Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bağımlı kişilik bozukluğu (BKB), Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından ileri derecede bağımlı, uysal ve boyun eğen kişilik olarak kendini belli eden kişilik bozukluğu olarak tanımlanmıştır. Bu kişilik bozukluğu, insanların duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarını karşılamak için başkalarına bağımlı olduğu uzun vadeli bir durumdur. Bağımlı kişilik bozukluğu, aşırı korku ve kaygı ile karakterize edilen bir C kümesi kişilik bozukluğudur. Genel olarak erken yetişkinlik döneminde semptomplar ortaya çıkmaya başlar. Semptomlar, aşırı pasiflik, ilişkilerin sona ermesi sonucu yıkım veya çaresizlik, sorumluluklardan kaçınma ve aşırı derecede boyun eğme gibi davranışları içerir.
| Bağımlı kişilik bozukluğu | |
|---|---|
| Uzmanlık | Psikiyatri, Psikoloji |
| Belirtiler | Karar vermekten kaçınma, terk edilme korkusu, pasif ve/veya yapışkan davranış, düşük sosyal sınırlar, eleştiriye aşırı duyarlılık |
| Komplikasyon | Bağımlı veya istismarcı ilişkiler, intihar, kendine zarar verme |
| Risk faktörü | Aşırı korumacı katı ebeveynlik, otoriter ebeveynlik |
| Ayırıcı tanı | Borderline kişilik bozukluğu |
| Tedavi | Psikoterapi |
Semptomlar
Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişiler, karar verme konusunda diğer insanlara aşırı bağımlıdır. Diğer insanlardan sürekli onay almaları gerektiğinden kendi başlarına karar veremezler. Sonuç olarak, BKB teşhisi konan bireyler, kararlarına güvenecek özgüvene sahip olmadıkları için, başkalarının ihtiyaç ve görüşlerini kendilerinden üstün tutma eğilimindedir. Bu tür davranışlar, BKB'li kişilerin neden pasif ve yapışkan davranış gösterme eğiliminde olduğunu açıklayabilir. Bu bireyler ayrılıktan aşırı derecede korkarlar ve yalnız kalmaya dayanamazlar. Yalnız olduklarında, diğer insanlara aşırı bağımlılıkları nedeniyle izolasyon ve yalnızlık duyguları yaşarlar. Genel olarak BKB'li insanlar karamsardır, herşeyin en kötüsünü beklerler veya en kötüsünün olacağına inanırlar. Daha içe dönük olma eğilimindedirler, eleştiriye karşı daha hassastırlar ve reddedilmekten korkarlar.
Risk faktörleri
İhmal geçmişi olan ve istismarcı bir şekilde yetiştirilen kişiler, bağımlı kişilik bozukluğu geliştirmeye daha yatkındır. Aşırı korumacı veya otoriter ebeveynlere sahip olanlar da BKB geliştirme riski altındadır. Ailede geçmişinde anksiyete bozukluğu öyküsü olması, 2004 yılında yapılan bir ikiz çalışmasında toplu olarak kişilik bozuklukları için 0.81 kalıtsallık bulduğu için BKB'nin gelişiminde rol oynayabilir.
Teşhis
Klinisyenler ve klinik araştırmacılar bağımlı kişilik bozukluğunu dort bileşen altında incelerler:
- Bilişsel: diğer insanların kendilerinden daha güçlü olduğu inancıyla birleştiğinde, kişinin kendini güçsüz ve etkisiz olarak algılaması
- Motivasyonel: koruyucular ve bakıcılar ile ilişki kurma ve sürdürme arzusu.
- Davranışsal: Kişiler arası bağları güçlendirmek, terk edilme ve reddedilme olasılığını en aza indirmek için tasarlanmış, ilişkiyi kolaylaştıran bir davranış modeli.
- Duygusal: Terk edilme korkusu, reddedilme korkusu ve otorite figürleri tarafından değerlendirilme kaygısı
Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM)
Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM), bağımlı kişilik bozukluğu için bir tanı içerir. Uysal ve yapışkan davranışlara ve ayrılma korkularına yol açan, yaygın ve aşırı ilgilenilme ihtiyacını ifade eder. Bu, erken yetişkinlikten önce başlar ve çeşitli bağlamlarda mevcut olabilir.
DSM Beşinci Baskısında (DSM-5) bağımlı kişilik bozukluğunun sekiz özelliğinin bulunduğu bir liste vardır. Tanı konulabilmesi için, kişinin aşağıdaki semptomlardan en az 5'ini göstermelidir:
- Başkalarından aşırı miktarda tavsiye ve güvence almadan günlük kararlar almakta güçlük çeker.
- Yaşamlarının çoğu önemli alanında sorumluluğunu başkalarının üstlenmesine ihtiyaç duyar.
- Destek veya onay kaybından korktuğu için başkalarıyla anlaşmazlığını ifade etmekte güçlük çeker.
- Projeleri başlatmakta veya kendi başına bir şeyler yapmakta zorluk çeker (motivasyon veya enerji eksikliğinden ziyade muhakeme veya yeteneklere olan özgüven eksikliğinden dolayı).
- Başkalarından ilgi ve destek almak için aşırı çaba sarf eder ve hoş olmayan şeyleri yapmaya gönüllü olur.
- Kendilerine bakamayacaklarına dair abartılı korkular nedeniyle yalnızken kendini rahatsız veya çaresiz hisseder.
- Yakın bir ilişki sona erdiğinde, bakım ve destek kaynağı olarak acilen başka bir ilişki arar.
- Kendi başının çaresine bakmak zorunda bırakılma korkusuyla gerçekçi olmayan bir biçimde meşgul olur.
Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabının dördüncü baskısında bağımlı kişilik bozukluğu da dahil olmak üzere kişilik bozuklukları tanısı, aşırı tanısal komorbidite, yetersiz kapsam, normal psikolojik işlevsellik ile belirsiz sınırlar ve bireyler arasındaki heterojenlik gibi nedenlerle sorunlu bulunmuştur.
Uluslararası Hastalık Sınıflandırması (ICD)
Dünya Sağlık Örgütü'nün ICD-10'u bağımlı kişilik bozukluğunu F60.7 31 Mart 2020 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi maddesinde listeler. Tanı için, kişinin aşağıdaki belirtilerden en az 4'ünü göstermesi gerekir:
- Başkalarının kişinin önemli yaşam kararlarının çoğunu vermesini teşvik etmek veya buna izin vermek.
- Kişinin kendi ihtiyaçlarını bağımlı olduğu kişilere tabi tutması ve onların isteklerine aşırı derecede uyması.
- Bireyin bağlı olduğu insanlardan makul taleplerde bile bulunmada isteksizliği.
- Kendine bakamayacağına dair abartılı korkular nedeniyle yalnızken kendini rahatsız veya çaresiz hissetmek.
- Yakın ilişki içinde olduğu bir kişi tarafından terk edilme ve kendi başının çaresine bakmak zorunda kalması için terk edilme korkusuyla meşgul olma.
- Başkalarından aşırı miktarda tavsiye ve güvence almadan günlük kararlar alma kapasitesinin sınırlı olması.
İlişkili özellikler, kendini çaresiz, yetersiz ve dayanma gücünden yoksun olarak algılamayı içerebilir.
Herhangi bir özel kişilik bozukluğu tanısının aynı zamanda bir dizi genel kişilik bozukluğu ölçütünü karşılaması ICD-10'un bir gereğidir.
Tedavi
BKB'si olan kişiler genellikle psikoterapi ile tedavi edilir. Bu terapinin temel amacı, bireyi daha bağımsız hale getirmek ve çevresindeki insanlarla sağlıklı ilişkiler kurmasına yardımcı olmaktır. Bu onların özgüvenlerini ve kendilerine karşı olan saygılarını geliştirerek yapılır.
BKB'leri nedeniyle depresyon veya anksiyetesi olan hastaları tedavi etmek için ilaç kullanılabilir, ancak bu BKB'nin neden olduğu temel sorunları tedavi etmez.
Kaynakça
- ^ www.mentalhealth.com, 2018-08-09
- ^ "What are Cluster C Personality Disorders?". Online Psychology Degree Guide (İngilizce). 9 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2022.
- ^ a b Practitioner's guide to evidence-based psychotherapy. Jane E. Fisher, William T. O'Donohue. New York: Springer. 2006. ISBN . OCLC 209912684.
- ^ Nolen-Hoeksema, Susan (2014). Abnormal psychology. Sixth edition. New York, NY. ISBN . OCLC 855264280.
- ^ "Dependent Personality Disorder | Behavenet". www.behavenet.com. Erişim tarihi: 12 Ekim 2022.
- ^ American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC: Author.
- ^ Clark, Lee Anna (2007). "Assessment and diagnosis of personality disorder: perennial issues and an emerging reconceptualization". Annual Review of Psychology. 58: 227-257. doi:10.1146/annurev.psych.57.102904.190200. ISSN 0066-4308. (PMID) 16903806. 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2022.
- ^ "ICD-10 Version:2019". icd.who.int. 31 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2022.
- ^ a b Contributors, WebMD Editorial. "Dependent Personality Disorder". WebMD (İngilizce). 10 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2022.
 | Psikoloji ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bagimli kisilik bozuklugu BKB Amerikan Psikiyatri Birligi tarafindan ileri derecede bagimli uysal ve boyun egen kisilik olarak kendini belli eden kisilik bozuklugu olarak tanimlanmistir Bu kisilik bozuklugu insanlarin duygusal ve fiziksel ihtiyaclarini karsilamak icin baskalarina bagimli oldugu uzun vadeli bir durumdur Bagimli kisilik bozuklugu asiri korku ve kaygi ile karakterize edilen bir C kumesi kisilik bozuklugudur Genel olarak erken yetiskinlik doneminde semptomplar ortaya cikmaya baslar Semptomlar asiri pasiflik iliskilerin sona ermesi sonucu yikim veya caresizlik sorumluluklardan kacinma ve asiri derecede boyun egme gibi davranislari icerir Bagimli kisilik bozukluguUzmanlikPsikiyatri PsikolojiBelirtilerKarar vermekten kacinma terk edilme korkusu pasif ve veya yapiskan davranis dusuk sosyal sinirlar elestiriye asiri duyarlilikKomplikasyonBagimli veya istismarci iliskiler intihar kendine zarar vermeRisk faktoruAsiri korumaci kati ebeveynlik otoriter ebeveynlikAyirici taniBorderline kisilik bozukluguTedaviPsikoterapiSemptomlarBagimli kisilik bozuklugu olan kisiler karar verme konusunda diger insanlara asiri bagimlidir Diger insanlardan surekli onay almalari gerektiginden kendi baslarina karar veremezler Sonuc olarak BKB teshisi konan bireyler kararlarina guvenecek ozguvene sahip olmadiklari icin baskalarinin ihtiyac ve goruslerini kendilerinden ustun tutma egilimindedir Bu tur davranislar BKB li kisilerin neden pasif ve yapiskan davranis gosterme egiliminde oldugunu aciklayabilir Bu bireyler ayriliktan asiri derecede korkarlar ve yalniz kalmaya dayanamazlar Yalniz olduklarinda diger insanlara asiri bagimliliklari nedeniyle izolasyon ve yalnizlik duygulari yasarlar Genel olarak BKB li insanlar karamsardir herseyin en kotusunu beklerler veya en kotusunun olacagina inanirlar Daha ice donuk olma egilimindedirler elestiriye karsi daha hassastirlar ve reddedilmekten korkarlar Risk faktorleriIhmal gecmisi olan ve istismarci bir sekilde yetistirilen kisiler bagimli kisilik bozuklugu gelistirmeye daha yatkindir Asiri korumaci veya otoriter ebeveynlere sahip olanlar da BKB gelistirme riski altindadir Ailede gecmisinde anksiyete bozuklugu oykusu olmasi 2004 yilinda yapilan bir ikiz calismasinda toplu olarak kisilik bozukluklari icin 0 81 kalitsallik buldugu icin BKB nin gelisiminde rol oynayabilir TeshisKlinisyenler ve klinik arastirmacilar bagimli kisilik bozuklugunu dort bilesen altinda incelerler Bilissel diger insanlarin kendilerinden daha guclu oldugu inanciyla birlestiginde kisinin kendini gucsuz ve etkisiz olarak algilamasi Motivasyonel koruyucular ve bakicilar ile iliski kurma ve surdurme arzusu Davranissal Kisiler arasi baglari guclendirmek terk edilme ve reddedilme olasiligini en aza indirmek icin tasarlanmis iliskiyi kolaylastiran bir davranis modeli Duygusal Terk edilme korkusu reddedilme korkusu ve otorite figurleri tarafindan degerlendirilme kaygisiMental Bozukluklarin Tanisal ve Istatistiksel El Kitabi DSM Mental Bozukluklarin Tanisal ve Istatistiksel El Kitabi DSM bagimli kisilik bozuklugu icin bir tani icerir Uysal ve yapiskan davranislara ve ayrilma korkularina yol acan yaygin ve asiri ilgilenilme ihtiyacini ifade eder Bu erken yetiskinlikten once baslar ve cesitli baglamlarda mevcut olabilir DSM Besinci Baskisinda DSM 5 bagimli kisilik bozuklugunun sekiz ozelliginin bulundugu bir liste vardir Tani konulabilmesi icin kisinin asagidaki semptomlardan en az 5 ini gostermelidir Baskalarindan asiri miktarda tavsiye ve guvence almadan gunluk kararlar almakta gucluk ceker Yasamlarinin cogu onemli alaninda sorumlulugunu baskalarinin ustlenmesine ihtiyac duyar Destek veya onay kaybindan korktugu icin baskalariyla anlasmazligini ifade etmekte gucluk ceker Projeleri baslatmakta veya kendi basina bir seyler yapmakta zorluk ceker motivasyon veya enerji eksikliginden ziyade muhakeme veya yeteneklere olan ozguven eksikliginden dolayi Baskalarindan ilgi ve destek almak icin asiri caba sarf eder ve hos olmayan seyleri yapmaya gonullu olur Kendilerine bakamayacaklarina dair abartili korkular nedeniyle yalnizken kendini rahatsiz veya caresiz hisseder Yakin bir iliski sona erdiginde bakim ve destek kaynagi olarak acilen baska bir iliski arar Kendi basinin caresine bakmak zorunda birakilma korkusuyla gercekci olmayan bir bicimde mesgul olur Mental Bozukluklarin Tanisal ve Sayimsal El Kitabinin dorduncu baskisinda bagimli kisilik bozuklugu da dahil olmak uzere kisilik bozukluklari tanisi asiri tanisal komorbidite yetersiz kapsam normal psikolojik islevsellik ile belirsiz sinirlar ve bireyler arasindaki heterojenlik gibi nedenlerle sorunlu bulunmustur Uluslararasi Hastalik Siniflandirmasi ICD Dunya Saglik Orgutu nun ICD 10 u bagimli kisilik bozuklugunu F60 7 31 Mart 2020 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi maddesinde listeler Tani icin kisinin asagidaki belirtilerden en az 4 unu gostermesi gerekir Baskalarinin kisinin onemli yasam kararlarinin cogunu vermesini tesvik etmek veya buna izin vermek Kisinin kendi ihtiyaclarini bagimli oldugu kisilere tabi tutmasi ve onlarin isteklerine asiri derecede uymasi Bireyin bagli oldugu insanlardan makul taleplerde bile bulunmada isteksizligi Kendine bakamayacagina dair abartili korkular nedeniyle yalnizken kendini rahatsiz veya caresiz hissetmek Yakin iliski icinde oldugu bir kisi tarafindan terk edilme ve kendi basinin caresine bakmak zorunda kalmasi icin terk edilme korkusuyla mesgul olma Baskalarindan asiri miktarda tavsiye ve guvence almadan gunluk kararlar alma kapasitesinin sinirli olmasi Iliskili ozellikler kendini caresiz yetersiz ve dayanma gucunden yoksun olarak algilamayi icerebilir Herhangi bir ozel kisilik bozuklugu tanisinin ayni zamanda bir dizi genel kisilik bozuklugu olcutunu karsilamasi ICD 10 un bir geregidir TedaviBKB si olan kisiler genellikle psikoterapi ile tedavi edilir Bu terapinin temel amaci bireyi daha bagimsiz hale getirmek ve cevresindeki insanlarla saglikli iliskiler kurmasina yardimci olmaktir Bu onlarin ozguvenlerini ve kendilerine karsi olan saygilarini gelistirerek yapilir BKB leri nedeniyle depresyon veya anksiyetesi olan hastalari tedavi etmek icin ilac kullanilabilir ancak bu BKB nin neden oldugu temel sorunlari tedavi etmez Kaynakca www mentalhealth com 2018 08 09 What are Cluster C Personality Disorders Online Psychology Degree Guide Ingilizce 9 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2022 a b Practitioner s guide to evidence based psychotherapy Jane E Fisher William T O Donohue New York Springer 2006 ISBN 978 0 387 28370 8 OCLC 209912684 Nolen Hoeksema Susan 2014 Abnormal psychology Sixth edition New York NY ISBN 978 0 07 803538 8 OCLC 855264280 Dependent Personality Disorder Behavenet www behavenet com Erisim tarihi 12 Ekim 2022 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link American Psychiatric Association 2013 Diagnostic and statistical manual of mental disorders 5th ed Washington DC Author Clark Lee Anna 2007 Assessment and diagnosis of personality disorder perennial issues and an emerging reconceptualization Annual Review of Psychology 58 227 257 doi 10 1146 annurev psych 57 102904 190200 ISSN 0066 4308 PMID 16903806 14 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2022 ICD 10 Version 2019 icd who int 31 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2022 a b Contributors WebMD Editorial Dependent Personality Disorder WebMD Ingilizce 10 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2022 Psikoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz