Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ortaköy, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
| Ortaköy | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Ortaköy Ortaköy'ün Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1020 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 1.035 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08100 |
Tarihçe
Ortaköy'ün eski adı Berta'dır. Gürcüce bir yer adı olan Berta (ბერთა), "keşiş" anlamına gelen "beri" (ბერი) kelimesinden türemiş olup "keşişler" anlamına gelir. Türkçe ve Rusçaya da Berta (برطە / Берта) olarak girmiş olan bu yer adının Berta Manastırı'yla ilişkili olduğu anlaşılmaktadır. Berta, sadece köyün ve manastırın değil, aynı zamanda bir akarsu ile köprünün adı olarak da kullanılmaktadır.
Berta, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Klarceti, Gürcü Krallığı'nın prensliklerinden biriydi ve bu prensliğin merkezi Artanuci idi. Berta’da bulunan ve 9. yüzyılda kurulmuş olan Gürcü manastırları, buranın çok eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Bu dinsel yapılar erken Orta Çağ'da Gürcü Krallığı zamanında inşa edilmiştir. Berta Manastırı, Berta İncilleri olarak bilinen Gürcüce elyazmaların çoğaltıldığı yer olarak da ünlüdür. 11. yüzyılda Büyük Selçukluların eline geçen köy, 1121 Didgori Savaşı'nın ardından birleşik Gürcistan Krallığı sınırları içinde yer aldı. Osmanlılar köyü, 16. yüzyılın ortalarında Gürcü atabeglerin yönettiği Samtshe-Saatabago'dan ele geçirdi. Berta önce Livane sancağına, daha sonra da Çıldır Eyaleti'ne bağlandı.
Berta, Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi salma amacıyla 1835 yılında gerçekleştirdiği nüfus tespitinde, Çıldır Eyaleti'nin Livana sancağına bağlı bir köydü. Berta aynı zamanda, Sinkot gibi, bu sancağın nahiyelerinden biriydi. Berta ve Sinkot nahiyeleri 24 köyü kapsıyordu. Bu köylerden biri olan Berta'da 117 hanede 411 erkek tespit edilmişti. Osmanlı idaresi sadece erkek nüfus tespit ettiğinden dolayı, toplam nüfus için erkek sayısı kadar kadın eklemek gerekir. Bunun sonucunda Berta köyünde yaklaşık 822 kişinin yaşadığı ortaya çıkar. Köyün nüfusu Müslümanlardan oluşuyordu. Berta nüfus açısından bu iki nahiyeye bağlı köyler içinde en büyük yerleşmeydi. Berta ve Sinkot nahiyelerinin toplam nüfusu ise, 1.254 hanede yaşayan yaklaşık 7.550 kişiden oluşuyordu.
Osmanlı Devleti'nde 19. yüzyılın ikinci yarısında vilayet sistemine geçilince, Berta köyü, Trabzon Vilayeti'nin Lazistan sancağının Livana kazasına bağlandı. 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine göre köyde 114 hanede 499 kişi yaşıyordu. Salnamede belirtilmemiş olmakla birlikte, bu tarihte de Osmanlı idaresi sadece erkek nüfusu tespit ediyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Berta'nın toplam nüfusunun yaklaşık 998 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Tarımla geçinen köyde bu tarihte hayvan varlığı olarak 30 eşek, 400 öküz, 600 inek, 700 keçi ve 320 koyun tespit edilmiştir. Muvahhid Zeki, 1927 yılında yayımlanan kitabında Berta köyünün tereyağının Artvin vilayetinde ünlü olduğunu yazmıştır.
Berta, uzun süre Osmanlı idaresinden kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde Berta, Artvin Okrugu'nun Artvin kazası (uçastok) içinde yer alıyordu. Bu kazaya bağlı Berta nahiyesinin beş köyünden biriydi. 1886 yılındaki nüfus tespitine göre Berta köyündeki 204 hanede, 783'ü erkek ve 776'sı kadın olmak üzere 1.559 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir. Bu nüfus sayımında Opiza köyü Berta'nın bir mahallesi olarak kaydedilmiştir. Berta nahiyesinin (сельское общество: kırsal topluluk) nüfusu ise, Berta köyü dışında, Daba-Cmerki, Doliskana, Porta ve Tskaltetra köylerini kapsıyordu ve nüfusu, 1.250'si erkek ve 1.236'sı kadın olmak üzere 340 hanede yaşayan 2.486 kişiden oluşuyordu. Berta nahiyesinin nüfusunun tamamı da "Türk" olarak kaydedilmiştir. Oysa Rus idaresi sırasında Berta vadisinden Şile kazasına göç edip Erenler, Kömürlük, Oruçoğlu, Ulupelit ve Üvezli gibi köylere yerleşenlerin Gürcü dilini unutmuş olmalarına rağmen Gürcü kökenli oldukları bilinmektedir.
Berta, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından köy fiilen Türkiye'ye katıldı. Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Berta köyünü de kapsayan Artvin ile Ardahan bölgeleri Türkiye'ye bırakıldı.
Berta, Artvin livasında 1922 yılındaki nüfus tespiti sırasında bu livanın merkez kazasının Berta nahiyesine bağlıydı. Berta nahiyesi, Berta köyü dışında, Porta, Opiza, Tskaltetra, Daba, Cmerki ve Doliskana kapsıyordu. Nahiyenin nüfusu 1.122 kişiden oluşuyordu. Berta köyünde ise, 114 hanede 759 kişi yaşıyordu.
Berta Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Ortaköy olarak değiştirildi. Berta nahiyesi de kaldırıldı. Berta köyü Artvin vilayetinin merkez kazasına bağlandı. Berta köyünde 1926 tarihli nüfus tahririne göre 521’i erkek ve 470’i kadın olmak üzere 991 kişi yaşıyordu. 1928'den sonra ise Berta nahiyesi yeniden kuruldu. Nitekim 1935 genel nüfus sayımında "Orta" adıyla kaydedilmiş olan Berta, Çoruh vilayetinin merkez ilçesine bağlı Berta nahiyesinin bir köyüydü. Bu nahiyenin merkezi olan Orta köyünün nüfusu 1.274 kişiden oluşuyordu. Berta Bucağı'nın adı 1960'ların başında Ortaköy Bucağı olarak değiştirildi. Nitekim 1960 genel nüfus sayımında Berta Bucağı olarak kaydedilmiş olan bucağın adı 1965 genel nüfus sayımında Ortaköy Bucağı olarak geçer. 1965 genel nüfus tespitinde Ortaköy'de 1.814 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 415 kişi okuma yazma biliyordu. Ortaköy Bucağında ise, 3.107 kişi içinde sadece 855 kişi okuryazar olarak kaydedilmiştir.
Berta sadece bir köyün değil, bir bölgenin de adıydı. Berta bölgesi Berta Çayı vadisi boyunca uzanıyordu. Bu bölge eskiden yaylaları, bakır madeni ve bağcılığıyla da ünlüydü. Berta Çayı üzerinde tarihi bir köprü vardı ve Berta Köprüsü olarak bilinen bu köprü bugün Deriner Barajı suları altında kalmıştır.
Berta köyü sınırları içinde iki önemli manastır inşa edilmiştir. Bunlar Berta ve Parehi manastırlarıdır. Çeşitli yapılardan oluşan Berta Manastırı’nın 830-840’larda kurulduğu sanılır. Gürcüce elyazması İkinci Berta İncili’ne (12. yüzyıl) düşülen nota göre manastır Meryem Ana’ya adanmıştır. Berta Manastırı'nın ana kilisesi olan Berta Kilisesi, Osmanlı döneminde camiye çevrilmiş olup günümüzde bu yapı Ortaköy Kilise Camii adıyla bilinmektedir. İkinci manastır olan Parehi Manastırı’nın Berta’nın bir parçası veya şubesi olduğuna ilişkin görüşler vardır. İkinci Berta İncili’ne (12. yüzyıl) düşülen nota göre Parehi Manastırı da Meryem Ana’ya adanmıştır. Bu manastırın 9. yüzyılın ikinci yarısında kurulduğu tahmin edilmektedir. Öte yandan Parehi’nin büyüklüğüne bakarak, bir dönem Berta Manastırı’nın bir şubesi olsa da daha sonra bağımsız bir manastır olduğu kabul edilmektedir.
Ortaköy'ün Kaşıklı mahallesinde, Parehta Manastırı'nın 500 metre güneybatısında bir kayanın ortasında mağara bulunmaktadır. Burada ayrıca duvar kalıntıları tespit edilmiştir. Köyün Dalbeşeti (დალბეშეთი) olarak bilinen mahallesinde eski bir kilisenin varlığı bilinmektedir. Kilisenin bulunduğu yer bugün "Kilise Taşı" olarak adlandırılmaktadır. Burada sadece seramik parçaları tespit edilmiştir. Muvahhid Zeki ise, 1927 yılında yayımlanan kitabında Berta köyünde eski bir kilisenin cami olarak kullanıldığını, eskiden inşa edilmiş cami bulunmadığını, ziyaretgâh olan türbenin ise kime ait olduğunun bilinmediğini yazmıştır.
Berta köyünde, bugün baraj suları altında kalmış olan Berta Köprüsü dışında iki köprü daha bulunmaktadır. Köyün güneyinde Berta Çayı üzerinde bulunan kemerli taş köprünün uzunluğu 12 metre, genişliği 1,7 metre ve yüksekliği 4,5 metredir. Berta Manastırı'nın yakınında, Nukari (ნუკაური) mahallesinde küçük bir dere üzerindeki kemerli taş köprü ise, 10 metre uzunlukta, 1,5 metre genişlikte ve 5 metre yüksekliktedir.
Coğrafya
Ortaköy, Artvin il merkezine 40 km uzaklıktadır.Doğu Karadeniz'in Kaçkar Dağları'ndan sonraki en büyük dağ silsilesi Karçal Dağları ile Çoruh Nehri'nin kolu Berta Deresi vadisi arasındaki dağ etekleri ve derin vadilerle kaplıdır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2019 | 1.035 |
| 2019 | 1.095 |
| 2018 | 1.182 |
| 2017 | 1.040 |
| 2016 | 1.056 |
| 2015 | 1.101 |
| 2014 | 1.122 |
| 2013 | 1.080 |
| 2012 | 1.253 |
| 2011 | 1.286 |
| 2010 | 1.288 |
| 2009 | 1.330 |
| 2008 | 1.349 |
| 2007 | 1.373 |
| 1990 | 1.928 |
| 1985 | 1.933 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Artvin Merkez Ortaköy Nüfusu". Nufusune.com. 25 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2020.
- ^ "ბერი", A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt 10 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 76, .
- ^ "Emrullah Alemdar, 1835 Tarihli Livane (Artvin) Sancağı 2767 Numaralı Nüfus Defterinin Değerlendirilmesi, Erzurum, 2019, s. 15". 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; VIII. cilt, s. 356, .
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1313". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ "Roland Topçişvili, Gürcülerin Etnik Tarihi ve Gürcistan'ın Tarihsel-Etnografik Bölgeleri (Gürcüce), 2002, s. 66-67". 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 20, 39, .
- ^ "Emrullah Alemdar, 1835 Tarihli Livane (Artvin) Sancağı 2767 Numaralı Nüfus Defterinin Değerlendirilmesi, Erzurum, 2019, s. 15, 26-39". 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; VIII. cilt, s. 357, .
- ^ a b Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 2010 (Birinci baskı 1927), s. 170, .
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1313-1317". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ . Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi. 1904. 13 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2023.
- ^ Malhaz Çoharadze, Gürcü Dilinin Türkiye'deki Coğrafyası (Gürcüce "ქართული ენის გეოგრაფია თურქეთ") Batum, 2016, s. 57. 3 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Kasar, Nazire (1987). Şile İlçesi'nin Turizm Potansiyelinin İncelenmesi (PDF) (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi. s. 17. 16 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Mart 2023.
İlçede yaşayan halk, dört etkin gruptan meydana gelmiştir. Nüfusun% 87'sini Türkmenler, % 10'unu Gürcüler, % 2'sini Çerkezler,% 1'ini diğerleri teşkil eder. Bu etnik gruplar köyler halinde toplanmışlardır. Bu toplu yaşama, her grubun kendi geleneksel yapısını sürdürmeye imkan sağlamıştır.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 2010 (Birinci baskı 1927), s. 141, .
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 298" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 86.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 2010 (Birinci baskı 1927), s. 21, 39, 45, .
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 47 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 195-196 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 44-46 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2017, s. 46-47 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Artvin Merkez Artvin Ortaköy arası mesafe". arasikackm.com. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Nisan 2022.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Ortaköy, Artvin için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
- Artvin Web Portalı/Ortaköy(Berta) 27 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ortaköy(Berta) Resimleri 26 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ArtvinAnsiklopedisi/Ortaköy 15 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ArtvinAnsiklopedisi/Berta 10 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ArtvinAnsiklopedisi/Berta Manzaraları 16 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Eski Cami/Berta Manastırı 9 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ortakoy Artvin ilinin Merkez ilcesine bagli bir koydur OrtakoyKoyArtvin in Turkiye deki konumuOrtakoyOrtakoy un Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceMerkezCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1020 mNufus 2020 Toplam1 035Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08100Tarihce12 yuzyila ait Gurcuce elyazmasi Berta Incili nin kabartmali on ve arka kapagi Ortakoy deki Berta Manastiri nin uzaktan gorunusu Fotograf Niko Marr 1904 Ortakoy un eski adi Berta dir Gurcuce bir yer adi olan Berta ბერთა kesis anlamina gelen beri ბერი kelimesinden turemis olup kesisler anlamina gelir Turkce ve Ruscaya da Berta برطە Berta olarak girmis olan bu yer adinin Berta Manastiri yla iliskili oldugu anlasilmaktadir Berta sadece koyun ve manastirin degil ayni zamanda bir akarsu ile koprunun adi olarak da kullanilmaktadir Berta tarihsel Gurcistan in guneybati kesimini olusturan bolgelerden biri olan Klarceti de yer alir Klarceti Gurcu Kralligi nin prensliklerinden biriydi ve bu prensligin merkezi Artanuci idi Berta da bulunan ve 9 yuzyilda kurulmus olan Gurcu manastirlari buranin cok eski bir yerlesme oldugunu gostermektedir Bu dinsel yapilar erken Orta Cag da Gurcu Kralligi zamaninda insa edilmistir Berta Manastiri Berta Incilleri olarak bilinen Gurcuce elyazmalarin cogaltildigi yer olarak da unludur 11 yuzyilda Buyuk Selcuklularin eline gecen koy 1121 Didgori Savasi nin ardindan birlesik Gurcistan Kralligi sinirlari icinde yer aldi Osmanlilar koyu 16 yuzyilin ortalarinda Gurcu atabeglerin yonettigi Samtshe Saatabago dan ele gecirdi Berta once Livane sancagina daha sonra da Cildir Eyaleti ne baglandi Berta Osmanli idaresinin askere alma ve vergi salma amaciyla 1835 yilinda gerceklestirdigi nufus tespitinde Cildir Eyaleti nin Livana sancagina bagli bir koydu Berta ayni zamanda Sinkot gibi bu sancagin nahiyelerinden biriydi Berta ve Sinkot nahiyeleri 24 koyu kapsiyordu Bu koylerden biri olan Berta da 117 hanede 411 erkek tespit edilmisti Osmanli idaresi sadece erkek nufus tespit ettiginden dolayi toplam nufus icin erkek sayisi kadar kadin eklemek gerekir Bunun sonucunda Berta koyunde yaklasik 822 kisinin yasadigi ortaya cikar Koyun nufusu Muslumanlardan olusuyordu Berta nufus acisindan bu iki nahiyeye bagli koyler icinde en buyuk yerlesmeydi Berta ve Sinkot nahiyelerinin toplam nufusu ise 1 254 hanede yasayan yaklasik 7 550 kisiden olusuyordu Osmanli Devleti nde 19 yuzyilin ikinci yarisinda vilayet sistemine gecilince Berta koyu Trabzon Vilayeti nin Lazistan sancaginin Livana kazasina baglandi 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine gore koyde 114 hanede 499 kisi yasiyordu Salnamede belirtilmemis olmakla birlikte bu tarihte de Osmanli idaresi sadece erkek nufusu tespit ediyordu Erkek sayisi kadar kadin eklenince Berta nin toplam nufusunun yaklasik 998 kisiden olustugu ortaya cikar Tarimla gecinen koyde bu tarihte hayvan varligi olarak 30 esek 400 okuz 600 inek 700 keci ve 320 koyun tespit edilmistir Muvahhid Zeki 1927 yilinda yayimlanan kitabinda Berta koyunun tereyaginin Artvin vilayetinde unlu oldugunu yazmistir Berta uzun sure Osmanli idaresinden kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresinde Berta Artvin Okrugu nun Artvin kazasi ucastok icinde yer aliyordu Bu kazaya bagli Berta nahiyesinin bes koyunden biriydi 1886 yilindaki nufus tespitine gore Berta koyundeki 204 hanede 783 u erkek ve 776 si kadin olmak uzere 1 559 kisi yasiyordu Nufusun tamami Turk olarak kaydedilmistir Bu nufus sayiminda Opiza koyu Berta nin bir mahallesi olarak kaydedilmistir Berta nahiyesinin selskoe obshestvo kirsal topluluk nufusu ise Berta koyu disinda Daba Cmerki Doliskana Porta ve Tskaltetra koylerini kapsiyordu ve nufusu 1 250 si erkek ve 1 236 si kadin olmak uzere 340 hanede yasayan 2 486 kisiden olusuyordu Berta nahiyesinin nufusunun tamami da Turk olarak kaydedilmistir Oysa Rus idaresi sirasinda Berta vadisinden Sile kazasina goc edip Erenler Komurluk Orucoglu Ulupelit ve Uvezli gibi koylere yerlesenlerin Gurcu dilini unutmus olmalarina ragmen Gurcu kokenli olduklari bilinmektedir Berta Birinci Dunya Savasi nin sonlarinda Ruslarin bolgeden cekilmesinin ardindan Gurcistan in sinirlari icinde kaldi 7 Mayis 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlasmasi yla Sovyet Rusya Artvin sancagini Gurcistan in bir parcasi olarak tanidi Ancak Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin Tiflis hukumetine verdigi ultimatom uzerine Gurcu idaresinin cekilmesinin ardindan koy fiilen Turkiye ye katildi Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlasmasi yla Berta koyunu de kapsayan Artvin ile Ardahan bolgeleri Turkiye ye birakildi Parehi Manastiri Berta Artvin livasinda 1922 yilindaki nufus tespiti sirasinda bu livanin merkez kazasinin Berta nahiyesine bagliydi Berta nahiyesi Berta koyu disinda Porta Opiza Tskaltetra Daba Cmerki ve Doliskana kapsiyordu Nahiyenin nufusu 1 122 kisiden olusuyordu Berta koyunde ise 114 hanede 759 kisi yasiyordu Berta Turkce olmadigi icin koyun adi 1925 yilinda Ortakoy olarak degistirildi Berta nahiyesi de kaldirildi Berta koyu Artvin vilayetinin merkez kazasina baglandi Berta koyunde 1926 tarihli nufus tahririne gore 521 i erkek ve 470 i kadin olmak uzere 991 kisi yasiyordu 1928 den sonra ise Berta nahiyesi yeniden kuruldu Nitekim 1935 genel nufus sayiminda Orta adiyla kaydedilmis olan Berta Coruh vilayetinin merkez ilcesine bagli Berta nahiyesinin bir koyuydu Bu nahiyenin merkezi olan Orta koyunun nufusu 1 274 kisiden olusuyordu Berta Bucagi nin adi 1960 larin basinda Ortakoy Bucagi olarak degistirildi Nitekim 1960 genel nufus sayiminda Berta Bucagi olarak kaydedilmis olan bucagin adi 1965 genel nufus sayiminda Ortakoy Bucagi olarak gecer 1965 genel nufus tespitinde Ortakoy de 1 814 kisi yasiyor ve bu nufus icinde 415 kisi okuma yazma biliyordu Ortakoy Bucaginda ise 3 107 kisi icinde sadece 855 kisi okuryazar olarak kaydedilmistir Berta sadece bir koyun degil bir bolgenin de adiydi Berta bolgesi Berta Cayi vadisi boyunca uzaniyordu Bu bolge eskiden yaylalari bakir madeni ve bagciligiyla da unluydu Berta Cayi uzerinde tarihi bir kopru vardi ve Berta Koprusu olarak bilinen bu kopru bugun Deriner Baraji sulari altinda kalmistir Berta koyu sinirlari icinde iki onemli manastir insa edilmistir Bunlar Berta ve Parehi manastirlaridir Cesitli yapilardan olusan Berta Manastiri nin 830 840 larda kuruldugu sanilir Gurcuce elyazmasi Ikinci Berta Incili ne 12 yuzyil dusulen nota gore manastir Meryem Ana ya adanmistir Berta Manastiri nin ana kilisesi olan Berta Kilisesi Osmanli doneminde camiye cevrilmis olup gunumuzde bu yapi Ortakoy Kilise Camii adiyla bilinmektedir Ikinci manastir olan Parehi Manastiri nin Berta nin bir parcasi veya subesi olduguna iliskin gorusler vardir Ikinci Berta Incili ne 12 yuzyil dusulen nota gore Parehi Manastiri da Meryem Ana ya adanmistir Bu manastirin 9 yuzyilin ikinci yarisinda kuruldugu tahmin edilmektedir Ote yandan Parehi nin buyuklugune bakarak bir donem Berta Manastiri nin bir subesi olsa da daha sonra bagimsiz bir manastir oldugu kabul edilmektedir Ortakoy un Kasikli mahallesinde Parehta Manastiri nin 500 metre guneybatisinda bir kayanin ortasinda magara bulunmaktadir Burada ayrica duvar kalintilari tespit edilmistir Koyun Dalbeseti დალბეშეთი olarak bilinen mahallesinde eski bir kilisenin varligi bilinmektedir Kilisenin bulundugu yer bugun Kilise Tasi olarak adlandirilmaktadir Burada sadece seramik parcalari tespit edilmistir Muvahhid Zeki ise 1927 yilinda yayimlanan kitabinda Berta koyunde eski bir kilisenin cami olarak kullanildigini eskiden insa edilmis cami bulunmadigini ziyaretgah olan turbenin ise kime ait oldugunun bilinmedigini yazmistir Berta koyunde bugun baraj sulari altinda kalmis olan Berta Koprusu disinda iki kopru daha bulunmaktadir Koyun guneyinde Berta Cayi uzerinde bulunan kemerli tas koprunun uzunlugu 12 metre genisligi 1 7 metre ve yuksekligi 4 5 metredir Berta Manastiri nin yakininda Nukari ნუკაური mahallesinde kucuk bir dere uzerindeki kemerli tas kopru ise 10 metre uzunlukta 1 5 metre genislikte ve 5 metre yuksekliktedir CografyaOrtakoy Artvin il merkezine 40 km uzakliktadir Dogu Karadeniz in Kackar Daglari ndan sonraki en buyuk dag silsilesi Karcal Daglari ile Coruh Nehri nin kolu Berta Deresi vadisi arasindaki dag etekleri ve derin vadilerle kaplidir NufusYillara gore koy nufus verileri2019 1 0352019 1 0952018 1 1822017 1 0402016 1 0562015 1 1012014 1 1222013 1 0802012 1 2532011 1 2862010 1 2882009 1 3302008 1 3492007 1 3731990 1 9281985 1 933Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 25 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Subat 2020 a b c d e f g h i j k l m n o Artvin Merkez Ortakoy Nufusu Nufusune com 25 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2020 ბერი A Comprehensive Georgian English Dictionary 2006 2 cilt 10 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 9535878 3 5 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu Istanbul 2013 s 76 ISBN 978 605 5708 85 6 Emrullah Alemdar 1835 Tarihli Livane Artvin Sancagi 2767 Numarali Nufus Defterinin Degerlendirilmesi Erzurum 2019 s 15 30 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2021 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt VIII cilt s 356 ISBN 975 7871 07 9 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1313 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2022 Roland Topcisvili Gurculerin Etnik Tarihi ve Gurcistan in Tarihsel Etnografik Bolgeleri Gurcuce 2002 s 66 67 16 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2021 a b Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 20 39 ISBN 9789941478178 Emrullah Alemdar 1835 Tarihli Livane Artvin Sancagi 2767 Numarali Nufus Defterinin Degerlendirilmesi Erzurum 2019 s 15 26 39 30 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2021 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt VIII cilt s 357 ISBN 975 7871 07 9 a b Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 2010 Birinci baski 1927 s 170 ISBN 978 9944 197 52 6 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1313 1317 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2022 Devlet Arsivleri Baskanligi Osmanli Arsivi 1904 13 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2023 Malhaz Coharadze Gurcu Dilinin Turkiye deki Cografyasi Gurcuce ქართული ენის გეოგრაფია თურქეთ Batum 2016 s 57 3 Kasim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 462 24 5 Kasar Nazire 1987 Sile Ilcesi nin Turizm Potansiyelinin Incelenmesi PDF Yuksek Lisans Tezi Istanbul Universitesi s 17 16 Mart 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Mart 2023 Ilcede yasayan halk dort etkin gruptan meydana gelmistir Nufusun 87 sini Turkmenler 10 unu Gurculer 2 sini Cerkezler 1 ini digerleri teskil eder Bu etnik gruplar koyler halinde toplanmislardir Bu toplu yasama her grubun kendi geleneksel yapisini surdurmeye imkan saglamistir Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Aralik 2021 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Aralik 2021 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 2010 Birinci baski 1927 s 141 ISBN 978 9944 197 52 6 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 298 PDF 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Aralik 2021 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 86 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 2010 Birinci baski 1927 s 21 39 45 ISBN 978 9944 197 52 6 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2017 s 47 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2017 s 195 196 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2017 s 44 46 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 2016 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2017 s 46 47 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9470 8 7 Artvin Merkez Artvin Ortakoy arasi mesafe arasikackm com 19 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2022 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 1990 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 1985 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarOrtakoy Artvin icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft Artvin Web Portali Ortakoy Berta 27 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ortakoy Berta Resimleri 26 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ArtvinAnsiklopedisi Ortakoy 15 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ArtvinAnsiklopedisi Berta 10 Mayis 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ArtvinAnsiklopedisi Berta Manzaralari 16 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eski Cami Berta Manastiri 9 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde