Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Ağustos 2009) () |
Krayina Sırp Cumhuriyeti (Sırp-Hırvatça: Република Српска Крајина / Republika Srpska Krajina or РСК / RSK ya da Sırp Krayina (Српска Крајина / Srpska Krajina) ya da kısaca Krayina olarak bilinen Krayina Sırp Cumhuriyeti, kendi kendini ilan eden bir Sırp proto-devletiydi, yeni bağımsızlığını kazanmış Hırvatistan Cumhuriyeti (eskiden Sosyalist Yugoslavya'nın bir parçasıydı) içinde bir bölgeydi. Uluslararası alanda tanınmadı. Krayina (Türkçe: sınır) adı, önemli bir Sırp nüfusuna sahip olan ve 19. yüzyılın sonlarına kadar var olan Habsburg monarşisinin (Avusturya-Macaristan) tarihi askeri sınırından alınmıştır. Krayina Sırp hükûmeti, Franjo Tuđman'ın ilan ettiği bağımsız Hırvatistan'ın bir parçası olmayı reddederek, etnik Sırpların Hırvatistan'dan bağımsızlığı, Federal Yugoslavya Cumhuriyeti ve Sırp Cumhuriyeti (Bosna-Hersek'te) ile birleşmesi için bir savaş yürüttü.
Krayina Sırp Cumhuriyeti Република Српска Крајина Republika Srpska Krajina | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1991-1995 | |||||||||||||||
 Bayrak  Arma | |||||||||||||||
Millî marş Bože Pravde | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Başkent | Knin | ||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Sırpça | ||||||||||||||
| Hükûmet | Yarı başkanlık | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Yasama organı | Ulusal Meclis | ||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||||
• Toplam | 17.028 km2 | ||||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||||
• Sayılan | 286.716 (1991) | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
Krayina hükûmeti, bölgenin orta kesimleri üzerinde fiili kontrole sahipken, dış mahallelerin kontrolü, askeri faaliyetlerinin başarıları ve başarısızlıklarıyla değişti. Özellikle Krayina ordusu, Batı Slavonya'nın kuzey kısımlarında askeri yenilgilere uğratılarak bölgeden çıkarıldı. Krayina Sırp Cumhuriyeti, 1991 yazında deklare ettiği Batı Slavonya sınırlarının kuzey kısmını Kasım 1991'den Ocak 1992'ye kadar Hırvat güçlerine kaybetmiştir. KSC, Batı Slavonya'da hak iddia ettiği toprakların yarısından daha azını fiili kontrolü altında tutabilmiştir. Doğu Slavonya'da Hırvat güçleri, KSC'nin kendine ait olarak ilan ettiği Vukovar'a isyancı Krayina güçlerini destekleyen Yugoslav Halk Ordusu'nun girişine uzun bir süre engel oldu. Bu direniş Yugoslavya'nın parçalanmasındaki en ikonik olaylardan biridir. Kasım 1991'de Yugoslav Halk Ordusu uzun bir çatışmanın ardından harabeye dönen Vukovar'a girdi (Franjo Tudjman'ın uluslararası alanda sempati kazanmak için Vukovar'ı feda ettiği de söylentiler arasındadır). Ocak 1992'de Krayina güçleri ve Hırvatlar arasında Saraybosna Anlaşması olarak da bilinen bir ateşkes anlaşması imzalandı. Bölge yasal olarak Birleşmiş Milletler Koruma Gücü (UNPROFOR) tarafından korunuyordu. Knin ve Krayina'nın diğer belediyelerindeki yerel Sırp hükûmetinin deklare ettikleri Krayina Sırp Cumhuriyeti sınırları içerisinde Sırpların çoğunlukta olduğu bölgeler fazla değildi. Dalmaçya'nın güneyi ve batıdaki sahil şeridinin bazısı, Lika'nın batısı ve kuzeyi, Kordun'un kuzeybatısı ve Banija'nın kuzeyi Hırvat çoğunluğunda veya Banija bölgesindeki Petrinja kasabası ve çevresi gibi etnik olarak karışmış bir yapılıydı. Özellikle Batı Slavonya, Baranja, Doğu Slavonya ve Srem'de nüfus karışık ve/ya Hırvatlar çoğunluktaydı Bu bölgelerde Sırpların salt çoğunluğu yoktu.
Ana kısmı 1995 yılında Hırvat güçleri tarafından istila edildi ve sonuç olarak Krayina Sırp Cumhuriyeti nihayetinde dağıtıldı; UNTAES yönetimi altındaki Doğu Slavonya'da, Erdut Anlaşması uyarınca 1998'de Hırvatistan'a barışçıl bir şekilde yeniden entegre olana kadar bir sağrı kaldı.
Tarihsel geri planı
İkinci Dünya Savaşı sırasında Faşist İtalyası ve Nazi Almanyası Yugoslavya Krallığı'na saldırıp ülkeyi parçaladı. Zagreb’in 90 km güney-doğusunda Ustaşa’nın kontrolünde bulunan meydana gelmiştir. Bu kampa gönderilen erkeklerin çoğu öldürmüş, kadınlar Almanya’ya zorunlu çalışma için gönderilmiştir. Faşist Ustaşa hareketi, Hırvatisan Bağımsız Devleti'ndeki Katolik Hırvat ve Müslüman Boşnakların oluşturduğu ile sıkı bir işbirliğiyle 1941-45 yılları arasında 700.000 Sırp, 60.000 Yahudi ve 26.000 Çingene’yi öldürmüştür. Yine bu katliam dönemleri esnasında Ustaşa askerlerinin kamplarda Sırp öldürme yarışmaları düzenlediği rapor edilir, hatta Sırpları kurşun harcamadan daha rahat öldürmek için srbosjek denen bir aletin icat edildiği de bilinmektedir.
Ayrılık süreci
Yugoslavya parçalanırken, Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti İdare sınırlarında yaşayan Sırplar 1991 yılında İkinci Dünya Savaşı sırasında yapılan soykırımların tekrarlanmasından korkarak, 16. yüzyıldan beri Sırplar iskân edilen topraklar üzerinde Krayina Sırp Cumhuriyeti'ni ilan etti. Ancak tanınmayan Sırp devletinin ömrü uzun sürmedi. Krayina’ya saldırmak ve oradaki Sırpları katletmek, MPRI’in Hırvatlara sunduğu bir plandı. 1 Mayıs 1995'te İşçi Sınıfının Uluslararası Dayanışması Gününün kutlanması ve faşizmin hezimeti ellinci yıldönümü şenlik hazırlıkları sırasında Hırvatlar, Ürdün, Nepal ve Arjantin BM Barış Gücü "koruması" altındaki Batı Slavonya'nın bir bölgesine saldırdılar. Beklenmedik saldırı nedeniyle Sırpların misillemeleri Hırvatları engelleyemedi. Batı Slavonya'daki 454 kişi öldürüldü ve 15.000'den fazla Sırp'ı sınır dışı ettiler.
4 Ağustos 1995 tarihinde ise Hırvat silahlı kuvvetleri ve BM Barış Gücü, Knin Krayinası bölgesine Fırtına Harekâtı'nı düzenleyerek, 2.500'e kadar ayrılıkçı Sırp’ı öldürdü, yaklaşık 220 binini ise Hırvatistan topraklarından sürdü. 5 Ağustos'ta Tudjman'ın Knin'e girip Knin Kalesi'ne Hırvat bayrağı çekmeleriyle Knin Krayinası ve Batı Slavonya tarihe karışmıştır. Krayina'nın yıkılması, Avrupa’daki etnik temizlik olaylarından biri olarak gösterilebilir. 1995'teki Erdut Anlaşması gereği, Doğu Slavonya, Baranja ve Srem, önce Birleşmiş Milletler öncülüğünde geçici bir yönetim altında kalmış, daha sonra barışçıl bir şekilde Hırvatistan'ın bir parçası olmuştur. Bosna Savaşı'nda Bosna-Hersek'in paylaşılması adına Sırplarla anlaşmış olan Hırvat lider Franjo Tuđman, 10 Aralık 1999'da mide kanseri sebebiyle ölmesinden sonra ulusal kahraman olarak gömülmüştür.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin tarafsizligi konusunda kuskular bulunmaktadir Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Sablonu kaldirmadan once lutfen gerekli sartlarin olustugundan emin olun Agustos 2009 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Krayina Sirp Cumhuriyeti Sirp Hirvatca Republika Srpska Kraјina Republika Srpska Krajina or RSK RSK ya da Sirp Krayina Srpska Kraјina Srpska Krajina ya da kisaca Krayina olarak bilinen Krayina Sirp Cumhuriyeti kendi kendini ilan eden bir Sirp proto devletiydi yeni bagimsizligini kazanmis Hirvatistan Cumhuriyeti eskiden Sosyalist Yugoslavya nin bir parcasiydi icinde bir bolgeydi Uluslararasi alanda taninmadi Krayina Turkce sinir adi onemli bir Sirp nufusuna sahip olan ve 19 yuzyilin sonlarina kadar var olan Habsburg monarsisinin Avusturya Macaristan tarihi askeri sinirindan alinmistir Krayina Sirp hukumeti Franjo Tuđman in ilan ettigi bagimsiz Hirvatistan in bir parcasi olmayi reddederek etnik Sirplarin Hirvatistan dan bagimsizligi Federal Yugoslavya Cumhuriyeti ve Sirp Cumhuriyeti Bosna Hersek te ile birlesmesi icin bir savas yuruttu Krayina Sirp CumhuriyetiRepublika Srpska Kraјina Republika Srpska Krajina1991 1995Bayrak ArmaMilli mars Boze PravdeBaskentKninYaygin dil ler SirpcaHukumetYari baskanlik 1991 1992Milan Babic 1992 1994Goran Hadzic 1994 1995Milan MarticYasama organiUlusal MeclisTarihce Kurulusu1991 Kutuk Devrimi17 Agustos 1990 Anayasa kabul edildi19 Aralik 1991 Bljesak Operasyonu3 Mayis 1995 Firtina Harekati8 Agustos 1995 Erdut Anlasmasi12 Kasim 1995 Dagilisi1995Yuzolcumu Toplam17 028 km2Nufus Sayilan286 716 1991 Onculler ArdillarYugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti Hirvatistan Krayina hukumeti bolgenin orta kesimleri uzerinde fiili kontrole sahipken dis mahallelerin kontrolu askeri faaliyetlerinin basarilari ve basarisizliklariyla degisti Ozellikle Krayina ordusu Bati Slavonya nin kuzey kisimlarinda askeri yenilgilere ugratilarak bolgeden cikarildi Krayina Sirp Cumhuriyeti 1991 yazinda deklare ettigi Bati Slavonya sinirlarinin kuzey kismini Kasim 1991 den Ocak 1992 ye kadar Hirvat guclerine kaybetmistir KSC Bati Slavonya da hak iddia ettigi topraklarin yarisindan daha azini fiili kontrolu altinda tutabilmistir Dogu Slavonya da Hirvat gucleri KSC nin kendine ait olarak ilan ettigi Vukovar a isyanci Krayina guclerini destekleyen Yugoslav Halk Ordusu nun girisine uzun bir sure engel oldu Bu direnis Yugoslavya nin parcalanmasindaki en ikonik olaylardan biridir Kasim 1991 de Yugoslav Halk Ordusu uzun bir catismanin ardindan harabeye donen Vukovar a girdi Franjo Tudjman in uluslararasi alanda sempati kazanmak icin Vukovar i feda ettigi de soylentiler arasindadir Ocak 1992 de Krayina gucleri ve Hirvatlar arasinda Saraybosna Anlasmasi olarak da bilinen bir ateskes anlasmasi imzalandi Bolge yasal olarak Birlesmis Milletler Koruma Gucu UNPROFOR tarafindan korunuyordu Knin ve Krayina nin diger belediyelerindeki yerel Sirp hukumetinin deklare ettikleri Krayina Sirp Cumhuriyeti sinirlari icerisinde Sirplarin cogunlukta oldugu bolgeler fazla degildi Dalmacya nin guneyi ve batidaki sahil seridinin bazisi Lika nin batisi ve kuzeyi Kordun un kuzeybatisi ve Banija nin kuzeyi Hirvat cogunlugunda veya Banija bolgesindeki Petrinja kasabasi ve cevresi gibi etnik olarak karismis bir yapiliydi Ozellikle Bati Slavonya Baranja Dogu Slavonya ve Srem de nufus karisik ve ya Hirvatlar cogunluktaydi Bu bolgelerde Sirplarin salt cogunlugu yoktu Ana kismi 1995 yilinda Hirvat gucleri tarafindan istila edildi ve sonuc olarak Krayina Sirp Cumhuriyeti nihayetinde dagitildi UNTAES yonetimi altindaki Dogu Slavonya da Erdut Anlasmasi uyarinca 1998 de Hirvatistan a bariscil bir sekilde yeniden entegre olana kadar bir sagri kaldi Tarihsel geri plani1941 1944 Bagimsiz Hirvatistan Devleti Ikinci Dunya Savasi sirasinda Fasist Italyasi ve Nazi Almanyasi Yugoslavya Kralligi na saldirip ulkeyi parcaladi Zagreb in 90 km guney dogusunda Ustasa nin kontrolunde bulunan meydana gelmistir Bu kampa gonderilen erkeklerin cogu oldurmus kadinlar Almanya ya zorunlu calisma icin gonderilmistir Fasist Ustasa hareketi Hirvatisan Bagimsiz Devleti ndeki Katolik Hirvat ve Musluman Bosnaklarin olusturdugu Handschar ile siki bir isbirligiyle 1941 45 yillari arasinda 700 000 Sirp 60 000 Yahudi ve 26 000 Cingene yi oldurmustur Yine bu katliam donemleri esnasinda Ustasa askerlerinin kamplarda Sirp oldurme yarismalari duzenledigi rapor edilir hatta Sirplari kursun harcamadan daha rahat oldurmek icin srbosjek denen bir aletin icat edildigi de bilinmektedir Ayrilik sureciYugoslavya parcalanirken Hirvatistan Sosyalist Cumhuriyeti Idare sinirlarinda yasayan Sirplar 1991 yilinda Ikinci Dunya Savasi sirasinda yapilan soykirimlarin tekrarlanmasindan korkarak 16 yuzyildan beri Sirplar iskan edilen topraklar uzerinde Krayina Sirp Cumhuriyeti ni ilan etti Ancak taninmayan Sirp devletinin omru uzun surmedi Krayina ya saldirmak ve oradaki Sirplari katletmek MPRI in Hirvatlara sundugu bir plandi 1 Mayis 1995 te Isci Sinifinin Uluslararasi Dayanismasi Gununun kutlanmasi ve fasizmin hezimeti ellinci yildonumu senlik hazirliklari sirasinda Hirvatlar Urdun Nepal ve Arjantin BM Baris Gucu korumasi altindaki Bati Slavonya nin bir bolgesine saldirdilar Beklenmedik saldiri nedeniyle Sirplarin misillemeleri Hirvatlari engelleyemedi Bati Slavonya daki 454 kisi olduruldu ve 15 000 den fazla Sirp i sinir disi ettiler 4 Agustos 1995 tarihinde ise Hirvat silahli kuvvetleri ve BM Baris Gucu Knin Krayinasi bolgesine Firtina Harekati ni duzenleyerek 2 500 e kadar ayrilikci Sirp i oldurdu yaklasik 220 binini ise Hirvatistan topraklarindan surdu 5 Agustos ta Tudjman in Knin e girip Knin Kalesi ne Hirvat bayragi cekmeleriyle Knin Krayinasi ve Bati Slavonya tarihe karismistir Krayina nin yikilmasi Avrupa daki etnik temizlik olaylarindan biri olarak gosterilebilir 1995 teki Erdut Anlasmasi geregi Dogu Slavonya Baranja ve Srem once Birlesmis Milletler onculugunde gecici bir yonetim altinda kalmis daha sonra bariscil bir sekilde Hirvatistan in bir parcasi olmustur Bosna Savasi nda Bosna Hersek in paylasilmasi adina Sirplarla anlasmis olan Hirvat lider Franjo Tuđman 10 Aralik 1999 da mide kanseri sebebiyle olmesinden sonra ulusal kahraman olarak gomulmustur