Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Boşnaklar Arası Savaş, Saraybosna'da Aliya İzzetbegoviç'in liderliğindeki Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu ile Velika Kladuşa'da Fikret Abdiç'in liderliğindeki Batı Bosna Özerk Bölgesi arasında 1993 ile 1995 yılları arasında yaşanan iç savaşı ifade etmektedir. Savaş, Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu'nun zaferiyle ve Batı Bosna Özerk Bölgesi'nin lağvedilmesiyle sonuçlanmıştır.
| Boşnaklar Arası Savaş | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bosna Savaşı | |||||||
 Bihaç bölgesinin haritası (Bosna-Hersek hükümeti kontrolünde), kuzeybatıda Sırp Krayina Cumhuriyeti (Kuzeybatıda), kuzeyde Batı Bosna Özerk Bölgesi ve güneydoğuda Sırp Cumhuriyeti ile çevrili olarak gösterilmektedir. | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Batı Bosna Özerk BölgesiDestek:  Sırp Cumhuriyeti Krayina Sırp Cumhuriyeti |  Bosna-Hersek CumhuriyetiDestek:  Hırvatistan (1995 yılında katıldı) Hırvat Savunma Konseyi (1995 yılında katıldı) | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Fikret Abdić Zlatko Jušić Hasib Hodžić Radovan Karadžić Ratko Mladić Milan Martić | Alija Izetbegović Atif Dudaković Izet Nanić | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
 Batı Bosna Özerk Bölgesi Halk Savunması Sırp Cumhuriyeti Ordusu Krayina Sırp Ordusu |
| ||||||
| Güçler | |||||||
| NOZB: 4,000–5,000 VRS: 10,000RSK: 3,000–5,000 | ARBiH: 10,000–20,000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Bilinmiyor | 1700 asker | ||||||
Arka planı
Cazinska Krajina bölgesi, Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti'nin ortalamasına kıyasla biraz daha yüksek kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) seviyesine sahipti. Bölge, çoğunlukla Boşnaklardan oluşmaktaydı ve Bihaç, Cazin ve Velika Kladuşa belediyelerini içermekteydi. Kuzeyinde ve batısında Hırvatistan ile sınır komşusudur ve yoğun nüfuslu Sırp bölgeleri nedeniyle güney ve doğudaki diğer Boşnak nüfusla bağlantısı kesilmiştir. Fikret Abdiç, Velika Kladuša merkezli yerel bir tarım şirketi olan Agrokomerc'i kurmuş ve 1970'li ve 1980'li yıllar boyunca, öncesinde fakir bir köylü bölgesi olan Cazinska Krajina'yı başarılı bir bölgesel ekonomiye dönüştürmeyi başarmıştır. Agrokomerc, 13.000 kişiyi istihdam ederek ve birçok fabrika ve satış noktasına sahip olarak Yugoslavya'nın en büyük gıda işleme holdingi haline geldi. Tüm Velika Kladuşa kasabası ve çevresi Agrokomerc'in başarısı sayesinde yaşadı. Abdiç, "Babo" (Türkçe: Baba) lakaplı bir kişilik kültü yaratmayı başardı.
Siyasi arenada tekel olma mücadelesinin ardından Yugoslavya Komünistler Birliği, seçimleri milliyetçi partilere kaptırdı. Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti'nde Sırplar Sırp Demokrat Partisi'ni (SDS), Hırvatlar ise Hırvat Demokrat Birliği'ni (HDZ) desteklemekteydi. Boşnaklar, 1983 Saraybosna sürecinin baş sanıklarından biri olan eski mahkûm ve Genç Müslümanlar üyesi Aliya İzzetbegoviç liderliğindeki Demokratik Eylem Partisi'nin (SDA) etrafında toplandılar. Komünistler Birliği'nin eski bir üyesi olan Abdiç, parti liderlerinden birisi olarak SDA'ya katıldı. 1990 Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Seçimleri'nde Abdiç, İzzetbegoviç'e 200.000 oy fark atarak seçimi kazandı. Kendisi ve İzzetbegoviç, Cumhurbaşkanlığına Müslümanların temsilcisi olarak seçilirken yine SDA üyesi olan Ejup Ganić azınlıkların temsilcisi olarak Cumhurbaşkanlığına seçildi. Böylece Abdiç, İzzetbegoviç'in SDA üzerindeki egemenliğine karşı başlıca bir tehdit oldu ve Başkanlık için potansiyel bir başkan olarak görüldü. Abdiç'in SDA'yı ele geçirmesi de bir olasılık haline geldi. Ancak SDA liderleri tarafından izole edilmesinin ardından Abdiç, SDA'nın tutucu üyelerinin karşı çıkmasının ardından sadece bir Başkanlık üyesi olmayı kabul ederek başkanlıktan geri çekildi.
Bosna Savaşı, Bosnalı Sırplar'ın ordusunun Bihaç'ı işgal etmeye yönelik başarısız girişimiyle Mayıs 1992'de Cazinska Krajina bölgesine gelmiştir. Her ne kadar Cazinska Krajina sürekli olarak Bosnalı Sırp güçleri tarafından kuşatılmış olsa da özellikle Nisan 1993'te Bihaç'ın güvenli bölge ilan edilmesinden sonra bölgedeki çatışmalar 1993 yılının başlarında azalmıştır.
Tarihi
Bosna-Hersek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı'nın Müslüman bir üyesi olan ve Agrokomerc etrafında bir ekonomik imparatorluk kuran yerel lider Fikret Abdiç, 27 Eylül 1993 tarihinde Velika Kladuşa şehrinde Batı Bosna Özerk Bölgesi'ni kurdu. Batı Bosna Özerk Bölgesi, başbakanı ve parlamentosuyla mini bir devlet olarak faaliyet göstermekteydi. Bihaç'lı Boşnaklar, bu yeni özerk devlete karşı çıktılar ve Bosna-Hersek Cumhuriyeti'ne bağlı kaldılar. Boşnaklar'ın Bosnalı Sırplar ve Bosna Hırvatlar ile açık savaşta olduğu dönemde Fikret Abdiç, Ekim 1993'te Sırp Cumhuriyeti ile iş birliği anlaşması imzaladı ve Kasım 1993'te Sırp Cumhuriyeti ve Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti ile siyasi iş birliğini geliştirme anlaşması imzaladı. Abdiç fazlasıyla güçlü olan yerel destekten faydalandı. Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu 5. Kolordusu'nun Velika Kladuşa'daki 521. ve 527. Tugayları 5.Kolordu'dan kaçarak Abdiç'in kuvvetlerine katıldı.
Bosna-Hersek Cumhuriyeti'ne bağlı kalan Boşnaklara, Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu 5. Kolordu Komutanı Atıf Dudakoviç komuta etmekteydi. Cazinska Krajina, Abdiç ve Dudakoviç arasında bölünmüştü; Velika Kladuša ve Cazin, Abdiç'in yanında, Bihać ise Dudakoviç'in yanında yer aldı. Ocak 1994 itibarıyla Cazinska Krajina topraklarının çoğu 5. Kolordu'nun kontrolü altındaydı. Aynı ay Dudakoviç, Abdiç ile ateşkes imzaladı. Ancak ateşkes, 18 Şubat 1994 tarihinde Abdić'in 5. Kolordu'ya saldırı başlatmasıyla bozuldu. Çatışmalar 1994 yazına kadar sürdü ve çatışmanın sonunda Abdiç'in 30.000 kişilik kuvveti komşu Hırvatistan'a kaçtı. 5. Kolordu, birçok zafer kazanmasına rağmen Aralık 1994'te Velika Kladuşa bir kez daha Abdiç'in kontrolü altına girdi. 5. Kolordu, Bihaç çevresindeki Sırp hatlarını aşmayı başardı ve 1994 yılında imzalanan Boşnak-Hırvat Washington Anlaşması ile daha da güçlendi. 1995 yılında gerçekleşen Fırtına Operasyonu'nda 5. Kolordu, Abdiç'in ordusuna karşı kesin zaferler elde etmeyi başardı.
Kaynakça
- ^ Michael R. Gordon (30 Kasım 1994). "Conflict in the Balkans: Croats Warn of Wider War if Bihać Falls". The New York Times. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2013.
- ^ Tom Hundley (30 Temmuz 1995). "Croatia, Serbia Face Off at Bihac". Chicago Tribune. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2013.
- ^ a b c d e f g h Fotini 2008.
- ^ a b Lučić 2005.
- ^ a b Martins Branco 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bosnaklar Arasi Savas Saraybosna da Aliya Izzetbegovic in liderligindeki Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu ile Velika Kladusa da Fikret Abdic in liderligindeki Bati Bosna Ozerk Bolgesi arasinda 1993 ile 1995 yillari arasinda yasanan ic savasi ifade etmektedir Savas Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu nun zaferiyle ve Bati Bosna Ozerk Bolgesi nin lagvedilmesiyle sonuclanmistir Bosnaklar Arasi SavasBosna SavasiBihac bolgesinin haritasi Bosna Hersek hukumeti kontrolunde kuzeybatida Sirp Krayina Cumhuriyeti Kuzeybatida kuzeyde Bati Bosna Ozerk Bolgesi ve guneydoguda Sirp Cumhuriyeti ile cevrili olarak gosterilmektedir Tarih27 Eylul 1993 4 5 Agustos 1995BolgeCazinska KrajinaSonucBosna Hersek Cumhuriyeti nin zaferi Bati Bosna Ozerk Bolgesi nin lagvedilisi Sirp Kuvvetleri nin Cazinska Krajina dan kovulusuTaraflarBati Bosna Ozerk Bolgesi Destek Sirp Cumhuriyeti Krayina Sirp CumhuriyetiBosna Hersek Cumhuriyeti Destek Hirvatistan 1995 yilinda katildi Hirvat Savunma Konseyi 1995 yilinda katildi Komutanlar ve liderlerFikret Abdic Zlatko Jusic Hasib Hodzic Radovan Karadzic Ratko Mladic Milan MarticAlija Izetbegovic Atif Dudakovic Izet NanicCatisan birliklerBati Bosna Ozerk Bolgesi Halk Savunmasi Sirp Cumhuriyeti Ordusu Krayina Sirp OrdusuBosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu 5 KolorduGuclerNOZB 4 000 5 000 VRS 10 000 RSK 3 000 5 000ARBiH 10 000 20 000KayiplarBilinmiyor1700 askerArka planiCazinska Krajina bolgesi Bosna Hersek Sosyalist Cumhuriyeti nin ortalamasina kiyasla biraz daha yuksek kisi basina gayri safi yurtici hasila GSYIH seviyesine sahipti Bolge cogunlukla Bosnaklardan olusmaktaydi ve Bihac Cazin ve Velika Kladusa belediyelerini icermekteydi Kuzeyinde ve batisinda Hirvatistan ile sinir komsusudur ve yogun nufuslu Sirp bolgeleri nedeniyle guney ve dogudaki diger Bosnak nufusla baglantisi kesilmistir Fikret Abdic Velika Kladusa merkezli yerel bir tarim sirketi olan Agrokomerc i kurmus ve 1970 li ve 1980 li yillar boyunca oncesinde fakir bir koylu bolgesi olan Cazinska Krajina yi basarili bir bolgesel ekonomiye donusturmeyi basarmistir Agrokomerc 13 000 kisiyi istihdam ederek ve bircok fabrika ve satis noktasina sahip olarak Yugoslavya nin en buyuk gida isleme holdingi haline geldi Tum Velika Kladusa kasabasi ve cevresi Agrokomerc in basarisi sayesinde yasadi Abdic Babo Turkce Baba lakapli bir kisilik kultu yaratmayi basardi Siyasi arenada tekel olma mucadelesinin ardindan Yugoslavya Komunistler Birligi secimleri milliyetci partilere kaptirdi Bosna Hersek Sosyalist Cumhuriyeti nde Sirplar Sirp Demokrat Partisi ni SDS Hirvatlar ise Hirvat Demokrat Birligi ni HDZ desteklemekteydi Bosnaklar 1983 Saraybosna surecinin bas saniklarindan biri olan eski mahkum ve Genc Muslumanlar uyesi Aliya Izzetbegovic liderligindeki Demokratik Eylem Partisi nin SDA etrafinda toplandilar Komunistler Birligi nin eski bir uyesi olan Abdic parti liderlerinden birisi olarak SDA ya katildi 1990 Bosna Hersek Sosyalist Cumhuriyeti Cumhurbaskanligi Secimleri nde Abdic Izzetbegovic e 200 000 oy fark atarak secimi kazandi Kendisi ve Izzetbegovic Cumhurbaskanligina Muslumanlarin temsilcisi olarak secilirken yine SDA uyesi olan Ejup Ganic azinliklarin temsilcisi olarak Cumhurbaskanligina secildi Boylece Abdic Izzetbegovic in SDA uzerindeki egemenligine karsi baslica bir tehdit oldu ve Baskanlik icin potansiyel bir baskan olarak goruldu Abdic in SDA yi ele gecirmesi de bir olasilik haline geldi Ancak SDA liderleri tarafindan izole edilmesinin ardindan Abdic SDA nin tutucu uyelerinin karsi cikmasinin ardindan sadece bir Baskanlik uyesi olmayi kabul ederek baskanliktan geri cekildi Bosna Savasi Bosnali Sirplar in ordusunun Bihac i isgal etmeye yonelik basarisiz girisimiyle Mayis 1992 de Cazinska Krajina bolgesine gelmistir Her ne kadar Cazinska Krajina surekli olarak Bosnali Sirp gucleri tarafindan kusatilmis olsa da ozellikle Nisan 1993 te Bihac in guvenli bolge ilan edilmesinden sonra bolgedeki catismalar 1993 yilinin baslarinda azalmistir TarihiBosna Hersek Cumhuriyeti Cumhurbaskanligi nin Musluman bir uyesi olan ve Agrokomerc etrafinda bir ekonomik imparatorluk kuran yerel lider Fikret Abdic 27 Eylul 1993 tarihinde Velika Kladusa sehrinde Bati Bosna Ozerk Bolgesi ni kurdu Bati Bosna Ozerk Bolgesi basbakani ve parlamentosuyla mini bir devlet olarak faaliyet gostermekteydi Bihac li Bosnaklar bu yeni ozerk devlete karsi ciktilar ve Bosna Hersek Cumhuriyeti ne bagli kaldilar Bosnaklar in Bosnali Sirplar ve Bosna Hirvatlar ile acik savasta oldugu donemde Fikret Abdic Ekim 1993 te Sirp Cumhuriyeti ile is birligi anlasmasi imzaladi ve Kasim 1993 te Sirp Cumhuriyeti ve Hersek Bosna Hirvat Cumhuriyeti ile siyasi is birligini gelistirme anlasmasi imzaladi Abdic fazlasiyla guclu olan yerel destekten faydalandi Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu 5 Kolordusu nun Velika Kladusa daki 521 ve 527 Tugaylari 5 Kolordu dan kacarak Abdic in kuvvetlerine katildi Bosna Hersek Cumhuriyeti ne bagli kalan Bosnaklara Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu 5 Kolordu Komutani Atif Dudakovic komuta etmekteydi Cazinska Krajina Abdic ve Dudakovic arasinda bolunmustu Velika Kladusa ve Cazin Abdic in yaninda Bihac ise Dudakovic in yaninda yer aldi Ocak 1994 itibariyla Cazinska Krajina topraklarinin cogu 5 Kolordu nun kontrolu altindaydi Ayni ay Dudakovic Abdic ile ateskes imzaladi Ancak ateskes 18 Subat 1994 tarihinde Abdic in 5 Kolordu ya saldiri baslatmasiyla bozuldu Catismalar 1994 yazina kadar surdu ve catismanin sonunda Abdic in 30 000 kisilik kuvveti komsu Hirvatistan a kacti 5 Kolordu bircok zafer kazanmasina ragmen Aralik 1994 te Velika Kladusa bir kez daha Abdic in kontrolu altina girdi 5 Kolordu Bihac cevresindeki Sirp hatlarini asmayi basardi ve 1994 yilinda imzalanan Bosnak Hirvat Washington Anlasmasi ile daha da guclendi 1995 yilinda gerceklesen Firtina Operasyonu nda 5 Kolordu Abdic in ordusuna karsi kesin zaferler elde etmeyi basardi Kaynakca Michael R Gordon 30 Kasim 1994 Conflict in the Balkans Croats Warn of Wider War if Bihac Falls The New York Times 4 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Subat 2013 Tom Hundley 30 Temmuz 1995 Croatia Serbia Face Off at Bihac Chicago Tribune 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mart 2013 a b c d e f g h Fotini 2008 a b Lucic 2005 a b Martins Branco 2009