Beykoz Kundura, iki yüz yılı aşkın tarihiyle Türkiye’nin en önemli endüstriyel kültür mirası alanlarından biridir. İstanbul Boğazı’nın en ihtişamlı noktalarından biri olan Beykoz mevkiinde eski fabrika alanında 183 dönüm arazide kurulu kompleks, 2005 yılından bu yana hem profesyonel bir mekân kiralama işletmesi ve film platosu olarak faaliyet gösteriyor hem de yenilikçi disiplinlerarası kültürel üretimlere ev sahipliği yapıyor.
Kundura Fabrikası Yağhane | |
Genel bilgiler | |
---|---|
Tür | Taş Bina |
Şehir | İstanbul |
Ülke | Türkiye |
Koordinatlar | 41°08′26″K 29°04′56″D / 41.14056°K 29.08222°D |
Başlama | 1804 | )
Açılış | 1813 | )
Yenileme | 2005 | )
Teknik ayrıntılar | |
Malzeme | Yığma taş ve Tuğla |
Bünyesinde yer alan Kundura Sinema ve Kundura Sahne’de film gösterimleri, müzik, dans, tiyatro ve multidisipliner etkinliklere yer veren Beykoz Kundura, günümüzde bir üretim merkezinden bir fabrikadan, kültür ve sanat pratiklerinin üretildiği bir kültür alanına dönüşmüştür. Somut ve somut olmayan kültürel mirası koruma bilinciyle geliştirilen Kundura Hafıza projesi kapsamında hem fabrikanın hem de İstanbul’un endüstriyel kültür mirasına ışık tutacak iki bine yakın görsel, yazılı belgeler ve sözlü tarih çalışmalarından oluşan bir arşiv oluşturulmuştur. Kundura Hafıza projesi kapsamında 2020’de ziyarete açılan “Kundura’nın Hafızası: Bir Fabrikaya Sığan Dünya” sergisi, Kundura’nın üretim tarihini ve tesisin içindeki sosyal ilişkileri arasındaki organik bağa odaklanır.
Tarihçe
III. Selim’in girişimleriyle 1804’de Beykoz Hünkar İskelesi’ndeki değirmen ocağı, Beykoz Kağıt Fabrikası’nın kuruluş yeri olarak belirlendi. Daha sonra ise 1810’da Kağıt Fabrikası’nın kullandığı değirmenin yanına bir tabakhane kuruldu. 1813’de fabrika ordu için ayakkabı, çizme ve koşum takımları üretmeye başladı, ardından ismi Beykoz Teçhizat-ı Askeriye Fabrikası olarak değiştirildi. II. Abdülhamid’in adını taşıyan Hamidiye Kağıt Fabrikası aynı arazide 30 Ocak 1893’de açıldı. 1912 yılına gelindiğinde Deri Fabrikası’nda (kundura imalatı) günde 1000 çift üretime ulaştı. Cumhuriyet’in ilanından sonra 1933’de, Beykoz Deri Fabrikası Sümerbank’a devredildi ve Sümerbank Deri ve Kundura Sanayi Müessesesi adını aldı. 1945 yılında deri işletme ve teknik bölümde çalışan müdürler, Almanya’da dericilik eğitimi almaya gitti. 1946 yılında Sümerbank Deri ve Kundura işçilerinin sendikalaşma süreci başlamıştır. Fabrikanın ihtiyaçlarını belirlemek üzere bir grup mühendis 1947’de Çekoslovakya’daki Bat’a Ayakkabı Fabrikası’na gitti. 1950’lerde Beykoz Kundura İşçi Evleri Kooperatifi kurulmasını takiben fabrika işçileri kooperatif sayesinde ev sahibi oldu. 43 milyon lira yatırımla, 1955’te Sümerbank Deri ve Kundura Sanayi Müessesesi’nin yıllık kapasitesi 1 milyon 860 bin çifte yükseldi. 1958 yılında ise fabrikanın verimliliğini arttırmak için Çekoslovakya’dan mühendis ve mimarlardan oluşan bir ekip gelerek Yeni Kundura binasının tasarımı ve inşası için çalışmalara başladı. 1963’te Sümerbank Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası’nda 154 memur, 1970 işçi çalışmaktaydı. Çek Fabrikası Bat’a’dan gelen memur ve mühendisler eşliğinde fabrikada bant sistemi kuruldu ve lastik taban için fabrikaya 1964’te lastik işletmesi eklendi. 1965’te Sendika Beykoz Çayırı’nda toplu sünnet düğünleri organize etmeye başladı ve aynı yıl, sipariş üzerine özel üretim yapan lüks imalat birimi kuruldu. 1967’de fabrikada tabanı PVC olan ucuz yazlık kundura üretimi, 1968’de ise deri artıklarının değerlendirilmesiyle ayakkabı imalatında taban astarı olarak kullanılan suni deri üretimi başladı. 1968 yılında yıllık üretim 2 milyon çift kunduraya çıkararak aynı dönemlerde yaklaşık 200’ü kadın olmak üzere fabrikada 3000’e yakın işçi çalıştı. 600 bin liralık yatırımla 1973’te 6 dairelik lojman inşaatı başladı. 1975’de Deri-İş Sendikası’nın 2 ay süren grevi başladı ve Deri-İş ve Sümerbank arasında toplu iş sözleşmesi imzalandı. Aynı yıl, fabrikanın yıllık üretim kapasitesi 2.5 milyon çifte yükseldi. Fabrikanın bir kolu olarak 1983 yılında Erzincan’da Sümerbank Tercan Kundura Fabrikası açıldı. 1984’te ise fabrikaya son işçi alımı gerçekleştirildi. 1986 yılında fabrika zarar etmeye başladı, bu dönemde yaklaşık 1800 işçi çalışmaktaydı. 1987 yılında Sümerbank’ın özelleştirilmesi kararıyla banka Kamu Ortaklığı İdaresi’ne devredildi. 1993’te Çevre Bakanlığı fabrikanın çevreyi ve boğazı kirletmesi nedeniyle deri bölümünün kapatılması için talimat verdi ve 1999’da Bakanlar Kurulu kararıyla fabrikanın kapatılma süreci başladı. 2002’de Sümerbank Mağazaları kapanmaya başlarken, 2003’te Beykoz Deri ve Kundura Fabrikası Sümerbank’ın özelleştirilmesi kapsamında Yıldırım Holding’e satıldı. 2005 yılında fabrika kompleksi Beykoz Kundura adıyla televizyon ve sinema yapımlarına ev sahipliği yapmaya başladı.
2015’te sözlü tarih çalışmasıyla Kundura Hafıza Projesi’nin ilk adımları atıldı; 2017 yılında sözlü tarih anlatılarından esinlenerek fabrika zamanındaki açık hava sineması yeniden canlandırıldı. Film gösterimleri Yeni Kundura Binası’nın önünde Boğaz kenarında her yaz “Bir Yaz Gecesi Sineması” adı altında hala devam etmektedir. 2018’de fabrikanın eski kazan dairesinin fırın kısmı restore edilerek Kundura Sinema olarak yeniden işlevlendirildi. Restorasyon süreci tamamlanarak beraberinde performans alanı Kundura Sahne açıldı.
Dış Bağlantılar
- İnternet Sitesi 24 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Kültür Sanat etkinlikleri ve Film platosu.
- Kundura Hafıza 24 Şubat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Sözlü tarih ve arşiv çalışmaları.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Beykoz Kundura iki yuz yili askin tarihiyle Turkiye nin en onemli endustriyel kultur mirasi alanlarindan biridir Istanbul Bogazi nin en ihtisamli noktalarindan biri olan Beykoz mevkiinde eski fabrika alaninda 183 donum arazide kurulu kompleks 2005 yilindan bu yana hem profesyonel bir mekan kiralama isletmesi ve film platosu olarak faaliyet gosteriyor hem de yenilikci disiplinlerarasi kulturel uretimlere ev sahipligi yapiyor Beykoz Kundura FabrikasiKundura Fabrikasi YaghaneGenel bilgilerTurTas BinaSehirIstanbulUlke TurkiyeKoordinatlar41 08 26 K 29 04 56 D 41 14056 K 29 08222 D 41 14056 29 08222Baslama1804 219 yil once 1804 Acilis1813 210 yil once 1813 Yenileme2005 19 yil once 2005 Teknik ayrintilarMalzemeYigma tas ve TuglaBeykoz Kundura Bunyesinde yer alan Kundura Sinema ve Kundura Sahne de film gosterimleri muzik dans tiyatro ve multidisipliner etkinliklere yer veren Beykoz Kundura gunumuzde bir uretim merkezinden bir fabrikadan kultur ve sanat pratiklerinin uretildigi bir kultur alanina donusmustur Somut ve somut olmayan kulturel mirasi koruma bilinciyle gelistirilen Kundura Hafiza projesi kapsaminda hem fabrikanin hem de Istanbul un endustriyel kultur mirasina isik tutacak iki bine yakin gorsel yazili belgeler ve sozlu tarih calismalarindan olusan bir arsiv olusturulmustur Kundura Hafiza projesi kapsaminda 2020 de ziyarete acilan Kundura nin Hafizasi Bir Fabrikaya Sigan Dunya sergisi Kundura nin uretim tarihini ve tesisin icindeki sosyal iliskileri arasindaki organik baga odaklanir TarihceUretimSumerbank SubeleriCekim Platosu III Selim in girisimleriyle 1804 de Beykoz Hunkar Iskelesi ndeki degirmen ocagi Beykoz Kagit Fabrikasi nin kurulus yeri olarak belirlendi Daha sonra ise 1810 da Kagit Fabrikasi nin kullandigi degirmenin yanina bir tabakhane kuruldu 1813 de fabrika ordu icin ayakkabi cizme ve kosum takimlari uretmeye basladi ardindan ismi Beykoz Techizat i Askeriye Fabrikasi olarak degistirildi II Abdulhamid in adini tasiyan Hamidiye Kagit Fabrikasi ayni arazide 30 Ocak 1893 de acildi 1912 yilina gelindiginde Deri Fabrikasi nda kundura imalati gunde 1000 cift uretime ulasti Cumhuriyet in ilanindan sonra 1933 de Beykoz Deri Fabrikasi Sumerbank a devredildi ve Sumerbank Deri ve Kundura Sanayi Muessesesi adini aldi 1945 yilinda deri isletme ve teknik bolumde calisan mudurler Almanya da dericilik egitimi almaya gitti 1946 yilinda Sumerbank Deri ve Kundura iscilerinin sendikalasma sureci baslamistir Fabrikanin ihtiyaclarini belirlemek uzere bir grup muhendis 1947 de Cekoslovakya daki Bat a Ayakkabi Fabrikasi na gitti 1950 lerde Beykoz Kundura Isci Evleri Kooperatifi kurulmasini takiben fabrika iscileri kooperatif sayesinde ev sahibi oldu 43 milyon lira yatirimla 1955 te Sumerbank Deri ve Kundura Sanayi Muessesesi nin yillik kapasitesi 1 milyon 860 bin cifte yukseldi 1958 yilinda ise fabrikanin verimliligini arttirmak icin Cekoslovakya dan muhendis ve mimarlardan olusan bir ekip gelerek Yeni Kundura binasinin tasarimi ve insasi icin calismalara basladi 1963 te Sumerbank Beykoz Deri ve Kundura Fabrikasi nda 154 memur 1970 isci calismaktaydi Cek Fabrikasi Bat a dan gelen memur ve muhendisler esliginde fabrikada bant sistemi kuruldu ve lastik taban icin fabrikaya 1964 te lastik isletmesi eklendi 1965 te Sendika Beykoz Cayiri nda toplu sunnet dugunleri organize etmeye basladi ve ayni yil siparis uzerine ozel uretim yapan luks imalat birimi kuruldu 1967 de fabrikada tabani PVC olan ucuz yazlik kundura uretimi 1968 de ise deri artiklarinin degerlendirilmesiyle ayakkabi imalatinda taban astari olarak kullanilan suni deri uretimi basladi 1968 yilinda yillik uretim 2 milyon cift kunduraya cikararak ayni donemlerde yaklasik 200 u kadin olmak uzere fabrikada 3000 e yakin isci calisti 600 bin liralik yatirimla 1973 te 6 dairelik lojman insaati basladi 1975 de Deri Is Sendikasi nin 2 ay suren grevi basladi ve Deri Is ve Sumerbank arasinda toplu is sozlesmesi imzalandi Ayni yil fabrikanin yillik uretim kapasitesi 2 5 milyon cifte yukseldi Fabrikanin bir kolu olarak 1983 yilinda Erzincan da Sumerbank Tercan Kundura Fabrikasi acildi 1984 te ise fabrikaya son isci alimi gerceklestirildi 1986 yilinda fabrika zarar etmeye basladi bu donemde yaklasik 1800 isci calismaktaydi 1987 yilinda Sumerbank in ozellestirilmesi karariyla banka Kamu Ortakligi Idaresi ne devredildi 1993 te Cevre Bakanligi fabrikanin cevreyi ve bogazi kirletmesi nedeniyle deri bolumunun kapatilmasi icin talimat verdi ve 1999 da Bakanlar Kurulu karariyla fabrikanin kapatilma sureci basladi 2002 de Sumerbank Magazalari kapanmaya baslarken 2003 te Beykoz Deri ve Kundura Fabrikasi Sumerbank in ozellestirilmesi kapsaminda Yildirim Holding e satildi 2005 yilinda fabrika kompleksi Beykoz Kundura adiyla televizyon ve sinema yapimlarina ev sahipligi yapmaya basladi 2015 te sozlu tarih calismasiyla Kundura Hafiza Projesi nin ilk adimlari atildi 2017 yilinda sozlu tarih anlatilarindan esinlenerek fabrika zamanindaki acik hava sinemasi yeniden canlandirildi Film gosterimleri Yeni Kundura Binasi nin onunde Bogaz kenarinda her yaz Bir Yaz Gecesi Sinemasi adi altinda hala devam etmektedir 2018 de fabrikanin eski kazan dairesinin firin kismi restore edilerek Kundura Sinema olarak yeniden islevlendirildi Restorasyon sureci tamamlanarak beraberinde performans alani Kundura Sahne acildi Dis BaglantilarInternet Sitesi 24 Subat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kultur Sanat etkinlikleri ve Film platosu Kundura Hafiza 24 Subat 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sozlu tarih ve arsiv calismalari