- Birleşik fiil ile karıştırılmamalıdır.
Örnekler |
---|
|
Birleşik zamanlı fiiller, Türkçede herhangi bir haber ya da dilek kipine "-di", "-miş" veya "-se" ek-fiilleri eklenerek oluşturulan fiiller.
- Hayatımın en mutlu anıymış, bilmiyordum. -Orhan Pamuk, Masumiyet Müzesi (hikâye birleşik zamanı: şimdiki zaman + (hikâye geçmiş zaman) )
- Bunların hepsini Nâzım okutacak, yalnız musiki için Don Pedrelli gelecekmiş. -Halide Edip Adıvar, Handan (rivayet birleşik zamanı: gelecek zaman + (rivayet geçmiş zaman))
- Yarın bize misafir gelecekse hazırlık yapalım. (şart birleşik zamanı: gelecek zaman + (dilek-şart kipi))
Bildirme eki olarak da bilinen "-dir" ek-fiili ise birleşik zamanlı fiil yapmaz:
- Bu öyküde tembelliğin zararlarından bahsedilmiştir. (rivayet geçmiş zaman, basit zamanlı fiil)
Hikâye birleşik zamanı
Haber ya da dilek kiplerinden birine -di eki getirilerek yapılır:
- -mişti
- -
- -yordu
- -ecekti
- -meliydi
- -seydi
- -eydi
sil | er | di | m |
---|---|---|---|
fiil | geniş zaman eki | hikâye eki | kişi eki |
(Öğrenilen (miş’li) geçmiş zamanın hikâyesi): sil-miş-ti
Görülen geçmiş zamanın hikâyesi: sil-di-y-di
Şimdiki zamanın hikâyesi: sili-yor-du
Gelecek zamanın hikâyesi: sil-ecek-ti
Gereklilik kipi hikâyesi: sil-meli-y-di
İstek kipinin hikâyesi: sil-e-y-di
Dilek-şart kipinin hikâyesi: sil-se-y-di
Not: Emir kipinin hikâye birleşik zamanı yoktur.
Rivâyet birleşik zamanı
Haber ya da dilek kiplerinden birine -miş eki getirilerek yapılır. Bu ek, ünlü uyumuna göre değişerek -mış, -muş, -müş olabilir.
sil | er | miş | im |
---|---|---|---|
fiil | geniş zaman eki | rivayet eki | kişi eki |
Öğrenilen (miş’li) geçmiş zamanın rivayeti: sil-miş-miş-im
Şimdiki zamanın rivayeti: sil-iyor-muş-um
Gelecek zamanın rivayeti: sil-ecek-miş-im
Gereklilik kipi rivayeti: sil-meli-y-miş-im
Dilek-şart kipinin rivâyeti: sil-se-y-miş-im
İstek kipinin rivâyeti: sil-e-y-miş-im
Not: Görülen (-di'li) geçmiş zamanın ve emir kipinin rivayet birleşik zamanı yoktur.
Şart birleşik zamanı
Haber kipi fiillerine -se eki getirilerek yapılır. Bu ek ünlü uyumuna göre -sa olabilir. Şart birleşik zamanı, eylemin yapılışını başka bir eylemin yapılışına şart koşar. Örnek: Yarın bize gelirsen sevinirim.
gel | ir | se | n |
---|---|---|---|
fiil | geniş zaman eki | şart eki | kişi eki |
Geniş zamanın şartı: bak-a-r-sa-n
Şimdiki zamanın şartı: sil-iyor-sa-m
Öğrenilen (-miş’li) geçmiş zamanın şartı: sil-miş-se-m
Görülen (-di'li) geçmiş zamanın şartı: sil-di-y-se
Gelecek zamanın şartı: sil-ecek-se-m
Gereklilik kipinin şartı: sil-meli-y-se-m
Not: Gereklilik kipi hariç dilek kiplerinin şart birleşik zamanı yoktur.
Katmerli birleşik zaman
Hikâye ve rivayet birleşik zamanlarına ek-fiilin şartı (-se) eklenirse “katmerli birleşik zaman” oluşur:
- siliyorduysa, siliyormuşsa.
- gelecektiyse, gelecekmişse.
Kaynakça
![]() | Dil ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar