Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Belarusça veya Beyaz Rusça (беларуская мова - belaruskaya mova), Rusça ile beraber Belarus'un resmî dili. Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri grubunun (Doğu Slav dilleri) alt grubuna dahil olup toplam konuşan sayısı yaklaşık 7 milyondur. Mevcut Anayasa (Madde 17) uyarınca Belarus Cumhuriyeti'nde Rusça ile birlikte iki resmî dilden biridir. Ek olarak, Rusya, Litvanya, Letonya, Polonya ve Ukrayna'nın bazı bölgelerinde bu ülkelerdeki Belaruslu azınlıklar tarafından konuşulmaktadır.
| Belarusça | |
|---|---|
| Belarusça | |
| беларуская мова | |
| Telaffuz | byelaruskaya mova |
| Bölge | Doğu Avrupa |
| Etnisite | Belaruslar |
| Konuşan sayısı | 7.818.960 (2001) |
| Dil ailesi | |
| Yazı sistemi | Kiril () |
| Resmî durumu | |
| Resmî dil |  Belarus Polonya |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | be |
| ISO 639-2 | bel |
| ISO 639-3 | bel |
 Kuzey-Doğu Orta Güney-Batı Batı Palyesya | |
 Koyu mavi – Belarusçanın birincil dil olduğu bölge; Açık mavi – Belarusçanın azınlık dili olduğu bölge | |
Belarusçanın iki farklı standardı mevcuttur. İlki Narkamaŭka da denilen 1933 yılından beri kullanılmakta olan resmî form; ikincisi Taraškevica da denilen 1918-1933 arasında kullanılmış olan klasik formdur. Klasik form, resmî formdan temel olarak yazım konusunda ayrılsa da morfoloji ve sözcük dağarcığı bakımından da farklılık gösterir. Resmî form Rusçaya, klasik form da Lehçeye yakın olduğundan birinin diğerine tercih edilmesinde bireylerin politik görüşleri ve millî duyguları rol oynayabilir.
1999 yılında yapılan nüfus sayımında, Beyaz Rusça yaklaşık 3.686.000 Belarus vatandaşı (nüfusun % 36.7'si) tarafından "evde konuşulan bir dil" olarak belirtildi. Belarusluların yaklaşık 6.984.000'i (%85.6) Beyaz Rusçayı "anadilleri" olarak ilan etti. Ethnologue gibi diğer kaynaklar, rakamı yaklaşık 2,5 milyon aktif konuşmacı olarak gösterdi. Belarus hükûmeti tarafından 2009 yılında yapılan bir araştırmaya göre, Belarusluların %72'si evde Rusça konuşurken, Belarusça aktif olarak Belarusluların yalnızca %11.9'u tarafından kullanılmaktadır. Belarusluların yaklaşık %29,4'ü Belarusça yazabilir, konuşabilir ve okuyabilirken, %52,5'i sadece okuyup konuşabilmektedir. UNESCO Dünya Dilleri Tehlike Atlası'na göre Belarus dilinin savunmasız olduğu belirtilir.
Dilin adı
Belarusçanın hem çağdaş hem de tarihsel olarak konulmuş bir dizi ismi vardır.
Resmi adı (romanize)
- Belarusian (aynı zamanda Belarusan, (;Belarussian) - "Belarus" ülkesinin adından türetilmiştir, Belarus Dışişleri Bakanlığı tarafından yurtdışında kullanılması resmi olarak onaylanmıştır (1992) ve o zamandan beri tanıtılmaktadır.
Tarihsel
- Byelorussian (aynı zamanda Belorussian, Bielorussian) - Belarus ülkesinin Rusça dilindeki adından ("Byelorussia" Kiril: Белоруссия) türetilmiştir. Bu isim SSCB döneminde (1922–1991) ve daha sonra Rusya Federasyonu'nda resmi olarak (Rusçada) kullanıldı.
- Beyaz Rusça veya Beyaz Rutence (ve diğer dillerdeki karşılıkları) - Kelimenin tam anlamıyla, birleşik Belarusça kelimesinin parçalarının kelime kelime çevirisidir. Dile atıfta bulunan "Beyaz Rutence" terimi, en az 1921'den beri İngilizce metinlerde yer almaktadır.
Alternatif isimler
- Büyük Litvanca (вялікалітоўская (мова)) - 1960'lardan beri tarafından önerilen ve kullanılan, "Moskovitlerin Belarus topraklarını çağırma geleneğiyle ilgili isme sahip olmanın azalan geleneğinden" ayrılmayı ve "Belarus devletinin büyük geleneğine" ait olmayı amaçladı.
- Krivitsa, Krivichanskaya, Krivskaya (крывіцкая/крывічанская/крыўская (мова) - Lehçe: język krewicki) Belarus ulusunun oluşumunun temellerindeki ana kabilelerden biri olan Slav kabilesi adından türetilmiştir. 19. yüzyılda Belarusça-Lehçe konuşan yazarlar Jaroszewicz, Narbut, Rogalski, tarafından yaratılmış ve kullanılmıştır. tarafından güçlü bir şekilde desteklenmiştir.
Alfabe
Belarus alfabesi, ilk olarak Eski Kilise Slavcası için bir alfabe olarak kullanılan Kiril alfabesinin bir çeşididir. Modern Belarusça alfabesinin formu 1918'de tanımlanmıştır ve otuz iki harften oluşmaktadır. Bundan önce Belarusça; Belarus Latin alfabesiyle, Belarus Arap alfabesi ile (Lipka Tatarları tarafından) ve İbrani alfabesi ile (Belarus Yahudileri tarafından) yazılmıştır.
| А а a | Б б b | В в v | Г г ğ | Д д d | Е е e, ye 1 | Ё ё yo | Ж ж j | З з z | І і i | Й й y | К к k |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| /a/ | /b/ | /v/ | /ɣ/ | /d/ | /jɛ, ʲɛ/ | /jɔ, ʲɔ/ | /ʐ/ | /z/ | /i, ʲi, ji/ | /j/ | /k/ |
| Л л l | М м m | Н н n | О о o | П п p | Р р r | С с s | Т т t | У у u | Ў ў ŭ | Ф ф f | Х х h |
| /l/ | /m/ | /n/ | /ɔ/ | /p/ | /r/ | /s/ | /t/ | /u/ | /w/ | /f/ | /x/ |
| Ц ц ts | Ч ч ç | Ш ш ş | Ы ы ı | Ь ь | Э э e | Ю ю yu | Я я ya | ’ | |||
| /ts/ | /tʂ/ | /ʂ/ | /ɨ/ | /ʲ/ | /ɛ/ | /ju, ʲu/ | /ja, ʲa/ | – |
Diğer dillerle olan ilişki
Belarusça, Rusça ve Ukraynaca dilleri arasında yüksek derecede karşılıklı anlaşılırlık vardır. Doğu Slavcası içinde, Belarus dili en çok Ukraynaca ile yakından ilgilidir.
Notlar
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2014.
- ^ Data from 1999 Belarusian general census in English5 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Of these, about 3,370,000 (41.3%)[] were , and about 257,000 belonged to other ethnicities (, , , and ).
- ^ In Rusya, the Belarusian language is declared as a "familiar language" by about 316,000 inhabitants, among them about 248,000 Belarusians, comprising about 30.7% of Belarusians living in Russia (data from In Russian[][]). In Ukraine, the Belarusian language is declared as a "native language" by about 55,000 Belarusians, which comprise about 19.7% of Belarusians living in Ukraine (data from 2001 Ukrainian census In Ukrainian31 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .). In Polonya, the Belarusian language is declared as a "language spoken at home" by about 40,000 inhabitants (data from 2002 Polish general census Table 34 (in Polish) 25 Mayıs 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .).
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 8 Şubat 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 22 Mart 2021.
- ^ . www.unesco.org. 19 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2018.
- ^ Вячорка, Вінцук (30 Ağustos 2022). ""Як нас заве сьвет — "Беларашэн" ці Belarus(i)an?"". Радыё Свабода. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mart 2023.
- ^ . Oxford Learner's Dictionaries. 26 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Marples, David R. (2014). Motherland : Russia in the 20th century. Londra: Routledge. ss. 57-58. ISBN .
- ^ National Polish Committee of America (1921). Polish Encyclopaedia. 2. Cenevre: Atar. s. 788. Erişim tarihi: 19 Şubat 2022.
At the last scholastic census of 1911, the children of the people declared their language to be Polish, and when their Russian masters refused to fill the census-forms in this manner, and wrote 'Language: White Ruthenian' instead of 'Polish language', the children's parents protested and demanded the correction of the census-forms [...].
- ^ . Omniglot.com. 30 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2017.
- ^ Alexander M. Schenker. 1993. "Proto-Slavonic," The Slavonic Languages. (Routledge). Pp. 60-121. Pg. 60: "[The] distinction between dialect and language being blurred, there can be no unanimity on this issue in all instances..." CF Voegelin and F.M. Voegelin. 1977. Classification and Index of the World's Languages (Elsevier). Pg. 311, "In terms of immediate mutual intelligibility, the East Slavic zone is a single language." As members of the East Slavic group of languages, they are descended from a common ancestor.
- ^ Roland Sussex, Paul V. Cubberley. (2006). The Slavic languages . Cambridge: Cambridge University Press. pg. 518
Dış bağlantılar
- Ethnologue report for Belarusian11 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- English-Belarusian dictionaries, in Lacinka2 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Łacinka.org13 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Belarusça)
- Metrica of GDL2 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Statutes of GDL2 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (Belarusça)
- Fundamentals of Modern Belarusian13 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- from
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Belarusca veya Beyaz Rusca belaruskaya mova belaruskaya mova Rusca ile beraber Belarus un resmi dili Hint Avrupa dil ailesinin Slav dilleri grubunun Dogu Slav dilleri alt grubuna dahil olup toplam konusan sayisi yaklasik 7 milyondur Mevcut Anayasa Madde 17 uyarinca Belarus Cumhuriyeti nde Rusca ile birlikte iki resmi dilden biridir Ek olarak Rusya Litvanya Letonya Polonya ve Ukrayna nin bazi bolgelerinde bu ulkelerdeki Belaruslu azinliklar tarafindan konusulmaktadir BelaruscaBelaruscabelaruskaya movaTelaffuzbyelaruskaya movaBolgeDogu AvrupaEtnisiteBelaruslarKonusan sayisi7 818 960 2001 Dil ailesiHint Avrupa Baltik Slav dilleriSlav dilleriDogu Slav dilleriBelaruscaYazi sistemiKiril Resmi durumuResmi dil Belarus PolonyaDil kodlariISO 639 1beISO 639 2belISO 639 3bel Kuzey Dogu Orta Guney Bati Bati PalyesyaKoyu mavi Belaruscanin birincil dil oldugu bolge Acik mavi Belaruscanin azinlik dili oldugu bolge Belaruscanin iki farkli standardi mevcuttur Ilki Narkamaŭka da denilen 1933 yilindan beri kullanilmakta olan resmi form ikincisi Taraskevica da denilen 1918 1933 arasinda kullanilmis olan klasik formdur Klasik form resmi formdan temel olarak yazim konusunda ayrilsa da morfoloji ve sozcuk dagarcigi bakimindan da farklilik gosterir Resmi form Ruscaya klasik form da Lehceye yakin oldugundan birinin digerine tercih edilmesinde bireylerin politik gorusleri ve milli duygulari rol oynayabilir 1999 yilinda yapilan nufus sayiminda Beyaz Rusca yaklasik 3 686 000 Belarus vatandasi nufusun 36 7 si tarafindan evde konusulan bir dil olarak belirtildi Belaruslularin yaklasik 6 984 000 i 85 6 Beyaz Ruscayi anadilleri olarak ilan etti Ethnologue gibi diger kaynaklar rakami yaklasik 2 5 milyon aktif konusmaci olarak gosterdi Belarus hukumeti tarafindan 2009 yilinda yapilan bir arastirmaya gore Belaruslularin 72 si evde Rusca konusurken Belarusca aktif olarak Belaruslularin yalnizca 11 9 u tarafindan kullanilmaktadir Belaruslularin yaklasik 29 4 u Belarusca yazabilir konusabilir ve okuyabilirken 52 5 i sadece okuyup konusabilmektedir UNESCO Dunya Dilleri Tehlike Atlasi na gore Belarus dilinin savunmasiz oldugu belirtilir Dilin adiBelaruscanin hem cagdas hem de tarihsel olarak konulmus bir dizi ismi vardir Resmi adi romanize Belarusian ayni zamanda Belarusan ˌ b ɛ l e ˈ r uː s i e n ˈ r uː s e n Belarussian Belarus ulkesinin adindan turetilmistir Belarus Disisleri Bakanligi tarafindan yurtdisinda kullanilmasi resmi olarak onaylanmistir 1992 ve o zamandan beri tanitilmaktadir Tarihsel Byelorussian ayni zamanda Belorussian Bielorussian Belarus ulkesinin Rusca dilindeki adindan Byelorussia Kiril Belorussiya turetilmistir Bu isim SSCB doneminde 1922 1991 ve daha sonra Rusya Federasyonu nda resmi olarak Ruscada kullanildi Beyaz Rusca veya Beyaz Rutence ve diger dillerdeki karsiliklari Kelimenin tam anlamiyla birlesik Belarusca kelimesinin parcalarinin kelime kelime cevirisidir Dile atifta bulunan Beyaz Rutence terimi en az 1921 den beri Ingilizce metinlerde yer almaktadir Alternatif isimler Buyuk Litvanca vyalikalitoyskaya mova 1960 lardan beri tarafindan onerilen ve kullanilan Moskovitlerin Belarus topraklarini cagirma gelenegiyle ilgili isme sahip olmanin azalan geleneginden ayrilmayi ve Belarus devletinin buyuk gelenegine ait olmayi amacladi Krivitsa Krivichanskaya Krivskaya kryvickaya kryvichanskaya kryyskaya mova Lehce jezyk krewicki Belarus ulusunun olusumunun temellerindeki ana kabilelerden biri olan Slav kabilesi adindan turetilmistir 19 yuzyilda Belarusca Lehce konusan yazarlar Jaroszewicz Narbut Rogalski tarafindan yaratilmis ve kullanilmistir tarafindan guclu bir sekilde desteklenmistir AlfabeBelarus alfabesi ilk olarak Eski Kilise Slavcasi icin bir alfabe olarak kullanilan Kiril alfabesinin bir cesididir Modern Belarusca alfabesinin formu 1918 de tanimlanmistir ve otuz iki harften olusmaktadir Bundan once Belarusca Belarus Latin alfabesiyle Belarus Arap alfabesi ile Lipka Tatarlari tarafindan ve Ibrani alfabesi ile Belarus Yahudileri tarafindan yazilmistir A a a B b b V v v G g g D d d E e e ye 1 Yo yo yo Zh zh j Z z z I i i J j y K k k a b v ɣ d jɛ ʲɛ jɔ ʲɔ ʐ z i ʲi ji j k L l l M m m N n n O o o P p p R r r S s s T t t U u u Ў y ŭ F f f H h h l m n ɔ p r s t u w f x C c ts Ch ch c Sh sh s Y y i E e e Yu yu yu Ya ya ya ts tʂ ʂ ɨ ʲ ɛ ju ʲu ja ʲa Diger dillerle olan iliskiBelarusca Rusca ve Ukraynaca dilleri arasinda yuksek derecede karsilikli anlasilirlik vardir Dogu Slavcasi icinde Belarus dili en cok Ukraynaca ile yakindan ilgilidir Notlar1 Kelimenin baslangicinda Ye unlulerden ve den sonra ye olarak transkripsiyon edilirken diger durumlarda transkripsiyonu e ile yapilir Ornek Elcyn Yeltsin Kaynakca Arsivlenmis kopya 17 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2014 Data from 1999 Belarusian general census in English5 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Of these about 3 370 000 41 3 kaynak belirtilmeli were and about 257 000 belonged to other ethnicities and In Rusya the Belarusian language is declared as a familiar language by about 316 000 inhabitants among them about 248 000 Belarusians comprising about 30 7 of Belarusians living in Russia data from In Russian olu kirik baglanti olu kirik baglanti In Ukraine the Belarusian language is declared as a native language by about 55 000 Belarusians which comprise about 19 7 of Belarusians living in Ukraine data from 2001 Ukrainian census In Ukrainian31 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde In Polonya the Belarusian language is declared as a language spoken at home by about 40 000 inhabitants data from 2002 Polish general census Table 34 in Polish 25 Mayis 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arsivlenmis kopya PDF 8 Subat 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 22 Mart 2021 www unesco org 19 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Aralik 2018 Vyachorka Vincuk 30 Agustos 2022 Yak nas zave svet Belarashen ci Belarus i an Radyyo Svaboda 28 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mart 2023 Oxford Learner s Dictionaries 26 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Marples David R 2014 Motherland Russia in the 20th century Londra Routledge ss 57 58 ISBN 9781317873860 National Polish Committee of America 1921 Polish Encyclopaedia 2 Cenevre Atar s 788 Erisim tarihi 19 Subat 2022 At the last scholastic census of 1911 the children of the people declared their language to be Polish and when their Russian masters refused to fill the census forms in this manner and wrote Language White Ruthenian instead of Polish language the children s parents protested and demanded the correction of the census forms Omniglot com 30 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2017 Alexander M Schenker 1993 Proto Slavonic The Slavonic Languages Routledge Pp 60 121 Pg 60 The distinction between dialect and language being blurred there can be no unanimity on this issue in all instances CF Voegelin and F M Voegelin 1977 Classification and Index of the World s Languages Elsevier Pg 311 In terms of immediate mutual intelligibility the East Slavic zone is a single language As members of the East Slavic group of languages they are descended from a common ancestor Roland Sussex Paul V Cubberley 2006 The Slavic languages Cambridge Cambridge University Press pg 518Dis baglantilarVikikaynak ta Belarusca kaynaklar bulunmaktadir Ethnologue report for Belarusian11 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde English Belarusian dictionaries in Lacinka2 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lacinka org13 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Belarusca Metrica of GDL2 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Statutes of GDL2 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Belarusca Fundamentals of Modern Belarusian13 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde from