Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fitoterapi, bitkilerle doğal tedavi anlamına gelmektedir. Terim ilk olarak Fransız hekim (1870-1953) tarafından La Presce Medical adlı tıp dergisinde kullanılmıştır.
Hastalıkları tedavi etmek için insanoğlu çok eski çağlardan beri bitkilerden fayda ummuş ve karşılığını da almıştır. Günümüzde fitoterapi eczacılığın farmakognozi ana bilim dalınca ele alınır. Geçmişteki fitoterapi uygulamaları ile günümüz arasında en büyük fark artık bitkilerin bütünüyle değil, faydalı parçalarının tedavi amacıyla kullanılmasıdır. Örneğin eskiden bir bitkinin uçucu yağından faydalanmak için onun çayı yapılıp içilirken şimdi o bitkideki uçucu yağ ekstre edilerek tek başına kullanılmaktadır. Bu da bitkinin diğer faydasız ancak yan etkileri de olabilen bölümlerinden hastayı uzak tutmayı sağlamaktadır. Günümüzde fitoterapinin en çok geliştiği ülke Almanya'dır.
Tarihçe
Bitkilerin sağaltımda kullanılışına ilişkin ilk yazılı belge MÖ. 3000'lere kadar gitmektedir. Mezopotamya bölgesindeki Sümer, Asur, Akad gibi uygarlıklarda bitkisel ilaçların kullanıldığı bilinmektedir. Yine Çin ve Hint tıbbında da bitkilerin önemli bir yeri vardır. Yunan tıbbının babası sayılan Hipokrat'ın kitabında bitkisel ürünlerden söz edilmektedir. İslam uygarlığında İbn Sina ve Al Gafini'nin bitkisel tıp konusunda önemli eserleri bulunmaktadır. İbn-i Sina "El Kanun fi't tıb" kitabında sağaltıcı bitkilerin tanıtımı ve kullanılışına geniş yer vermiştir.
20. yüzyılda kimya ve biyokimya alanındaki gelişmeler sonucunda bitkilere ilişkin toksikolojik, farmakolojik ve klinik çalışmalar yapılabilme imkânı doğmuş ve ilaç yapımında bu bitkilerden faydalanabilme imkânı artmıştır. Kullanılan ilaçların bir bölümünün muhteviyatında bu araştırmalardan elde edilen bulgularda ortaya çıkan maddeler yer almaktadır.
Bazı ilaç ve etkileşimleri
Bitkisel ürünlerin doğal oluşu kullanıcıya hiçbir şekilde zararlı etkide bulunmayacağı anlamına gelmemektedir. Bitkilerin veya bitkisel ürünlerin bazı ilaçlarla birlikte kullanıldığında toksikolojik etkilerin ortaya çıktığı belirlenmiştir. Bunlardan birkaçı aşağıda sıralanmıştır.
| Bitki | İlaç | Etkileşim |
|---|---|---|
| Sarımsak | Warfarin | Kanama |
| Ginko | Aspirin | Kanama |
| Ginseng | Warfarin | INR Azalması |
| Sarı kantaron | Amitriptilin | Plazma yoğunluğunda azalma |
Sağlık bakanlığı bazı bitkisel tedavilerin yol açabileceği klinik durumlarla ilgili uyarılar yayınlamaktadır. Bu durumlar mide barsak sistemi, elektrolit bozuklukları ve kanser gibi etkilerden oluşmaktadır.
Sosyal durum
Herbalizm, bitki ve bitki özlerinin kullanımına dayalı modern tıp dışında kalan bir geleneksel tedavi yöntemidir. Geleneksel tedavi yöntemleri veya halk hekimliği doktorluk mesleği dışında kişiler tarafından icra edilir ve koca karı ilaçları ve bitkisel iksirler kullanılarak uygulanır.
İlk medeniyetlerden günümüze hemen her toplumda var olan, bitkiler üzerinde araştırma yapan, çeşitli fermantasyonlar uygulayarak bitkilerden elde ettiği karışımları insan veya hayvanların tedavisinde kullanan kişilere de herbalist denir. Bu kelimenin Türkçe karşılığı Aktar'dır.
Çin, Hindu ve Kızılderililerde herbalistlerin toplumun önemli saygın kişileri olduğu bilinmektedir.
Türkiye'de herbalizmin en tanınmış örneği ölümsüzlük iksirini bulduğu anlatılan efsane halk hekimi Lokman Hekimdir.
Türkiye'de herbalizm veya aktarlık hemen her şehirde mevcuttur. Şifalı ot, bitki, yaprak, kök ve çiçeklerini satan aktariye dükkânlara her şehirde rastlamak mümkündür.
Bazı herbalistler şarlatan reklam ve pazarlama tekniklerini kullanarak, bilimsel açıdan da henüz çözümsüz hastalıklara yakalanmış kişilerin ümitlerini değerlendirip ticari avantaj elde etme yoluna gitmektedirler. Bu kişiler alternatif bitkisel tedaviler konusunda önemli araştırmalar yapan bitki bilimcilerin isimlerinin karalanmasına neden olmakta, herbalistlerin bilim dünyasında dikkate alınmamalarına neden olmaktadırlar.
Yasal durum
Bitkisel kökenli ürünlerin kullanımı hakkında çeşitli ülkeler yasal düzenlemeler getirmişlerdir.
Türkiye'de bitkisel kökenli ilaçlarla ilgili yasal durum ise 27 Mayıs 2004 tarihli resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5179 numaralı "Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun" ile Türkiye'de süpermarket ve aktarlarda satılan bitkisel ilaçlar artık yalnızca eczanelerde satılacaktır. Bu preparatların ruhsatlandırılması, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı'nda Sağlık Bakanlığı (SB)'na devredildi. SB İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü, diğer ilaçlarla ilgili yönetmelik, genelge ve denetimleri bu ilaçlar için de uygulayacaktır.
Türkiye'de fitoterapi ve araştırmalar
Sağlık Bakanlığı'na bağlı 'nde yürütülen eğitim modüllerini başarıyla tamamlayan kişilere Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Eğitimi sertifikası verilmektedir. Aynı şekilde Sağlık Bakanlığı tarafından GETAT Merkezleri'nde klinik araştırma ve çalışmalar yürütülmektedir.
Türkiye'de fitoterapi ve bitki bilim alanında araştırmalarıyla öne çıkan isimler arasında İbrahim Saraçoğlu, , ve yer almaktadır.
Ayrıca bakınız
Dış okuma
Kaynakça
- Dr.Özlem Şarışen-Dr.Deniz Çalışkan, STED, 2005, Cilt:14, S:8, ss:185-187 16 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fitoterapi bitkilerle dogal tedavi anlamina gelmektedir Terim ilk olarak Fransiz hekim 1870 1953 tarafindan La Presce Medical adli tip dergisinde kullanilmistir Hastaliklari tedavi etmek icin insanoglu cok eski caglardan beri bitkilerden fayda ummus ve karsiligini da almistir Gunumuzde fitoterapi eczaciligin farmakognozi ana bilim dalinca ele alinir Gecmisteki fitoterapi uygulamalari ile gunumuz arasinda en buyuk fark artik bitkilerin butunuyle degil faydali parcalarinin tedavi amaciyla kullanilmasidir Ornegin eskiden bir bitkinin ucucu yagindan faydalanmak icin onun cayi yapilip icilirken simdi o bitkideki ucucu yag ekstre edilerek tek basina kullanilmaktadir Bu da bitkinin diger faydasiz ancak yan etkileri de olabilen bolumlerinden hastayi uzak tutmayi saglamaktadir Gunumuzde fitoterapinin en cok gelistigi ulke Almanya dir TarihceMateria Medica Arapca bitkisel tip kitabi rehberi 1334 Bitkilerin sagaltimda kullanilisina iliskin ilk yazili belge MO 3000 lere kadar gitmektedir Mezopotamya bolgesindeki Sumer Asur Akad gibi uygarliklarda bitkisel ilaclarin kullanildigi bilinmektedir Yine Cin ve Hint tibbinda da bitkilerin onemli bir yeri vardir Yunan tibbinin babasi sayilan Hipokrat in kitabinda bitkisel urunlerden soz edilmektedir Islam uygarliginda Ibn Sina ve Al Gafini nin bitkisel tip konusunda onemli eserleri bulunmaktadir Ibn i Sina El Kanun fi t tib kitabinda sagaltici bitkilerin tanitimi ve kullanilisina genis yer vermistir 20 yuzyilda kimya ve biyokimya alanindaki gelismeler sonucunda bitkilere iliskin toksikolojik farmakolojik ve klinik calismalar yapilabilme imkani dogmus ve ilac yapiminda bu bitkilerden faydalanabilme imkani artmistir Kullanilan ilaclarin bir bolumunun muhteviyatinda bu arastirmalardan elde edilen bulgularda ortaya cikan maddeler yer almaktadir Bazi ilac ve etkilesimleriBitkisel urunlerin dogal olusu kullaniciya hicbir sekilde zararli etkide bulunmayacagi anlamina gelmemektedir Bitkilerin veya bitkisel urunlerin bazi ilaclarla birlikte kullanildiginda toksikolojik etkilerin ortaya ciktigi belirlenmistir Bunlardan birkaci asagida siralanmistir Bitki Ilac EtkilesimSarimsak Warfarin KanamaGinko Aspirin KanamaGinseng Warfarin INR AzalmasiSari kantaron Amitriptilin Plazma yogunlugunda azalma Saglik bakanligi bazi bitkisel tedavilerin yol acabilecegi klinik durumlarla ilgili uyarilar yayinlamaktadir Bu durumlar mide barsak sistemi elektrolit bozukluklari ve kanser gibi etkilerden olusmaktadir Sosyal durumHerbalizm bitki ve bitki ozlerinin kullanimina dayali modern tip disinda kalan bir geleneksel tedavi yontemidir Geleneksel tedavi yontemleri veya halk hekimligi doktorluk meslegi disinda kisiler tarafindan icra edilir ve koca kari ilaclari ve bitkisel iksirler kullanilarak uygulanir Ilk medeniyetlerden gunumuze hemen her toplumda var olan bitkiler uzerinde arastirma yapan cesitli fermantasyonlar uygulayarak bitkilerden elde ettigi karisimlari insan veya hayvanlarin tedavisinde kullanan kisilere de herbalist denir Bu kelimenin Turkce karsiligi Aktar dir Cin Hindu ve Kizilderililerde herbalistlerin toplumun onemli saygin kisileri oldugu bilinmektedir Turkiye de herbalizmin en taninmis ornegi olumsuzluk iksirini buldugu anlatilan efsane halk hekimi Lokman Hekimdir Turkiye de herbalizm veya aktarlik hemen her sehirde mevcuttur Sifali ot bitki yaprak kok ve ciceklerini satan aktariye dukkanlara her sehirde rastlamak mumkundur Bazi herbalistler sarlatan reklam ve pazarlama tekniklerini kullanarak bilimsel acidan da henuz cozumsuz hastaliklara yakalanmis kisilerin umitlerini degerlendirip ticari avantaj elde etme yoluna gitmektedirler Bu kisiler alternatif bitkisel tedaviler konusunda onemli arastirmalar yapan bitki bilimcilerin isimlerinin karalanmasina neden olmakta herbalistlerin bilim dunyasinda dikkate alinmamalarina neden olmaktadirlar Yasal durumBitkisel kokenli urunlerin kullanimi hakkinda cesitli ulkeler yasal duzenlemeler getirmislerdir Turkiye de bitkisel kokenli ilaclarla ilgili yasal durum ise 27 Mayis 2004 tarihli resmi gazetede yayimlanarak yururluge giren 5179 numarali Gidalarin Uretimi Tuketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hukmunde Kararnamenin Degistirilerek Kabulu Hakkinda Kanun ile Turkiye de supermarket ve aktarlarda satilan bitkisel ilaclar artik yalnizca eczanelerde satilacaktir Bu preparatlarin ruhsatlandirilmasi Tarim ve Koy Isleri Bakanligi nda Saglik Bakanligi SB na devredildi SB Ilac ve Eczacilik Genel Mudurlugu diger ilaclarla ilgili yonetmelik genelge ve denetimleri bu ilaclar icin de uygulayacaktir Turkiye de fitoterapi ve arastirmalarSaglik Bakanligi na bagli nde yurutulen egitim modullerini basariyla tamamlayan kisilere Geleneksel ve Tamamlayici Tip Uygulamalari Egitimi sertifikasi verilmektedir Ayni sekilde Saglik Bakanligi tarafindan GETAT Merkezleri nde klinik arastirma ve calismalar yurutulmektedir Turkiye de fitoterapi ve bitki bilim alaninda arastirmalariyla one cikan isimler arasinda Ibrahim Saracoglu ve yer almaktadir Ayrica bakinizAlternatif tip Tamamlayici tip SozdebilimDis okumaKaynakca Arsivlenmis kopya 24 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Aralik 2013 SHGM Geleneksel Tamamlayici ve Fonksiyonel Tip Uygulamalari Daire Baskanligi Turkce shgmgetatdb saglik gov tr 26 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2023 Dr Ozlem Sarisen Dr Deniz Caliskan STED 2005 Cilt 14 S 8 ss 185 187 16 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde