Besleneyler ya da Besneyler, Besniyler Besniler (Doğu Çerkesçesi беслъэнейхэр, Rusça бесленеевцы), Rusya ve Türkiye'de yaşayan Doğu Çerkesleri kolundan Çerkes boyu. En yakın akrabaları yıllar önce onlardan ayrıldıkları Kabardeyler olup, onlar gibi Besleneylerde de pşı (bey) sınıfı bulunmaktaydı. Konoko sülalesi Besleneylerdeki tek pşı sülalesidir. Besleneyler, Büyük Laba nehrinin sağ kıyısında ve Urup nehrine dökülen küçük ve büyük Tegem nehri çevresinde otururlardı. Dilleri Doğu Çerkesçesinin Merkezî Çerkesçe olarak da bilinen Besleneyce ağzı olsa da edebî dil olarak Kabardeylerin ağzı esas alınarak oluşturulan Kabardeyceyi kullanırlar. Günümüzde Rusya'da Karaçay-Çerkesya'daki iki köy ile Krasnodar Krayındaki iki köyde yaşarlar.
1830-1850 yıllarındaki Besleney köyleri: Laba ırmağı üzerinde iki grup olarak yer alır. Kuzeydeki 1. grupta dokuz köy, güneydeki 2. grupta ise üç köy vardı. | |
Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
---|---|
Diller | |
Din | |
Adlandırma
Kabardey beylerinin (pşılarının) soy atası sayılan İnal ya da Yınal'ın torunlarından Beslen ya da Beslan'ın adına -ey («aaitlik, sahiplik» bildiren ek) lokativ eki getirilerek oluşturulmuştur. Beslan şahıs adı Kıpçak Türkçesi kökenli olup bey/biy + aslan/arslan biçiminde açıklanır.
Tarihi toprakları
Besleneyler, Büyük ve Küçük Laba vadileri ile Urup (Varpa) havzasında otururlardı. Ayrıca Kuban Ovası ile Çegen, Fars ve Psefır vadilerine kadar da yayılmışlardır. Batılarında Çemguylar ve Abzehler bulunur. Güneybatı ve güneylerinde ise Barakay, Kazılbeğ, Segerey ve Başılbeğ gibi Abaza oymakları bulunur. Kuzeyden ise Kuban Nehri tarafından sınırlanır.
Rusya'daki Besleney köyleri
Rusya'da 5 Besleney köyü bulunmaktadır:
- Karaçay-Çerkesya'da: Бесленей (Тхьастыкъуей), Вако-Жиле (Дохъчокъуей)
- Krasnodar Krayı'nın Uspensk rayonunda: Кургоковский (Кургъокъуей), Коноковский (Бэчмырзей)
- Adigey Cumhuriyetinde: Уляп (Къэнокъуей)
Türkiye'deki Besleney köyleri
- Amasya ilindeki köyleri: Göçeri, Tavşandağ köyü, Yukarıbük (Kocege), Ortabük (Dohguey) ve Aşağıbük (Kocapşe) olmak üzere üç muhtarlıktan oluşurken, bugün her biri ayrı köydür.
- Çorum ilindeki köyleri:Gökdere, Kadıkırı, Kırkdilim, Sazdeğirmeni, Tozluburun, Söğütyolu (Danun), Gafurlu, Saraycık
- Ankara ilindeki köyleri: Gökçehüyük
- Eskişehir ilindeki köyleri: Gökçekısık, Akpınar (Hastukay)
Kaynakça
- ^ a b Papşu, Murat. Adığece kelimelerin yazılışı 19 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Nart Dergisi Sayı 70
- ^ Kazım Agın. Kanoko Sülalesi'nin Osmanlı'ya zorunlu hicreti 26 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Papşu, Murat. Abzeh ve Besleney adları nereden geliyor 9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Nart dergisi, yıl: 14, sayı: 81, Eylül-Ekim 2011, sayfa: 64
- ^ . 8 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013.
- ^ Do. Dr. Vınereko Mir. Ülke anne gibidir (Хэгъэгур ным фэд) 24 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Адыгэ Хабз, Maykop, 2007
- ^ "Türkiye'de Çerkes Köyleri: ANJIKUEY (Kırkdilim)". 18 Nisan 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Nisan 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Besleneyler ya da Besneyler Besniyler Besniler Dogu Cerkescesi beslenejher Rusca besleneevcy Rusya ve Turkiye de yasayan Dogu Cerkesleri kolundan Cerkes boyu En yakin akrabalari yillar once onlardan ayrildiklari Kabardeyler olup onlar gibi Besleneylerde de psi bey sinifi bulunmaktaydi Konoko sulalesi Besleneylerdeki tek psi sulalesidir Besleneyler Buyuk Laba nehrinin sag kiyisinda ve Urup nehrine dokulen kucuk ve buyuk Tegem nehri cevresinde otururlardi Dilleri Dogu Cerkescesinin Merkezi Cerkesce olarak da bilinen Besleneyce agzi olsa da edebi dil olarak Kabardeylerin agzi esas alinarak olusturulan Kabardeyceyi kullanirlar Gunumuzde Rusya da Karacay Cerkesya daki iki koy ile Krasnodar Krayindaki iki koyde yasarlar Besleneyler beslenejher1830 1850 yillarindaki Besleney koyleri Laba irmagi uzerinde iki grup olarak yer alir Kuzeydeki 1 grupta dokuz koy guneydeki 2 grupta ise uc koy vardi Onemli nufusa sahip bolgelerDillerBesleneyce Kabardeyce Cerkesce Turkce RuscaDinIslam Hanefi Sunni AdlandirmaKabardey beylerinin psilarinin soy atasi sayilan Inal ya da Yinal in torunlarindan Beslen ya da Beslan in adina ey aaitlik sahiplik bildiren ek lokativ eki getirilerek olusturulmustur Beslan sahis adi Kipcak Turkcesi kokenli olup bey biy aslan arslan biciminde aciklanir Tarihi topraklariBesleneyler Buyuk ve Kucuk Laba vadileri ile Urup Varpa havzasinda otururlardi Ayrica Kuban Ovasi ile Cegen Fars ve Psefir vadilerine kadar da yayilmislardir Batilarinda Cemguylar ve Abzehler bulunur Guneybati ve guneylerinde ise Barakay Kazilbeg Segerey ve Basilbeg gibi Abaza oymaklari bulunur Kuzeyden ise Kuban Nehri tarafindan sinirlanir Rusya daki Besleney koyleriRusya da 5 Besleney koyu bulunmaktadir Karacay Cerkesya da Beslenej Thastykuej Vako Zhile Dohchokuej Krasnodar Krayi nin Uspensk rayonunda Kurgokovskij Kurgokuej Konokovskij Bechmyrzej Adigey Cumhuriyetinde Ulyap Kenokuej Turkiye deki Besleney koyleriAmasya ilindeki koyleri Goceri Tavsandag koyu Yukaribuk Kocege Ortabuk Dohguey ve Asagibuk Kocapse olmak uzere uc muhtarliktan olusurken bugun her biri ayri koydur Corum ilindeki koyleri Gokdere Kadikiri Kirkdilim Sazdegirmeni Tozluburun Sogutyolu Danun Gafurlu Saraycik Ankara ilindeki koyleri Gokcehuyuk Eskisehir ilindeki koyleri Gokcekisik Akpinar Hastukay Kaynakca a b Papsu Murat Adigece kelimelerin yazilisi 19 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nart Dergisi Sayi 70 Kazim Agin Kanoko Sulalesi nin Osmanli ya zorunlu hicreti 26 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Papsu Murat Abzeh ve Besleney adlari nereden geliyor 9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nart dergisi yil 14 sayi 81 Eylul Ekim 2011 sayfa 64 8 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2013 Do Dr Vinereko Mir Ulke anne gibidir Hegegur nym fed 24 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Adyge Habz Maykop 2007 Turkiye de Cerkes Koyleri ANJIKUEY Kirkdilim 18 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2013