Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bulak İyesi - Türk, Altay ve Tatar mitolojilerinde pınarın koruyucu ruhu. Bolak İyesi ve Moğolca da Bulag (Bula) Ezen de denilir. "Çeşme İyesi" veya "Pınar İyesi" dendiği de olur. Her pınar için farklı bir İye vardır.
Özellikleri
Bulak İyesi’ne, Aşk İyesi de denir. Çünkü o, su almaya gelen kız ile onun izleyen bir genç arasında oluşan gönül ilişkilerinin öncelikli mekanının sahibidir. Gelin olup başka köye giden gelinler de onun merhametini isteyerek suya gümüş para atar. Hasta insanlar tan yeri ağarmadan çeşmeye gidip su alırlar ve bu su ile yıkanırlar. Ona, Tan Suyu denir ve bin bir derde derman olduğuna inanılır. Hamile kalmak isteyen kadınlar da bu su ile yıkanır. Doğum yapan kadınlar da bebeklerini ilk kez bulak suyu ile yıkarlar. “Erenler Çeşmesi” adı ile bilinen kutsal yerler de çoktur ve genelde evliyalara ait mezarın yakınında bulunurlar. Eskiden bu çeşmelerin yanında kurban kesilirdi. Yerden çıkan küçük su kaynaklarının iyelerine Çaygara (Çaykara) veya Çığanak (Çağanak) İyesi denilir. Bazı su kaynaklarının bedensel ve/veya ruhsal hastalıklara iyi geldiğine inanılır ki, aslında bunu sağlayan Bulak İyesidir. Türklerde her bir bulağın kendi ismi vardır ve bu isim aynı zamanda onun İyesinin de ismidir: Akpınar, Kırkpınar, Karapınar, Çıplakpınar, Yelpınar, Kızpınar, Karpınar, Gökpınar, Kazpınar, Karpınar, Bozpınar, Başpınar, Gözpınar, Gölpınar…
Kuyu İyesi
Çeşme İyesi ile bağlantılı olarak değerlendirilebilecek başka bir varlık da Kuyu İyesidir. Türk ve Altay halk inancında kuyunun koruyucu ruhudur. Guyu (Koyo, Kudu, Kuduk, Kudık, Koyı, Guyı) İyesi de denir. Kuyu, içinden su çıkartılan doğal veya yapay, derin çukur demektir. Her kuyu için farklı bir İye vardır. Kuyular başka alemlere açılan kapılar olarak kabul edilir. Gizemli yerlerdir. Su çıkartıldığı için de saygı duyulur. Bazı masallarda Altın Kuyu’dan bahsedilir. Masallarda kuyuların derinliği 40 kulaç olarak söylenir.
Etimoloji
(Bul/Bol) kökünden türemiştir. Pınar, çeşme, kaynak demektir. Sözcük kökü bolluk anlamı içerir.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, , Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0)27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Tatar Mitolojisinde Varlıklar, Çulpan Zaripova13 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Çeşme İyesi)
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bulak Iyesi Turk Altay ve Tatar mitolojilerinde pinarin koruyucu ruhu Bolak Iyesi ve Mogolca da Bulag Bula Ezen de denilir Cesme Iyesi veya Pinar Iyesi dendigi de olur Her pinar icin farkli bir Iye vardir OzellikleriBulak Iyesi ne Ask Iyesi de denir Cunku o su almaya gelen kiz ile onun izleyen bir genc arasinda olusan gonul iliskilerinin oncelikli mekaninin sahibidir Gelin olup baska koye giden gelinler de onun merhametini isteyerek suya gumus para atar Hasta insanlar tan yeri agarmadan cesmeye gidip su alirlar ve bu su ile yikanirlar Ona Tan Suyu denir ve bin bir derde derman olduguna inanilir Hamile kalmak isteyen kadinlar da bu su ile yikanir Dogum yapan kadinlar da bebeklerini ilk kez bulak suyu ile yikarlar Erenler Cesmesi adi ile bilinen kutsal yerler de coktur ve genelde evliyalara ait mezarin yakininda bulunurlar Eskiden bu cesmelerin yaninda kurban kesilirdi Yerden cikan kucuk su kaynaklarinin iyelerine Caygara Caykara veya Ciganak Caganak Iyesi denilir Bazi su kaynaklarinin bedensel ve veya ruhsal hastaliklara iyi geldigine inanilir ki aslinda bunu saglayan Bulak Iyesidir Turklerde her bir bulagin kendi ismi vardir ve bu isim ayni zamanda onun Iyesinin de ismidir Akpinar Kirkpinar Karapinar Ciplakpinar Yelpinar Kizpinar Karpinar Gokpinar Kazpinar Karpinar Bozpinar Baspinar Gozpinar Golpinar Kuyu IyesiCesme Iyesi ile baglantili olarak degerlendirilebilecek baska bir varlik da Kuyu Iyesidir Turk ve Altay halk inancinda kuyunun koruyucu ruhudur Guyu Koyo Kudu Kuduk Kudik Koyi Guyi Iyesi de denir Kuyu icinden su cikartilan dogal veya yapay derin cukur demektir Her kuyu icin farkli bir Iye vardir Kuyular baska alemlere acilan kapilar olarak kabul edilir Gizemli yerlerdir Su cikartildigi icin de saygi duyulur Bazi masallarda Altin Kuyu dan bahsedilir Masallarda kuyularin derinligi 40 kulac olarak soylenir Etimoloji Bul Bol kokunden turemistir Pinar cesme kaynak demektir Sozcuk koku bolluk anlami icerir KaynakcaTurk Soylence Sozlugu Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dis baglantilarTatar Mitolojisinde Varliklar Culpan Zaripova13 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Cesme Iyesi Turk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz