Dil biliminde karşılıklı anlaşılabilirlik, farklı fakat birbiriyle ilgili dil türleri konuşanların kasıtlı bir çalışma yapmadan ya da özel çaba harcamadan birbirlerini kolayca anlayabilecekleri diller ya da lehçeler arasında bir ilişkidir. Bu, dilleri lehçelerden ayırt etmekte genellikle en önemli kriter olarak kullanılır, fakat sosyodilbilimsel faktörler de göz önüne alınır.
Diller arasındaki anlaşılabilirlik asimetrik olabilir; bu şekilde X dilinin konuşmacısı Y dilini, Y dilinin konuşmacısının X dilini anlamasından oranla daha fazla anlıyor. İki dil arasındaki anlaşılabilirlik nispeten simetrik ise, bu "karşılıklı" anlaşılabilirlik olarak nitelendirilir. Diller arası anlaşılabilirlik, çoğu zaman bir lehçe sürekliliği bağlamında, dünyanın birçok coğrafi yakınlığı olan dilleri arasında farklı derecelerde mevcuttur.
Örnekler
Kısmen veya yüksek oranda karşılıklı anlaşılabilirlik gösteren dillere şu diller örnek verilebilir:
- Afrikaans ve Hollandaca (kısmen)
- Batı Oğuz dilleri, Azerice, Özbekçe, Türkmence, Kırım Tatarcası, Kırımçakça, Karayca ve Urumca
- Çekçe ve Slovakça (önemli derecede)
- Makedonca ve Bulgarca
- Rusça, Ukraynaca ve Belarusça
- Danca, İsveççe ve Norveççe
- İngilizce ve İskoçça (Cermen)
- Bazı Latin dilleri (kısmen veya önemli derecede)
Bu dillere ek olarak Urduca ve Hintçe (Hindustani), Boşnakça, Hırvatça, Sırpça ve Karadağca (Sırp-Hırvatça), ve Endonezce (Malayca) ile Moldovaca ve Rumence yüksek oranda karşılıklı anlaşılabilirlik gösterir, ancak çoğu zaman bu diller tek bir dil altında sınıflandırılır ve birbirlerinin lehçesi olarak görülür. Ayrıca Çince, Almanca ve Arapça konuşurları, belirli bölgelerden seçildiğinde diğer bu dilin diğer konuşurları ile düşük karşılıklı anlaşılabilirlik göstermelerine rağmen bu diller sosyo kültürel sebeplerden ötürü tek bir dil kabul edilir ve bu dilleri tanımlamak için Dachsprache terimi kullanılır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ (2009). Das Serbokroatische zwischen Linguistik und Politik: mit einer Bibliographie zum postjugoslavischen Sprachenstreit [Serbo-Croatian Between Linguistics and Politics: With a Bibliography of the Post-Yugoslav Language Dispute]. Lincom Studies in Slavic Linguistics ; vol 34 (Almanca). Munich: Lincom Europa. ss. 132-136. ISBN . LCCN 2009473660. OCLC 428012015. OL 15295665W.
- ^ Gooskens, Charlotte (2007). "The Contribution of Linguistic Factors to the Intelligibility of Closely Related Languages" (PDF). Journal of Multilingual and Multicultural Development. 28 (6). s. 445. CiteSeerX 10.1.1.414.7645 $2. doi:10.2167/jmmd511.0. 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Mayıs 2010.
- ^ . UCLA International Institute, Center for World Languages. Şubat 2007. 3 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2007.
- ^ (2004). "Glocalisation and the Ausbau sociolinguistics of modern Europe". Duszak, Anna; Okulska, Urszula (Ed.). Speaking from the Margin: Global English from a European Perspective. Polish Studies in English Language and Literature 11. Peter Lang. ISBN .
- ^ Language profile Macedonian 11 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., UCLA International Institute
- ^ Alexander M. Schenker. 1993. "Proto-Slavonic," The Slavonic Languages. (Routledge). Pp. 60–121. Pg. 60: "[The] distinction between dialect and language being blurred, there can be no unanimity on this issue in all instances..." C.F. Voegelin and F.M. Voegelin. 1977. Classification and Index of the World's Languages (Elsevier). Pg. 311, "In terms of immediate mutual intelligibility, the East Slavic zone is a single language." Bernard Comrie. 1981. The Languages of the Soviet Union (Cambridge). Pg. 145–146: "The three East Slavonic languages are very close to one another, with very high rates of mutual intelligibility...The separation of Russian, Ukrainian, and Belorussian as distinct languages is relatively recent...Many Ukrainians in fact speak a mixture of Ukrainian and Russian, finding it difficult to keep the two languages apart...
- ^ Gooskens, Charlotte (2007). "The Contribution of Linguistic Factors to the Intelligibility of Closely Related Languages" (PDF). Journal of Multilingual and Multicultural Development. 28 (6). s. 445. CiteSeerX 10.1.1.414.7645 $2. doi:10.2167/jmmd511.0. 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Mayıs 2010.
- ^ Kaufmann, Manuel (2006). "English in Scotland — a phonological approach". GRIN. s. 21.
- ^ Voigt, Stefanie (2014). (PDF). s. 113. 10 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2019.
![]() | Dilbilim ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dil biliminde karsilikli anlasilabilirlik farkli fakat birbiriyle ilgili dil turleri konusanlarin kasitli bir calisma yapmadan ya da ozel caba harcamadan birbirlerini kolayca anlayabilecekleri diller ya da lehceler arasinda bir iliskidir Bu dilleri lehcelerden ayirt etmekte genellikle en onemli kriter olarak kullanilir fakat sosyodilbilimsel faktorler de goz onune alinir Diller arasindaki anlasilabilirlik asimetrik olabilir bu sekilde X dilinin konusmacisi Y dilini Y dilinin konusmacisinin X dilini anlamasindan oranla daha fazla anliyor Iki dil arasindaki anlasilabilirlik nispeten simetrik ise bu karsilikli anlasilabilirlik olarak nitelendirilir Diller arasi anlasilabilirlik cogu zaman bir lehce surekliligi baglaminda dunyanin bircok cografi yakinligi olan dilleri arasinda farkli derecelerde mevcuttur OrneklerKismen veya yuksek oranda karsilikli anlasilabilirlik gosteren dillere su diller ornek verilebilir Afrikaans ve Hollandaca kismen Bati Oguz dilleri Azerice Ozbekce Turkmence Kirim Tatarcasi Kirimcakca Karayca ve Urumca Cekce ve Slovakca onemli derecede Makedonca ve Bulgarca Rusca Ukraynaca ve Belarusca Danca Isvecce ve Norvecce Ingilizce ve Iskocca Cermen Bazi Latin dilleri kismen veya onemli derecede Bu dillere ek olarak Urduca ve Hintce Hindustani Bosnakca Hirvatca Sirpca ve Karadagca Sirp Hirvatca ve Endonezce Malayca ile Moldovaca ve Rumence yuksek oranda karsilikli anlasilabilirlik gosterir ancak cogu zaman bu diller tek bir dil altinda siniflandirilir ve birbirlerinin lehcesi olarak gorulur Ayrica Cince Almanca ve Arapca konusurlari belirli bolgelerden secildiginde diger bu dilin diger konusurlari ile dusuk karsilikli anlasilabilirlik gostermelerine ragmen bu diller sosyo kulturel sebeplerden oturu tek bir dil kabul edilir ve bu dilleri tanimlamak icin Dachsprache terimi kullanilir Ayrica bakinizLehce surekliligiKaynakca 2009 Das Serbokroatische zwischen Linguistik und Politik mit einer Bibliographie zum postjugoslavischen Sprachenstreit Serbo Croatian Between Linguistics and Politics With a Bibliography of the Post Yugoslav Language Dispute Lincom Studies in Slavic Linguistics vol 34 Almanca Munich Lincom Europa ss 132 136 ISBN 978 3 929075 79 3 LCCN 2009473660 OCLC 428012015 OL 15295665W Gooskens Charlotte 2007 The Contribution of Linguistic Factors to the Intelligibility of Closely Related Languages PDF Journal of Multilingual and Multicultural Development 28 6 s 445 CiteSeerX 10 1 1 414 7645 2 doi 10 2167 jmmd511 0 11 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Mayis 2010 UCLA International Institute Center for World Languages Subat 2007 3 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2007 2004 Glocalisation and the Ausbau sociolinguistics of modern Europe Duszak Anna Okulska Urszula Ed Speaking from the Margin Global English from a European Perspective Polish Studies in English Language and Literature 11 Peter Lang ISBN 978 0 8204 7328 4 Language profile Macedonian 11 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde UCLA International Institute Alexander M Schenker 1993 Proto Slavonic The Slavonic Languages Routledge Pp 60 121 Pg 60 The distinction between dialect and language being blurred there can be no unanimity on this issue in all instances C F Voegelin and F M Voegelin 1977 Classification and Index of the World s Languages Elsevier Pg 311 In terms of immediate mutual intelligibility the East Slavic zone is a single language Bernard Comrie 1981 The Languages of the Soviet Union Cambridge Pg 145 146 The three East Slavonic languages are very close to one another with very high rates of mutual intelligibility The separation of Russian Ukrainian and Belorussian as distinct languages is relatively recent Many Ukrainians in fact speak a mixture of Ukrainian and Russian finding it difficult to keep the two languages apart Gooskens Charlotte 2007 The Contribution of Linguistic Factors to the Intelligibility of Closely Related Languages PDF Journal of Multilingual and Multicultural Development 28 6 s 445 CiteSeerX 10 1 1 414 7645 2 doi 10 2167 jmmd511 0 11 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Mayis 2010 Kaufmann Manuel 2006 English in Scotland a phonological approach GRIN s 21 Voigt Stefanie 2014 PDF s 113 10 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Kasim 2019 Dilbilim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz