Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Besleney lehçesi (Kabardeyce беслъэнеибзэ, Adigece бэснэибзэ), Rusya Federasyonu'nda Karaçay-Çerkesya'daki iki köy ile Krasnodar Krayındaki iki köyde ve Türkiye'de yaşayan Besleneyler tarafından konuşulan bir Kabardeyce lehçesidir.
| Besleney | |
|---|---|
| беслъэнеибзэ | |
| Ana dili olanlar | Rusya, Türkiye |
| Dil ailesi | |
| Yazı sistemi | Kiril Alfabesi |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | - |
| ISO 639-3 | – |
Besleneyce, Çerkes dilleri içerisinde en ahenkli değişke olarak görülür ve o yüzden “Уубэщтмэ убыхыбзэ, ухъонэщтмэ шапсыгъабзэ, улъэӀощтмэ абдзэхабзэ, уубзэщтмэ бэснэибзэ” («Dedikodu ve kötüleme için Ubıhça, sövmek/küfretmek için Şapsığca, istemek/dilenmek için Abzehçe, övmek/tatlı dil dökmek için Besleneyce») denir.
Çorum iline bağlı tamamı Besleney olan Kırkdilim köyünde 40 yaşın üstündekiler Besleneyce konuşurken, gençler ve yeni yetişenler dillerini kaybetmektedirler.
Fonoloji
Diğer bazı Kabardey diyalektleri gibi Besleneyce de гь [ɡʲ], кь [kʲ] ve кӀь [kʲʼ] seslerine sahiptir. Bunların yerini diğer dialektlerin çoğunda дж [d͡ʒ], ч [t͡ʃ] ve кӀ [t͡ʃʼ] alır.
- Besleneycedeki гь [ɡʲ] diğer dialektlerde дж [d͡ʒ] olur:
| Türkçe | Besleneyce | Adigece | Kabardeyce | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Kiril | IPA | Kiril | IPA | Kiril | IPA | |
| tavuk | гьэд | ɡʲad | чэты | t͡ʃatə | джэд | d͡ʒad |
| kedi | гьэду | ɡʲadəw | чэтыу | t͡ʃatəw | джэду | d͡ʒadəw |
| gömlek | гьанэ | ɡʲaːna | джанэ | dʒaːna | джанэ | dʒaːna |
| okumak | егьэн | jaɡʲan | еджэн | jadʒan | еджэн | jadʒan |
| cam | абгь | ʔaːbgʲ | апч | ʔaːpt͡ʃ | абдж | ʔaːbd͡ʒ |
| oyun | гьэгу | ɡʲagʷ | джэгу | d͡ʒagʷ | джэгу | d͡ʒagʷ |
| acı | дыгь | dəɡʲ | дыджы | dəd͡ʒə | дыдж | dəd͡ʒ |
| hasta | сымагьэ | səmaːɡʲa | сымаджэ | səmaːd͡ʒa | сымаджэ | səmaːd͡ʒa |
| şeytan | бзагьэ | bzaːɡʲa | бзаджэ | bzaːd͡ʒa | бзаджэ | bzaːd͡ʒa |
| vadi | къуэлагьэ | qʷalaːɡʲa | къоладжэ | qʷalaːd͡ʒa | къуэладжэ | qʷalaːd͡ʒa |
| öğle | щэгьагъуэ | ɕaɡʲaːʁʷa | щэджагъо | ɕad͡ʒaːʁʷa | шэджагъуэ | ʃad͡ʒaːʁʷa |
| gavur | гьаур | ɡʲaːwər | джаур | d͡ʒaːwər | джаур | d͡ʒaːwər |
- Besleneycedeki кь [kʲ] diğer dialektlerde ч [t͡ʃ] olur:
| Türkçe | Besleneyce | Adigece | Kabardeyce | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Kiril | IPA | Kiril | IPA | Kiril | IPA | |
| boğaz | кьий | kʲəj | чый | t͡ʃəj | чий | t͡ʃəj |
| dalak | кьэ | kʲa | чэ | t͡ʃa | чэ | t͡ʃa |
| öksürmek | пскьэн | pskʲan | псчэн | pst͡ʃan | псчэн | pst͡ʃan |
- Besleneycedeki кӏь [kʲʼ] diğer dialektlerde кӏ [t͡ʃʼ] olur:
| Türkçe | Besleneyce | Adigece | Kabardeyce | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Kiril | IPA | Kiril | IPA | Kiril | IPA | |
| yumurta | кӏьэнкӏьэ | kʲʼankʲʼa | кӏэнкӏэ | t͡ʃʼant͡ʃʼa | кӏэнкӏэ | t͡ʃʼant͡ʃʼa |
| tavan | кӏьафэ | kʲʼaːfa | кӏашъо | t͡ʃʼaːʃʷa | кӏафэ | t͡ʃʼaːfa |
| ip | кӏьапсэ | kʲʼaːpsa | кӏапсэ | t͡ʃʼaːpsa | кӏапсэ | t͡ʃʼaːpsa |
| tabanca | кӏьэрахъуэ | kʲʼaraːχʷa | кӏэрахъо | t͡ʃʼaraːχʷa | кӏэрахъуэ | t͡ʃʼaraːχʷa |
| uzun | кӏьыхь | kʲʼəħ | кӏыхьэ | t͡ʃʼəħa | кӏыхь | t͡ʃʼəħ |
| öldürmek | укӏьын | wkʲʼən | укӏын | wt͡ʃʼən | укӏын | wt͡ʃʼən |
| uzaklaşmak | ӏукӏьын | ʔʷəkʲʼən | ӏукӏын | ʔʷət͡ʃʼən | ӏукӏын | ʔʷət͡ʃʼən |
| anahtar | ӏункӏьыбзэ | ʔʷənkʲʼəbza | ӏункӏыбзэ | ʔʷənt͡ʃʼəbza | ӏункӏыбз | ʔʷənt͡ʃʼəbz |
| sakal | жьакӏьэ | ʑaːkʲʼa | жакӏэ | ʒaːt͡ʃʼa | жьакӏэ | ʑaːt͡ʃʼa |
| fakir | тхьэмыщкӏь | tħaməɕkʲʼ | тхьамыкӏ | tħaːmət͡ʃʼ | тхьэмыщкӏэ | tħaməɕt͡ʃʼa |
| utanmak | укӏьытэн | wəkʲʼətan | укӏытэн | wət͡ʃʼətan | укӏытэн | wət͡ʃʼətan |
- Batıdaki ч [t͡ʃ]; Besleneycede дж [d͡ʒ], Kabardeycede ж [ʒ] olur:
| Türkçe | Besleneyce | Adigece | Kabardeyce | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Kiril | IPA | Kiril | IPA | Kiril | IPA | |
| inek | джэм | d͡ʒam | чэм | t͡ʃam | жэм | ʒam |
| mızrak | бджы | bd͡ʒə | пчы | pt͡ʃə | бжы | bʒə |
| keçi | бджэн | bd͡ʒan | пчэн | pt͡ʃan | бжэн | bʒan |
| köy | джылэ | d͡ʒəla | чылэ | t͡ʃəɮa | жылэ | ʒəɮa |
| gece | джэщ | d͡ʒam | чэщы | t͡ʃaɕə | жэщ | ʒam |
| çil keklik | адэджынэ | a:dad͡ʒəna | адэжынэ | a:daʒəna | ||
- Batıdaki кӏ [t͡ʃʼ] Besleneycede korunmuş, Kabardeycede щӏ [ɕʼ] olmuştur:
| Türkçe | Besleneyce | Adigece | Kabardeyce | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Kiril | IPA | Kiril | IPA | Kiril | IPA | |
| oğlan | кӏалэ | t͡ʃʼaːla | кӏалэ | t͡ʃʼaːɮa | щӏалэ | ɕʼaːla |
| yeni | кӏэ | t͡ʃʼa | кӏэ | t͡ʃʼa | щӏэ | ɕʼa |
| misafir | хьакӏэ | ħaːt͡ʃʼa | хьакӏэ | ħaːt͡ʃʼa | хьащӏэ | ħaːɕʼa |
- Batıdaki чъ [ʈʂ]; Besleneycede дж [d͡ʒ] Kabardeycede ж [ʒ] olur.
| Türkçe | Besleneyce | Adigece | Kabardeyce | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Kiril | IPA | Kiril | IPA | Kiril | IPA | |
| ağaç | джыг | d͡ʒəɣ | чъыгы | ʈʂəɣə | жыг | ʒəɣ |
| uyumak | джейн | d͡ʒajn | чъыен | ʈʂəjan | жейн | ʒajn |
| koşmak | джэн | d͡ʒan | чъэн | ʈʂan | жэн | ʒan |
| aşağı akmak | еджэхын | jad͡ʒaxən | ечъэхын | jaʈʂaxən | ежэхын | jaʒaxən |
| keçi | аджэ | aːd͡ʒa | ачъэ | aːʈʂa | ажэ | aːʒa |
| kapı | бджэ | bd͡ʒa | пчъэ | pʈʂa | бжэ | bʒa |
- Besleneycede чъ [t͡ʂ] diğer dialektlerde ш [ʃ] olur:
| Türkçe | Besleneyce | Adigece | Kabardeyce | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Kiril | IPA | Kiril | IPA | Kiril | IPA | |
| at | чъы | t͡ʂə | шы | ʃə | шы | ʃə |
| kız kardeş | чъыпхъу | t͡ʂəpχʷ | шыпхъу | ʃəpχʷ | шыпхъу | ʃəpχʷ |
| evlenmek | нысачъэ | nəsaːt͡ʂa | нысашэ | nəsaːʃa | нысашэ | nəsaːʃa |
Gramer
Kabardeycedeki -щ soneki Besleneycede kullanılmaz.
Kaynakça
- ^ "Türkiye'de Çerkes Köyleri: ANJIKUEY (Kırkdilim)". 18 Nisan 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Nisan 2013.
- ^ Консонантная система уляпского говора в сопоставлении с аналогами других диалектов адыгских языков 26 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Rusça)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Besleney lehcesi Kabardeyce besleneibze Adigece besneibze Rusya Federasyonu nda Karacay Cerkesya daki iki koy ile Krasnodar Krayindaki iki koyde ve Turkiye de yasayan Besleneyler tarafindan konusulan bir Kabardeyce lehcesidir BesleneybesleneibzeAna dili olanlarRusya TurkiyeDil ailesiKuzeybati Kafkas dilleri Cerkes dilleriKabardeyceBesleneyYazi sistemiKiril AlfabesiDil kodlariISO 639 1 ISO 639 3 Besleneyce Cerkes dilleri icerisinde en ahenkli degiske olarak gorulur ve o yuzden Uubeshtme ubyhybze uhoneshtme shapsygabze uleӀoshtme abdzehabze uubzeshtme besneibze Dedikodu ve kotuleme icin Ubihca sovmek kufretmek icin Sapsigca istemek dilenmek icin Abzehce ovmek tatli dil dokmek icin Besleneyce denir Corum iline bagli tamami Besleney olan Kirkdilim koyunde 40 yasin ustundekiler Besleneyce konusurken gencler ve yeni yetisenler dillerini kaybetmektedirler FonolojiDiger bazi Kabardey diyalektleri gibi Besleneyce de g ɡʲ k kʲ ve kӀ kʲʼ seslerine sahiptir Bunlarin yerini diger dialektlerin cogunda dzh d ʒ ch t ʃ ve kӀ t ʃʼ alir Besleneycedeki g ɡʲ diger dialektlerde dzh d ʒ olur Turkce Besleneyce Adigece KabardeyceKiril IPA Kiril IPA Kiril IPAtavuk ged ɡʲad chety t ʃate dzhed d ʒadkedi gedu ɡʲadew chetyu t ʃatew dzhedu d ʒadewgomlek gane ɡʲaːna dzhane dʒaːna dzhane dʒaːnaokumak egen jaɡʲan edzhen jadʒan edzhen jadʒancam abg ʔaːbgʲ apch ʔaːpt ʃ abdzh ʔaːbd ʒoyun gegu ɡʲagʷ dzhegu d ʒagʷ dzhegu d ʒagʷaci dyg deɡʲ dydzhy ded ʒe dydzh ded ʒhasta symage semaːɡʲa symadzhe semaːd ʒa symadzhe semaːd ʒaseytan bzage bzaːɡʲa bzadzhe bzaːd ʒa bzadzhe bzaːd ʒavadi kuelage qʷalaːɡʲa koladzhe qʷalaːd ʒa kueladzhe qʷalaːd ʒaogle shegague ɕaɡʲaːʁʷa shedzhago ɕad ʒaːʁʷa shedzhague ʃad ʒaːʁʷagavur gaur ɡʲaːwer dzhaur d ʒaːwer dzhaur d ʒaːwerBesleneycedeki k kʲ diger dialektlerde ch t ʃ olur Turkce Besleneyce Adigece KabardeyceKiril IPA Kiril IPA Kiril IPAbogaz kij kʲej chyj t ʃej chij t ʃejdalak ke kʲa che t ʃa che t ʃaoksurmek psken pskʲan pschen pst ʃan pschen pst ʃanBesleneycedeki kӏ kʲʼ diger dialektlerde kӏ t ʃʼ olur Turkce Besleneyce Adigece KabardeyceKiril IPA Kiril IPA Kiril IPAyumurta kӏenkӏe kʲʼankʲʼa kӏenkӏe t ʃʼant ʃʼa kӏenkӏe t ʃʼant ʃʼatavan kӏafe kʲʼaːfa kӏasho t ʃʼaːʃʷa kӏafe t ʃʼaːfaip kӏapse kʲʼaːpsa kӏapse t ʃʼaːpsa kӏapse t ʃʼaːpsatabanca kӏerahue kʲʼaraːxʷa kӏeraho t ʃʼaraːxʷa kӏerahue t ʃʼaraːxʷauzun kӏyh kʲʼeħ kӏyhe t ʃʼeħa kӏyh t ʃʼeħoldurmek ukӏyn wkʲʼen ukӏyn wt ʃʼen ukӏyn wt ʃʼenuzaklasmak ӏukӏyn ʔʷekʲʼen ӏukӏyn ʔʷet ʃʼen ӏukӏyn ʔʷet ʃʼenanahtar ӏunkӏybze ʔʷenkʲʼebza ӏunkӏybze ʔʷent ʃʼebza ӏunkӏybz ʔʷent ʃʼebzsakal zhakӏe ʑaːkʲʼa zhakӏe ʒaːt ʃʼa zhakӏe ʑaːt ʃʼafakir themyshkӏ tħameɕkʲʼ thamykӏ tħaːmet ʃʼ themyshkӏe tħameɕt ʃʼautanmak ukӏyten wekʲʼetan ukӏyten wet ʃʼetan ukӏyten wet ʃʼetanBatidaki ch t ʃ Besleneycede dzh d ʒ Kabardeycede zh ʒ olur Turkce Besleneyce Adigece KabardeyceKiril IPA Kiril IPA Kiril IPAinek dzhem d ʒam chem t ʃam zhem ʒammizrak bdzhy bd ʒe pchy pt ʃe bzhy bʒekeci bdzhen bd ʒan pchen pt ʃan bzhen bʒankoy dzhyle d ʒela chyle t ʃeɮa zhyle ʒeɮagece dzhesh d ʒam cheshy t ʃaɕe zhesh ʒamcil keklik adedzhyne a dad ʒena adezhyne a daʒenaBatidaki kӏ t ʃʼ Besleneycede korunmus Kabardeycede shӏ ɕʼ olmustur Turkce Besleneyce Adigece KabardeyceKiril IPA Kiril IPA Kiril IPAoglan kӏale t ʃʼaːla kӏale t ʃʼaːɮa shӏale ɕʼaːlayeni kӏe t ʃʼa kӏe t ʃʼa shӏe ɕʼamisafir hakӏe ħaːt ʃʼa hakӏe ħaːt ʃʼa hashӏe ħaːɕʼaBatidaki ch ʈʂ Besleneycede dzh d ʒ Kabardeycede zh ʒ olur Turkce Besleneyce Adigece KabardeyceKiril IPA Kiril IPA Kiril IPAagac dzhyg d ʒeɣ chygy ʈʂeɣe zhyg ʒeɣuyumak dzhejn d ʒajn chyen ʈʂejan zhejn ʒajnkosmak dzhen d ʒan chen ʈʂan zhen ʒanasagi akmak edzhehyn jad ʒaxen echehyn jaʈʂaxen ezhehyn jaʒaxenkeci adzhe aːd ʒa ache aːʈʂa azhe aːʒakapi bdzhe bd ʒa pche pʈʂa bzhe bʒaBesleneycede ch t ʂ diger dialektlerde sh ʃ olur Turkce Besleneyce Adigece KabardeyceKiril IPA Kiril IPA Kiril IPAat chy t ʂe shy ʃe shy ʃekiz kardes chyphu t ʂepxʷ shyphu ʃepxʷ shyphu ʃepxʷevlenmek nysache nesaːt ʂa nysashe nesaːʃa nysashe nesaːʃaGramerKabardeycedeki sh soneki Besleneycede kullanilmaz Kaynakca Turkiye de Cerkes Koyleri ANJIKUEY Kirkdilim 18 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2013 Konsonantnaya sistema ulyapskogo govora v sopostavlenii s analogami drugih dialektov adygskih yazykov 26 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rusca