Bir borç ilişkisinde borçlu, alacaklı olan tarafa karşı belli bir taahhütte bulunmuştur. Kendiliğinden bu taahhüdünü yerine getirmediği takdirde hukuk düzeni, alacaklının bu borç ilişkisinden doğan haklarını, borçlunun mal varlığına yönelerek karşılamasını sağlayacaktır. Buna hukuk düzeninde sorumluluk denilmektedir.
Sorumluluk, iki yönlü anlaşılması gereken bir kavramdır. Borçlu açısından sorumluluk, borç ilişkisi dolayısıyla girmiş olduğu yükümlülüğü yerine getirmediği takdirde, alacaklının onun mal varlığı üzerinden bu yükümlülüğü karşılama durumuna razı olmak anlamına gelir. Alacaklı açısından sorumluluk ise, borçlunun edimini yerine getirmemesi halinde onun mal varlığının bir bölümüne el konulması için cebri icra yoluna başvurabilme hakkıdır.
Hukuk düzeni, bir borç ilişkisinde borçlu tarafın yükümlülüğünü yerine getirmesinden kaçınması durumunda alacaklı tarafın haklarını korumak noktasında devreye girmektedir. Bu bağlamda hukuk düzeni, alacaklının borç ilişkisinden doğan haklarını koruma altına almaktadır.
Sorumluluğun türleri
Kişisel varoluşla sorumluluk
Antik toplumlarda, borçlu tarafı, edimini yerine getirmeye zorlamak için kişisel varoluşla –bedeni ile- ilgili sorumluluk tarzları uygulanmıştır. Eski uygarlıklarda, borçlunun borç ilişkisinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda, alacaklının talebiyle vücudundan bir parçanın kesilmesi ya da öldürülmesi kuralı benimsenmiştir. Daha sonraki tarihlerde, alacaklının kölesi olması ya da belirli bir süre onun hizmetinde köle olarak çalışması prensibi benimsenmişti. En yumuşatılmış şekliyle kişisel sorumluluk, borçlunun belirli bir süre hapsedilmesi yoludur.
Günümüzde borç ilişkilerinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesinin kişisel varoluş sorumluluğu, hukuk düzenince kabul edilmemektedir. Ne var ki halen hukuk düzenini çağdaş biçimiyle yerleşmediği ülkelerde uygulana gelmektedir.
Mal varlığı ile sorumluluk
Çağdaş hukuk sistemi, borçlunun yükümlülüğünü mal varlığı ile teminatlandırmasını esas almaktadır. Diğer anlatımla alacaklı, borçlunun borç ilişkisinden doğan yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda, İcra ve İflas Kanunu hükümleri çerçevesinde, borçlunun mal varlığının bir bölümüne el konulması talebinde bulunabilir.
Mal varlığı ile sorumluluk, borç ilişkisinin niteliğine göre iki biçimde olabilir.
Sınırsız sorumluluk
Kişinin bir borç ilişkisinden doğan sorumluluğunun, tüm mal varlığını kapsaması durumudur. Yani alacaklı, borçlunun yerine getirmemiş olduğu yükümlülüğü için onun tüm mal varlığı üzerinden yasal takibe geçebilir. Genelde, borç ilişkilerinde doğan sorumlulukta sınırsız sorumluluk esastır. Sınırsız sorumluluğa, şahsi sorumluluk da denilmektedir. Ancak şahsi sorumluluk, şahıs ile sorunluluktan tümüyle farklıdır, burada şahsi sorumluluk, borçlunun tüm şahsi mal varlığını tanımlamaktadır.
Sınırsız sorumluluk, borçlunun, borç ilişkisinden doğan yükümlülüklerini tüm mal varlığıyla karşılamasını esas almakla birlikte, İcra ve İflas Kanunu, borçlunun mesleki etkinliklerini ve makul biçimde yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan mal varlığını bu kapsam dışında tutar. Haczi caiz olmayan mallar bu kapsamdadır. Örneğin bir dişçinin muayenehanesindeki iş araçları ve bazı durumlarda maluliyet ya da emekli aylıkları haczi caiz olmayan mallardır.
Sınırlı sorumluluk
Bir borç ilişkisinden doğan sorumlulukta sınırsız malla sorumluluk esas olmakla birlikte hukuk düzeni bazı durumlar için sınırlı sorumluluk kuralını koymaktadır.
İstisnai bazı durumlarda borçlu tüm mal varlığı ile değil, belirli bir mal varlığıyla sorumludur. Buna belli mallarla sorumluluk denilmektedir.
Belli miktarla sorumlulukta ise borçlu, yine tüm mal varlığı ile sorumlu olmakla birlikte, sorumlu olduğu miktar belirli ve sınırlıdır. Örneğin kefalet sözleşmelerinde kefilin sorumlu olacağı tutar belirtilmiş olmalıdır, kefil bu miktara kadar sorumludur.
İlgili maddeler
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bir borc iliskisinde borclu alacakli olan tarafa karsi belli bir taahhutte bulunmustur Kendiliginden bu taahhudunu yerine getirmedigi takdirde hukuk duzeni alacaklinin bu borc iliskisinden dogan haklarini borclunun mal varligina yonelerek karsilamasini saglayacaktir Buna hukuk duzeninde sorumluluk denilmektedir Sorumluluk iki yonlu anlasilmasi gereken bir kavramdir Borclu acisindan sorumluluk borc iliskisi dolayisiyla girmis oldugu yukumlulugu yerine getirmedigi takdirde alacaklinin onun mal varligi uzerinden bu yukumlulugu karsilama durumuna razi olmak anlamina gelir Alacakli acisindan sorumluluk ise borclunun edimini yerine getirmemesi halinde onun mal varliginin bir bolumune el konulmasi icin cebri icra yoluna basvurabilme hakkidir Hukuk duzeni bir borc iliskisinde borclu tarafin yukumlulugunu yerine getirmesinden kacinmasi durumunda alacakli tarafin haklarini korumak noktasinda devreye girmektedir Bu baglamda hukuk duzeni alacaklinin borc iliskisinden dogan haklarini koruma altina almaktadir Sorumlulugun turleriKisisel varolusla sorumluluk Antik toplumlarda borclu tarafi edimini yerine getirmeye zorlamak icin kisisel varolusla bedeni ile ilgili sorumluluk tarzlari uygulanmistir Eski uygarliklarda borclunun borc iliskisinden dogan yukumluluklerini yerine getirmemesi durumunda alacaklinin talebiyle vucudundan bir parcanin kesilmesi ya da oldurulmesi kurali benimsenmistir Daha sonraki tarihlerde alacaklinin kolesi olmasi ya da belirli bir sure onun hizmetinde kole olarak calismasi prensibi benimsenmisti En yumusatilmis sekliyle kisisel sorumluluk borclunun belirli bir sure hapsedilmesi yoludur Gunumuzde borc iliskilerinden dogan yukumluluklerin yerine getirilmemesinin kisisel varolus sorumlulugu hukuk duzenince kabul edilmemektedir Ne var ki halen hukuk duzenini cagdas bicimiyle yerlesmedigi ulkelerde uygulana gelmektedir Mal varligi ile sorumluluk Cagdas hukuk sistemi borclunun yukumlulugunu mal varligi ile teminatlandirmasini esas almaktadir Diger anlatimla alacakli borclunun borc iliskisinden dogan yukumlulugunu yerine getirmemesi durumunda Icra ve Iflas Kanunu hukumleri cercevesinde borclunun mal varliginin bir bolumune el konulmasi talebinde bulunabilir Mal varligi ile sorumluluk borc iliskisinin niteligine gore iki bicimde olabilir Sinirsiz sorumluluk Kisinin bir borc iliskisinden dogan sorumlulugunun tum mal varligini kapsamasi durumudur Yani alacakli borclunun yerine getirmemis oldugu yukumlulugu icin onun tum mal varligi uzerinden yasal takibe gecebilir Genelde borc iliskilerinde dogan sorumlulukta sinirsiz sorumluluk esastir Sinirsiz sorumluluga sahsi sorumluluk da denilmektedir Ancak sahsi sorumluluk sahis ile sorunluluktan tumuyle farklidir burada sahsi sorumluluk borclunun tum sahsi mal varligini tanimlamaktadir Sinirsiz sorumluluk borclunun borc iliskisinden dogan yukumluluklerini tum mal varligiyla karsilamasini esas almakla birlikte Icra ve Iflas Kanunu borclunun mesleki etkinliklerini ve makul bicimde yasamini surdurebilmesi icin gerekli olan mal varligini bu kapsam disinda tutar Haczi caiz olmayan mallar bu kapsamdadir Ornegin bir discinin muayenehanesindeki is araclari ve bazi durumlarda maluliyet ya da emekli ayliklari haczi caiz olmayan mallardir Sinirli sorumluluk Bir borc iliskisinden dogan sorumlulukta sinirsiz malla sorumluluk esas olmakla birlikte hukuk duzeni bazi durumlar icin sinirli sorumluluk kuralini koymaktadir Istisnai bazi durumlarda borclu tum mal varligi ile degil belirli bir mal varligiyla sorumludur Buna belli mallarla sorumluluk denilmektedir Belli miktarla sorumlulukta ise borclu yine tum mal varligi ile sorumlu olmakla birlikte sorumlu oldugu miktar belirli ve sinirlidir Ornegin kefalet sozlesmelerinde kefilin sorumlu olacagi tutar belirtilmis olmalidir kefil bu miktara kadar sorumludur Ilgili maddelerBorc