Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tekirdağlı Bekri Mustafa Paşa ya da Tekfur-Dağlı Bekri Mustafa Paşa, II. Süleyman saltanatında, 2 Mayıs 1688 - 25 Ekim 1689 tarihleri arasında bir yıl beş ay yirmi dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
| Tekirdağlı Bekri Mustafa Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 2 Mayıs 1688 - 25 Ekim 1689 | |
| Hükümdar | II. Süleyman |
| Yerine geldiği | Nişancı İsmail Paşa |
| Yerine gelen | Köprülü Fazıl Mustafa Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Ölüm | Ocak 1690 Malkara |
Hayatı
Yeniçeri ocağında yetişmişti. Tanınmış yeniçeri ağası Bektaş Ağa'nın hazinedarı oldu. Sonra "çorbacı", yani bir orta (bölük) komutanı, olarak yeniçeri subayı oldu. Ocakta bu suretle ilerleyerek 1679'da yeniçeri ağası oldu. 1681'de vezir rütbesi verildi.
Viyana Kuşatması'ndan sonra Merzifonlu Kara Mustafa Paşa' nın Belgrad'da idam edilmesinden sonra sadrazam olan Bayburtlu Kara İbrahim Paşa sedareti döneminde 1683'te Avusturya cephesinde Macaristan'da bulunan Osmanlı orduları serdarı tayin edildi. Fakat yeteneksiz ve güçsüz bir kişi olduğu için yaptığı harekât devamlı olarak düşmandan çekilmek ve kaçmak oldu.
Bu komuta yeteneksizliği nedeniyle serdarlıktan azledildi. Kanije valiliği görevi verildi.
1687'de ise ikinci defa yeniçeri ağalığına getirildi. Sonra Çanakkale Boğazı koruyucusu olarak Seddul-bahir Boğaz Muhafızlığına tayin edildi.
2 Mayıs 1688'de Ayaşlı Nişancı İsmail Paşa'nın sedaretten azli üzerine sadrazam oldu.
Bekri Mustafa Paşa sedaret döneminde Avusturya ordularına karşı çok kötü yenilgiler ortaya çıktı. 6 Eylül 1688'de kalesi düştü; bunu 8 Eylül'de Belgrad'ın düşmesi takip etti. Ertesi yıl Sadrazam ve padişah II. Süleyman 6 Haziran 1689'da Avusturya Seferi'ne çıktılar. Ama Bekri Mustafa Paşa ve padişah Sofya'dan ileri gidemediler. Avusturya orduları Balkanlarda Niş'e doğru sarkmaya başlamışlardı. 30 Ağustos 1689'da Osmanlı ordusunun öncü kuvvetleri 'na uğradı; bunu 24 Eylül 1688'de Niş Bozgunu takip eti ve Niş kaybedildi.
Bu arada Lehistan'a karşı 4 Ağustos 1688'de kuşatmadan kurtarıldı. Venediklilerin Eğriboz kuşatması 10 Ekim 1688'de kaldırıldı ve Venedikliler 20 Mayıs 1689'da Eğriboz'dan tamamem sökülüp atıldılar. Kırım'a ilerleyen Rus ordularını Ur-Kapı Perekop' da Kırım Hanı Selim Giray 10 Haziran 1689'da durdurdu. 8 Temmuz 1689'da Orsova kalesi ele geçirildi.
Bu askerî harekât ve genellikle gerileme döneminde özellikle ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için gereken yüksek mali fonları bulmaya çare olarak Osmanlı tarihinde ilk defa tütün vergisi getirildi. Daha sonra da içki vergisi, imdadiye adlı hanelere salgın akçesi, avarız angaryaları adıyla yeni vergiler koyduruldu.
Bir yenilik de ilk defa mangir adlı ufak değerde bir bakır sikkenin darp edilmesi idi. İlk darpedilişte 2 mangir 1 akçeye eşit kabul edilmekte idi.
Aldığı bu mali tedbirlerin ağırlığının yarattığı hoşnutsuzluk ve kendi döneminde birçok önemli kalenin (Belgrad, Nis kaleleri gibi) düşman eline geçmesiyle birlikte görevinden azledilmiştir.
Bekri Mustafa Paşa azledildiği zaman Sofya'da bulunmakta idi. Çok geçmeden Sadrazam tayin edilen Köprülü Fazıl Mustafa Paşa ondan mühr-ü humayunu almak için kapıcılar kethüdasını Sofya'ya göndermişti. Fakat kapıcılar kethüdası Bekri Mustafa Paşa'yı Sofya'da geri bırakıp mühürü İstanbul'a sadrazam Fazıl Mustafa Paşa'ya getirdiğinde niçin eski sadrazamı da getirmediği sorulup yeni sadrazam tarafından dayakla cezalandırılmıştı. Böylece anlaşılmıştır ki Fazıl Mustafa Paşa eski sadrazamın idam edilmesini istemişti.
Fakat Bekri Mustafa Paşa azledildikten sonra emekliye ayrıldı ve Sofya'dan Bostancıbaşı ve 50 kadar bostancı ile birlikte Malkara'ya sürgüne gönderildi.
Bekri Mustafa Paşa Ocak 1690'da Malkara'da ansızın beklenmedik bir şekilde hayatını kaybetti. Ölümünde yaşının 70'ini geçkin olduğu bildirilmektedir.
Değerlendirme
Biyografiler eseri olan "Hadika't-ül Vüzera" adlı eserde onun
iyş ve işretle vakit geçirmiş kalender ve laubali-meşreb, cömert, halim ve selim olduğu
bildirmektedir.
Uzunçarşılı ise
Mustafa Paşa idaresiz, iktidarsız, zevk ve sefaya ve sefahate düşkün olup... kuvvetli bir şahsiyete kati ihtiyaç olması nedeniyle, Sofya'dan ileri gidemeyen vezir-i azam'ın tebdili zaruret oldu
demektedir.
Kaynakça
- ^ Silahdar tarihi Cilt 2 Mehmet Halife (1928) Silahdar Tarihi, İstanbul: Türk Tarih Encümeni (Osmanlıca)
- ^ Ahmet Osmanzade Taip, (1271/1854) Hadiketül-Vezüra, İstanbul: Cerîde-i Havâdis Matbaası (Osmanlıca)
- ^ Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu say.430
Dış bağlantılar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.430-431
- Buz, Ayhan (2009) "Osmanlı Sadrazamları", İstanbul: Neden Kitap,
- Danişmend, İsmail Hâmi (1971),Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul: Türkiye Yayınevi.
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.IV s.406 [1]
- Yılmaz, Recep "Mustafa Paşa (Bekri, Tekirdağlı)" (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.202-203
- Danişmend, İsmail Hâmi (1971-1972, 2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi I-VI, İstanbul: (Yeni Baski 2011 Doğu Kütüphanesi Yayınevi) C.III s.452, 457-459, 465, 466, 468.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Nişancı İsmail Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 2 Mayıs 1688 - 25 Ekim 1689 | Sonra gelen: Köprülü Fazıl Mustafa Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tekirdagli Bekri Mustafa Pasa ya da Tekfur Dagli Bekri Mustafa Pasa II Suleyman saltanatinda 2 Mayis 1688 25 Ekim 1689 tarihleri arasinda bir yil bes ay yirmi dort gun sadrazamlik yapmis Osmanli devlet adamidir Tekirdagli Bekri Mustafa PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 2 Mayis 1688 25 Ekim 1689Hukumdar II SuleymanYerine geldigi Nisanci Ismail PasaYerine gelen Koprulu Fazil Mustafa PasaKisisel bilgilerOlum Ocak 1690 MalkaraHayatiYeniceri ocaginda yetismisti Taninmis yeniceri agasi Bektas Aga nin hazinedari oldu Sonra corbaci yani bir orta boluk komutani olarak yeniceri subayi oldu Ocakta bu suretle ilerleyerek 1679 da yeniceri agasi oldu 1681 de vezir rutbesi verildi Viyana Kusatmasi ndan sonra Merzifonlu Kara Mustafa Pasa nin Belgrad da idam edilmesinden sonra sadrazam olan Bayburtlu Kara Ibrahim Pasa sedareti doneminde 1683 te Avusturya cephesinde Macaristan da bulunan Osmanli ordulari serdari tayin edildi Fakat yeteneksiz ve gucsuz bir kisi oldugu icin yaptigi harekat devamli olarak dusmandan cekilmek ve kacmak oldu Bu komuta yeteneksizligi nedeniyle serdarliktan azledildi Kanije valiligi gorevi verildi 1687 de ise ikinci defa yeniceri agaligina getirildi Sonra Canakkale Bogazi koruyucusu olarak Seddul bahir Bogaz Muhafizligina tayin edildi 2 Mayis 1688 de Ayasli Nisanci Ismail Pasa nin sedaretten azli uzerine sadrazam oldu Bekri Mustafa Pasa sedaret doneminde Avusturya ordularina karsi cok kotu yenilgiler ortaya cikti 6 Eylul 1688 de kalesi dustu bunu 8 Eylul de Belgrad in dusmesi takip etti Ertesi yil Sadrazam ve padisah II Suleyman 6 Haziran 1689 da Avusturya Seferi ne ciktilar Ama Bekri Mustafa Pasa ve padisah Sofya dan ileri gidemediler Avusturya ordulari Balkanlarda Nis e dogru sarkmaya baslamislardi 30 Agustos 1689 da Osmanli ordusunun oncu kuvvetleri na ugradi bunu 24 Eylul 1688 de Nis Bozgunu takip eti ve Nis kaybedildi Bu arada Lehistan a karsi 4 Agustos 1688 de kusatmadan kurtarildi Venediklilerin Egriboz kusatmasi 10 Ekim 1688 de kaldirildi ve Venedikliler 20 Mayis 1689 da Egriboz dan tamamem sokulup atildilar Kirim a ilerleyen Rus ordularini Ur Kapi Perekop da Kirim Hani Selim Giray 10 Haziran 1689 da durdurdu 8 Temmuz 1689 da Orsova kalesi ele gecirildi Bu askeri harekat ve genellikle gerileme doneminde ozellikle ordunun ihtiyaclarini karsilamak icin gereken yuksek mali fonlari bulmaya care olarak Osmanli tarihinde ilk defa tutun vergisi getirildi Daha sonra da icki vergisi imdadiye adli hanelere salgin akcesi avariz angaryalari adiyla yeni vergiler koyduruldu Bir yenilik de ilk defa mangir adli ufak degerde bir bakir sikkenin darp edilmesi idi Ilk darpediliste 2 mangir 1 akceye esit kabul edilmekte idi Aldigi bu mali tedbirlerin agirliginin yarattigi hosnutsuzluk ve kendi doneminde bircok onemli kalenin Belgrad Nis kaleleri gibi dusman eline gecmesiyle birlikte gorevinden azledilmistir Bekri Mustafa Pasa azledildigi zaman Sofya da bulunmakta idi Cok gecmeden Sadrazam tayin edilen Koprulu Fazil Mustafa Pasa ondan muhr u humayunu almak icin kapicilar kethudasini Sofya ya gondermisti Fakat kapicilar kethudasi Bekri Mustafa Pasa yi Sofya da geri birakip muhuru Istanbul a sadrazam Fazil Mustafa Pasa ya getirdiginde nicin eski sadrazami da getirmedigi sorulup yeni sadrazam tarafindan dayakla cezalandirilmisti Boylece anlasilmistir ki Fazil Mustafa Pasa eski sadrazamin idam edilmesini istemisti Fakat Bekri Mustafa Pasa azledildikten sonra emekliye ayrildi ve Sofya dan Bostancibasi ve 50 kadar bostanci ile birlikte Malkara ya surgune gonderildi Bekri Mustafa Pasa Ocak 1690 da Malkara da ansizin beklenmedik bir sekilde hayatini kaybetti Olumunde yasinin 70 ini geckin oldugu bildirilmektedir DegerlendirmeBiyografiler eseri olan Hadika t ul Vuzera adli eserde onun iys ve isretle vakit gecirmis kalender ve laubali mesreb comert halim ve selim oldugu bildirmektedir Uzuncarsili ise Mustafa Pasa idaresiz iktidarsiz zevk ve sefaya ve sefahate duskun olup kuvvetli bir sahsiyete kati ihtiyac olmasi nedeniyle Sofya dan ileri gidemeyen vezir i azam in tebdili zaruret oldu demektedir Kaynakca Silahdar tarihi Cilt 2 Mehmet Halife 1928 Silahdar Tarihi Istanbul Turk Tarih Encumeni Osmanlica Ahmet Osmanzade Taip 1271 1854 Hadiketul Vezura Istanbul Ceride i Havadis Matbaasi Osmanlica Uzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu say 430Dis baglantilarUzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 say 430 431 Buz Ayhan 2009 Osmanli Sadrazamlari Istanbul Neden Kitap ISBN 978 975 254 278 5 Danismend Ismail Hami 1971 Osmanli Devlet Erkani Istanbul Turkiye Yayinevi Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C IV s 406 1 Yilmaz Recep Mustafa Pasa Bekri Tekirdagli 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 2 s 202 203 ISBN 975 08 0072 9 Danismend Ismail Hami 1971 1972 2011 Izahli Osmanli Tarihi Kronolojisi I VI Istanbul Yeni Baski 2011 Dogu Kutuphanesi Yayinevi C III s 452 457 459 465 466 468 Siyasi goreviOnce gelen Nisanci Ismail Pasa Osmanli Sadrazami 2 Mayis 1688 25 Ekim 1689 Sonra gelen Koprulu Fazil Mustafa Pasa