Buz sahanlığı, kıta sahanlığının üstünde yüzen kalınlığı 2 metreden kalın buz kütleleridir. Kalınlıkları genellikle 100 ile 1.000 metre arasındadır. Buz sahanlığı kırılıp (buzağılama) oldukça büyük buzullar meydana getirir. Buz sahanlıkları sadece Antarktika, Gronland, Kanada ve Rusya'da bulunur.
Buz sahanlıkları, deniz buzunun aksine ankraj buzunun üstünde oluşur, dolayısıyla tektonik kıta sahanlığına temas eder.
Yerçekimi buzun üzerinde yarattığı basınç, merkezden kıyıya doğru bir gerginlik meydana getirir. Bu mekanizma, kırılma veya buzağılama, buz sahanlıklarında kütle kaybının en büyük sebebi olduğu düşünülmekteydi, ancak NASA tarafından yapılan 14 Haziran 2013 tarihinde Science akademik dergisinde yayınlanan bir araştırma okyanus suyunun Antarktik buz sahanlığının altını eritip inceltmesinden dolayı olduğu bulgusuna vardı.
Genellikle buz sahanlıklarının kıyı çizgisi büyük buzağılama unsurları arasında yıllar ya da onyıllar boyunca boyunca genişler. Yüzeyde kar yağışı ve tabanda erime buz sahanlığının kütle dengesinde büyük rol oynar.
Dünyanın en büyük buz sahanlıkları Antarktika'da Ross Buz Sahanlığı ve Filchner-Ronne Buz Sahanlığıdır.
Buz sahanlığı küçülmesi
Son birkaç yılda buzul bilimcileri, buz sahanlıklarında istikrarlı kırılma, erime ve ayrılma yoluyla küçülme gözlemlemektedirler.
20. yüzyılda %90 oranında küçülmüştür. 1986'da yapılan bir gözlem, 1959 ve 1974 arası Milne ve Ayles buz sahanlıklarından 48 km2 buzağılama gözlemlemiştir. Ayles buz sahanlığı 13 Ağustos 2005'te tamamen buzağılayıp yok olmuştur. Ward Hunt buz sahanlığı, 1061-1962 yılları arasında 600 km2 buz kaybetmiştir. 1967-1999 arası %27 küçülüş göstermiş ve 2002 yılında bölünme göstermiştir.
Antarktika'daki Larsen Buz Sahanlığının iki bölmesi 1995-2002 arasında yüzlerce parçaya bölünmüştür. 2017 yılında Larsen Buz sahanlığı neredeyse ikiye bölünüp devasa bir buz adası buzağılamıştır.
Her ne kadar buzağılayan buz sahanlıklarının tuzluluğunun fazlasıyla düşük olması sebebiyle küresel deniz seviyelerini arttırmayacağı düşünülse de eriyen su sadece ~%2.6 daha yoğundur. Dolayısıyla bu buz kütleleri erirse su seviyeleri artacaktır, dünyadaki bütün buz sahanlıkları erirse deniz deviyelerini 4 cm yükseltir.
Antarktika buz sahanlıkları
Ana madde:Antarktika buz sahanlıkları listesi
Antarktik kıyı çizgisinin çok büyük bir bölümü buz sahalığı ile kaplıdır. Toplam alanı 1.550.000 km2dir.
Kaynakça
- ^ Greve, R.; Blatter, H. (2009). Dynamics of Ice Sheets and Glaciers. Springer. doi:10.1007/978-3-642-03415-2. ISBN .
- ^ "Warm Ocean, Not Icebergs, Causing Most of Antarctic Ice Shelves' Mass Loss". NASA. 24 Haziran 2013. 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2018.
- ^ "Antarctic ice shelf 'hanging by thread': European scientists" 23 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. July 10, 2008. Yahoo! News.
- ^ .Ice Island Calvings and Ice Shelf Changes, Milne Ice Shelf and Ayles Ice Shelf, Ellesmere Island, N.W.T. 28 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Arctic 39 (1) (March 1986)
- ^ Hattersley-Smith, G. The Ward Hunt Ice Shelf: recent changes of the ice front. Journal of Glaciology 4:415–424. 1963.
- ^ Vincent, W.F., J.A.E. Gibson, M.O. Jeffries. Ice-shelf collapse, climate change, and habitat loss in the Canadian high Arctic 10 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. 37 (201): 133–142 (2001)
- ^ NASA Earth Observatory (20 Ocak 2004). "Breakup of the Ward Hunt Ice Shelf". 16 Eylül 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mart 2019.
- ^ Kropshofer, Katharina (9 Ekim 2017). "Scientists hope damage to Larsen C ice shelf will reveal ecosystems". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 6 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ocak 2018.
- ^ "Melting of Floating Ice Will Raise Sea Level". physorg.com. 5 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2018.
- ^ Noerdlinger, P.D.; Brower, K.R. (Temmuz 2007). "The melting of floating ice raises the ocean level". . 170 (1). ss. 145-150. Bibcode:2007GeoJI.170..145N. doi:10.1111/j.1365-246X.2007.03472.x.
- ^ Jenkins, A.; Holland, D. (Ağustos 2007). "Melting of floating ice and sea level rise". Geophysical Research Letters. 34 (16). ss. L16609. Bibcode:2007GeoRL..3416609J. doi:10.1029/2007GL030784.
- ^ Bindschadler, R.; Choi, H.; Wichlacz, A.; Bingham, R.; Bohlander, J.; Brunt, K.; Corr, H.; Drews, R.; Fricker, H. (18 Temmuz 2011). . The Cryosphere. 5 (3). ss. 569-588. Bibcode:2011TCry....5..569B. doi:10.5194/tc-5-569-2011. ISSN 1994-0424. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2019.
- ^ Depoorter, M. A.; Bamber, J. L.; Griggs, J. A.; Lenaerts, J. T. M.; Ligtenberg, S. R. M.; van den Broeke, M. R.; Moholdt, G. (3 Ekim 2013). "Calving fluxes and basal melt rates of Antarctic ice shelves". Nature (İngilizce). 502 (7469). ss. 89-92. Bibcode:2013Natur.502...89D. doi:10.1038/nature12567. ISSN 0028-0836. (PMID) 24037377.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buz sahanligi kita sahanliginin ustunde yuzen kalinligi 2 metreden kalin buz kutleleridir Kalinliklari genellikle 100 ile 1 000 metre arasindadir Buz sahanligi kirilip buzagilama oldukca buyuk buzullar meydana getirir Buz sahanliklari sadece Antarktika Gronland Kanada ve Rusya da bulunur Joinville Adasi ndan uzanan buz sahanligiRoss Buz Sahanliginin yakindancekilmis fotografiRoss Buz Sahanliginin panoramasi Buz sahanliklari deniz buzunun aksine ankraj buzunun ustunde olusur dolayisiyla tektonik kita sahanligina temas eder Yercekimi buzun uzerinde yarattigi basinc merkezden kiyiya dogru bir gerginlik meydana getirir Bu mekanizma kirilma veya buzagilama buz sahanliklarinda kutle kaybinin en buyuk sebebi oldugu dusunulmekteydi ancak NASA tarafindan yapilan 14 Haziran 2013 tarihinde Science akademik dergisinde yayinlanan bir arastirma okyanus suyunun Antarktik buz sahanliginin altini eritip inceltmesinden dolayi oldugu bulgusuna vardi Genellikle buz sahanliklarinin kiyi cizgisi buyuk buzagilama unsurlari arasinda yillar ya da onyillar boyunca boyunca genisler Yuzeyde kar yagisi ve tabanda erime buz sahanliginin kutle dengesinde buyuk rol oynar Dunyanin en buyuk buz sahanliklari Antarktika da Ross Buz Sahanligi ve Filchner Ronne Buz Sahanligidir Buz sahanligi kuculmesiAntarktik buz sahanligi cevresindeki sureclerBuzul buz sahanligi etkileri Son birkac yilda buzul bilimcileri buz sahanliklarinda istikrarli kirilma erime ve ayrilma yoluyla kuculme gozlemlemektedirler 20 yuzyilda 90 oraninda kuculmustur 1986 da yapilan bir gozlem 1959 ve 1974 arasi Milne ve Ayles buz sahanliklarindan 48 km2 buzagilama gozlemlemistir Ayles buz sahanligi 13 Agustos 2005 te tamamen buzagilayip yok olmustur Ward Hunt buz sahanligi 1061 1962 yillari arasinda 600 km2 buz kaybetmistir 1967 1999 arasi 27 kuculus gostermis ve 2002 yilinda bolunme gostermistir Antarktika daki Larsen Buz Sahanliginin iki bolmesi 1995 2002 arasinda yuzlerce parcaya bolunmustur 2017 yilinda Larsen Buz sahanligi neredeyse ikiye bolunup devasa bir buz adasi buzagilamistir Her ne kadar buzagilayan buz sahanliklarinin tuzlulugunun fazlasiyla dusuk olmasi sebebiyle kuresel deniz seviyelerini arttirmayacagi dusunulse de eriyen su sadece 2 6 daha yogundur Dolayisiyla bu buz kutleleri erirse su seviyeleri artacaktir dunyadaki butun buz sahanliklari erirse deniz deviyelerini 4 cm yukseltir Antarktika buz sahanliklariAna madde Antarktika buz sahanliklari listesi Antarktik kiyi cizgisinin cok buyuk bir bolumu buz sahaligi ile kaplidir Toplam alani 1 550 000 km2dir Kaynakca Greve R Blatter H 2009 Dynamics of Ice Sheets and Glaciers Springer doi 10 1007 978 3 642 03415 2 ISBN 978 3 642 03414 5 Warm Ocean Not Icebergs Causing Most of Antarctic Ice Shelves Mass Loss NASA 24 Haziran 2013 23 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2018 Antarctic ice shelf hanging by thread European scientists 23 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde July 10 2008 Yahoo News Ice Island Calvings and Ice Shelf Changes Milne Ice Shelf and Ayles Ice Shelf Ellesmere Island N W T 28 Eylul 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arctic 39 1 March 1986 Hattersley Smith G The Ward Hunt Ice Shelf recent changes of the ice front Journal of Glaciology 4 415 424 1963 Vincent W F J A E Gibson M O Jeffries Ice shelf collapse climate change and habitat loss in the Canadian high Arctic 10 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde 37 201 133 142 2001 NASA Earth Observatory 20 Ocak 2004 Breakup of the Ward Hunt Ice Shelf 16 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mart 2019 Kropshofer Katharina 9 Ekim 2017 Scientists hope damage to Larsen C ice shelf will reveal ecosystems The Guardian Ingilizce ISSN 0261 3077 6 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ocak 2018 Melting of Floating Ice Will Raise Sea Level physorg com 5 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2018 Noerdlinger P D Brower K R Temmuz 2007 The melting of floating ice raises the ocean level 170 1 ss 145 150 Bibcode 2007GeoJI 170 145N doi 10 1111 j 1365 246X 2007 03472 x Jenkins A Holland D Agustos 2007 Melting of floating ice and sea level rise Geophysical Research Letters 34 16 ss L16609 Bibcode 2007GeoRL 3416609J doi 10 1029 2007GL030784 Bindschadler R Choi H Wichlacz A Bingham R Bohlander J Brunt K Corr H Drews R Fricker H 18 Temmuz 2011 The Cryosphere 5 3 ss 569 588 Bibcode 2011TCry 5 569B doi 10 5194 tc 5 569 2011 ISSN 1994 0424 12 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mart 2019 Depoorter M A Bamber J L Griggs J A Lenaerts J T M Ligtenberg S R M van den Broeke M R Moholdt G 3 Ekim 2013 Calving fluxes and basal melt rates of Antarctic ice shelves Nature Ingilizce 502 7469 ss 89 92 Bibcode 2013Natur 502 89D doi 10 1038 nature12567 ISSN 0028 0836 PMID 24037377