Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beylerbeyi Sarayı, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde bulunan yazlık bir Osmanlı sarayıydı. Günümüzde müze olarak kullanılan Beylerbeyi Sarayı, kendisine bağlı çeşitli yapı ve diğer unsurlardan oluşan bir kompleksin parçasıdır. Adını, bulunduğu Beylerbeyi semtinden alır. Osmanlı Padişahı Abdülaziz'in talimatıyla, 1863-1865 yıllarında, Sarkis Balyan'ın mimarlığında inşa edilmiştir.
 Beylerbeyi Sarayı'nın İstanbul Boğazı'ndan görünümü | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Saray |
| Mimari tarz | Osmanlı mimarisi |
| Konum | Üsküdar, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°02′33″K 29°02′24″D / 41.04250°K 29.04000°D |
| Başlama | 1863 |
| Tamamlanma | 1864 |
| Tasarım ve inşaat | |
| Mimar(lar) | Sarkis Balyan |
Tarihi
Günümüzdeki saray inşa edilmeden önce bu bölgede, 1832'de inşa edilen ahşap bir saray ile bünyesindeki bazı yapılar vardı.Osmanlı Padişahı II. Mahmud tarafından yazlık bir saray olarak yaptırılan bu yapıda 1851 yılında, Padişah Abdülmecid konakladığı sırada bir yangın çıktı. Bu tarihten itibaren "uğursuz" olduğu gerekçesiyle kullanılmadı ve tahta geçen Abdülaziz'in talimatıyla 1861 yılında yıkıldı. Günümüzdeki sarayın inşasına, 6 Ağustos 1863’te başlandı. Sarayın yapımı 1864’te tamamlandı; eşyasının seçimi, yapımı ve yerleştirilmesi tamamlandıktan sonra resmî açılış 21 Nisan 1865’te gerçekleşti.
Abdülaziz, her yıl genellikle Nisan ayının sonlarında diğer yazlık saraylarla birlikte Beylerbeyi Sarayı'nı kullanmış; kendisinin Avrupa seyahatinden sonra bu ziyareti iade etmek ve Süveyş Kanalı’nın açılışı nedeniyle nezaket ziyaretinde bulunmak isteyen bazı devlet başkanlarını bu sarayda ağırlamıştır.
II. Abdülhamid'in saltanatının başında çıkan 93 Harbi sırasında önce muhacirler, daha sonra da yaralı gazilerin bir kısmın bu sarayda iskân ve tedavi edildiler. Beylerbeyi Sarayı, 1909 yılında mimar Vedat Tek tarafından onarıldı. II. Abdülhamid yaşamının son altı yılını bu sarayda ev hapsinde geçirdi ve 10 Şubat 1918'de bu sarayda öldü.
Saray, cumhuriyet döneminde 1925 tarihli bir bakanlar kurulu kararnamesi ile Milli Saraylar Başkanlığı yönetimine bırakıldı. 1934 yılında cumhurbaşkanı Atatürk’ün davetlisi olarak Türkiye’ye gelen İran Şahı Rızâ Pehlevî bu sarayda ağırlandı. Sarayın büyük bahçesinin bir kısmı Karayollarına, bir kısmı ise Deniz Astsubay Okulu’na verildi. 1973'te inşa edilen Boğaziçi Köprüsü’nün sarayın yakınına yapılması da sarayın bütünlüğün bozulmasına neden oldu. Gerek Boğaziçi Köprüsü’nün yapımı gerekse çeşitli kurumlarca kullanılan yapıları sarayın orijinalliğinin bozulmasına sebep vermiştir. Günümüzde bir müze-saray olarak ziyarete açıktır.
Mimarisi
Asıl saray olan yazlık saray; Rönesans, Barok ve doğu-batı üslubunun kaynaştırılması ile yapılmıştır. Deniz kenarındaki rıhtım üzerinde inşa edilen saray kâgir bir yapı olup yüksek bir bodrumun üzerine yapılmış 2 katlı bir yapıdır. Saray; Harem (kuzey bölümü) ve Mabeyn-i Hümayun (güney bölümü) dairelerinden oluşup; üç giriş, altı büyük salon 24 oda 1 hamam ve 1 banyo içermektedir. Saray dikdörtgen bir yapıdadır. Sarayın çatısı bütün cepheleri dolaşan bir korkuluk ile gizlenmiştir. Dış görünüşü zemin katla üst katı birbirinden ayıran kuvvetle belirtilmiş bir silme ile ayrılmıştır. Sarayın deniz ve yan cephelerinin orta bölümleri dışarıya doğru taşan üç bölüm halinde düzenlenmiştir. Yapının pencereleri dikdörtgen şeklinde olup kemerlerle süslenmiştir. Pencerelerin ve duvar köşelerinin arasında tek ve çift sütunlar bulunmaktadır. Birinci kat tamamen mermerle, ikinci kat ise mermer benzeri taşlarla döşenmiştir.
Sarayın içi de ahşap oymacılığı, altın nakış işçiliği, resim ve yazı gibi öğelerle süslenmiştir. İki katının planı da ortadaki büyük bir salonun çevresindeki odalardan oluşmaktadır. Zemin katta suyu denizden alınan ve üzeri camekanla örtülü bir havuz bulunmaktadır. Zemin katta salonun köşelerinde toplam dört oda vardır. Zemin kattan üst kata havuzun karşısında bulunan çift kollu geniş bir merdiven ya da servis merdiveninden çıkılır. Üst katta bulunan büyük salona Kabul Salonu denir. İkinci katta büyük salonun dışında iki küçük salon ile deniz ve kara cephesine bakan küçük odalar vardır. Sultan Abdülaziz sarayın iç dekorasyonuna özel bir ilgi göstermiş denize olan tutkusu nedeni ile sarayın tavanlarındaki bazı çerçeve ve kartuşların içine deniz ve gemi temaları işletmiştir. Bunun dışında sülüs ve ta'lik hatlarıyla yazılmış manzumeler vardır. Sarayın harem bölümü ise daha sade düzenlenmiştir. Sarayın Harem, Selamlık ve koltuk kapılarından olmak üzere üç girişi vardır.
Ünlü konuklar
Saray padişahların yanı sıra bugüne kadar birçok ünlü ismi ağırlamıştır. II. Abdülhamid, Balkan Savaşlarından sonra güvenlik nedeniyle Selanik’teki Alatini Köşkü’nden alınıp Beylerbeyi Sarayı'na getirilmiş ve hayatının geri kalan kısmını bu sarayda geçirmiştir. Sarayın ilk önemli yabancı konuğu ise III. Napolyon'un karısı olmuştur. Sarayın diğer önemli konukları ise Karadağ Kralı I. Nikola, İran Şahı Nasıreddin Şah ile Ayastefanos Antlaşması'nı imzalamak için İstanbul'a gelen Gran Dük Nikolay Pavloviç İgnatyev ve Avusturya-Macaristan İmparatoru Franz Joseph'tir. Cumhuriyet döneminde ise Atatürk’ün davetlisi olarak 1934 yılında İstanbul'a gelen İran Şahı Rıza Pehlevi bu sarayda konuk edilmiştir. 1936 yılında ise Balkan Oyunları Festivali bu sarayda düzenlenmiş ve Mustafa Kemal Atatürk o geceyi Beylerbeyi Sarayı’nda geçirmiştir.
Galeri
-
![image]()
Beylerbeyi Sarayı'nın denize açılan kapısı. -
![image]()
II. Abdülhamid'in çalışma odası. -
![image]()
II. Abdülhamid'in vefat ettiği oda.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Genel
- Batur, Afife (1994). "Beylerbeyi Sarayı". Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 2. Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı. ss. 206-210. ISBN .
- Özel
- ^ e-Book:The Beauties of the Bosphorus,sf-57-59, (İngilizce), archive.org, erişim 1 Nisan 2013
- ^ Batur 1994, s. 206.
- ^ Kahraman, Kemal (2019). "Üsküdar'ın kayıp sarayları". Millî Saraylar (17): 103-121. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2022.
- ^ Göncü, T. Cengiz (2013). "Boğaziçinde bir "Sahilsaray-ı Ferahfezâ": Beylerbeyi Sahilsarayı-ı Hümâyunu". İstanbul Araştırmaları Yıllığı. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları (2): 205-214. ISSN 2147-2068.
- ^ Batur, Afife (5 Temmuz 2019). "Beylerbeyi Sarayı Kıyıdan Tepelere Uzanan Bir Sahil Saray". Milli Saraylar Sanat Tarih Mimarlık Dergisi (17): 139-161. ISSN 2687-198X. 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ a b c Göncü, T. Cengiz (1 Aralık 2019). "Beylerbeyi Sarayı'nın İnşa Sürecine İlişkin Tespitler - Değerlendirmeler". Milli Saraylar Sanat Tarih Mimarlık Dergisi (18): 56-69. ISSN 2687-198X. 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ Akgül, L. Hilal (31 Ekim 2012). "RIZA HAN'IN (RIZA ŞAH PEHLEVİ) TÜRKİYE ZİYARETİ". Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları (7): 1-42. ISSN 1304-9720.
- ^ . 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2014.
- ^ . 14 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2012.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Beylerbeyi Sarayı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Milli Saraylar web sitesi 21 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Beylerbeyi Sarayi Istanbul un Uskudar ilcesinde bulunan yazlik bir Osmanli sarayiydi Gunumuzde muze olarak kullanilan Beylerbeyi Sarayi kendisine bagli cesitli yapi ve diger unsurlardan olusan bir kompleksin parcasidir Adini bulundugu Beylerbeyi semtinden alir Osmanli Padisahi Abdulaziz in talimatiyla 1863 1865 yillarinda Sarkis Balyan in mimarliginda insa edilmistir Beylerbeyi SarayiBeylerbeyi Sarayi nin Istanbul Bogazi ndan gorunumuGenel bilgilerTurSarayMimari tarzOsmanli mimarisiKonumUskudar Istanbul TurkiyeKoordinatlar41 02 33 K 29 02 24 D 41 04250 K 29 04000 D 41 04250 29 04000Baslama1863Tamamlanma1864Tasarim ve insaatMimar lar Sarkis BalyanTarihiBirinci Beylerbeyi Sarayi ve cevresini gosteren bir gravur Julia Pardoe nun 1838 yilinda Londra da yayinlanan The Beauties of the Bosphorus isimli kitabindan Gunumuzdeki saray insa edilmeden once bu bolgede 1832 de insa edilen ahsap bir saray ile bunyesindeki bazi yapilar vardi Osmanli Padisahi II Mahmud tarafindan yazlik bir saray olarak yaptirilan bu yapida 1851 yilinda Padisah Abdulmecid konakladigi sirada bir yangin cikti Bu tarihten itibaren ugursuz oldugu gerekcesiyle kullanilmadi ve tahta gecen Abdulaziz in talimatiyla 1861 yilinda yikildi Gunumuzdeki sarayin insasina 6 Agustos 1863 te baslandi Sarayin yapimi 1864 te tamamlandi esyasinin secimi yapimi ve yerlestirilmesi tamamlandiktan sonra resmi acilis 21 Nisan 1865 te gerceklesti Abdulaziz her yil genellikle Nisan ayinin sonlarinda diger yazlik saraylarla birlikte Beylerbeyi Sarayi ni kullanmis kendisinin Avrupa seyahatinden sonra bu ziyareti iade etmek ve Suveys Kanali nin acilisi nedeniyle nezaket ziyaretinde bulunmak isteyen bazi devlet baskanlarini bu sarayda agirlamistir II Abdulhamid in saltanatinin basinda cikan 93 Harbi sirasinda once muhacirler daha sonra da yarali gazilerin bir kismin bu sarayda iskan ve tedavi edildiler Beylerbeyi Sarayi 1909 yilinda mimar Vedat Tek tarafindan onarildi II Abdulhamid yasaminin son alti yilini bu sarayda ev hapsinde gecirdi ve 10 Subat 1918 de bu sarayda oldu Saray cumhuriyet doneminde 1925 tarihli bir bakanlar kurulu kararnamesi ile Milli Saraylar Baskanligi yonetimine birakildi 1934 yilinda cumhurbaskani Ataturk un davetlisi olarak Turkiye ye gelen Iran Sahi Riza Pehlevi bu sarayda agirlandi Sarayin buyuk bahcesinin bir kismi Karayollarina bir kismi ise Deniz Astsubay Okulu na verildi 1973 te insa edilen Bogazici Koprusu nun sarayin yakinina yapilmasi da sarayin butunlugun bozulmasina neden oldu Gerek Bogazici Koprusu nun yapimi gerekse cesitli kurumlarca kullanilan yapilari sarayin orijinalliginin bozulmasina sebep vermistir Gunumuzde bir muze saray olarak ziyarete aciktir MimarisiSarayin Bogaz dan gorunumuBronz heykeller Asil saray olan yazlik saray Ronesans Barok ve dogu bati uslubunun kaynastirilmasi ile yapilmistir Deniz kenarindaki rihtim uzerinde insa edilen saray kagir bir yapi olup yuksek bir bodrumun uzerine yapilmis 2 katli bir yapidir Saray Harem kuzey bolumu ve Mabeyn i Humayun guney bolumu dairelerinden olusup uc giris alti buyuk salon 24 oda 1 hamam ve 1 banyo icermektedir Saray dikdortgen bir yapidadir Sarayin catisi butun cepheleri dolasan bir korkuluk ile gizlenmistir Dis gorunusu zemin katla ust kati birbirinden ayiran kuvvetle belirtilmis bir silme ile ayrilmistir Sarayin deniz ve yan cephelerinin orta bolumleri disariya dogru tasan uc bolum halinde duzenlenmistir Yapinin pencereleri dikdortgen seklinde olup kemerlerle suslenmistir Pencerelerin ve duvar koselerinin arasinda tek ve cift sutunlar bulunmaktadir Birinci kat tamamen mermerle ikinci kat ise mermer benzeri taslarla dosenmistir Sarayin ici de ahsap oymaciligi altin nakis isciligi resim ve yazi gibi ogelerle suslenmistir Iki katinin plani da ortadaki buyuk bir salonun cevresindeki odalardan olusmaktadir Zemin katta suyu denizden alinan ve uzeri camekanla ortulu bir havuz bulunmaktadir Zemin katta salonun koselerinde toplam dort oda vardir Zemin kattan ust kata havuzun karsisinda bulunan cift kollu genis bir merdiven ya da servis merdiveninden cikilir Ust katta bulunan buyuk salona Kabul Salonu denir Ikinci katta buyuk salonun disinda iki kucuk salon ile deniz ve kara cephesine bakan kucuk odalar vardir Sultan Abdulaziz sarayin ic dekorasyonuna ozel bir ilgi gostermis denize olan tutkusu nedeni ile sarayin tavanlarindaki bazi cerceve ve kartuslarin icine deniz ve gemi temalari isletmistir Bunun disinda sulus ve ta lik hatlariyla yazilmis manzumeler vardir Sarayin harem bolumu ise daha sade duzenlenmistir Sarayin Harem Selamlik ve koltuk kapilarindan olmak uzere uc girisi vardir Unlu konuklarSaray padisahlarin yani sira bugune kadar bircok unlu ismi agirlamistir II Abdulhamid Balkan Savaslarindan sonra guvenlik nedeniyle Selanik teki Alatini Kosku nden alinip Beylerbeyi Sarayi na getirilmis ve hayatinin geri kalan kismini bu sarayda gecirmistir Sarayin ilk onemli yabanci konugu ise III Napolyon un karisi olmustur Sarayin diger onemli konuklari ise Karadag Krali I Nikola Iran Sahi Nasireddin Sah ile Ayastefanos Antlasmasi ni imzalamak icin Istanbul a gelen Gran Duk Nikolay Pavlovic Ignatyev ve Avusturya Macaristan Imparatoru Franz Joseph tir Cumhuriyet doneminde ise Ataturk un davetlisi olarak 1934 yilinda Istanbul a gelen Iran Sahi Riza Pehlevi bu sarayda konuk edilmistir 1936 yilinda ise Balkan Oyunlari Festivali bu sarayda duzenlenmis ve Mustafa Kemal Ataturk o geceyi Beylerbeyi Sarayi nda gecirmistir GaleriBeylerbeyi Sarayi nin denize acilan kapisi II Abdulhamid in calisma odasi II Abdulhamid in vefat ettigi oda Ayrica bakinizOsmanli mimarisi Beylerbeyi Sarayi Tuneli Sultan Abdulaziz Heykeli Abdulhamid in oto piyanosuKaynakcaGenelBatur Afife 1994 Beylerbeyi Sarayi Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi 2 Turkiye Cumhuriyeti Kultur Bakanligi Tarih Vakfi ss 206 210 ISBN 9757306029 Ozel e Book The Beauties of the Bosphorus sf 57 59 Ingilizce archive org erisim 1 Nisan 2013 Batur 1994 s 206 Kahraman Kemal 2019 Uskudar in kayip saraylari Milli Saraylar 17 103 121 19 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2022 Goncu T Cengiz 2013 Bogazicinde bir Sahilsaray i Ferahfeza Beylerbeyi Sahilsarayi i Humayunu Istanbul Arastirmalari Yilligi Istanbul Istanbul Arastirmalari Enstitusu Yayinlari 2 205 214 ISSN 2147 2068 Batur Afife 5 Temmuz 2019 Beylerbeyi Sarayi Kiyidan Tepelere Uzanan Bir Sahil Saray Milli Saraylar Sanat Tarih Mimarlik Dergisi 17 139 161 ISSN 2687 198X 17 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2023 a b c Goncu T Cengiz 1 Aralik 2019 Beylerbeyi Sarayi nin Insa Surecine Iliskin Tespitler Degerlendirmeler Milli Saraylar Sanat Tarih Mimarlik Dergisi 18 56 69 ISSN 2687 198X 17 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2023 Akgul L Hilal 31 Ekim 2012 RIZA HAN IN RIZA SAH PEHLEVI TURKIYE ZIYARETI Yakin Donem Turkiye Arastirmalari 7 1 42 ISSN 1304 9720 16 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ocak 2014 Arsivlenmis kopya 16 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2014 14 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2012 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Beylerbeyi Sarayi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Milli Saraylar web sitesi 21 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde