Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Farenjit, Pharyngitis yutağın (farenks) iltihaplanmasına (enflamasyon) yani yutak ve boğaz iltihaplanma verilen bir hastalıktır. Yutağın bazen , bazen metabolik, bazen de çalışılan ortamın ısısına, tozuna bağlı olarak reaksiyon göstermesi olan farenjit sıklıkla boğaz ağrısı veya boğaz yangısı olarak anılır. Bademciklerin enfeksiyonu, tonsilit, de eş zamanlı olarak görülebilir.
| Farenjit | |
|---|---|
 | |
| Viral farenjit. (orofarenks) şişmiş ve kızarmış | |
| Uzmanlık | Kulak burun boğaz  |
Özellikle 4-7 yaş arasında sıklıkla rastlanan farenjit, bir yaşın altındakilerde nadiren görülürken, semptomatik belirtileri hastalığın sebebine göre değişir. Yaklaşık %90'ı viral (, , adenovirüs, Herpes simpleks gibi) olan enfeksiyonun, kalan kısmı genellikle bakteriyel nadir olarak oral kandidiyaz sebeplidir. Ayrıca bazı farenjit vakaları çeşitli ajanların sebep olduğu tahriş sonucudur. Semptomlar hastalığın sebebinin belirlenmesi açısından, kesin bir şekilde olmasa da (tıbbî literatürde bu tartışmalıdır), belirli bir oranda yardımcı olabilir. Örneğin bakteriyel sebepli farenjitlerde semptomlar genellikle daha ağırdır; bakteriyel sebepli faranjitte ateş 40 °C'ye kadar çıkabilirken, viral sebepli farenjitte ateş genellikle çok yüksek seviyelere çıkmaz.
Vakaların büyük çoğunluğu hasta bir kişiyle yakın temas sonucu bulaşan enfeksiyonlardan kaynaklanır ve kirli yerler,hava kirliliğinin fazla olduğu yerlerde,hastalıklı insanlara yakın olmakta nedenler arasında yer alır.
Mikolojik ya da bakteriyolojik incelemeler için, farenjitis için kullanılan selektif besiyerler; Kanlı agar, EMB agar, çikolata agar'dır . Hastalığın tanısı için kültür antibiyogram testi yapılır . Aynı zamanda boğaz kültürü alınır[]
Enfeksiyöz nedenleri
- Viral
Enfeksiyon kaynaklı vakaların %40-80’İ virüslerle ortaya çıkmaktadır. Adenovirüs en sık görülen viral nedendir. Orta seviyede lenf nodu şişmesi görülebilir çok ağrılı olmasına rağmen boğaz çok kızarık görülmemektedir. İnfluenza virüsü de yine yüksek ateş baş ağrısı genel yorgunluk ve ağrı hissiyle birlikte boğaz ağrısının eşlik ettiği farenjit tablosuna yol açabilir. Enfeksiyöz mononükleoz EBV (Ebstein Barr Virüsü) tarafından ortaya çıkarılır. Bademciklerde Beta enfeksiyonuyla karıştırılacak kadar şişme ve beyaz eksüdalar görülebilir.
Basit soğuk algınlığına neden olan rinovirüs, coranavirüs, respiratori sinsisyal virüs(RSV) ve parainfluenza virüsü gibi birçok virüs boğazda enfeksiyona, ayrıca komşuluk yoluyla kulak enfeksiyonuna ve daha aşağı bölgelrde akciğer enfeksiyonuna da yol açabilir.
- Bakteriyel nedenler
A grubu beta hemolitik streptokoklar bakteriyel farenjitin en sık nedenidir. Ancak bunu dışında birçok bakteri insanlarda boğaz enfeksiyonuna yol açabilir. Streptococcus pneumoniae,Haemophilus influenzae, Bordetella pertussis,Bacillus anthracis, Corynebacterium diphtheriae,Neisseria gonorrhoeae, Chlamydophila pneumoniae, and Mycoplasma pneumoniae.;Streptokokal farenjit Bakteriyel farenjitlerin en sık nedenidir. Bakteriyel farenjitlerin %15-30'u A grubu beta hemolitik streptokoklar tarafından oluşturulur.Ateş, boğaz ağrısı ve boyundaki lenf bezlerinin şişmesi en sık görülen belirtilerdir .Oldukça bulaşıcı bir enfeksiyondur. Hasta kişiyle yakın temas sonucu bulaşır kesin tanı boğaz kültürüyle konmaktadır. Antibiyotik tedavisi komplikasyonları önlemek ve daha hızlı iyileşmeyi sağlamak amacıyla uygulanır.;Difteri Daha çok larenjite yol açan ve potansiyel olarak hayatı tehdit eden ağır bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Corinebakterium Diphteria tarafından oluşturulur. Gelişmiş ülkelerde yaygın aşılama sonucu artık neredeyse görülmemektedir ancak 3. Dünya ülkelerinde ve bazı Doğu Avrupa ülkelerinde hala görülebilir. Difteride antibiyotik kullanımı erken evrelerde etkilidir, ancak iyileşme genellikle çok yavaştır.
- Mantara bağlı
Bazı farenjitler de Candida Albicans türü mantar enfeksiyonları tarafından oluşturulur.
Enfeksiyon dışı nedenler
Farenjit soğuk hava,sıcak içecek, mide asidi reflüsü(geri kaçma) gibi, termal, kimyasal veya mekanik iritasyonla da ortaya çıkabilmektedir.
Belirtileri
Enfeksiyonun bulunduğu bölgeye göre farklı farklı belirtiler olabilir. Ancak en sık görülen belirtiler boğazda yanma ve kaşınma, özellikle yutkunurken ağrı, eğer nazofarinks bölgesi etkilendiyse birlikte burun akıntısı, geri akıntıya bağlı olarak öksürük dahi olabilir.
Larenjit dediğimiz ses tellerinin etkilendiği bir enfeksiyonda köpek havlaması gibi sesli boğuk bir öksürük de olabilir. Nefes alırken stridor dediğimiz ötme, bazen nefes zorluğu, hatta nefes durması bile olabilir. Bazı boğaz enfeksiyonları sırasında ateş, kusma, karın ağrısı gibi genel belirtiler de olabilir.
Sınıflama
Bulunduğu anatomik bölgeye göre enfeksiyon farklı bir isim alır.
Nazofarenjit: Genelde basit nezledir, -nazo kökü burnu, farinks yutak bölgesini ifade eder. Yani bu burun arkasındaki geniz boşluğuyla, yutağın birleştiği bademcik öncesindeki boğaz bölgesinin enfeksiyonudur. Kızarık olması burada iltihap olduğu ve antibioitk kullanılması gerektiği anlamına gelmez. Boğazımızı açıp sağlıklıyken de baktığımızda zaten pembe-kırmızı arası bir renk görürüz. İltihaplı diyebilmek için çok yoğun kırmızı, hatta üzerinde beyaz iltihapların görülmesi gerekir ki, bu durum genellikle bu bölgede olacak bir şey değildir. Ancak bazen geniz etinin iltihaplanması veya var olan sinüzite bağlı olarak bu bölgeden geriye yeşil-sarı renkli iltihaplı bir akıntı görülürse o zaman bakteriyel bir nazofarenjit veya sinüzit olabileceği için antibiyotik kullanmak gerekecektir.
Tonsillit: Tonsil bademcik demektir, bu bademciklerin iltihabını ifade eder, sadece hafif kızarık olması yine bir anlam taşımaz. Üzerinde beyaz iltihap varsa, bu durum sıklıkla Beta enfeksiyonundan kaynaklanır, beta testi pozitifse 10 gün antibiyotik mutlaka şarttır. Ancak sık tekrarlayan beyaz iltihap+ateş tablosu enfeksiyon değil, periyodik ateş yapan hastalıklardan PFAPA sendromundan da kaynaklanıyor olabilir. Halk arasında öpücük hastalığı adı da verilen Epstein-Barr virsü (EBV) enfeksiyonları da Betaya benzer şekilde beyaz iltihap yapabilir, antibiyotikten 3 gün sonra düzelmiyorsa şüphelenilebilir, bazı özel kan testleri ve kanın mikroskopta incelenmesiyle tanı konabilir.
Larenjit: Larinsks dediğimiz ses tellerinin enfeksiyonudur, çoğu zaman viraldir, sıklıkla gece yarısı aniden köpek havlaması gibi tipik sesli öksürüğüyle tanı konur. Bu enfeksiyona krup, psödokrup veya yalancı difteri gibi çeşitli isimler de verilmektedir. Viral olduğu için çoğu zaman antibiyotik vermeden, soğuk ilaçlı buharlarla, bazen de kortizon türü ilaçlar verilerek tedavi edilir. Yemek yerken nefes borusunun kapanmasını sağlayan epiglot kapağı da iltihaplanırsa genelde ateş de olur, bu kruptan çok daha ağır bir enfeksiyondur. Sonuç olarak gruplara ateş eşlik ediyorsa epiglottit olabileceği endişesiyle antibiyotik başlanmalıdır. Larenjit(krup) ve epiglottit doktorların standart boğaz muayenesinde gözle görülmeyen enfeksiyonlardır, tipik sesli öksürük duyularak tanı konur, daha ileri değerlendirme gerektiğinde nadiren kulak burun boğaz doktorlarından konsültasyon istemek gerekebilir.
Tanısal yaklaşım
Genellikle viral veya bakteriyal ayrımını yapmak sadece belirtilere bakarak zordur, sıklıkla bakteriyel nedeni dışlayabilmek için bir boğaz kültürü ve/veya hızlı testlerin yapılması önerilebilir.
Tedavi
Genellikle semptomatik tedavi dediğimiz belirtilerin hafifletilmesine yönelik tedavi yeterlidir. Ateş ve ağrı için ağrı kesici-ateş düşürücü parasetamol gibi ilçalardan faydalanılabilir. (Önemli not:Özellikle İnfluenza ihtimali yüzünden, Reye sendromu riskinden dolayı aspirin kesinlikle kullanılmamalıdır) Boğaz ağrısı için bol sıvı, özellikle ıhlamur tarzı bitki çayları, bol meyve tüketimi önerilir. Çok şiddetli boğaz ağrısı varsa lokal anestetik(uyuşturucu) ve antienflamatuar(yangı giderici) maddeler içeren pastil ve spreylerden de faydalanılabilir. Spesifik tedavi sadece bakteriyel, mantar ve virüslerden Herpes simpleks olduğunda etkilidir.
Araştırmalara göre üst solunum yolu enfeksiyonlarının %80’i viraldir, yani antibiyotik gerekmez, ancak hasta baskısı, doktor endişesi gibi çeşitli nedenlerle %80’ine antibyotik verilir. Bir kişinin üst solunum yolu enfeksiyonu varken antibiyotik alması için bazı kriterler gerekir:
- Bademcik üzerinde beyaz iltihap varsa(bazen bu durumda bile gerekmeyebilir)
- 5 günden uzun süren öksürük-nezleye eğer 3 günden uzun süren bir ateş ekleniyorsa
- Ateş sık çıkıyorsa, kontrol altına alınamıyorsa
- Kan testlerinde bakteriyel enfeksiyonu destekleyen bulgular varsa.
- Grupla birlikte yüksek ateş var ve epiglotit şüphesi varsa
Semptomatik
Kontrollü denemelerde boğaz ağrısı için 22 tane antibiyotiksiz yöntem denenmiştir. Kullanılabilecek birçok basit yöntem olsa da, analjezikler en etkililerdendir.
- Doğası gereğiyle yüksek oranda asidik olan yiyecek ve içeceklerden uzak durunuz, zira bunlar geçici yoğun ağrılara sebep olabilir.
- NSAIDler gibi analjezikler farenjitle ilişkili ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
- (öksürük ilacı) kısa süreli olarak ağrıyı gidermekte sıklıkla kullanılır.
- Ilık tuzlu suyla yapmak yaygın bir ev reçetesidir. Bununla birlikte bunun veya aspirin gargaralarının kısa süreli rahatlamaya sebep olmasının dışında herhangi bir şekilde yardımcı olduğuna dair sadece anekdot şeklinde (anekdotal) kanıt bulunmaktadır.
- Bal, antiseptik özellikleri sebebiyle, boğaz ağrısı tedavisinde uzun süredir kullanılmaktadır.
Kaynakça ve notlar
- ^ a b (PDF). 19 Şubat 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2017.
- ^ "Chapter 30". Rosen's emergency medicine: concepts and clinical practice (7.7soyadı=Marx bas.). Philadelphia, Pennsylvania: Mosby/Elsevier. 2010. ISBN . Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ Acerra JR. "Pharyngitis". eMedicine. 9 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2010.
- ^ Bisno AL (Ocak 2001). "Acute pharyngitis". . 344 (3). ss. 205-11. doi:10.1056/NEJM200101183440308. (PMID) 11172144.
- ^ Baltimore RS (Şubat 2010). "Re-evaluation of antibiotic treatment of streptococcal pharyngitis". Curr. Opin. Pediatr. 22 (1). ss. 77-82. doi:10.1097/MOP.0b013e32833502e7. (PMID) 19996970.
- ^ Choby BA (March 2009). "Diagnosis and treatment of streptococcal pharyngitis". Am Fam Physician 79 (5): 383–90.PMID19275067 9 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Del Mar C (1992). "Managing sore throat: a literature review. I. Making the diagnosis". Med J Aust 156 (8): 572–5.PMID1565052 13 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Thomas M, Del Mar C, Glasziou P (October 2000). "How effective are treatments other than antibiotics for acute sore throat?". Br J Gen Pract 50 (459): 817–20.PMID11127175 28 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Cho HJ, Kim CB. Prescription behaviours of office-based doctors to standardized common cold patients in Korea.Pharmacoepidemiol Drug Saf. 2002 Jul-Aug;11(5):401-5.PMID12271882 26 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Thomas M, Del Mar CB, Glasziou P. (2000). "How effective are treatments other than antibiotics for acute sore throat?" (PDF). Br J GP. 50 (459). ss. 817-820. PMID 11127175.
- ^ Potting C, Uitterhoeve R, Op Reimer W, Van Achterberg T (2006). "The effectiveness of commonly used mouthwashes for the prevention of chemotherapy-induced oral mucositis: a systematic review". European journal of cancer care. 15 (5). ss. 431-9. (PMID) 17177899.
- ^ Ramoutsaki I, Papadakis C, Ramoutsakis I, Helidonis E (2002). "Therapeutic methods used for otolaryngological problems during the Byzantine period". Ann. Otol. Rhinol. Laryngol. 111 (6). ss. 553-7. (PMID) 12090712.
Dış bağlantılar
- "Farenjit nedir?", Türk Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Vakfı8 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Boğaz Ağrısı Tedavisi, Farenjit19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Pharyngitis", MedlinePlus Medical Encyclopedia5 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Farenjit Pharyngitis yutagin farenks iltihaplanmasina enflamasyon yani yutak ve bogaz iltihaplanma verilen bir hastaliktir Yutagin bazen bazen metabolik bazen de calisilan ortamin isisina tozuna bagli olarak reaksiyon gostermesi olan farenjit siklikla bogaz agrisi veya bogaz yangisi olarak anilir Bademciklerin enfeksiyonu tonsilit de es zamanli olarak gorulebilir FarenjitViral farenjit orofarenks sismis ve kizarmisUzmanlikKulak burun bogaz Ozellikle 4 7 yas arasinda siklikla rastlanan farenjit bir yasin altindakilerde nadiren gorulurken semptomatik belirtileri hastaligin sebebine gore degisir Yaklasik 90 i viral adenovirus Herpes simpleks gibi olan enfeksiyonun kalan kismi genellikle bakteriyel nadir olarak oral kandidiyaz sebeplidir Ayrica bazi farenjit vakalari cesitli ajanlarin sebep oldugu tahris sonucudur Semptomlar hastaligin sebebinin belirlenmesi acisindan kesin bir sekilde olmasa da tibbi literaturde bu tartismalidir belirli bir oranda yardimci olabilir Ornegin bakteriyel sebepli farenjitlerde semptomlar genellikle daha agirdir bakteriyel sebepli faranjitte ates 40 C ye kadar cikabilirken viral sebepli farenjitte ates genellikle cok yuksek seviyelere cikmaz Vakalarin buyuk cogunlugu hasta bir kisiyle yakin temas sonucu bulasan enfeksiyonlardan kaynaklanir ve kirli yerler hava kirliliginin fazla oldugu yerlerde hastalikli insanlara yakin olmakta nedenler arasinda yer alir Mikolojik ya da bakteriyolojik incelemeler icin farenjitis icin kullanilan selektif besiyerler Kanli agar EMB agar cikolata agar dir Hastaligin tanisi icin kultur antibiyogram testi yapilir Ayni zamanda bogaz kulturu alinir kaynak belirtilmeli Enfeksiyoz nedenleriViral Enfeksiyon kaynakli vakalarin 40 80 I viruslerle ortaya cikmaktadir Adenovirus en sik gorulen viral nedendir Orta seviyede lenf nodu sismesi gorulebilir cok agrili olmasina ragmen bogaz cok kizarik gorulmemektedir Influenza virusu de yine yuksek ates bas agrisi genel yorgunluk ve agri hissiyle birlikte bogaz agrisinin eslik ettigi farenjit tablosuna yol acabilir Enfeksiyoz mononukleoz EBV Ebstein Barr Virusu tarafindan ortaya cikarilir Bademciklerde Beta enfeksiyonuyla karistirilacak kadar sisme ve beyaz eksudalar gorulebilir Basit soguk alginligina neden olan rinovirus coranavirus respiratori sinsisyal virus RSV ve parainfluenza virusu gibi bircok virus bogazda enfeksiyona ayrica komsuluk yoluyla kulak enfeksiyonuna ve daha asagi bolgelrde akciger enfeksiyonuna da yol acabilir Bakteriyel nedenler A grubu beta hemolitik streptokoklar bakteriyel farenjitin en sik nedenidir Ancak bunu disinda bircok bakteri insanlarda bogaz enfeksiyonuna yol acabilir Streptococcus pneumoniae Haemophilus influenzae Bordetella pertussis Bacillus anthracis Corynebacterium diphtheriae Neisseria gonorrhoeae Chlamydophila pneumoniae and Mycoplasma pneumoniae Streptokokal farenjit Bakteriyel farenjitlerin en sik nedenidir Bakteriyel farenjitlerin 15 30 u A grubu beta hemolitik streptokoklar tarafindan olusturulur Ates bogaz agrisi ve boyundaki lenf bezlerinin sismesi en sik gorulen belirtilerdir Oldukca bulasici bir enfeksiyondur Hasta kisiyle yakin temas sonucu bulasir kesin tani bogaz kulturuyle konmaktadir Antibiyotik tedavisi komplikasyonlari onlemek ve daha hizli iyilesmeyi saglamak amaciyla uygulanir Difteri Daha cok larenjite yol acan ve potansiyel olarak hayati tehdit eden agir bir ust solunum yolu enfeksiyonudur Corinebakterium Diphteria tarafindan olusturulur Gelismis ulkelerde yaygin asilama sonucu artik neredeyse gorulmemektedir ancak 3 Dunya ulkelerinde ve bazi Dogu Avrupa ulkelerinde hala gorulebilir Difteride antibiyotik kullanimi erken evrelerde etkilidir ancak iyilesme genellikle cok yavastir Mantara bagli Bazi farenjitler de Candida Albicans turu mantar enfeksiyonlari tarafindan olusturulur Enfeksiyon disi nedenlerFarenjit soguk hava sicak icecek mide asidi reflusu geri kacma gibi termal kimyasal veya mekanik iritasyonla da ortaya cikabilmektedir BelirtileriEnfeksiyonun bulundugu bolgeye gore farkli farkli belirtiler olabilir Ancak en sik gorulen belirtiler bogazda yanma ve kasinma ozellikle yutkunurken agri eger nazofarinks bolgesi etkilendiyse birlikte burun akintisi geri akintiya bagli olarak oksuruk dahi olabilir Larenjit dedigimiz ses tellerinin etkilendigi bir enfeksiyonda kopek havlamasi gibi sesli boguk bir oksuruk de olabilir Nefes alirken stridor dedigimiz otme bazen nefes zorlugu hatta nefes durmasi bile olabilir Bazi bogaz enfeksiyonlari sirasinda ates kusma karin agrisi gibi genel belirtiler de olabilir SiniflamaBulundugu anatomik bolgeye gore enfeksiyon farkli bir isim alir Nazofarenjit Genelde basit nezledir nazo koku burnu farinks yutak bolgesini ifade eder Yani bu burun arkasindaki geniz bosluguyla yutagin birlestigi bademcik oncesindeki bogaz bolgesinin enfeksiyonudur Kizarik olmasi burada iltihap oldugu ve antibioitk kullanilmasi gerektigi anlamina gelmez Bogazimizi acip saglikliyken de baktigimizda zaten pembe kirmizi arasi bir renk goruruz Iltihapli diyebilmek icin cok yogun kirmizi hatta uzerinde beyaz iltihaplarin gorulmesi gerekir ki bu durum genellikle bu bolgede olacak bir sey degildir Ancak bazen geniz etinin iltihaplanmasi veya var olan sinuzite bagli olarak bu bolgeden geriye yesil sari renkli iltihapli bir akinti gorulurse o zaman bakteriyel bir nazofarenjit veya sinuzit olabilecegi icin antibiyotik kullanmak gerekecektir Tonsillit Tonsil bademcik demektir bu bademciklerin iltihabini ifade eder sadece hafif kizarik olmasi yine bir anlam tasimaz Uzerinde beyaz iltihap varsa bu durum siklikla Beta enfeksiyonundan kaynaklanir beta testi pozitifse 10 gun antibiyotik mutlaka sarttir Ancak sik tekrarlayan beyaz iltihap ates tablosu enfeksiyon degil periyodik ates yapan hastaliklardan PFAPA sendromundan da kaynaklaniyor olabilir Halk arasinda opucuk hastaligi adi da verilen Epstein Barr virsu EBV enfeksiyonlari da Betaya benzer sekilde beyaz iltihap yapabilir antibiyotikten 3 gun sonra duzelmiyorsa suphelenilebilir bazi ozel kan testleri ve kanin mikroskopta incelenmesiyle tani konabilir Larenjit Larinsks dedigimiz ses tellerinin enfeksiyonudur cogu zaman viraldir siklikla gece yarisi aniden kopek havlamasi gibi tipik sesli oksuruguyle tani konur Bu enfeksiyona krup psodokrup veya yalanci difteri gibi cesitli isimler de verilmektedir Viral oldugu icin cogu zaman antibiyotik vermeden soguk ilacli buharlarla bazen de kortizon turu ilaclar verilerek tedavi edilir Yemek yerken nefes borusunun kapanmasini saglayan epiglot kapagi da iltihaplanirsa genelde ates de olur bu kruptan cok daha agir bir enfeksiyondur Sonuc olarak gruplara ates eslik ediyorsa epiglottit olabilecegi endisesiyle antibiyotik baslanmalidir Larenjit krup ve epiglottit doktorlarin standart bogaz muayenesinde gozle gorulmeyen enfeksiyonlardir tipik sesli oksuruk duyularak tani konur daha ileri degerlendirme gerektiginde nadiren kulak burun bogaz doktorlarindan konsultasyon istemek gerekebilir Tanisal yaklasimGenellikle viral veya bakteriyal ayrimini yapmak sadece belirtilere bakarak zordur siklikla bakteriyel nedeni dislayabilmek icin bir bogaz kulturu ve veya hizli testlerin yapilmasi onerilebilir TedaviGenellikle semptomatik tedavi dedigimiz belirtilerin hafifletilmesine yonelik tedavi yeterlidir Ates ve agri icin agri kesici ates dusurucu parasetamol gibi ilcalardan faydalanilabilir Onemli not Ozellikle Influenza ihtimali yuzunden Reye sendromu riskinden dolayi aspirin kesinlikle kullanilmamalidir Bogaz agrisi icin bol sivi ozellikle ihlamur tarzi bitki caylari bol meyve tuketimi onerilir Cok siddetli bogaz agrisi varsa lokal anestetik uyusturucu ve antienflamatuar yangi giderici maddeler iceren pastil ve spreylerden de faydalanilabilir Spesifik tedavi sadece bakteriyel mantar ve viruslerden Herpes simpleks oldugunda etkilidir Arastirmalara gore ust solunum yolu enfeksiyonlarinin 80 i viraldir yani antibiyotik gerekmez ancak hasta baskisi doktor endisesi gibi cesitli nedenlerle 80 ine antibyotik verilir Bir kisinin ust solunum yolu enfeksiyonu varken antibiyotik almasi icin bazi kriterler gerekir Bademcik uzerinde beyaz iltihap varsa bazen bu durumda bile gerekmeyebilir 5 gunden uzun suren oksuruk nezleye eger 3 gunden uzun suren bir ates ekleniyorsa Ates sik cikiyorsa kontrol altina alinamiyorsa Kan testlerinde bakteriyel enfeksiyonu destekleyen bulgular varsa Grupla birlikte yuksek ates var ve epiglotit suphesi varsaSemptomatik Kontrollu denemelerde bogaz agrisi icin 22 tane antibiyotiksiz yontem denenmistir Kullanilabilecek bircok basit yontem olsa da analjezikler en etkililerdendir Dogasi geregiyle yuksek oranda asidik olan yiyecek ve iceceklerden uzak durunuz zira bunlar gecici yogun agrilara sebep olabilir NSAIDler gibi analjezikler farenjitle iliskili agriyi azaltmaya yardimci olabilir oksuruk ilaci kisa sureli olarak agriyi gidermekte siklikla kullanilir Ilik tuzlu suyla yapmak yaygin bir ev recetesidir Bununla birlikte bunun veya aspirin gargaralarinin kisa sureli rahatlamaya sebep olmasinin disinda herhangi bir sekilde yardimci olduguna dair sadece anekdot seklinde anekdotal kanit bulunmaktadir Bal antiseptik ozellikleri sebebiyle bogaz agrisi tedavisinde uzun suredir kullanilmaktadir Kaynakca ve notlar a b PDF 19 Subat 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Mart 2017 Chapter 30 Rosen s emergency medicine concepts and clinical practice 7 7soyadi Marx bas Philadelphia Pennsylvania Mosby Elsevier 2010 ISBN 978 0 323 05472 0 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Acerra JR Pharyngitis eMedicine 9 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2010 Bisno AL Ocak 2001 Acute pharyngitis 344 3 ss 205 11 doi 10 1056 NEJM200101183440308 PMID 11172144 Baltimore RS Subat 2010 Re evaluation of antibiotic treatment of streptococcal pharyngitis Curr Opin Pediatr 22 1 ss 77 82 doi 10 1097 MOP 0b013e32833502e7 PMID 19996970 Choby BA March 2009 Diagnosis and treatment of streptococcal pharyngitis Am Fam Physician 79 5 383 90 PMID19275067 9 Agustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Del Mar C 1992 Managing sore throat a literature review I Making the diagnosis Med J Aust 156 8 572 5 PMID1565052 13 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Thomas M Del Mar C Glasziou P October 2000 How effective are treatments other than antibiotics for acute sore throat Br J Gen Pract 50 459 817 20 PMID11127175 28 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cho HJ Kim CB Prescription behaviours of office based doctors to standardized common cold patients in Korea Pharmacoepidemiol Drug Saf 2002 Jul Aug 11 5 401 5 PMID12271882 26 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Thomas M Del Mar CB Glasziou P 2000 How effective are treatments other than antibiotics for acute sore throat PDF Br J GP 50 459 ss 817 820 PMID 11127175 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Potting C Uitterhoeve R Op Reimer W Van Achterberg T 2006 The effectiveness of commonly used mouthwashes for the prevention of chemotherapy induced oral mucositis a systematic review European journal of cancer care 15 5 ss 431 9 PMID 17177899 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Ramoutsaki I Papadakis C Ramoutsakis I Helidonis E 2002 Therapeutic methods used for otolaryngological problems during the Byzantine period Ann Otol Rhinol Laryngol 111 6 ss 553 7 PMID 12090712 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Dis baglantilar Farenjit nedir Turk Kulak Burun Bogaz ve Bas Boyun Cerrahisi Vakfi8 Mayis 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bogaz Agrisi Tedavisi Farenjit19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pharyngitis MedlinePlus Medical Encyclopedia5 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce