Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ak Oğlanlar - Türk ve Altay mitolojisinde İyilik Tanrıları. Ak Erler de denir. Ülgen Han’ın oğullarıdırlar. Kıyatlar adı da verilir. Yedi kardeştirler. Yedi Altay boyunun koruyucusudurlar. Yedi Kat yeraltını sembolize ederler. Kıyat sözcüğü aynı adlı bir Moğol boyunu çağrıştırmaktadır. Moğollarda Kıyat ve Kıyan adlı iki akraba boy vardır. Ak Oğlanların adları şu şekildedir:
- Karağus Han: Kuşlar Tanrısı
- Karşıt Han: Temizlik Tanrısı.
- Pura Han : At Tanrısı.
- Burça Han: Zenginlik Tanrısı.
- Yaşıl Han: Doğa Tanrısı.
- Kanım Han: Güven Tanrısı.
- Baktı Han: Lütuf Tanrısı.
Özellikler
Karağus
Karağus Han - Türk ve Altay mitolojisinde Kuşlar Tanrısı. Karakuş/Karaguş veya Harahus olarak da anılır. Karağuş şeklinde de söylenir. Kuşlara hükmeder. Tanrı Ülgen’in oğludur. Ayrıca, kam'ın ayin sırasında yaptığı hareketlerin, bazı yörelerde rastlanan kartal oyunu ile temsil edildiği görülmektedir. Sözcük Kara (Hara) ve Kuş (Guş) sözcüklerinin bileşik halidir. Kartal anlamına gelir.
Karşıt
Karşıt Han - Türk ve Altay mitolojisinde Temizlik Tanrısı. Karzıt olarak da tanınır. İnsanlara temizliği öğretmiştir. Ülgen Han’ın oğludur. Ülgenin oğulları içinde en duygulu olanıdır. Temizlik Türk kültüründe çok önemli bir yere sahiptir. Su, ateş, toprak temizleyici unsurlar olarak görülmüştür. Su zaten en önemli temizleyicidir. Ateşin de gözle görülmeyen mikroskobik canlıları öldürdüğü günümüzde bilimsel bir gerçektir. Toprak ise ölen canlıların gömülerek hastalıklara neden olmalarını engeller. Geçmişte köylerde kadınlar, kimyasal temizleyicilerin bulunmadığı dönemlerde tabak, çanak gibi mutfak gereçlerini ırmak ve dere kıyılarında mil ile (balçıklı kum) veya külle ovalayarak temizlemekteydiler. Karşıt Han, temiz insanlara yardımcı olur. Kelime (Kar) kökünden türemiştir. Beyazlık anlamı vardır. Kar sözcüğü ile bağlantılıdır.
Pura
Pura Han, Türk ve Altay mitolojisinde At Tanrısı. Bura Han olarak da bilinir. Şamanların göğe çıkmak için kullandıkları atlara Pura (Bura) adı verilir. Sonraları İslamdaki Burak adlı binek ile özdeşleşmiştir. Bu hayvanlar kurt başlı olarak betimlenirler. Bu atları kendilerine Pura Han getirir. Pura Han ve Puralar şamanı kötü ruhlardan korurlar. Ülgen Han’ın oğludur. Şamanların gökyüzüne çıkmak için kullandıkları, kurt başlı atların adı. Bu atlar şamanları kötü ruhlardan korurdu. Sözcük (Bur/Pur) kökünden türemiştir. Bu kök, at, geyik, deve gibi anlamlar içerir. Bura / burçın (geyik), burcu (parfüm) sözleriyle kökteştir. Buğra sözcüğüyle aynı kökten gelir. Buğra, erkek deve demektir. Porhan (şaman) sözcüğü ile de bağlantılıdır.
Burça
Burça Han - Türk ve Altay mitolojisinde gönenç tanrısı. Yeryüzündeki huzur ve refah meydana getirir. Tanrı Ülgen’in oğludur. Sözcük (Bur/Pur) kökünden türemiştir. Huzur, refah anlamları vardır. Bura/Burçın (geyik) ve burcu (parfüm) sözleriyle aynı kökten gelir. Burçukmak, izzet ikramda bulunmak demektir.
Yaşıl
Yaşıl Han - Türk ve Altay mitolojisinde Doğa Tanrısı. Yeşil Han veya Çeçil (Çecil, Cecil) Han olarak da söylenir. Doğayı korur, bitkilere can verir. Yedi Altay boyundan birisinin koruyucusudur. Doğanın yeşillenmesini ve doğumunu (baharı) yönetir. Tanrı Ülgen’in oğludur. Türk kültürü doğayla bütünleşik ve onu kendi parçası gibi gören bir yaklaşıma sahiptir. Doğayı tüketmeyi ve onu cansız bir nesne görmeyi hiçbir zaman kabul etmemiştir. Bunun en somut örneği Yaşıl Han’dır. Bahar aylarında derelere ve göllere dökülen sütler, çökelekleri peynirler, ekmekler hem bir Saçı (Kansız Kurban) hem de buralardaki canlılar için bir besin niteliğindedir. Sözcük (Yaş/Yeş/Caş/Çaş) kökünden türemiştir. Yeşil renk demektir. Yaşam, yaşamak sözcükleri ile aynı köktendir. Canlılık bildirir. Aynı kök ışık anlamına gelen Yaşuk / Yaşık / Yaşı / Yaşu sözcükleriyle de bağlantılıdır.
Er-Kanım
Kanım Han - Türk ve Altay mitolojisinde Güven Tanrısı. Yeryüzündeki dürüst ve güvenilir insanları korur. Ülgen Han’ın oğludur. Er Kanım olarak anılır. Güvenilirlik Türk inanç sistemindeki önemli kavramlardan birisidir. “Eline, beline, diline sahip ol!” (Hacı Bektaş-ı Veli) sözü bu anlayışın en özlü ve en muhteşem anlatımıdır. Sözcük (Kan/Han) kökünden türemiştir. Soyluluk, inanç, güven gibi anlamları vardır.
Baktı
Baktı Han - Türk ve Altay mitolojisinde Lütuf Tanrısı. Paktı Han olarak da söylenir. Yeryüzündeki iyiliklere vesile olur. İnsanlara lütufta bulunur. Tanrı Ülgen’in oğludur. Şor Türklerinde güz mevsiminde kendisine “Paktıgan” adı verilen bir tören yapılır. Adı Koça Han ile birlikte anılır. Kök (bahar) mevsiminde ise “Koçagan” töreni gerçekleştirilir. Sözcük (Bak/Pak) kökünden türemiştir. Gözeten, kollayan demektir. Bakmak fiili ile aynı kökene sahiptir. Baksı (şaman) sözcüğü ile de bağlantılı görünmektedir.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dipnotlar
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa-296)
Dış bağlantılar
- Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Pura - Pura Kan)
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ak Oglanlar Turk ve Altay mitolojisinde Iyilik Tanrilari Ak Erler de denir Ulgen Han in ogullaridirlar Kiyatlar adi da verilir Yedi kardestirler Yedi Altay boyunun koruyucusudurlar Yedi Kat yeraltini sembolize ederler Kiyat sozcugu ayni adli bir Mogol boyunu cagristirmaktadir Mogollarda Kiyat ve Kiyan adli iki akraba boy vardir Ak Oglanlarin adlari su sekildedir Karagus Han Kuslar Tanrisi Karsit Han Temizlik Tanrisi Pura Han At Tanrisi Burca Han Zenginlik Tanrisi Yasil Han Doga Tanrisi Kanim Han Guven Tanrisi Bakti Han Lutuf Tanrisi OzelliklerKaragus Karagus Han Turk ve Altay mitolojisinde Kuslar Tanrisi Karakus Karagus veya Harahus olarak da anilir Karagus seklinde de soylenir Kuslara hukmeder Tanri Ulgen in ogludur Ayrica kam in ayin sirasinda yaptigi hareketlerin bazi yorelerde rastlanan kartal oyunu ile temsil edildigi gorulmektedir Sozcuk Kara Hara ve Kus Gus sozcuklerinin bilesik halidir Kartal anlamina gelir Karsit Karsit Han Turk ve Altay mitolojisinde Temizlik Tanrisi Karzit olarak da taninir Insanlara temizligi ogretmistir Ulgen Han in ogludur Ulgenin ogullari icinde en duygulu olanidir Temizlik Turk kulturunde cok onemli bir yere sahiptir Su ates toprak temizleyici unsurlar olarak gorulmustur Su zaten en onemli temizleyicidir Atesin de gozle gorulmeyen mikroskobik canlilari oldurdugu gunumuzde bilimsel bir gercektir Toprak ise olen canlilarin gomulerek hastaliklara neden olmalarini engeller Gecmiste koylerde kadinlar kimyasal temizleyicilerin bulunmadigi donemlerde tabak canak gibi mutfak gereclerini irmak ve dere kiyilarinda mil ile balcikli kum veya kulle ovalayarak temizlemekteydiler Karsit Han temiz insanlara yardimci olur Kelime Kar kokunden turemistir Beyazlik anlami vardir Kar sozcugu ile baglantilidir Pura Pura Han Turk ve Altay mitolojisinde At Tanrisi Bura Han olarak da bilinir Samanlarin goge cikmak icin kullandiklari atlara Pura Bura adi verilir Sonralari Islamdaki Burak adli binek ile ozdeslesmistir Bu hayvanlar kurt basli olarak betimlenirler Bu atlari kendilerine Pura Han getirir Pura Han ve Puralar samani kotu ruhlardan korurlar Ulgen Han in ogludur Samanlarin gokyuzune cikmak icin kullandiklari kurt basli atlarin adi Bu atlar samanlari kotu ruhlardan korurdu Sozcuk Bur Pur kokunden turemistir Bu kok at geyik deve gibi anlamlar icerir Bura burcin geyik burcu parfum sozleriyle koktestir Bugra sozcuguyle ayni kokten gelir Bugra erkek deve demektir Porhan saman sozcugu ile de baglantilidir Burca Burca Han Turk ve Altay mitolojisinde gonenc tanrisi Yeryuzundeki huzur ve refah meydana getirir Tanri Ulgen in ogludur Sozcuk Bur Pur kokunden turemistir Huzur refah anlamlari vardir Bura Burcin geyik ve burcu parfum sozleriyle ayni kokten gelir Burcukmak izzet ikramda bulunmak demektir Yasil Yasil Han Turk ve Altay mitolojisinde Doga Tanrisi Yesil Han veya Cecil Cecil Cecil Han olarak da soylenir Dogayi korur bitkilere can verir Yedi Altay boyundan birisinin koruyucusudur Doganin yesillenmesini ve dogumunu bahari yonetir Tanri Ulgen in ogludur Turk kulturu dogayla butunlesik ve onu kendi parcasi gibi goren bir yaklasima sahiptir Dogayi tuketmeyi ve onu cansiz bir nesne gormeyi hicbir zaman kabul etmemistir Bunun en somut ornegi Yasil Han dir Bahar aylarinda derelere ve gollere dokulen sutler cokelekleri peynirler ekmekler hem bir Saci Kansiz Kurban hem de buralardaki canlilar icin bir besin niteligindedir Sozcuk Yas Yes Cas Cas kokunden turemistir Yesil renk demektir Yasam yasamak sozcukleri ile ayni koktendir Canlilik bildirir Ayni kok isik anlamina gelen Yasuk Yasik Yasi Yasu sozcukleriyle de baglantilidir Er Kanim Kanim Han Turk ve Altay mitolojisinde Guven Tanrisi Yeryuzundeki durust ve guvenilir insanlari korur Ulgen Han in ogludur Er Kanim olarak anilir Guvenilirlik Turk inanc sistemindeki onemli kavramlardan birisidir Eline beline diline sahip ol Haci Bektas i Veli sozu bu anlayisin en ozlu ve en muhtesem anlatimidir Sozcuk Kan Han kokunden turemistir Soyluluk inanc guven gibi anlamlari vardir Bakti Bakti Han Turk ve Altay mitolojisinde Lutuf Tanrisi Pakti Han olarak da soylenir Yeryuzundeki iyiliklere vesile olur Insanlara lutufta bulunur Tanri Ulgen in ogludur Sor Turklerinde guz mevsiminde kendisine Paktigan adi verilen bir toren yapilir Adi Koca Han ile birlikte anilir Kok bahar mevsiminde ise Kocagan toreni gerceklestirilir Sozcuk Bak Pak kokunden turemistir Gozeten kollayan demektir Bakmak fiili ile ayni kokene sahiptir Baksi saman sozcugu ile de baglantili gorunmektedir KaynakcaTurk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dipnotlar Turk Mitolojisi Ansiklopedik Sozluk Celal Beydili Yurt Yayinevi Sayfa 296 Dis baglantilarTurk Mitoloji Sozlugu Pinar Karaca3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pura Pura Kan Ayrica bakinizAk Kizlar Kara Kizlar Kara Oglanlar