Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Tuğla, harç gibi karışımlar ile birbirine tutturularak duvar inşasında kullanılan, pişmiş veya kurutulmuş kil bazlı topraktan elde edilen ses ve ısı yalıtımı için ana yapı malzemelerindendir. Çoğunlukla dikdörtgenler prizması şeklinde yapılmaktadır. Ev ve iş yeri yapımında, birden fazla alanda kullanılır. Örnek: Duvar oluşturma, havalandırma, soba ve ocak bacaları.
Tarihçe
Tuğla ve kiremit kullanımı insanlık tarihi kadar eskidir.
Tuğla veya kiremitin kullanıldığı ilk yer evlerdir. Bu evler, özellikle nehir kıyılarında ve deltalarda yer alan yerleşim bölgelerinde, kurutulmuş kil tabletlerle yapılacak evlerin yanında oluşturulan basit bir üretim düzeneği ile gerçekleştirilmiştir. Bu konuda başlangıç tarihi vermek mümkün değildir. Mezopotamya bölgesinde Dicle ve Fırat nehirleri kıyısında yapılan kazılarda bulunan pişmemiş kil tabletler, MÖ 13. yüzyılı işaret etmektedir.
Pişmiş tuğlanın endüstriyel anlamda ilk üretimi MÖ 4. yüzyıla, Babil Kulesi'nin yapımına denk tarihtedir. Tarihçiler, bu kulede 85 milyon adet tuğla kullanıldığını hesaplamışlardır. Bugün bu sayıda tuğlayı ancak 5-6 gelişmiş teknolojili fabrikanın 1 yıllık çalışmaları ile üretebildiğini düşünürsek, burada yapılan üretimin gerçekten de teknolojik açıdan büyük değer taşıdığını kabul etmek gerekir. Babil Kulesi, işte bu nedenle tuğla üretimi ve endüstrisi açısından önemli bir semboldür.
Kiremiti ilk üretip kullananların Korintliler olduğu kabul edilir. Korintliler, bugün de kullanılan içbükey kiremitlerini, hazırlanan tuğla hamurunu tokmakla dövüp yaygın hale getirerek şimdikinden daha kalın ve büyük olarak MÖ 4. yüzyılda üretmişlerdir.
Anadolu'da ve Avrupa'da da bu tarihsel gelişime paralel olarak ilerleyen üretim şekilleri Romalıların ilk standartları getirmeleri ve bu işin ticaretini yapmaya başlamaları ile farklı bir boyut kazanmıştır.
Daha ileri dönemlerde Anadolu'da Selçuklu ve Osmanlı mimarisinin bir parçası olan tuğla ve kiremit, Osmanlıların standartları ile Anadolu'ya has bir mimari tarz oluşturmuştur. Kiremitlerin daha küçük, tuğla boyutlarının ise daha büyük tutulduğu Osmanlılar döneminde ilk standartlar uygulanmaya başlanmıştır. O dönemde standart dışı üretim ve bunun gibi durumlar için inşaatlarda kullanımı yasaklanmış, bu konuda cezalar öngörülmüştür. Hatta inşaatlarda bina katları ve modelleri konusunda bile standart uygulamalar bu dönemde getirilmiştir. Anadolu’da sektörel gelişme dikkate alındığında ise atölye ve açık ocak imalathaneleri dışında fabrika ve endüstriyel üretim yapan tesis Osmanlıların son dönemine kadar yapılamamıştır.
Cumhuriyetin ilanından sonra yabancı girişimcilerle beraber Marmara ve Ege bölgelerinde tuğla ve kiremit üretim tesisleri yapılmaya başlanmış, ilerleyen dönemde yerli girişimcilerle sektörde gelişim süreci yakalanmış ve öncesinde ithal makinelerle yapılan tesisler yerini yerli makinelere bırakmıştır. İlk tuğla-kiremit fabrikasının Manisa'nın Turgutlu ilçesinin Kısmalı mevkiinde Almanlar ile ortak olarak yapıldığı bilinmektedir.
Avrupa'da sektörel gelişme çok daha hızlı ilerlemiş, özellikle buharlı makinelerin bulunmasının ardından öncelikle hammadde hazırlama makinelerinde kullanılan hayvan gücü, yerini buharlı motorlara bırakmıştır. 1700’lü yıllarda sektörde ilk devrim sayılan bu makineleşmenin ardından 1800’lü yıllarda helezonlu şekillendirme preslerinin gelişimi ile delikli ve daha hafif tuğla üretimi gündeme gelmiş, daha az hammadde ve daha az enerji ile daha fazla üretimin yapılmasını sağlamıştır. Daha sonraları Hoffman ve tünel tip fırınların devreye girmesi ile de atılım yaşanmış, üretimler artmış, tuğla ve kiremit çok daha kolay üretilen ve ucuz bir yapı malzemesi haline gelerek kullanımı yaygınlaşmıştır.
Üretim
Üretim Yöntemi-Teknoloji
Tuğla ve kiremit tesislerinde teknolojinin adlandırılması kurutma sistemine göre (doğal kurutma-suni kurutma), üretim yöntemine göre (emek yoğun-teknoloji yoğun), otomasyon otomasyon tipine göre (otomatik-yarı otomatik), hammadde işleme ve şekillendirmeye göre(vakumlu-vakumsuz), pişirme sistemine (hoffman-tünel) göre yapılmaktadır.
Türkiye'de teknolojinin adlandırılması, daha çok pişirme sistemine göre yapılmaktadır. Bu açıdan baktığımızda Türkiye'de kullanılan en yaygın sistem, Hoffman sistemidir. Tünel fırın sistemi ile çalışan fabrika sayısı ise sınırlıdır.
Zaman içinde bu sistemler kendi içlerinde geçişler yaşamış, karma birtakım teknolojiler ortaya çıkmıştır. Hoffman pişirme teknolojisinin yanında suni kurutma yapılmış, tünel fırın teknolojisi doğal kurutma ile beslenmiş, tünel pişirme sistemi hoffman ile karma yapılarak kemertünel fırın sistemi geliştirilmiştir.
Tuğla ve kiremit üretim kademeleri incelenerek üretim yöntemi daha iyi irdelenebilir:
- Hammadde hazırlanması
- Şekillendirme
- Kurutma
- Pişirme
- Ambalajlama ve sevk
Hammadde Hazırlanması
Tuğla ve kiremit üretiminde kullanılan killer, doğada genellikle rutubetli ve plastik bir kıvamda, bazen kuru ve toz haline getirilebilir bir şekilde, bazen de kaya menşeli olarak bulunur ve çıkarılır. Dolayısıyla doğadan elde edilerek üretim tesislerine getirilen kilin, gerek boyut olarak gerekse bileşim olarak uygun özelliklere sahip olması için bir dizi ön hazırlıktan geçmesi gerekmektedir.
Hammaddenin işlenebilirlik özelliği kazanabilmesi için önce öğütme işlemi yapılmaktadır. Hammaddenin homojen bir malzeme olması, plastiklik ve kohezyon özelliklerinin gerçekleşebilmesi için ise iyice ufalanması ve ince partiküller haline gelmesi gerekmektedir. Bu amaçla çeşitli makinalarla içindeki iri taşlar, çöpler ayıklanmakta (taş ayırıcı, vals, kollergang vb. makinalar ile) ve istenilen tane çapına kadar öğütülmektedir.
Ayrıca homojen bir kil hamuru elde etmek için, kilin yeterli miktarda su ile birlikte ezilmesi ve karıştırılması gerekmektedir. Kile azar azar su ilave edildiğinde plastikliği bir miktar artmaktadır. Su ilavesi öğütme öncesinde yapılabildiği gibi, öğütme sonrasında da yapılabilmektedir.
Dinlendirme, hammadde hazırlama aşamalarının en önemlisidir. Üretilen malzemenin kalitesini etkileyen önemli bir unsurdur. Killerin tiksotropik özellikleri dolayısıyla yoğurulmuş çamur dinlenme esnasında direnç kazanmaktadır. Dinlendirme işlemi öğütme işlemlerinden önce veya sonra yapılmaktadır.
Şekillendirme
Hammadde hazırlama aşaması sonunda şekillendirilmeye uygun bir nitelik kazanan hamur, değişik yöntemler kullanılarak şekillendirilmekte değişik biçim ve boyutlarda yarı mamul tuğla-kiremit elde edilmektedir.
Şekillendirmede genellikle kalıplama, presleme ve extrude yöntemleri kullanılmaktadır. Kalıplama, genellikle harman tuğlası üretiminde kullanılan bir yöntemdir.
Presleme, daha çok kiremit üretiminde kullanılır. Extruderden galeta olarak hazırlanan hammaddeler çeşitli tip ve büyüklükteki presler ile kiremit şeklini almaktadır.
Extrude yönteminde, hazırlanan kil sonsuz vida yardımı ve belli bir basınçla kalıptan çıkartılmaktadır. Bu yöntemde extruder (vakum pres makinası) makinasına gönderilen hazırlanmış hammaddenin vakum yöntemi ile yaklaşık 740 mm Hg değerinde havası emilmekte ve plastik hale gelmektedir. Helezonlar vasıtası ile itilen hammadde vakum presin ağız kısmındaki ağızlık (filiyer) vasıtası ile iki boyutunun şeklini almakta ve sonsuz bant olarak bırakılmaktadır. Sonra kesici makinasındaki (Cutter) ince tellerle kesilen malzeme üçüncü boyutu da alarak kurumaya bırakılır.
Kurutma
Kurutma, kil içinde mevcut ve şekillendirmeye uygun bir kıvama getirmek için ilave edilen suyun değişik yöntemlerle geri çıkarılma işlemidir. Kurutma işleminde doğal kurutma ve suni kurutma olarak iki yöntem kullanılmaktadır;
Doğal kurutma; Türkiye'de çok yoğun olarak kullanılan ve atmosferdeki ısı enerjisinden faydalanma prensibine dayanan bir sistemdir. Extruder’ın yaş olarak çıkan mamuller genellikle kurutma sehpalarına belli bir düzenle dizilmekte, bu sehpalar geniş kapalı alanlara (saya) ya da açık alanlara konarak kurumaya terk edilmektedirler. Bu kurutma yöntemi kurutma işleminde ek bir enerji gerektirmediği için ekonomik bir yöntem olarak görülmektedir. Fakat kurutma işlemi için geniş alanlara ihtiyaç duyulması, kurutmanın çok ağır ve uzun sürede yapılabilmesi, kurutma kontrolünün yeterli olamaması, kurutmanın doğal hava şartlarına (ısı, rutubet, rüzgâr vs.) bağlı olması, işçiliğin fazla oluşu gibi unsurlar da barındırmaktadır.
Suni kurutma; kurutma doğal koşullara bırakılmadan ek bir enerji sağlanarak ısının ve hava hareketinin fazlalaştırılmasıyla yapılmaktır. Killi maddenin içindeki serbest suyun, önce yüksek buhar basıncı ve az sıcaklık, kurutmanın sonuna doğru alçak buhar basıncı ve yüksek sıcaklık sağlanarak dışarı atılması prensibine dayanır. Bu uygulama hızlı kurutma, oda kurutma veya tünel kurutma sistemleri kullanılarak yapılmaktadır.
Pişirme
Pişirme, tuğla ve kiremit üretimindeki en son aşamadır. Kilin kuruma aşamasında, serbest haldeki suyunu ve sonradan emdiği suyu kaybetmesinden dolayı boyutlarında küçülme (çekme) olur.
Pişirme sırasında kil kimyasal reaksiyonlara maruz kalır. 300 °C civarında organik maddeler tamamen yanar, 450-650 °C arasında molekül suyunu kaybeder. 850-950 °C arasında kil hamurunun pişmesiyle oluşan bu yeni malzeme artık sert, şeklini değiştirmeyen, belirli mukavemet ve renge sahip bir üründür.
Genel olarak pişme şu aşamalardan oluşur:
- Doldurma
- Isınma
- Pişme
- Soğuma
- Boşaltma
Türkiye’de en yoğun kullanılan fırın tipi Hoffman fırınlardır. Daha sonraki yoğunluğu tünel fırınlar oluşturmaktadır. Tünel fırınların bazıları Hoffman Tünel fırın karışımı olan kemer tünel fırınlardır.
Hoffman fırını: Fırın kesiti dairesel tonoz biçimindedir. Ateş hareketli, ürünler sabittir. Bu fırın yakıttan elde edilen ısıyı çok yüksek verimle kullanan üretim kapasitesi ve hızı yüksek olan bir fırın türüdür. Yanmanın tam pişme durumundaki malzemenin üzerinde olması, fırın içinde hareket eden havanın bir yandan pişmiş malzeme ile temas ederek ısınması, ısınmış havadan çiğ malzemenin ısınması için yararlanılması bu fırının özellikleri arasındadır.
Fırının üstündeki deliklerden yakıt püskürtülmekte, pişme safhası ilerledikçe püskürtme işlemi delikler boyunca ilerlemektedir. Yakıt olarak genelde kömür vb. katı yakıtlar, nadiren sıvı yakıtlar kullanılmaktadır.
Hoffman fırınlarda, enerji kullanımı tünel fırınlara göre daha fazladır, emek-yoğun bir yapılanma gerektirdiği için işletme maliyeti yüksektir.
Tünel fırın: Ana prensip olarak ürünler hareketli, ateş sabittir. Uzun bir tünel ve içinde hareketli fırın vagonları vardır. Yarı mamul ürünler fırın vagonlarına fırının dışında istif edilmekte ve birbiri ardına vagonlar belli bir hızda, fırının içinde hareket etmektedir. Fırın içinde hareket eden ürünler ısısı gitgide artan, rutubeti azalan bir hava ortamı ile karşılaşmaktadır. Bu bölge ısınma bölgesidir. Orta bölümde pişme bölgesi (cehennemlik) vardır. Burada pişen ürün ilerlemeye devam ederek daha önce pişmiş olan malzemenin üzerinden geçerek malzemeyi soğutmuş olan kendi ısısın hava ile temas ettikçe giderek soğumamasına yol açan türden bir prensiple çalışır. Daha sonra fırın dışına çıkan ürünler fırın vagonları üzerinden alınmaktadır.
Pişirme bölgesinde genel olarak sıvı yakıt kullanılmakta, bazen katı yakıtlı sistemlerde yapılabilmektedir.
Tünel fırınlar, ürün kalitesi yüksek, yakıt ve emek tasarrufu sağlayan, fabrikasyon süresi kısa sistemlerdir. Ancak, ilk yatırım ve bakım maliyetleri çok yüksektir. Fırın debisi çok sık değiştirilememektedir.
Ambalajlama ve sevk
Pişirme fırınlarından çıkan ürünler soğuma sonrası istenilen yere sevk edilmektedir. Sevk işleminde genel olarak kamyonlar kullanılmakta fırın veya fırın vagonu önüne yanaşan araca ürün direkt olarak yüklenmektedir. Ayrıca “otomatik paketleme” sistemleri ile fırın sonrası ürünler el değmeden sevkiyata hazırlanmaktadır.
Günümüzde ürünlerin çoğu tahta palet üstüne ve sonrasında naylon ile ambalaj yapılarak veya çemberli paketleme metotları ile sevk edilmektedir.
Ayrıca bakınız
- Harç (mimarlık)
- Opus spicatum
- Opus mixtum
- Opus latericium
- Opus africanum
- Karo taşı
- Kesme taş
- Moloz
- Taş yapı
- Çakıl taşı
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Bu maddenin veya bolumun ozgun arastirma dogrulanamaz veya yoruma dayali ifadeler icerdigi dusunulmektedir Lutfen iddialari kontrol ederek ve yeni kaynaklar ekleyerek gelistirin Ozgun arastirmadan olusmus ifadeler kaldirilabilir Ayrintilar maddenin tartisma sayfasinda bulunabilir Tugla harc gibi karisimlar ile birbirine tutturularak duvar insasinda kullanilan pismis veya kurutulmus kil bazli topraktan elde edilen ses ve isi yalitimi icin ana yapi malzemelerindendir Cogunlukla dikdortgenler prizmasi seklinde yapilmaktadir Ev ve is yeri yapiminda birden fazla alanda kullanilir Ornek Duvar olusturma havalandirma soba ve ocak bacalari Kirmizi tuglalardan orulmus bir duvar ve tugla aralarindan istifade ederek duvara tutunmus bir bitkiUc delikli bir tuglaTarihceTugla ve kiremit kullanimi insanlik tarihi kadar eskidir Tugla veya kiremitin kullanildigi ilk yer evlerdir Bu evler ozellikle nehir kiyilarinda ve deltalarda yer alan yerlesim bolgelerinde kurutulmus kil tabletlerle yapilacak evlerin yaninda olusturulan basit bir uretim duzenegi ile gerceklestirilmistir Bu konuda baslangic tarihi vermek mumkun degildir Mezopotamya bolgesinde Dicle ve Firat nehirleri kiyisinda yapilan kazilarda bulunan pismemis kil tabletler MO 13 yuzyili isaret etmektedir Pismis tuglanin endustriyel anlamda ilk uretimi MO 4 yuzyila Babil Kulesi nin yapimina denk tarihtedir Tarihciler bu kulede 85 milyon adet tugla kullanildigini hesaplamislardir Bugun bu sayida tuglayi ancak 5 6 gelismis teknolojili fabrikanin 1 yillik calismalari ile uretebildigini dusunursek burada yapilan uretimin gercekten de teknolojik acidan buyuk deger tasidigini kabul etmek gerekir Babil Kulesi iste bu nedenle tugla uretimi ve endustrisi acisindan onemli bir semboldur Kiremiti ilk uretip kullananlarin Korintliler oldugu kabul edilir Korintliler bugun de kullanilan icbukey kiremitlerini hazirlanan tugla hamurunu tokmakla dovup yaygin hale getirerek simdikinden daha kalin ve buyuk olarak MO 4 yuzyilda uretmislerdir Anadolu da ve Avrupa da da bu tarihsel gelisime paralel olarak ilerleyen uretim sekilleri Romalilarin ilk standartlari getirmeleri ve bu isin ticaretini yapmaya baslamalari ile farkli bir boyut kazanmistir Daha ileri donemlerde Anadolu da Selcuklu ve Osmanli mimarisinin bir parcasi olan tugla ve kiremit Osmanlilarin standartlari ile Anadolu ya has bir mimari tarz olusturmustur Kiremitlerin daha kucuk tugla boyutlarinin ise daha buyuk tutuldugu Osmanlilar doneminde ilk standartlar uygulanmaya baslanmistir O donemde standart disi uretim ve bunun gibi durumlar icin insaatlarda kullanimi yasaklanmis bu konuda cezalar ongorulmustur Hatta insaatlarda bina katlari ve modelleri konusunda bile standart uygulamalar bu donemde getirilmistir Anadolu da sektorel gelisme dikkate alindiginda ise atolye ve acik ocak imalathaneleri disinda fabrika ve endustriyel uretim yapan tesis Osmanlilarin son donemine kadar yapilamamistir Cumhuriyetin ilanindan sonra yabanci girisimcilerle beraber Marmara ve Ege bolgelerinde tugla ve kiremit uretim tesisleri yapilmaya baslanmis ilerleyen donemde yerli girisimcilerle sektorde gelisim sureci yakalanmis ve oncesinde ithal makinelerle yapilan tesisler yerini yerli makinelere birakmistir Ilk tugla kiremit fabrikasinin Manisa nin Turgutlu ilcesinin Kismali mevkiinde Almanlar ile ortak olarak yapildigi bilinmektedir Avrupa da sektorel gelisme cok daha hizli ilerlemis ozellikle buharli makinelerin bulunmasinin ardindan oncelikle hammadde hazirlama makinelerinde kullanilan hayvan gucu yerini buharli motorlara birakmistir 1700 lu yillarda sektorde ilk devrim sayilan bu makinelesmenin ardindan 1800 lu yillarda helezonlu sekillendirme preslerinin gelisimi ile delikli ve daha hafif tugla uretimi gundeme gelmis daha az hammadde ve daha az enerji ile daha fazla uretimin yapilmasini saglamistir Daha sonralari Hoffman ve tunel tip firinlarin devreye girmesi ile de atilim yasanmis uretimler artmis tugla ve kiremit cok daha kolay uretilen ve ucuz bir yapi malzemesi haline gelerek kullanimi yayginlasmistir UretimUretim Yontemi Teknoloji Istiflenmis tuglalar Tugla ve kiremit tesislerinde teknolojinin adlandirilmasi kurutma sistemine gore dogal kurutma suni kurutma uretim yontemine gore emek yogun teknoloji yogun otomasyon otomasyon tipine gore otomatik yari otomatik hammadde isleme ve sekillendirmeye gore vakumlu vakumsuz pisirme sistemine hoffman tunel gore yapilmaktadir Turkiye de teknolojinin adlandirilmasi daha cok pisirme sistemine gore yapilmaktadir Bu acidan baktigimizda Turkiye de kullanilan en yaygin sistem Hoffman sistemidir Tunel firin sistemi ile calisan fabrika sayisi ise sinirlidir Zaman icinde bu sistemler kendi iclerinde gecisler yasamis karma birtakim teknolojiler ortaya cikmistir Hoffman pisirme teknolojisinin yaninda suni kurutma yapilmis tunel firin teknolojisi dogal kurutma ile beslenmis tunel pisirme sistemi hoffman ile karma yapilarak kemertunel firin sistemi gelistirilmistir Tugla ve kiremit uretim kademeleri incelenerek uretim yontemi daha iyi irdelenebilir Hammadde hazirlanmasi Sekillendirme Kurutma Pisirme Ambalajlama ve sevkHammadde Hazirlanmasi Tugla ve kiremit uretiminde kullanilan killer dogada genellikle rutubetli ve plastik bir kivamda bazen kuru ve toz haline getirilebilir bir sekilde bazen de kaya menseli olarak bulunur ve cikarilir Dolayisiyla dogadan elde edilerek uretim tesislerine getirilen kilin gerek boyut olarak gerekse bilesim olarak uygun ozelliklere sahip olmasi icin bir dizi on hazirliktan gecmesi gerekmektedir Hammaddenin islenebilirlik ozelligi kazanabilmesi icin once ogutme islemi yapilmaktadir Hammaddenin homojen bir malzeme olmasi plastiklik ve kohezyon ozelliklerinin gerceklesebilmesi icin ise iyice ufalanmasi ve ince partikuller haline gelmesi gerekmektedir Bu amacla cesitli makinalarla icindeki iri taslar copler ayiklanmakta tas ayirici vals kollergang vb makinalar ile ve istenilen tane capina kadar ogutulmektedir Ayrica homojen bir kil hamuru elde etmek icin kilin yeterli miktarda su ile birlikte ezilmesi ve karistirilmasi gerekmektedir Kile azar azar su ilave edildiginde plastikligi bir miktar artmaktadir Su ilavesi ogutme oncesinde yapilabildigi gibi ogutme sonrasinda da yapilabilmektedir Dinlendirme hammadde hazirlama asamalarinin en onemlisidir Uretilen malzemenin kalitesini etkileyen onemli bir unsurdur Killerin tiksotropik ozellikleri dolayisiyla yogurulmus camur dinlenme esnasinda direnc kazanmaktadir Dinlendirme islemi ogutme islemlerinden once veya sonra yapilmaktadir Sekillendirme Hammadde hazirlama asamasi sonunda sekillendirilmeye uygun bir nitelik kazanan hamur degisik yontemler kullanilarak sekillendirilmekte degisik bicim ve boyutlarda yari mamul tugla kiremit elde edilmektedir Sekillendirmede genellikle kaliplama presleme ve extrude yontemleri kullanilmaktadir Kaliplama genellikle harman tuglasi uretiminde kullanilan bir yontemdir Presleme daha cok kiremit uretiminde kullanilir Extruderden galeta olarak hazirlanan hammaddeler cesitli tip ve buyuklukteki presler ile kiremit seklini almaktadir Extrude yonteminde hazirlanan kil sonsuz vida yardimi ve belli bir basincla kaliptan cikartilmaktadir Bu yontemde extruder vakum pres makinasi makinasina gonderilen hazirlanmis hammaddenin vakum yontemi ile yaklasik 740 mm Hg degerinde havasi emilmekte ve plastik hale gelmektedir Helezonlar vasitasi ile itilen hammadde vakum presin agiz kismindaki agizlik filiyer vasitasi ile iki boyutunun seklini almakta ve sonsuz bant olarak birakilmaktadir Sonra kesici makinasindaki Cutter ince tellerle kesilen malzeme ucuncu boyutu da alarak kurumaya birakilir Kurutma Kurutma kil icinde mevcut ve sekillendirmeye uygun bir kivama getirmek icin ilave edilen suyun degisik yontemlerle geri cikarilma islemidir Kurutma isleminde dogal kurutma ve suni kurutma olarak iki yontem kullanilmaktadir Dogal kurutma Turkiye de cok yogun olarak kullanilan ve atmosferdeki isi enerjisinden faydalanma prensibine dayanan bir sistemdir Extruder in yas olarak cikan mamuller genellikle kurutma sehpalarina belli bir duzenle dizilmekte bu sehpalar genis kapali alanlara saya ya da acik alanlara konarak kurumaya terk edilmektedirler Bu kurutma yontemi kurutma isleminde ek bir enerji gerektirmedigi icin ekonomik bir yontem olarak gorulmektedir Fakat kurutma islemi icin genis alanlara ihtiyac duyulmasi kurutmanin cok agir ve uzun surede yapilabilmesi kurutma kontrolunun yeterli olamamasi kurutmanin dogal hava sartlarina isi rutubet ruzgar vs bagli olmasi isciligin fazla olusu gibi unsurlar da barindirmaktadir Suni kurutma kurutma dogal kosullara birakilmadan ek bir enerji saglanarak isinin ve hava hareketinin fazlalastirilmasiyla yapilmaktir Killi maddenin icindeki serbest suyun once yuksek buhar basinci ve az sicaklik kurutmanin sonuna dogru alcak buhar basinci ve yuksek sicaklik saglanarak disari atilmasi prensibine dayanir Bu uygulama hizli kurutma oda kurutma veya tunel kurutma sistemleri kullanilarak yapilmaktadir Pisirme Pisirme tugla ve kiremit uretimindeki en son asamadir Kilin kuruma asamasinda serbest haldeki suyunu ve sonradan emdigi suyu kaybetmesinden dolayi boyutlarinda kuculme cekme olur Pisirme sirasinda kil kimyasal reaksiyonlara maruz kalir 300 C civarinda organik maddeler tamamen yanar 450 650 C arasinda molekul suyunu kaybeder 850 950 C arasinda kil hamurunun pismesiyle olusan bu yeni malzeme artik sert seklini degistirmeyen belirli mukavemet ve renge sahip bir urundur Genel olarak pisme su asamalardan olusur Doldurma Isinma Pisme Soguma Bosaltma Turkiye de en yogun kullanilan firin tipi Hoffman firinlardir Daha sonraki yogunlugu tunel firinlar olusturmaktadir Tunel firinlarin bazilari Hoffman Tunel firin karisimi olan kemer tunel firinlardir Hoffman firini Firin kesiti dairesel tonoz bicimindedir Ates hareketli urunler sabittir Bu firin yakittan elde edilen isiyi cok yuksek verimle kullanan uretim kapasitesi ve hizi yuksek olan bir firin turudur Yanmanin tam pisme durumundaki malzemenin uzerinde olmasi firin icinde hareket eden havanin bir yandan pismis malzeme ile temas ederek isinmasi isinmis havadan cig malzemenin isinmasi icin yararlanilmasi bu firinin ozellikleri arasindadir Firinin ustundeki deliklerden yakit puskurtulmekte pisme safhasi ilerledikce puskurtme islemi delikler boyunca ilerlemektedir Yakit olarak genelde komur vb kati yakitlar nadiren sivi yakitlar kullanilmaktadir Hoffman firinlarda enerji kullanimi tunel firinlara gore daha fazladir emek yogun bir yapilanma gerektirdigi icin isletme maliyeti yuksektir Tunel firin Ana prensip olarak urunler hareketli ates sabittir Uzun bir tunel ve icinde hareketli firin vagonlari vardir Yari mamul urunler firin vagonlarina firinin disinda istif edilmekte ve birbiri ardina vagonlar belli bir hizda firinin icinde hareket etmektedir Firin icinde hareket eden urunler isisi gitgide artan rutubeti azalan bir hava ortami ile karsilasmaktadir Bu bolge isinma bolgesidir Orta bolumde pisme bolgesi cehennemlik vardir Burada pisen urun ilerlemeye devam ederek daha once pismis olan malzemenin uzerinden gecerek malzemeyi sogutmus olan kendi isisin hava ile temas ettikce giderek sogumamasina yol acan turden bir prensiple calisir Daha sonra firin disina cikan urunler firin vagonlari uzerinden alinmaktadir Pisirme bolgesinde genel olarak sivi yakit kullanilmakta bazen kati yakitli sistemlerde yapilabilmektedir Tunel firinlar urun kalitesi yuksek yakit ve emek tasarrufu saglayan fabrikasyon suresi kisa sistemlerdir Ancak ilk yatirim ve bakim maliyetleri cok yuksektir Firin debisi cok sik degistirilememektedir Ambalajlama ve sevkPisirme firinlarindan cikan urunler soguma sonrasi istenilen yere sevk edilmektedir Sevk isleminde genel olarak kamyonlar kullanilmakta firin veya firin vagonu onune yanasan araca urun direkt olarak yuklenmektedir Ayrica otomatik paketleme sistemleri ile firin sonrasi urunler el degmeden sevkiyata hazirlanmaktadir Gunumuzde urunlerin cogu tahta palet ustune ve sonrasinda naylon ile ambalaj yapilarak veya cemberli paketleme metotlari ile sevk edilmektedir Ayrica bakinizHarc mimarlik Opus spicatum Opus mixtum Opus latericium Opus africanum Karo tasi Kesme tas Moloz Tas yapi Cakil tasiKaynakca Arsivlenmis kopya 20 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 14 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 31 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 24 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 10 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 8 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 28 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 6 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 28 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2022 Arsivlenmis kopya 26 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2022