ Taşkın 2004, s. 45.
- ^ Taşkın 2004, s. 46.
- ^ Taşkın 2004, s. 47.
- Kaynaklar
- Kili, Suna; Gözübüyük, A. Şeref (2000). Türk Anayasa Metinleri (2. bas.). İstanbul: TİB Kültür Yayınları.
- Taşkın, Ahmet (2004). "Baskıya Karşı Direnme Hakkı". Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 52. 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Haziran 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde konu hakkinda evrensel bir bakis acisi yansitmamaktadir Maddeyi gelistirerek ve sorunu tartisma sayfasinda tartisarak maddenin evrensellesmesini saglayabilirsiniz Temmuz 2020 Baskiya karsi direnme hakki anayasa ve yasalara aykiri davranislariyla hukuku dislayarak ve hukuksuzluk yapmaya devam ederek baskici bir rejimle devleti yonetmeye calisan iktidara karsi baskaldirma hakkidir Turkiye de 1961 Anayasasinda Anayasa ve hukuk disi tutum ve davranislariyla mesrulugunu kaybetmis bir iktidara karsi direnme hakkini kullanarak 27 Mayis 1960 Devrimi ni yapan Turk Milleti ifadeleriyle direnme hakki tanimlanmistir UnsurlariBaskiya karsi direnme hakkinin varligi icin aranan ilk unsur hukukun var olmadigi bir siyasal yapinin varligidir Bunun iki farkli sekilde olabilecegi ileri surulur Ilk durumda iktidar yonetimi mesru olmayan yollardan ele gecirmis ve yonetimini surdurmektedir Ikinci durumda ise iktidar mesru yollardan yonetimi ele gecirmis fakat sonradan hukukun disina cikmistir Bu durumda olusan baski ve zulum boyutuna ulasan haksizliga karsi direnme hakkini doguracagi kabul edilmektedir Bu hakkin varligi icin aranan bir diger unsur ise siyasal iktidarin yasalara uygunlugunu mesruiyetini yitirmesidir Iktidar o devletin topraklari icerisinde yasayan kisilerce secilmis ve kanunlardan aldigi yetkilerle gorev yapan bir organdir Bu organin mesruiyetini ne zaman yitirecegi ise doktrinde tartisilan bir konudur Bu konuda gorus bildiren normativist pozitivistlere gore mesru olan bir ust yasaya uygun olandir Sosyolojik doktrine gore ise mesru olan yururlukteki hukuk kurallarinin sosyal duzenin kendi yasalarina uygun olmasidir Nitekim hukuk kurallari bu yasalardan dogmaktadir Kurallarin amaci bireyin ve toplumun mutlulugudur Mutluluk ise ozgurluktur Bu nedenle hukuk duzeninin mesrulugu ozgurluktur Ozgurlugu saglayamayan hukuk duzenleri mesruiyetini yitirir Mesru bir haktan bahsedebilmek icin gereken bir diger unsur da hukuksuzlugun zulum ve baskiya donusmesidir Her hukuksuzluk bu hakkin dogmasi icin sebep sayilmaz Hukuksuzluklarin agirligi ve surekliligi bu hakki belirler Buna gore soz konusu hukuksuzluklara karsi etkili bir hukuki yol yok ise veyahut var olmakla birlikte etkili degil ise bu hakkin kullanilabilmesi gerekir Direnme hakkinin kullanilma sebebinin hukukun ustunlugu olmasi gerekir Buna gore bu hak mesru bir amac icin kullanilabilmelidir o amac da hukukun ustunlugudur Iktidarin devletin ve bireylerin uydugu bir hukuk duzeninin varligi gereklidir Yine bu hakkin baska bir carenin olmadigi durumlarda yani son care olarak kullanilmasi da aranan bir diger sarttir Kaynakca Taskin 2004 ss 37 38 Kili amp Gozubuyuk 2000 s 174 Taskin 2004 s 39 Taskin 2004 s 42 Taskin 2004 s 45 Taskin 2004 s 46 Taskin 2004 s 47 KaynaklarKili Suna Gozubuyuk A Seref 2000 Turk Anayasa Metinleri 2 bas Istanbul TIB Kultur Yayinlari Taskin Ahmet 2004 Baskiya Karsi Direnme Hakki Turkiye Barolar Birligi Dergisi 52 24 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Haziran 2020