Behzat Hâki Butak (16 Ekim 1889, Bursa - 26 Ekim 1963, İstanbul), Türk tiyatro oyuncusuydu.
Behzat Hâki Butak | |
---|---|
Doğum | 16 Ekim 1889 Bursa, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 26 Ekim 1963 (74 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Meslek | Tiyatro ve sinema oyuncusu, para koleksiyoneri |
Etkin yıllar | 1917-1963 |
Cumhuriyet döneminde Türk tiyatrosunun en önemli isimlerinden birisi olan sanatçı, tiyatro çevrelerinde “Büyük Behzad” veya “Baba Behzad” olarak tanındı. Darülbedayi Osmani’nin (Şehir Tiyatroları) ilk katılımcılarından biri idi. Bu kurumda oyuncu, yönetmen, yönetici, dekoratör, turne düzenleyicisi, mâlî koordinatör olarak hizmet verdi.Kayseri Gülleri başlıklı oyundaki Bodos Ağa rolü ile ünlendi. Tiyatroculuğunun yanı sıra 36 filmde çeşitli roller alarak sinema oyunculuğu yaptı.
Eski para koleksiyonu yapan sanatçı, Türk nümismatik tarihi açısından önemli isimler arasında yer alır.
Hayatı
1889 yılında Bursa'da doğdu. Babası Bursa Islahhanesi Başkâtibi Halil Hâki Bey idi. Tiyatroyla ilk karşılaşması Mihaliç'e gelen "Gavril Tiyatro ve Cambaz Kumpanyası"nı seyretmesiyle oldu.
1906'da babasının ölümü üzerine İstanbul'a giderek Mercan İdadisi'ne girdi. Namık Kemal'in yapıtlarını getirdiği için okuldan uzaklaştırılınca ve Ticaret Okulu'na geçti. Resim ve tiyatroya ilgi duyuyordu. Hem ressam, hem de orta oyuncusu olan 'den resim Vahram Papazyan'dan oyunculuk dersleri aldı.
1908 Temmuz’unda amatör bir orta oyunu temsiline çıkarak tiyatro yaşamına ayak bastı. Hayatının ilk rolü: “Kavuklu arkası” idi. Ardından Muazzez'in kurduğu "Sahne-i heves" adlı toplulukla profesyonel oldu. Aynı yıl Sanayi-i Nefise Mektebi'ne girerek orada bir tiyatro meydana getirdi. Şehzadebaşı'nda Letafet Apartmanı karşısında "Osmanağa" tiyatrosunda Victor Hugo'dan çevrilen "Ancelo Mari Piyer" piyesini oynadılar. Seyirci bulamayan grup dağılmak zorunda kaldı.
1909 yılında Hariciye Nezareti Behzat'ın da içinde bulunduğu dört kişilik bir öğrenci grubunu, elektrik mühendisliği eğitimi için İtalya’ya gönderdi. Ancak gittikleri fabrika grevde olduğundan eğitim göremediler. Behzat, iki aylık süre içinde Roma ve Napoli’deki tiyatroları inceledi.
İstanbul’a dönüşünde "Darüttemsili Osmani” grubunda yer aldı. Fazıl Reşit ve Aktör Hüseyin Kâni Bey'in yazdıkları "Ramses" piyesinde "Kahin" rolünü oynadı. Abdürrezzak Abdi Efendi'den Tulûat tekniklerini öğrendi. Ardından ’na girdi. 1910'da Otello Kâmil ve Komik Ali Rıza Efendi'nin de bulunduğu bir toplulukla Karadeniz turnesine çıktı, ancak Giresun'da saldırıya uğradı ve canını kurtarabilmek için gizlice bir gemiye binip İstanbul'a kaçtı.
1912’de çıkan Balkan Harbi’ne gönüllü katıldı. Döndüğünde çeşitli tiyatro topluluklarında kısa süreli çalıştı. Bir oyunu oynamaya giderken Mahmud Şevket Paşa'nın suikast anını gördü.
Sigmund Weinberg'ün talebi üzerine 1914'te başlanan Himmet Ağa'nın İzdivacı filminde rol aldı. Aynı yıl Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk konservatuvarı olan Darülbedâyi'nin kurulması üzerine sınavlara girip kazandı. Ancak I. Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine savaşa gönüllü katıldı. Çanakkale cephesi’nde savaştı ve kolundan yaralandı.
Mütarekeden sonra yeniden Darülbedâyi çalışmalarına katıldı. “Kayseri Gülleri” oyunundaki “Bodos Ağa” rolü ile büyük ün kazandı. 1920 de Raşit Rıza Samako ve İbnürrefik Ahmet Sekizinci'in kurdukları "Yeni Sahne''ye geçti. Raşit Rıza'nın kurduğu ''Türk Tiyatrosu''nda çalıştı. 1923 yılında tekrar Darülbedayi'ye döndü. Bu süreç içerisinde Ahmet Fehim, Galip Arcan, M. Kemal Küçük, Vasfi Rıza Zobu ve Bedia Muvahhit gibi isimlerle aynı sahneyi paylaştı. Ardından uzunca bir süre Muhsin Ertuğrul'la beraber çalıştı. Ertuğrul, anılarında kendisi için “Ne yaparsa yapsın, yapılması gerekenin en iyisini yapmıştır ve yapacaktır, sahne dışındaki yaşamında da her yaptığı işi kılı kırk yararcasına inceleyerek başarırdı'' demiştir.
1928 de Darülbedayi'e dönen sanatçı hayatının sonuna kadar bu kurumda çalışıp, değişik karakterleri canlandırdı. "Pinti" piyesindeki "Yahudi Azarya", "Venedikli Tâcir"deki "Şaylok" ve nihayet "Mum Söndü"deki "Şetaret Bacı" sanat hayatının en unutulmaz rolleri oldu.
Savaştan sonra Himmet Ağa'nın İzdivacı filmi ile yeniden kamera önüne geçen sanatçı; Leblebici Horhor filmi ile ününe ün kattı.
Sedef kakmacılığından, cilt tezhibine, mozaikçilikten çiniciliğe kadar pek çok sanat dalına ilgi ve yeteneği vardı. Bir süre Beyoğlu'ndaki Butak Pastanesi'ni işletti. Para koleksiyonerliği yapan sanatçı, Türk nümismatik tarihi açısından önemli isimler arasında yer alır.Zahir Güvemli'nin aracılığıyla “Resimli Türk Paraları" (1947) isminde Nümizmatik bir kitap yayımlamıştır.
Son olarak 1960 yılında Tepebaşı Dram Tiyatrosu’nda Aydın Gün’ün kurduğu İstanbul Operası’nda sözlü rol aldı. 1962’de Yıldız Kenter ile birlikte İlhan İskender Tiyatro Ödülü’nü kazandı. 1963 yılında hayatını kaybetti. Suat Taşer ölümünden sonra Cumhuriyet gazetesindeki köşe yazısında “Aktörün ölümü yıldız kaymasına ne kadar benziyor! Kayma sırasında hızla uzanan ışıktan bir yol, sonra hemen ardından, hiçbir şey olmamış gibi kopkoyu, zifiri bir karanlık... ” diye yazıyordu.
Filmografisi
Yıl | İsim | Rol | Notlar |
---|---|---|---|
1917 | Bican Efendi Vekilharç | ||
1918 | Himmet Ağa'nın İzdivacı | ||
1919 | Mürebbiye | Tosun Ağa | |
1921 | Bican Efendi'nin Rüyası | ||
1921 | Bican Efendi Mektep Hocası | ||
1922 | |||
1922 | İstanbul'da Bir Facia-i Aşk | ||
1923 | Leblebici Horhor | Leblebici Horhor | |
1923 | Ateşten Gömlek | ||
1924 | Sözde Kızlar | ||
1928 | Ankara Postası | ||
1929 | Kaçakçılar | ||
1931 | İstanbul Sokaklarında | ||
1932 | Bir Millet Uyanıyor | ||
1933 | |||
1933 | Karım Beni Aldatırsa | ||
1934 | Aysel Bataklı Damın Kızı | ||
1938 | Aynaroz Kadısı | ||
1939 | |||
1941 | Kahveci Güzeli | ||
1942 | |||
1945 | Yayla Kartalı | ||
1946 | Kızılırmak-Karakoyun | ||
1946 | (Domaniç Yolcusu / Unutulan Sır) | ||
1946 | Sonsuz Acı | ||
1948 | Harmankaya | ||
1950 | Zülfikârın Gölgesinde | ||
1951 | |||
1952 | Yavuz Sultan Selim Ağlıyor | ||
1954 | Paydos | ||
1954 | |||
1955 | Mustafa | ||
1959 | |||
1962 | Billur Köşk | ||
1963 | Bahçevan | Tahir Baba |
Kaynakça
- ^ "50 yıl önce "Baba Behzat"ı kaybettik". Atlas Tarih, 22. sayı.
- ^ a b c Tansu Bele, Tiyatromuzun Behzad Baba’sını Saygıyla Anıyoruz, Sanathayati.tv 06.10.2014[]
- ^ a b c d "Vasfi Rıza Zobu, Türk Tiyatrosu'ndan Portreler:Büyük Behzad, Türk Tiyatrosu dergisi" (PDF). 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.
- ^ a b . 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.
- ^ a b "Butak,Behzat Hâki, Bursa Gazeteciler Cemiyeti web sitesi, Erişim tarihi:15.08.2015". 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.
- ^ . 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.
- ^ "İlhan İskender ödülünü Yıldız Kenter ve Behzat Butak kazandı, Ses dergisi, 1962". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.
- ^ ŞAHİN, Hilmi Zafer (Per, 08/24/2023 - 10:06). . www.istdergi.com. 25 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2024. Tarih değerini gözden geçirin:
|tarih=
()
Dış bağlantılar
- IMDb'de Behzat Butak
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Behzat Haki Butak 16 Ekim 1889 Bursa 26 Ekim 1963 Istanbul Turk tiyatro oyuncusuydu Behzat Haki ButakDogum16 Ekim 1889 Bursa Osmanli ImparatorluguOlum26 Ekim 1963 74 yasinda Istanbul TurkiyeMeslekTiyatro ve sinema oyuncusu para koleksiyoneriEtkin yillar1917 1963 Cumhuriyet doneminde Turk tiyatrosunun en onemli isimlerinden birisi olan sanatci tiyatro cevrelerinde Buyuk Behzad veya Baba Behzad olarak tanindi Darulbedayi Osmani nin Sehir Tiyatrolari ilk katilimcilarindan biri idi Bu kurumda oyuncu yonetmen yonetici dekorator turne duzenleyicisi mali koordinator olarak hizmet verdi Kayseri Gulleri baslikli oyundaki Bodos Aga rolu ile unlendi Tiyatroculugunun yani sira 36 filmde cesitli roller alarak sinema oyunculugu yapti Eski para koleksiyonu yapan sanatci Turk numismatik tarihi acisindan onemli isimler arasinda yer alir Hayati1889 yilinda Bursa da dogdu Babasi Bursa Islahhanesi Baskatibi Halil Haki Bey idi Tiyatroyla ilk karsilasmasi Mihalic e gelen Gavril Tiyatro ve Cambaz Kumpanyasi ni seyretmesiyle oldu 1906 da babasinin olumu uzerine Istanbul a giderek Mercan Idadisi ne girdi Namik Kemal in yapitlarini getirdigi icin okuldan uzaklastirilinca ve Ticaret Okulu na gecti Resim ve tiyatroya ilgi duyuyordu Hem ressam hem de orta oyuncusu olan den resim Vahram Papazyan dan oyunculuk dersleri aldi 1908 Temmuz unda amator bir orta oyunu temsiline cikarak tiyatro yasamina ayak basti Hayatinin ilk rolu Kavuklu arkasi idi Ardindan Muazzez in kurdugu Sahne i heves adli toplulukla profesyonel oldu Ayni yil Sanayi i Nefise Mektebi ne girerek orada bir tiyatro meydana getirdi Sehzadebasi nda Letafet Apartmani karsisinda Osmanaga tiyatrosunda Victor Hugo dan cevrilen Ancelo Mari Piyer piyesini oynadilar Seyirci bulamayan grup dagilmak zorunda kaldi 21 Mart 1933 tarihli Cumhuriyet gazetesinde Behzat Haki Bey 1909 yilinda Hariciye Nezareti Behzat in da icinde bulundugu dort kisilik bir ogrenci grubunu elektrik muhendisligi egitimi icin Italya ya gonderdi Ancak gittikleri fabrika grevde oldugundan egitim goremediler Behzat iki aylik sure icinde Roma ve Napoli deki tiyatrolari inceledi Istanbul a donusunde Daruttemsili Osmani grubunda yer aldi Fazil Resit ve Aktor Huseyin Kani Bey in yazdiklari Ramses piyesinde Kahin rolunu oynadi Abdurrezzak Abdi Efendi den Tuluat tekniklerini ogrendi Ardindan na girdi 1910 da Otello Kamil ve Komik Ali Riza Efendi nin de bulundugu bir toplulukla Karadeniz turnesine cikti ancak Giresun da saldiriya ugradi ve canini kurtarabilmek icin gizlice bir gemiye binip Istanbul a kacti 1912 de cikan Balkan Harbi ne gonullu katildi Dondugunde cesitli tiyatro topluluklarinda kisa sureli calisti Bir oyunu oynamaya giderken Mahmud Sevket Pasa nin suikast anini gordu Sigmund Weinberg un talebi uzerine 1914 te baslanan Himmet Aga nin Izdivaci filminde rol aldi Ayni yil Osmanli Imparatorlugu nun ilk konservatuvari olan Darulbedayi nin kurulmasi uzerine sinavlara girip kazandi Ancak I Dunya Savasi nin baslamasi uzerine savasa gonullu katildi Canakkale cephesi nde savasti ve kolundan yaralandi Mutarekeden sonra yeniden Darulbedayi calismalarina katildi Kayseri Gulleri oyunundaki Bodos Aga rolu ile buyuk un kazandi 1920 de Rasit Riza Samako ve Ibnurrefik Ahmet Sekizinci in kurduklari Yeni Sahne ye gecti Rasit Riza nin kurdugu Turk Tiyatrosu nda calisti 1923 yilinda tekrar Darulbedayi ye dondu Bu surec icerisinde Ahmet Fehim Galip Arcan M Kemal Kucuk Vasfi Riza Zobu ve Bedia Muvahhit gibi isimlerle ayni sahneyi paylasti Ardindan uzunca bir sure Muhsin Ertugrul la beraber calisti Ertugrul anilarinda kendisi icin Ne yaparsa yapsin yapilmasi gerekenin en iyisini yapmistir ve yapacaktir sahne disindaki yasaminda da her yaptigi isi kili kirk yararcasina inceleyerek basarirdi demistir 1928 de Darulbedayi e donen sanatci hayatinin sonuna kadar bu kurumda calisip degisik karakterleri canlandirdi Pinti piyesindeki Yahudi Azarya Venedikli Tacir deki Saylok ve nihayet Mum Sondu deki Setaret Baci sanat hayatinin en unutulmaz rolleri oldu Savastan sonra Himmet Aga nin Izdivaci filmi ile yeniden kamera onune gecen sanatci Leblebici Horhor filmi ile unune un katti Sedef kakmaciligindan cilt tezhibine mozaikcilikten cinicilige kadar pek cok sanat dalina ilgi ve yetenegi vardi Bir sure Beyoglu ndaki Butak Pastanesi ni isletti Para koleksiyonerligi yapan sanatci Turk numismatik tarihi acisindan onemli isimler arasinda yer alir Zahir Guvemli nin araciligiyla Resimli Turk Paralari 1947 isminde Numizmatik bir kitap yayimlamistir Son olarak 1960 yilinda Tepebasi Dram Tiyatrosu nda Aydin Gun un kurdugu Istanbul Operasi nda sozlu rol aldi 1962 de Yildiz Kenter ile birlikte Ilhan Iskender Tiyatro Odulu nu kazandi 1963 yilinda hayatini kaybetti Suat Taser olumunden sonra Cumhuriyet gazetesindeki kose yazisinda Aktorun olumu yildiz kaymasina ne kadar benziyor Kayma sirasinda hizla uzanan isiktan bir yol sonra hemen ardindan hicbir sey olmamis gibi kopkoyu zifiri bir karanlik diye yaziyordu FilmografisiYil Isim Rol Notlar1917 Bican Efendi Vekilharc1918 Himmet Aga nin Izdivaci1919 Murebbiye Tosun Aga1921 Bican Efendi nin Ruyasi1921 Bican Efendi Mektep Hocasi19221922 Istanbul da Bir Facia i Ask1923 Leblebici Horhor Leblebici Horhor1923 Atesten Gomlek1924 Sozde Kizlar1928 Ankara Postasi1929 Kacakcilar1931 Istanbul Sokaklarinda1932 Bir Millet Uyaniyor19331933 Karim Beni Aldatirsa1934 Aysel Batakli Damin Kizi1938 Aynaroz Kadisi19391941 Kahveci Guzeli19421945 Yayla Kartali1946 Kizilirmak Karakoyun1946 Domanic Yolcusu Unutulan Sir1946 Sonsuz Aci1948 Harmankaya1950 Zulfikarin Golgesinde19511952 Yavuz Sultan Selim Agliyor1954 Paydos19541955 Mustafa19591962 Billur Kosk1963 Bahcevan Tahir BabaKaynakca 50 yil once Baba Behzat i kaybettik Atlas Tarih 22 sayi a b c Tansu Bele Tiyatromuzun Behzad Baba sini Saygiyla Aniyoruz Sanathayati tv 06 10 2014 olu kirik baglanti a b c d Vasfi Riza Zobu Turk Tiyatrosu ndan Portreler Buyuk Behzad Turk Tiyatrosu dergisi PDF 6 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Agustos 2015 a b 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Agustos 2015 a b Butak Behzat Haki Bursa Gazeteciler Cemiyeti web sitesi Erisim tarihi 15 08 2015 12 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2015 23 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Agustos 2015 Ilhan Iskender odulunu Yildiz Kenter ve Behzat Butak kazandi Ses dergisi 1962 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2015 SAHIN Hilmi Zafer Per 08 24 2023 10 06 www istdergi com 25 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2024 Tarih degerini gozden gecirin tarih yardim Dis baglantilarIMDb de Behzat Butak