Bruno Julius Florian Taut (4 Mayıs 1880, Königsberg - 24 Aralık 1938, İstanbul), Alman mimar ve şehir plancısı. Türkiye'de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin (1937-39), Ankara Atatürk Lisesi'nin (1937-40), Atatürk'ün katafalkının (1938), Trabzon Fen Lisesi (1938) ve Cebeci Ortaokulu'nun (1938-39) planlarını çizen mimardır.
Bruno Taut | |
---|---|
Genel bilgiler | |
Doğum adı | Bruno Julius Florian Taut |
Doğum | 4 Mayıs 1880 Königsberg, Prusya |
Ölüm | 24 Aralık 1938 (58 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Defin yeri | Edirnekapı Şehitliği |
Uyruk | Alman |
Evlilik(ler)i | Hedwig Wollgast (1879-1968) Erica Wittich (1893 - 1975) |
Çocukları | 3 |
Alanı | Mimarlık |
Sanat eğitimi | Berlin Teknik Üniversitesi |
Katıldığı akımlar | Modernizm Dışavurumculuk |
Etkiledikleri | Kengo Kuma |
Ünlü yapıtları | Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi binası |
Yaşam öyküsü
Tüccar Julius Taut'un ikinci oğlu olarak Doğu Prusya'da Königsberg'de büyüyen Bruno, 1897 yılına kadar lisede ve hemen sonra üç yıl süren Königsberg İnşaat Meslek Okulunda öğrenimini başarıyla tamamlar. 1902 yılında Hamburg ve Wiesbaden şehirlerinde değişik mimarların yanında çalışır ve bir yıl sonra ünlü bir Berlinli mimar Bruno Möhring'in yanında büroda genç biçem (art nouveau) olanağı elde eder ve yeni inşaat yöntemini oluşturan çelik ve taş ile temas kurar.
Taut rengi çevresel, enerji tasarrufu yapan, estetik ve mekânsal bir etki olarak kullandı. Tasarım ve yaklaşımı, mimarinin sadece işlevsel rolden fazlasını içerdiği, yaşam kalitesini değiştirip zenginleştirebileceği inancına dayanıyordu. Taut'un Berlin apartmanlarında rengi yeniden keşfeden Winfred Brenne'nin sözlerini aktarırsak: "Taut rengi daima mimariyi zenginleştirmek ve ona fazladan bir boyut katmak için kullandı. Rengin plastik etkiyi geliştirdiğini, kentsel mekâna, çevresel manzaraya yerleşmesine yardım eden özgül bir nitelik kazandırdığını biliyordu. insancıl ve sanatsal bir boyutun zenginleştirdiği uyumlu bir bina üretebilecek bir form yaratmaktan dolayı, mimaride işlev kavramını genişletmek üzere her şeyde rengi kullanmaya çabaladı.
1921 - 1924 yılları arasında Magdeburg'da şehir yapı kurulunda, 1924 - 1932 yılları arasında Berlin GEHAG firmasında mimarlık yapar. 1930 yılında Berlin-Charlottenburg Teknik Yüksekokulu ve Meskencilik Profesörlüğüne çağrılır, böylece Sanat Akademisi üyesi olur ve Bruno Taut Japon Uluslararası Mimarlar Birliği'nin şeref üyeliğini kabul eder. 1933 yılında Japonya'ya göç eder.
Diğerleri gibi zamanın ünlü Alman firmalarının (Krupps, Siemens, Märklin gibi) Almanya'nın başına getirdiği Adolf Hitler'in nasyonal sosyalist (Nazi) rejiminden kaçan Bruno Taut, 1936'da mimar kentbilimci Martin Wagner'in önerisi, Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Öğretim Genel Müdürü Cevad Dursunoğlu’nun desteği ile Japonya'dan Türkiye'ye geldi. Aynı yıl İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi'nde yöneticilik, Ankara'da Milli Eğitim Bakanlığı'nda mimarlık bölümü başkanlığı görevine getirildi. Atatürk'ün naaşının konulduğu katafalkın çizimini hasta olmasına rağmen 36 saatte bitirmiştir ve zamanında verilen 1000 lirayı Türk devletinden istememiş, karşılığında tek bir teşekkür mektubu ve Türkiye'de gömülmeyi dilemiştir.
Atatürk'ün ölümünden 1,5 ay sonra vefat eden Taut'un Türkiye’de yaşama süresi sadece iki yıl olmasına karşın üstlendiği işler çok fazladır. Bunlardan biri yapıları ile mimarlık pratiğine; İkincisi 1938 yılında Türkçe olarak basılan ‘Mimari Bilgisi’ kitabı ile mimarlığın kuramsal alanına, üçüncüsü de mimarlık eğitiminedir. Türk kültürü ve Mimar Sinan'a muhabbet besleyen Taut, Türkiye'de yaptığı yapılarında Türk motifleri kullanmaya gayret gösterdi. Yıllardır astım hastası olan Taut, 24 Aralık 1938 tarihinde İstanbul'da ölmüştür. Bruno Taut, şimdiye kadar İstanbul Edirnekapı Şehitliği'ne defnedilen ilk ve tek gayrimüslimdir. Kendisinden sonra kürsü başkanlığına yine bir Alman göçmeni olan Robert Vorhoelzer gelmiştir.
Mimari eserleri
- Almanya'da
- Falkenberg Bahçeşehri, Berlin, 1913
- Senftenberg Lisesi, 1930
- Senftenberg Meslekokulu, 1931
- Japonya'da
- Osaka'da Ikomaberges tasarıları, 1934
- Atami'de Hyuga Evi'nin iç mimarisi, 1935/36
- Maeoka'da bir evin tasarıları, 1935/36
- Tokyo'da Okura-Villasının cephesini ve mobilyasını, 1935/36
- Türkiye'de
- Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 1937
- Mekteb-i İdadi "Trabzon Fen Lisesi(Trabzon Fen Lisesi), 1938
- Maarif Vekâleti Kültür Pavyonu, 1938
- Bruno Taut Villası
- Tasarıları
- Ankara Teknik Yüksekokulu, 1937
- Kimya Enstitüsü, 1937
- Ankara'da Hükûmet semti, 1937
- Ankara'da bir tiyatro binası, 1937
- Ankara'da bir yemekhane, 1937
- Ankara'da parlamento binası, 1937
- Trabzon'da Yüksek erkek yatılı okulu (gerçekleştiren Franz Hillinger), 1937
- Ankara'da Atatürk Lisesi (Asım Kömürcüoğlu ile beraber, gerçekleştiren Franz Hillinger), 1937
- Ankara'da Kurtuluş Ortaokulu (Asım Kömürcüoğlu ile beraber), 1938
- İstanbul/Ortaköy'de Prof. Nissen'nin oturduğu evi, 1938
- İstanbul'da 15. Cumhuriyet Bayramı kutlama süslemeleri (Schütte eşi ile birlikte), 1938
- Cebeci Ortaokulu (gerçekleştiren Franz Hillinger), 1938
- İzmir'de Kız-Enstitüsü (yalnız ilk yapı bölümü gerçekleşti), 1938
- Ortaköy'de kendi evini, 1938
- Bir sinagog (havra), 1938
- Ankara'da Mustafa Kemal Atatürk için katafalk, 1938
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . bone. 5 Mayıs 2009. 6 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2017.
- ^ "Goethe Enstitüsü". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ^ Sean kisby, Bruno taut: Architecture and color,Welsh School of Architecture, year 3.
- ^ Dışavurumcu ve Usçu Devirlerinde Bruno Taut, O.D.TÜ. Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 1 1976
- ^ Ümit Sarıaslan, Aramızdan Ayrılışının 80. yılında Bruno Taut, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Mimari, sf. 16
- ^ BRUNO TAUT, Dr. Esin Boyacıoğlu Gazi Üniversitesi
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;ReferenceA
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Neswpaper Hürriyet- En İyi On/Bruno Taut Villası 15 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)
- ^ . Sözcü. 24 Nisan 2019. 24 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2023.
- ^ Önder Kaya (15 Mayıs 2013). . Şalom. 21 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2023.
- ^ Mert İnan (28 Mart 2012). . Gazete Vatan. 21 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2023.
- ^ Neswpaper Hürriyet- En İyi On/Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi 2 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe)
- ^ Fen Lisesi, Trabzon. "Tarihçe". Millî Eğitim Bakanlığı. Erişim tarihi: 1 Şubat 2017.[]
- ^ "İzmir Kültürpark'ın Anımsa(ma)dıkları" (PDF). iletisim.com.tr. 2015. 15 Eylül 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- ^ Wilson, Christopher S. (Haziran 2009). "Representing National Identity and Memory in the Mausoleum of Mustafa Kemal Atatürk". Journal of the Society of Architectural Historians (İngilizce). 68 (2). Berkeley, Kaliforniya: University of California Press. s. 225. JSTOR 10.1525/jsah.2009.68.2.224.
Konuyla ilgili yayınlar
- Olaf Gisbertz: Bruno Taut und Johannes Göderitz in Magdeburg. Architektur und Städtebau in der Weimarer Republik. Gebr.-Mann-Verlag Berlin 2000
- Astrid Holz: Die Farbigkeit in der Architektur von Bruno Taut – Konzeption oder Intuition? Kiel Univ.Diss., Alman Ulusal Nationalkütüphanesi[] 1996
- Leo Ikelaar: Paul Scheerbart und Bruno Taut. Zur Geschichte einer Bekanntschaft. Briefe von 1913–1914 an Gottfried Heinersdorff, B. T. und Herwarth Walden. Igel, Paderborn 1999
- Norbert Huse (Hg.): Vier Berliner Siedlungen der Weimarer Republik. Argon, Berlin 1987
- Kurt Junghanns: Bruno Taut 1880–1938. Architektur und sozialer Gedanke. DVA 2001
- Winfried Nerdinger, Kristiana Hartmann, Matthias Schirren und Manfred Speidel: Bruno Taut 1880–1938. Architektur zwischen Tradition und Avantgarde. DVA 2001
- Regine Prange: Das Kristalline als Kunstsymbol: Bruno Taut und Paul Klee. Zur Reflexion des Abstrakten in Kunst und Kunsttheorie der Moderne. Olms-Verlag Hildesheim u.a. 1991
- Manfred Speidel (Hg.): Bruno Taut. Natur und Phantasie 1880-1938. Katalog zur Ausstellung „Bruno Taut Retrospective, Nature and Fantasy“, die 1994 in Tokyo und Kyoto sowie 1995 im Kulturhistorischen Museum Magdeburg und im Technikmuseum Magdeburg gezeigt wurde. Ernst-Verlag Berlin 1995
- Beate Ziegert: Bruno Taut: Bauhaus and Mingei: Architect and Designer; East and West. Seikatu Bunka Kenkyu, Seikatsu Bunka Center, Nagoya Municipal Women's College, Nagoya (Japan) 1993
- Bettina Zöller-Stock: Bruno Taut. Die Innerraumentwürfe des Berliner Architekten. DVA 1993
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bruno Julius Florian Taut 4 Mayis 1880 Konigsberg 24 Aralik 1938 Istanbul Alman mimar ve sehir plancisi Turkiye de Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi nin 1937 39 Ankara Ataturk Lisesi nin 1937 40 Ataturk un katafalkinin 1938 Trabzon Fen Lisesi 1938 ve Cebeci Ortaokulu nun 1938 39 planlarini cizen mimardir Bruno TautGenel bilgilerDogum adiBruno Julius Florian TautDogum4 Mayis 1880 1880 05 04 Konigsberg PrusyaOlum24 Aralik 1938 58 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeriEdirnekapi SehitligiUyrukAlmanEvlilik ler iHedwig Wollgast 1879 1968 Erica Wittich 1893 1975 Cocuklari3AlaniMimarlikSanat egitimiBerlin Teknik UniversitesiKatildigi akimlarModernizm DisavurumculukEtkiledikleriKengo KumaUnlu yapitlariAnkara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi binasiYasam oykusuTuccar Julius Taut un ikinci oglu olarak Dogu Prusya da Konigsberg de buyuyen Bruno 1897 yilina kadar lisede ve hemen sonra uc yil suren Konigsberg Insaat Meslek Okulunda ogrenimini basariyla tamamlar 1902 yilinda Hamburg ve Wiesbaden sehirlerinde degisik mimarlarin yaninda calisir ve bir yil sonra unlu bir Berlinli mimar Bruno Mohring in yaninda buroda genc bicem art nouveau olanagi elde eder ve yeni insaat yontemini olusturan celik ve tas ile temas kurar Taut rengi cevresel enerji tasarrufu yapan estetik ve mekansal bir etki olarak kullandi Tasarim ve yaklasimi mimarinin sadece islevsel rolden fazlasini icerdigi yasam kalitesini degistirip zenginlestirebilecegi inancina dayaniyordu Taut un Berlin apartmanlarinda rengi yeniden kesfeden Winfred Brenne nin sozlerini aktarirsak Taut rengi daima mimariyi zenginlestirmek ve ona fazladan bir boyut katmak icin kullandi Rengin plastik etkiyi gelistirdigini kentsel mekana cevresel manzaraya yerlesmesine yardim eden ozgul bir nitelik kazandirdigini biliyordu insancil ve sanatsal bir boyutun zenginlestirdigi uyumlu bir bina uretebilecek bir form yaratmaktan dolayi mimaride islev kavramini genisletmek uzere her seyde rengi kullanmaya cabaladi 1921 1924 yillari arasinda Magdeburg da sehir yapi kurulunda 1924 1932 yillari arasinda Berlin GEHAG firmasinda mimarlik yapar 1930 yilinda Berlin Charlottenburg Teknik Yuksekokulu ve Meskencilik Profesorlugune cagrilir boylece Sanat Akademisi uyesi olur ve Bruno Taut Japon Uluslararasi Mimarlar Birligi nin seref uyeligini kabul eder 1933 yilinda Japonya ya goc eder Digerleri gibi zamanin unlu Alman firmalarinin Krupps Siemens Marklin gibi Almanya nin basina getirdigi Adolf Hitler in nasyonal sosyalist Nazi rejiminden kacan Bruno Taut 1936 da mimar kentbilimci Martin Wagner in onerisi Milli Egitim Bakanligi Yuksek Ogretim Genel Muduru Cevad Dursunoglu nun destegi ile Japonya dan Turkiye ye geldi Ayni yil Istanbul Guzel Sanatlar Akademisi nde yoneticilik Ankara da Milli Egitim Bakanligi nda mimarlik bolumu baskanligi gorevine getirildi Ataturk un naasinin konuldugu katafalkin cizimini hasta olmasina ragmen 36 saatte bitirmistir ve zamaninda verilen 1000 lirayi Turk devletinden istememis karsiliginda tek bir tesekkur mektubu ve Turkiye de gomulmeyi dilemistir Ataturk un olumunden 1 5 ay sonra vefat eden Taut un Turkiye de yasama suresi sadece iki yil olmasina karsin ustlendigi isler cok fazladir Bunlardan biri yapilari ile mimarlik pratigine Ikincisi 1938 yilinda Turkce olarak basilan Mimari Bilgisi kitabi ile mimarligin kuramsal alanina ucuncusu de mimarlik egitiminedir Turk kulturu ve Mimar Sinan a muhabbet besleyen Taut Turkiye de yaptigi yapilarinda Turk motifleri kullanmaya gayret gosterdi Yillardir astim hastasi olan Taut 24 Aralik 1938 tarihinde Istanbul da olmustur Bruno Taut simdiye kadar Istanbul Edirnekapi Sehitligi ne defnedilen ilk ve tek gayrimuslimdir Kendisinden sonra kursu baskanligina yine bir Alman gocmeni olan Robert Vorhoelzer gelmistir Mimari eserleriAlmanya daFalkenberg Bahcesehri Berlin 1913 Senftenberg Lisesi 1930 Senftenberg Meslekokulu 1931Japonya daOsaka da Ikomaberges tasarilari 1934 Atami de Hyuga Evi nin ic mimarisi 1935 36 Maeoka da bir evin tasarilari 1935 36 Tokyo da Okura Villasinin cephesini ve mobilyasini 1935 36Turkiye deAnkara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi 1937 Mekteb i Idadi Trabzon Fen Lisesi Trabzon Fen Lisesi 1938 Maarif Vekaleti Kultur Pavyonu 1938 Bruno Taut VillasiTasarilariAnkara Teknik Yuksekokulu 1937 Kimya Enstitusu 1937 Ankara da Hukumet semti 1937 Ankara da bir tiyatro binasi 1937 Ankara da bir yemekhane 1937 Ankara da parlamento binasi 1937 Trabzon da Yuksek erkek yatili okulu gerceklestiren Franz Hillinger 1937 Ankara da Ataturk Lisesi Asim Komurcuoglu ile beraber gerceklestiren Franz Hillinger 1937 Ankara da Kurtulus Ortaokulu Asim Komurcuoglu ile beraber 1938 Istanbul Ortakoy de Prof Nissen nin oturdugu evi 1938 Istanbul da 15 Cumhuriyet Bayrami kutlama suslemeleri Schutte esi ile birlikte 1938 Cebeci Ortaokulu gerceklestiren Franz Hillinger 1938 Izmir de Kiz Enstitusu yalniz ilk yapi bolumu gerceklesti 1938 Ortakoy de kendi evini 1938 Bir sinagog havra 1938 Ankara da Mustafa Kemal Ataturk icin katafalk 1938Ayrica bakiniz1933 1945 senelerinde Turkiye ye surgunKaynakca bone 5 Mayis 2009 6 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Eylul 2017 Goethe Enstitusu 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2015 Sean kisby Bruno taut Architecture and color Welsh School of Architecture year 3 Disavurumcu ve Uscu Devirlerinde Bruno Taut O D TU Mimarlik Fakultesi Dergisi Cilt 2 Sayi 1 1976 Umit Sariaslan Aramizdan Ayrilisinin 80 yilinda Bruno Taut Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Mimari sf 16 BRUNO TAUT Dr Esin Boyacioglu Gazi Universitesi Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi ReferenceA isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Neswpaper Hurriyet En Iyi On Bruno Taut Villasi 15 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Sozcu 24 Nisan 2019 24 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2023 Onder Kaya 15 Mayis 2013 Salom 21 Subat 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2023 Mert Inan 28 Mart 2012 Gazete Vatan 21 Subat 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2023 Neswpaper Hurriyet En Iyi On Ankara Dil Tarih Cografya Fakultesi 2 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Fen Lisesi Trabzon Tarihce Milli Egitim Bakanligi Erisim tarihi 1 Subat 2017 olu kirik baglanti Izmir Kulturpark in Animsa ma diklari PDF iletisim com tr 2015 15 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Eylul 2023 Wilson Christopher S Haziran 2009 Representing National Identity and Memory in the Mausoleum of Mustafa Kemal Ataturk Journal of the Society of Architectural Historians Ingilizce 68 2 Berkeley Kaliforniya University of California Press s 225 JSTOR 10 1525 jsah 2009 68 2 224 Konuyla ilgili yayinlarOlaf Gisbertz Bruno Taut und Johannes Goderitz in Magdeburg Architektur und Stadtebau in der Weimarer Republik Gebr Mann Verlag Berlin 2000 ISBN 3 7861 2318 7 Astrid Holz Die Farbigkeit in der Architektur von Bruno Taut Konzeption oder Intuition Kiel Univ Diss Alman Ulusal Nationalkutuphanesi olu kirik baglanti 1996 Leo Ikelaar Paul Scheerbart und Bruno Taut Zur Geschichte einer Bekanntschaft Briefe von 1913 1914 an Gottfried Heinersdorff B T und Herwarth Walden Igel Paderborn 1999 ISBN 3 89621 037 8 Norbert Huse Hg Vier Berliner Siedlungen der Weimarer Republik Argon Berlin 1987 ISBN 3 87024 109 8 Kurt Junghanns Bruno Taut 1880 1938 Architektur und sozialer Gedanke DVA 2001 ISBN 3 363 00674 8 Winfried Nerdinger Kristiana Hartmann Matthias Schirren und Manfred Speidel Bruno Taut 1880 1938 Architektur zwischen Tradition und Avantgarde DVA 2001 ISBN 3 421 03284 X Regine Prange Das Kristalline als Kunstsymbol Bruno Taut und Paul Klee Zur Reflexion des Abstrakten in Kunst und Kunsttheorie der Moderne Olms Verlag Hildesheim u a 1991 ISBN 3 487 09487 8 Manfred Speidel Hg Bruno Taut Natur und Phantasie 1880 1938 Katalog zur Ausstellung Bruno Taut Retrospective Nature and Fantasy die 1994 in Tokyo und Kyoto sowie 1995 im Kulturhistorischen Museum Magdeburg und im Technikmuseum Magdeburg gezeigt wurde Ernst Verlag Berlin 1995 ISBN 3 433 02641 6 Beate Ziegert Bruno Taut Bauhaus and Mingei Architect and Designer East and West Seikatu Bunka Kenkyu Seikatsu Bunka Center Nagoya Municipal Women s College Nagoya Japan 1993 Bettina Zoller Stock Bruno Taut Die Innerraumentwurfe des Berliner Architekten DVA 1993 ISBN 3 421 03034 0