Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Birinci Beylerbeyi Sarayı ya da Sarı Saray, Türkiye'nin İstanbul şehrinin Üsküdar ilçesinde bulunan eski bir saray kompleksidir. Adını, bulunduğu Beylerbeyi semtinden alan yapının yerine günümüzde aynı ada sahip başka bir saray vardır. Krikor Balyan'ın mimarında 1829'da başlayan inşası 1832'de tamamlanan ahşap saray, Osmanlı padişahları tarafından yaz aylarında kullanılmaktaydı. 1851'de çıkan yangın sonrası onarılarak kullanılmaya devam etti. Abdülaziz'in tahta geçmesinin ardından kendisinin talimatıyla, 1861-1863 yılları arasındaki bir tarihte yıkılarak günümüzde varlığını sürdüren sarayın inşasına başlandı.
 Birinci Beylerbeyi Sarayı ile çevresini gösteren 1838 tarihli bir gravür | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Yıkıldı |
| Konum | Üsküdar, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°02′33″K 29°02′24″D / 41.04250°K 29.04000°D |
| Başlama | 1829 |
| Tamamlanma | 1832 |
| Yenileme | 1851 |
| Yıkılma | 1861-1863 arasında |
| Teknik ayrıntılar | |
| Yapı sistemi | Kâgir |
| Malzeme | Ahşap |
| Kat sayısı | 2-3 |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar(lar) | Krikor Balyan |
Tarihi
Saray inşa edilmeden önce bu bölgede, Bağlarbaşı'na kadar uzanan ve İstavroz Bahçeleri olarak adlandırılan koruluk bir alan vardı. Bir yazlık saray olarak kullanılacak yapının inşasına Osmanlı Padişahı II. Mahmud'un talimatıyla 1829'da başlandı. Sarayın yapılacağı arazide yer alan Rumeli Beylerbeyi Mehmed Paşa'nın yalısı da yıktırılmıştı.Emini Said Efendi, mimarı ise Krikor Balyan olan yapı, 1832'de tamamlandı. II. Mahmud döneminde İstavroz Sarayı olarak adlandırılan saray, Abdülmecid saltanatındaki (1839-1861) kayıtlarda Beylerbeyi Sahilsarayı olarak geçiyordu. Dış cephesinin sarı renkte olmasından ötürü Sarı Saray olarak da anılıyordu. II. Mahmud, 4 Haziran 1832 günü bu saraya taşındı. Padişahlar, yaz aylarında üç-dört ay kadar burada kalmaktaydı.
1843'te, veliaht Abdülaziz Efendi için komplekste bir daire inşa edildi. 1851 yazında, Abdülmecid'in de bulunduğu esnada sarayda bir yangın çıktı. Yangın söndürülse de yapıda hasar meydana gelirken Abdülmecid de Çırağan Sarayı'nı kullanmaya başladı. Hasarın onarılmasının ardından sarayın, padişah tarafından kullanılmasına devam edildi. Abdülaziz'in tahta geçmesinin ardından kendisinin talimatıyla, 1861-1863 yılları arasındaki bir tarihte yıktırıldı ve yerine yeni bir sarayın inşasına başlandı.
Mimarisi
Kısmen iki kısmen üç katlı ahşap kâgir bir yapı olan saray; mâbeyn, zülvecheyn ve harem olmak üzere üç ana bölümden oluşuyordu. Beyaza boyanmış kafesli pencerelerin yer aldığı dış cephesi sarı renkteydi. Darüssaade Ağası Dairesi, Hazîne-i Hümâyûn Vekili Ağası Dairesi, Hekimbaşı Dairesi, Valide Sultan Kayıkhanesi, Harem-i Hümâyûn'da kârir mezbelelik ve tulumba, Kuşhane Matbahı, Harem Hademeleri (Baltacılar) Dairesi, Tebdil Ahırı ve ittisalinde ambar, Has Ahır, Has Ahır yanında nalbant mahalli, perakende matbahı, kebir (büyük) matbah, kiler, öküz ahırı, Mâbeyn-i Hümâyûn Katipleri Dairesi, Mızıka-i Hümâyûn ve Hademe-i Hâssa, Deniz Hamamı, Serdab Kasrı, Sarı Köşk, Limonluk Kasrı, has, harcı ve fodla fırınları ise kompleksteki diğer yapılardı. Sonradan ise bir Veliaht Dairesi inşa edilmişti. İstanbul Boğazı'na bakan dairelerinin ayrı kapıları bulunuyordu.Julia Pardoe, sarayı "Boğaz'daki en şık yapı" olarak tanımlar.
Afife Batur, dönemin kaynaklarına dayanarak sarayın yaygın, "muhtemelen" pavyonlardan oluşan bir yapılışı, "düzensiz" bir yerleşim düzenine sahip ve bu betimlemelere göre neoklasik bir yapı olduğunu söyler. Bazı betimlemelerdeki , Arap veya Mağrip mimarilerini yansıtan unsurlara değinen Batur; bunların avlu, bahçe veya fıskiyelerden ibaret değilse, "erken bir oryantalist tasarıma ait oldukları düşünülebilir" der.
Kaynakça
- ^ a b c d Batur, Afife (1994). "Beylerbeyi Sarayı". Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 2. İstanbul: Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı. ss. 206-207. ISBN .
- ^ a b c d Kahraman, Kemal (2019). "Üsküdar'ın kayıp sarayları". Millî Saraylar (17): 103-121. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Aralık 2022.
- ^ a b c d e Göncü, T. Cengiz (2013). "Boğaziçinde bir "Sahilsaray-ı Ferahfezâ": Beylerbeyi Sahilsarayı-ı Hümâyunu". İstanbul Araştırmaları Yıllığı. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları (2): 205-214. ISSN 2147-2068.
- ^ Cezar, Mustafa (1985). "Sanatta Batıya açılışta saray yapıları ve kültürünün yeri". TBMM Milli Saraylar Sempozyumu-Bildiriler. İstanbul. s. 57.
- ^ Pardoe, Julia (1838). The Beatuies of the Bosphorus (İngilizce). Londra: George Virtue. s. 57.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Birinci Beylerbeyi Sarayi ya da Sari Saray Turkiye nin Istanbul sehrinin Uskudar ilcesinde bulunan eski bir saray kompleksidir Adini bulundugu Beylerbeyi semtinden alan yapinin yerine gunumuzde ayni ada sahip baska bir saray vardir Krikor Balyan in mimarinda 1829 da baslayan insasi 1832 de tamamlanan ahsap saray Osmanli padisahlari tarafindan yaz aylarinda kullanilmaktaydi 1851 de cikan yangin sonrasi onarilarak kullanilmaya devam etti Abdulaziz in tahta gecmesinin ardindan kendisinin talimatiyla 1861 1863 yillari arasindaki bir tarihte yikilarak gunumuzde varligini surduren sarayin insasina baslandi Beylerbeyi SarayiBirinci Beylerbeyi Sarayi ile cevresini gosteren 1838 tarihli bir gravurGenel bilgilerDurumYikildiKonumUskudar Istanbul TurkiyeKoordinatlar41 02 33 K 29 02 24 D 41 04250 K 29 04000 D 41 04250 29 04000Baslama1829Tamamlanma1832Yenileme1851Yikilma1861 1863 arasindaTeknik ayrintilarYapi sistemiKagirMalzemeAhsapKat sayisi2 3Tasarim ve insaatMimar lar Krikor BalyanTarihiSaray insa edilmeden once bu bolgede Baglarbasi na kadar uzanan ve Istavroz Bahceleri olarak adlandirilan koruluk bir alan vardi Bir yazlik saray olarak kullanilacak yapinin insasina Osmanli Padisahi II Mahmud un talimatiyla 1829 da baslandi Sarayin yapilacagi arazide yer alan Rumeli Beylerbeyi Mehmed Pasa nin yalisi da yiktirilmisti Emini Said Efendi mimari ise Krikor Balyan olan yapi 1832 de tamamlandi II Mahmud doneminde Istavroz Sarayi olarak adlandirilan saray Abdulmecid saltanatindaki 1839 1861 kayitlarda Beylerbeyi Sahilsarayi olarak geciyordu Dis cephesinin sari renkte olmasindan oturu Sari Saray olarak da aniliyordu II Mahmud 4 Haziran 1832 gunu bu saraya tasindi Padisahlar yaz aylarinda uc dort ay kadar burada kalmaktaydi 1843 te veliaht Abdulaziz Efendi icin komplekste bir daire insa edildi 1851 yazinda Abdulmecid in de bulundugu esnada sarayda bir yangin cikti Yangin sondurulse de yapida hasar meydana gelirken Abdulmecid de Ciragan Sarayi ni kullanmaya basladi Hasarin onarilmasinin ardindan sarayin padisah tarafindan kullanilmasina devam edildi Abdulaziz in tahta gecmesinin ardindan kendisinin talimatiyla 1861 1863 yillari arasindaki bir tarihte yiktirildi ve yerine yeni bir sarayin insasina baslandi MimarisiKismen iki kismen uc katli ahsap kagir bir yapi olan saray mabeyn zulvecheyn ve harem olmak uzere uc ana bolumden olusuyordu Beyaza boyanmis kafesli pencerelerin yer aldigi dis cephesi sari renkteydi Darussaade Agasi Dairesi Hazine i Humayun Vekili Agasi Dairesi Hekimbasi Dairesi Valide Sultan Kayikhanesi Harem i Humayun da karir mezbelelik ve tulumba Kushane Matbahi Harem Hademeleri Baltacilar Dairesi Tebdil Ahiri ve ittisalinde ambar Has Ahir Has Ahir yaninda nalbant mahalli perakende matbahi kebir buyuk matbah kiler okuz ahiri Mabeyn i Humayun Katipleri Dairesi Mizika i Humayun ve Hademe i Hassa Deniz Hamami Serdab Kasri Sari Kosk Limonluk Kasri has harci ve fodla firinlari ise kompleksteki diger yapilardi Sonradan ise bir Veliaht Dairesi insa edilmisti Istanbul Bogazi na bakan dairelerinin ayri kapilari bulunuyordu Julia Pardoe sarayi Bogaz daki en sik yapi olarak tanimlar Afife Batur donemin kaynaklarina dayanarak sarayin yaygin muhtemelen pavyonlardan olusan bir yapilisi duzensiz bir yerlesim duzenine sahip ve bu betimlemelere gore neoklasik bir yapi oldugunu soyler Bazi betimlemelerdeki Arap veya Magrip mimarilerini yansitan unsurlara deginen Batur bunlarin avlu bahce veya fiskiyelerden ibaret degilse erken bir oryantalist tasarima ait olduklari dusunulebilir der Kaynakca a b c d Batur Afife 1994 Beylerbeyi Sarayi Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi 2 Istanbul Turkiye Cumhuriyeti Kultur Bakanligi Tarih Vakfi ss 206 207 ISBN 9757306029 a b c d Kahraman Kemal 2019 Uskudar in kayip saraylari Milli Saraylar 17 103 121 19 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Aralik 2022 a b c d e Goncu T Cengiz 2013 Bogazicinde bir Sahilsaray i Ferahfeza Beylerbeyi Sahilsarayi i Humayunu Istanbul Arastirmalari Yilligi Istanbul Istanbul Arastirmalari Enstitusu Yayinlari 2 205 214 ISSN 2147 2068 Cezar Mustafa 1985 Sanatta Batiya acilista saray yapilari ve kulturunun yeri TBMM Milli Saraylar Sempozyumu Bildiriler Istanbul s 57 Pardoe Julia 1838 The Beatuies of the Bosphorus Ingilizce Londra George Virtue s 57