Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Berta Manastırı (Gürcüce: ბერთა veya ბერთის მონასტერი; okunuşu: “berta” veya "bertis monast'eri"), tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ili merkez ilçesine bağlı Ortaköy’de (eski adı Berta) bulunan eski bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. 8. veya 9. yüzyılda inşa edilmiştir. Yapının ayakta kalan kısmı günümüzde cami olarak kullanılmaktadır.
 Berta Manastırı'nın uzaktan görünüşü. Fotoğraf: Nikolay Marr, 1904. Fotoğraf: Marr'ın 1904 tarihli gezisinnin notları olan Klarceti ve Şavşeti Gezi Günlükleri (1911; Petersburg, Rusça; Gürcüce baskısı 2015, Batum) | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Ortaköy, Artvin |
| Koordinatlar | 41°14′56″K 41°59′00″D / 41.24889°K 41.98333°D |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi (İlk işlevi) |
| Durum | Cami |
| Mimari | |
| Mimari tür | Gürcü mimarisi |
| Tamamlanma | 8. veya 9. yüzyıl |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Kesme kireçtaşı |
Tarihçe
Berta Manastırı’ndan ilk kez 10. yüzyılda Gürcü yazar Giorgi Merçule söz etmiştir. Buna göre manastır, Gürcü Bagrationi Hanedanının yönettiği Tao-Klarceti’de Grigol Hantsteli'nin (759-861)rehberliğinde faaliyet gösteren dinsel kurumlardan biriydi. Manastırın 830-840’larda kurulduğu tahmin edilmektedir. Grigol Hantsteli’nin Yaşamı’ adlı elyazması ile birinci Berta İncili (10. yüzyıl) ve ikinci Berta İncili’ne (12. yüzyıl) düşülen notlara göre Berta Manastırı Meryem Ana'ya adanmıştır.
Berta Manastırı yapıları, bugünkü Ortaköy’e yukarıdan bakan bir tepede, düzgün blok taşlardan inşa edilmiştir. Birkaç kubbeli yapıdan oluşan Berta Manastırı, bölgenin 16. yüzyılın ortalarında Osmanlıların eline geçmesinden sonra terk edilmiştir. Manastırın ayakta kalan kilisesi, tahminen 17. yüzyılda camiye çevrilmiştir ve cami günümüzde Ortaköy Kilise Camii olarak anılmaktadır. Manastırın büyük bir dikdörtgen yapı olan yemekhanesi, cami olarak kullanılan ana kilise gibi ayakta kalmış bir yapıdır.
Berta Kilisesi
Günümüzde Ortaköy Kilise Camii'nin yapısına dönüşmüş olan Berta Kilisesi, 9. yüzyılda, Gürcü Krallığı döneminde Berta Manastırı'nın ana kilisesi olarak inşa edilmiştir. Doğu duvarındaki bir taşta Gürcü alfabesinin Nushuri karakterleriyle yazılmış olan Gürcüce yazı bu dönemden kalmış ve tahrip olmakla birlikte günümüze ulaşmıştır. Kilise kesme kireçtaşlarıyla inşa edilmiştir. İç duvarları sonradan sıvanmış olmasına karşın, duvar resimlerinin izleri bugün de fark edilmektedir. Berta Kilisesi'nin güney duvarına bitişik yapı bugün temel seviyesine kadar yıkık haldedir.
Berta yazmaları
Berta Manastırı, dinsel eserlerin elyazması olarak çoğaltıldığı yerlerden biriydi. Gürcü elyazması sanatının en önemli eserleri olan Berta İncilleri günümüze ulaşmıştır. 998 yılına tarihlenen bu İncil’, ABD'de Harvard Üniversitesi Kütüphanesi'nde korunmaktadır. 12. yüzyıla ait başka bir Berta İncili ise, Gürcistan’ın başkenti Tiflis’teki Ulusal Elyazmaları Merkezi’ndedir. Bu İncil’in cilt kapakları Opizalı bir el sanatları ustası olan Beşken (Beşken Opizari) tarafından süslenmiştir. Berta İncilleri’nin cilt kapağı, ayrıntılar dışında, aynı dönemde Tao-Klarceti’de çoğaltılan Tskarostavi İncilleri ile aynı özellikleri taşır.
Kaynakça
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 20, .
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 44 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ ""Ortaköy Kilise Camii - Artvin"- Türkiye Kültür Portalı". 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mart 2023.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 44. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Mine Kadiroğlu - Bülent İşler, Gürcü Sanatının Ortaçağı, 2010, s. 173, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Berta Manastiri Gurcuce ბერთა veya ბერთის მონასტერი okunusu berta veya bertis monast eri tarihsel Klarceti bolgesinde gunumuzde Artvin ili merkez ilcesine bagli Ortakoy de eski adi Berta bulunan eski bir Gurcu Ortodoks manastiridir 8 veya 9 yuzyilda insa edilmistir Yapinin ayakta kalan kismi gunumuzde cami olarak kullanilmaktadir Berta ManastiriBerta Manastiri nin uzaktan gorunusu Fotograf Nikolay Marr 1904 Fotograf Marr in 1904 tarihli gezisinnin notlari olan Klarceti ve Savseti Gezi Gunlukleri 1911 Petersburg Rusca Gurcuce baskisi 2015 Batum Temel bilgilerKonumOrtakoy ArtvinKoordinatlar41 14 56 K 41 59 00 D 41 24889 K 41 98333 D 41 24889 41 98333MezhepGurcu Ortodoks Kilisesi Ilk islevi DurumCamiMimariMimari turGurcu mimarisiTamamlanma8 veya 9 yuzyilOzelliklerMalzemelerKesme kirectasiTarihceBerta Manastiri ndan ilk kez 10 yuzyilda Gurcu yazar Giorgi Mercule soz etmistir Buna gore manastir Gurcu Bagrationi Hanedaninin yonettigi Tao Klarceti de Grigol Hantsteli nin 759 861 rehberliginde faaliyet gosteren dinsel kurumlardan biriydi Manastirin 830 840 larda kuruldugu tahmin edilmektedir Grigol Hantsteli nin Yasami adli elyazmasi ile birinci Berta Incili 10 yuzyil ve ikinci Berta Incili ne 12 yuzyil dusulen notlara gore Berta Manastiri Meryem Ana ya adanmistir Berta Manastiri yapilari bugunku Ortakoy e yukaridan bakan bir tepede duzgun blok taslardan insa edilmistir Birkac kubbeli yapidan olusan Berta Manastiri bolgenin 16 yuzyilin ortalarinda Osmanlilarin eline gecmesinden sonra terk edilmistir Manastirin ayakta kalan kilisesi tahminen 17 yuzyilda camiye cevrilmistir ve cami gunumuzde Ortakoy Kilise Camii olarak anilmaktadir Manastirin buyuk bir dikdortgen yapi olan yemekhanesi cami olarak kullanilan ana kilise gibi ayakta kalmis bir yapidir 12 yuzyila ait Berta Incili nin kabartmali on ve arka kapagi Berta KilisesiGunumuzde Ortakoy Kilise Camii nin yapisina donusmus olan Berta Kilisesi 9 yuzyilda Gurcu Kralligi doneminde Berta Manastiri nin ana kilisesi olarak insa edilmistir Dogu duvarindaki bir tasta Gurcu alfabesinin Nushuri karakterleriyle yazilmis olan Gurcuce yazi bu donemden kalmis ve tahrip olmakla birlikte gunumuze ulasmistir Kilise kesme kirectaslariyla insa edilmistir Ic duvarlari sonradan sivanmis olmasina karsin duvar resimlerinin izleri bugun de fark edilmektedir Berta Kilisesi nin guney duvarina bitisik yapi bugun temel seviyesine kadar yikik haldedir Berta yazmalariBerta Manastiri dinsel eserlerin elyazmasi olarak cogaltildigi yerlerden biriydi Gurcu elyazmasi sanatinin en onemli eserleri olan Berta Incilleri gunumuze ulasmistir 998 yilina tarihlenen bu Incil ABD de Harvard Universitesi Kutuphanesi nde korunmaktadir 12 yuzyila ait baska bir Berta Incili ise Gurcistan in baskenti Tiflis teki Ulusal Elyazmalari Merkezi ndedir Bu Incil in cilt kapaklari Opizali bir el sanatlari ustasi olan Besken Besken Opizari tarafindan suslenmistir Berta Incilleri nin cilt kapagi ayrintilar disinda ayni donemde Tao Klarceti de cogaltilan Tskarostavi Incilleri ile ayni ozellikleri tasir Kaynakca Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 20 ISBN 9789941478178 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2017 s 44 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 Ortakoy Kilise Camii Artvin Turkiye Kultur Portali 17 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mart 2023 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2017 s 44 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 Mine Kadiroglu Bulent Isler Gurcu Sanatinin Ortacagi 2010 s 173 ISBN 9789944579216