Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ülgen (Hakasça: Ӱлген, Kırgızca: Ульгень, Rusça: Ульге́нь, Ul'gen'), Türk ve Altay mitolojisinde iyilik tanrısıdır. Ülken (Ülgön) Han ve Moğolcada Ulgan Han. Göğün 16. katında yaşar. Kayra Han’ın oğludur. Türk mitolojisinde Türklerin iyilik tanrısıdır. Tek Tanrı inancında Göktanrı'nın oğlu ve gökyüzünün hükümdarı olarak görülmüştür. Bai Ulgan, Ulgan gibi adlarla Sibirya kavimlerince de yaratıcı tanrı olarak anılır.
| Özellikleri | |
|---|---|
| Mekânı | Gökyüzü |
| Semboller | Ülker (yıldız kümesi) |
| Kişisel bilgileri | |
| Ebeveynler | Kayra Han |
| Kardeşler | Umay Erlik Kuyaş Ay Ata |
| Çocuklar | Karakuş Han Karşıt Han Pura Han Burça Han Yaşıl Kan Kanım Han Baktı Han olmak üzere yedi oğlu ile Ak Kızlar ve diye adlandırılan dokuz kızı vardır |
Özellikleri
Göğün 16. katında oturan Kayra Han'dan 'dönüşüm' yoluyla yaratılan göksel üç tanrı sıralamasında ilk sırada yer alan ve göğün on yedinci (veya on altıncı) katında oturduğuna inanılan, hava durumunu, verimliliği ve doğurganlığı yönettiği kabul edilen, sonraları işlevlenerek Göktanrı'nın yerini alan tanrıdır.
Kayra Han’ın oğludur. Altın Dağ’da, altın kapısı olan altın bir sarayda yaşar. Altın bir taht üzerinde oturur. Kayra Han’dan sonra ikinci derecede öneme sahiptir. Gök cisimlerini yönetir. Göksel ve meteorolojik olayların ilk kaynağıdır. Biri ak, diğeri kara iki taşla gelerek (veya Korbolko Kuşu ile bu taşları göndererek) insanlara ateş yakmayı öğretmiştir. İyilik yapmayı sever. Uzun saçları vardır. Yanında büyük bir kalkanı bulunur. Elinde yıldırımlar gönderen bir yayı vardır. Yıldırımlar ve şimşekler onun silahıdır. Yıldırımla vurduğu yer kutsallık kazanır. Yedi oğlu ve yedi kızı vardır. Gökçe (mavi) renk ile simgelenir. Göğün hakimidir. Dünyayı taşımaları veya destek olmaları için üç tane balık yaratmıştır. Elindeki topuzu, yaşam ağacının köklerine benzer ve öylesine dallı budaklıdır. Bildiğimiz Güneş, Ay ve yıldızlardan (tüm gök nesnelerinden) çok uzakta yaşar. Biri sağında ve diğeri solunda iki ak Güneş bulunur. Bu gök nesnelerinin her biri kendisine ulaşmak isteyen şaman için bir engeldir. En güçlü şaman bile en fazla (Kutup) Yıldızına kadar ulaşabilir. Daha öteye gidemez. Betimlenirken ak, parlak, gürültücü (künürtçi), yakıcı (küygekçi), şimşekçi (yalgınçı) gibi sıfatlar kullanılır. Ezeli ve ebedi kabul edilir. Evrenin başlangıcında yalnızca Ülgen ve Erlik vardır. Kaz ve kuğu kılığına girerek sonsuz suyun üzerinde uçarlar. Tanrı Ülgen Erlik’den daha güçlüdür. Erlik’in yaptığı hileleri anlamakta ve onu cezalandırmaktadır. Kayra Han ise evrenden önce de mevcuttur. Yaşlı ve bilge bir görünüm ile tasvir edilir. Üç, altı, dokuz ya da 12 yılda bir görkemli törenler yapılarak kendisine beyaz kısrak kurban edilir. Üç börkü (başlığı) vardır, uzun sakallıdır. Aslında çoğu zaman bir karısından bahsedilmediği halde birkaç yerde eşinin adı “Taz Hanım” (Kel Hanım)’dır. Bindiği hayvan da Kelke adlı kel bir öküzdür. Moğolcada pek çok Tanrının adının sonunda yer alan Ulağan (Ulagan) sözüyle de bağlantılı görünmektedir. Vogullarda Ulgon olarak yer alır ve ateşin kaynağı olarak görülür. Mani Dini ile birlikte Ahura Mazda (Hürmüz) ile özdeşleşmiştir. Bu nedenle bir unvan olarak Moğol mitolojisinde "Hormosta", Türk mitolojisinde "Kurbustan" adıyla da yer alır. Moğollara göre 55 Batı Tanrısının başında bulunur.Türk Mitolojisi'ndeki karşı imgesi Yeraltı Aleminin Hükümdarı ve kötülük Tanrısı Erlik Han'dır.
Ülgen'in çocukları
Ülgen'in Karakuş Han, Karşıt Han, Pura Han, Burça Han, Yaşıl Kan, Kanım Han, Baktı Han olmak üzere yedi oğlu ile Ak Kızlar ve Kıyanlar diye adlandırılan dokuz kızı vardır.
Altay mitolojisinde ise Ülgen'in, göğün üçüncü katında oturduğuna inanılan iki oğlu vardır. May-Ana ve May-Ata.
Ayrıca bakınız
Dipnotlar
- ^ "Çoban, Ramazan Volkan. Türk Mitolojisinde İyilik Tanrısı Ülgen'in İnanıştaki Yeri, Tasviri ve Kökeni, 2013". 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- ^ Çoban, Ramazan Volkan. Türk Mitolojisinin Karanlık ve Aydınlık Yüzleri Ülgen Erlik Aktüel Arkeoloji Dergisi (70. Sayı) 16 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Çoban, Ramazan Volkan. Türk Mitolojisinde Kötülük Tanrısı Erlik’in İnanıştaki Yeri, Tasviri ve Kökeni, 2013. 15 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ (PDF). 12 Kasım 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2011.
- ^ "Religion and Politics in Russia: A Reader, Marjorie Mandelstam Balzer". 2 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Aralık 2011.
- ^ "Chosen by the Spirits, Julie Ann Stewart". 22 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Aralık 2011.
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ulgen Hakasca Ӱlgen Kirgizca Ulgen Rusca Ulge n Ul gen Turk ve Altay mitolojisinde iyilik tanrisidir Ulken Ulgon Han ve Mogolcada Ulgan Han Gogun 16 katinda yasar Kayra Han in ogludur Turk mitolojisinde Turklerin iyilik tanrisidir Tek Tanri inancinda Goktanri nin oglu ve gokyuzunun hukumdari olarak gorulmustur Bai Ulgan Ulgan gibi adlarla Sibirya kavimlerince de yaratici tanri olarak anilir OzellikleriMekaniGokyuzuSembollerUlker yildiz kumesi Kisisel bilgileriEbeveynlerKayra HanKardeslerUmay Erlik Kuyas Ay AtaCocuklarKarakus Han Karsit Han Pura Han Burca Han Yasil Kan Kanim Han Bakti Han olmak uzere yedi oglu ile Ak Kizlar ve diye adlandirilan dokuz kizi vardirOzellikleriGogun 16 katinda oturan Kayra Han dan donusum yoluyla yaratilan goksel uc tanri siralamasinda ilk sirada yer alan ve gogun on yedinci veya on altinci katinda oturduguna inanilan hava durumunu verimliligi ve dogurganligi yonettigi kabul edilen sonralari islevlenerek Goktanri nin yerini alan tanridir Kayra Han in ogludur Altin Dag da altin kapisi olan altin bir sarayda yasar Altin bir taht uzerinde oturur Kayra Han dan sonra ikinci derecede oneme sahiptir Gok cisimlerini yonetir Goksel ve meteorolojik olaylarin ilk kaynagidir Biri ak digeri kara iki tasla gelerek veya Korbolko Kusu ile bu taslari gondererek insanlara ates yakmayi ogretmistir Iyilik yapmayi sever Uzun saclari vardir Yaninda buyuk bir kalkani bulunur Elinde yildirimlar gonderen bir yayi vardir Yildirimlar ve simsekler onun silahidir Yildirimla vurdugu yer kutsallik kazanir Yedi oglu ve yedi kizi vardir Gokce mavi renk ile simgelenir Gogun hakimidir Dunyayi tasimalari veya destek olmalari icin uc tane balik yaratmistir Elindeki topuzu yasam agacinin koklerine benzer ve oylesine dalli budaklidir Bildigimiz Gunes Ay ve yildizlardan tum gok nesnelerinden cok uzakta yasar Biri saginda ve digeri solunda iki ak Gunes bulunur Bu gok nesnelerinin her biri kendisine ulasmak isteyen saman icin bir engeldir En guclu saman bile en fazla Kutup Yildizina kadar ulasabilir Daha oteye gidemez Betimlenirken ak parlak gurultucu kunurtci yakici kuygekci simsekci yalginci gibi sifatlar kullanilir Ezeli ve ebedi kabul edilir Evrenin baslangicinda yalnizca Ulgen ve Erlik vardir Kaz ve kugu kiligina girerek sonsuz suyun uzerinde ucarlar Tanri Ulgen Erlik den daha gucludur Erlik in yaptigi hileleri anlamakta ve onu cezalandirmaktadir Kayra Han ise evrenden once de mevcuttur Yasli ve bilge bir gorunum ile tasvir edilir Uc alti dokuz ya da 12 yilda bir gorkemli torenler yapilarak kendisine beyaz kisrak kurban edilir Uc borku basligi vardir uzun sakallidir Aslinda cogu zaman bir karisindan bahsedilmedigi halde birkac yerde esinin adi Taz Hanim Kel Hanim dir Bindigi hayvan da Kelke adli kel bir okuzdur Mogolcada pek cok Tanrinin adinin sonunda yer alan Ulagan Ulagan sozuyle de baglantili gorunmektedir Vogullarda Ulgon olarak yer alir ve atesin kaynagi olarak gorulur Mani Dini ile birlikte Ahura Mazda Hurmuz ile ozdeslesmistir Bu nedenle bir unvan olarak Mogol mitolojisinde Hormosta Turk mitolojisinde Kurbustan adiyla da yer alir Mogollara gore 55 Bati Tanrisinin basinda bulunur Turk Mitolojisi ndeki karsi imgesi Yeralti Aleminin Hukumdari ve kotuluk Tanrisi Erlik Han dir Ulgen in cocuklariUlgen in Karakus Han Karsit Han Pura Han Burca Han Yasil Kan Kanim Han Bakti Han olmak uzere yedi oglu ile Ak Kizlar ve Kiyanlar diye adlandirilan dokuz kizi vardir Altay mitolojisinde ise Ulgen in gogun ucuncu katinda oturduguna inanilan iki oglu vardir May Ana ve May Ata Ayrica bakinizTengri Ak Oglanlar Ak KizlarDipnotlar Coban Ramazan Volkan Turk Mitolojisinde Iyilik Tanrisi Ulgen in Inanistaki Yeri Tasviri ve Kokeni 2013 15 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2020 Coban Ramazan Volkan Turk Mitolojisinin Karanlik ve Aydinlik Yuzleri Ulgen Erlik Aktuel Arkeoloji Dergisi 70 Sayi 16 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Coban Ramazan Volkan Turk Mitolojisinde Kotuluk Tanrisi Erlik in Inanistaki Yeri Tasviri ve Kokeni 2013 15 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi PDF 12 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 8 Aralik 2011 Religion and Politics in Russia A Reader Marjorie Mandelstam Balzer 2 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Aralik 2011 Chosen by the Spirits Julie Ann Stewart 22 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Aralik 2011 Turk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz