Belencer Muharebesi, 652 yılında (653) İslam Halifesi Osman ile bir Türk devleti olan Hazarlar arasında gerçekleşen, Türkler ile Müslümanlar arasında yapıldığı bilinen ilk muharebedir. Savaş Hazarlar'ın galibiyeti ile sonuçlanmış, Abdurrahman bin Rebîa bu savaşta ölmüştür.
Belencer Muharebesi | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Arap-Hazar ilişkileri | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Hazarlar | Râşidîn Halifeliği | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Bilinmiyor | (ölü) | ||||||
Kayıplar | |||||||
10.000 |
642 yılında Ömer, Kafkasya'da bulunan Arap ordularına emir göndererek Derbent'in ötesine geçilmesini emretti.Arminiya valisi Selmân bin Rebîa'nın kardeşi , görevi alır almaz 642'de Belencer'e ilerledi. Bu harekât sırasında Arap ordusu, hiçbir direnişle karşılaşmadı. Araplar bu sessizlikten dolayı fazla gururlanmış olacaklar ki, Kafkasya'nın Derbend'e kadar olan kısmını tamamen hakimiyet altına alarak Hazarlar'a karşı ciddi bir üstünlük sağladılar. Araplar hiçbir şekilde direnişle karşılaşmamışlardı ve bundan cesaret bularak egemenliklerini daha kuzeye yaymak istiyorlardı. 642'de bu niyetin ilk adımı atıldı ve 653'te doğrudan Halife Osman, Kafkasya'daki ordularına ileri harekât emri verdi. Abdurrahman bin Rabia, Halife'nin emri üzerine hızla Derbend'in kuzeyine doğru ilerleyerek önce boşaltılmış Tarku şehrini ele geçirdi, bundan hemen sonra ise Belencer'e ulaşarak kenti kuşatma altına aldı. Kaynaklardan anlaşıldığına göre Araplar, bu sefer fazlasıyla hazırlıklı gelmişlerdi. Nitekim kuşatmada Arap ordusu mancınık kullanıyordu ve bu da Araplar'ın önceki keşif seferinden farklı olarak bölgeyi fethetmeyi amaçladıklarını gösteriyordu. Ancak nihayetinde kuşatma, başında Hazar Kağanının bulunduğu bir Hazar ordusunun Belencer önünde belirmesiyle sona erdi:
"Bundan sonra Türkler (Belencer ahalisiyle) o gün (müştereken saldırı için) anlaştılar. Belencerliler hüruc yaptılar ve Türkler de onların yardımına geldiler ve ardından da muharebeye giriştiler. Abdurrahman b. Rabiah yere düştü ve Müslümanlar dağılmış halde kaçışmaya başladılar."
Hazarlar'ın Belencer önlerinde elde ettikleri zafer o güne kadarki başarıları ile engellenemez bir saldırı gücüne dönüşen Arap yayılmasına karşı kazanılan ilk ciddi askeri başarıydı. Bu gerçeği Araplar da görüyordu. Nitekim Araplar, bu savaştan hemen sonra Kafkasya'daki merkezî üslerini Van'ın kuzeyindeki Hilat ve Malazgirt civarına kadar çekmişlerdi, bu da Belencer muzafferlerinin eseriydi.
Halife Osman, Arap ordularının bu yenilgisinden sonra Habîb bin Mesleme adlı bir Arap komutanını Hazarlar üzerine gönderdi. Halife bin Hayyat, adı geçen komutanın Hazarlara saldırdığından değil, Gürcistan dolaylarında faaliyet gösterdiğinden bahseder. Bu durum, Hazarlara karşı teşkil edilen ordunun Hazar ordusundan korkarak Belencer üzerine yürüyemediğini gösterir.
Kaynakça
- ^ Ahmed ibn A'sam al-Kufi, Kitab al-Fütuh, ss. 17-18
- ^ Al Tabari, XIV. s. 38.
- ^ Al-Tabari, XIV. ss. 38-39.
- ^ Al-Tabari, XIV. s. 40.
- ^ İbnü'l Esir, El Kâmil Fit Tarih, 3. Cilt. s. 35.
- ^ The Armenian History. ss. 147-149.
- ^ Al-Tabari, XIV. ss. 94-95.
- ^ Altay Tayfun Özcan, Hazar Kağanlığı ve Etrafındaki Dünya. s. 80.
- ^ "Extract from the Translation of Ibnu-l Aasem". s. 168.
- ^ a b Al-Tabari, XV. s. 95.
- ^ Altay Tayfun Özcan, Hazar Kağanlığı ve Etrafındaki Dünya. s. 81.
- ^ Altay Tayfun Özcan, Hazar Kağanlığı ve Etrafındaki Dünya. s. 84.
- ^ Ahmed ibn A'sam al-Kufi, "Kitab al-Fütuh". ss. 18-19.
- ^ "Extract from the Translation of Ibnu-l Aasem". s. 170.
- ^ a b Halife b. Hayyat, "Tarihu Halife b. Hayyat". s. 203.
- ^ Halife b. Hayyat, "Tarihu Halife b. Hayyat". ss. 202-203.
- ^ Altay Tayfun Özcan, Hazar Kağanlığı ve Etrafındaki Dünya. s. 85.
- ^ V.M. Beylis, "Soobşçeniya Halifı Ibn Hayata al-Usfuri". s. 36.
- . The Jews of Khazaria. 3. düz. Rowman & Littlefield Publishers, 2018.
- Douglas M. Dunlop. The History of the Jewish Khazars, Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1954.
- Peter B. Golden. Khazar Studies: An Historio-Philological Inquiry into the Origins of the Khazars. Budapest: Akadémiai Kiadó, 1980.
- Norman Golb ve Omeljan Pritsak, Khazarian Hebrew Documents of the Tenth Century. Ithaca: Cornell University Press, 1982.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Belencer Muharebesi 652 yilinda 653 Islam Halifesi Osman ile bir Turk devleti olan Hazarlar arasinda gerceklesen Turkler ile Muslumanlar arasinda yapildigi bilinen ilk muharebedir Savas Hazarlar in galibiyeti ile sonuclanmis Abdurrahman bin Rebia bu savasta olmustur Belencer MuharebesiArap Hazar iliskileriTarihMS 652 653BolgeBelencer civariSonucHazar galibiyetiTaraflarHazarlarRasidin HalifeligiKomutanlar ve liderlerBilinmiyor olu Kayiplar10 000 642 yilinda Omer Kafkasya da bulunan Arap ordularina emir gondererek Derbent in otesine gecilmesini emretti Arminiya valisi Selman bin Rebia nin kardesi gorevi alir almaz 642 de Belencer e ilerledi Bu harekat sirasinda Arap ordusu hicbir direnisle karsilasmadi Araplar bu sessizlikten dolayi fazla gururlanmis olacaklar ki Kafkasya nin Derbend e kadar olan kismini tamamen hakimiyet altina alarak Hazarlar a karsi ciddi bir ustunluk sagladilar Araplar hicbir sekilde direnisle karsilasmamislardi ve bundan cesaret bularak egemenliklerini daha kuzeye yaymak istiyorlardi 642 de bu niyetin ilk adimi atildi ve 653 te dogrudan Halife Osman Kafkasya daki ordularina ileri harekat emri verdi Abdurrahman bin Rabia Halife nin emri uzerine hizla Derbend in kuzeyine dogru ilerleyerek once bosaltilmis Tarku sehrini ele gecirdi bundan hemen sonra ise Belencer e ulasarak kenti kusatma altina aldi Kaynaklardan anlasildigina gore Araplar bu sefer fazlasiyla hazirlikli gelmislerdi Nitekim kusatmada Arap ordusu mancinik kullaniyordu ve bu da Araplar in onceki kesif seferinden farkli olarak bolgeyi fethetmeyi amacladiklarini gosteriyordu Ancak nihayetinde kusatma basinda Hazar Kaganinin bulundugu bir Hazar ordusunun Belencer onunde belirmesiyle sona erdi Bundan sonra Turkler Belencer ahalisiyle o gun mustereken saldiri icin anlastilar Belencerliler huruc yaptilar ve Turkler de onlarin yardimina geldiler ve ardindan da muharebeye giristiler Abdurrahman b Rabiah yere dustu ve Muslumanlar dagilmis halde kacismaya basladilar Hazarlar in Belencer onlerinde elde ettikleri zafer o gune kadarki basarilari ile engellenemez bir saldiri gucune donusen Arap yayilmasina karsi kazanilan ilk ciddi askeri basariydi Bu gercegi Araplar da goruyordu Nitekim Araplar bu savastan hemen sonra Kafkasya daki merkezi uslerini Van in kuzeyindeki Hilat ve Malazgirt civarina kadar cekmislerdi bu da Belencer muzafferlerinin eseriydi Halife Osman Arap ordularinin bu yenilgisinden sonra Habib bin Mesleme adli bir Arap komutanini Hazarlar uzerine gonderdi Halife bin Hayyat adi gecen komutanin Hazarlara saldirdigindan degil Gurcistan dolaylarinda faaliyet gosterdiginden bahseder Bu durum Hazarlara karsi teskil edilen ordunun Hazar ordusundan korkarak Belencer uzerine yuruyemedigini gosterir Kaynakca Ahmed ibn A sam al Kufi Kitab al Futuh ss 17 18 Al Tabari XIV s 38 Al Tabari XIV ss 38 39 Al Tabari XIV s 40 Ibnu l Esir El Kamil Fit Tarih 3 Cilt s 35 The Armenian History ss 147 149 Al Tabari XIV ss 94 95 Altay Tayfun Ozcan Hazar Kaganligi ve Etrafindaki Dunya s 80 Extract from the Translation of Ibnu l Aasem s 168 a b Al Tabari XV s 95 Altay Tayfun Ozcan Hazar Kaganligi ve Etrafindaki Dunya s 81 Altay Tayfun Ozcan Hazar Kaganligi ve Etrafindaki Dunya s 84 Ahmed ibn A sam al Kufi Kitab al Futuh ss 18 19 Extract from the Translation of Ibnu l Aasem s 170 a b Halife b Hayyat Tarihu Halife b Hayyat s 203 Halife b Hayyat Tarihu Halife b Hayyat ss 202 203 Altay Tayfun Ozcan Hazar Kaganligi ve Etrafindaki Dunya s 85 V M Beylis Soobsceniya Halifi Ibn Hayata al Usfuri s 36 The Jews of Khazaria 3 duz Rowman amp Littlefield Publishers 2018 Douglas M Dunlop The History of the Jewish Khazars Princeton N J Princeton University Press 1954 Peter B Golden Khazar Studies An Historio Philological Inquiry into the Origins of the Khazars Budapest Akademiai Kiado 1980 Norman Golb ve Omeljan Pritsak Khazarian Hebrew Documents of the Tenth Century Ithaca Cornell University Press 1982