Buzul kabarması buzul yüzeyinin bir krevaslar yığınına ayrılıp ucunun belirgin olarak ilerlediği sırada buzuld

Buzul kabarması, buzul yüzeyinin bir krevaslar yığınına ayrılıp ucunun belirgin olarak ilerlediği sırada buzulda olan kısa ömürlü hızlanmış bir akma bölümüdür. En iyi vadi buzullarında bildirilmesine karşın buz takkeleri ve belki de kıta buzullarında da olur. Kabaran bir buzul haftalar ya da aylar boyu günde birkaç on metre hızla ilerleyip daha sonra normal akış hızına döner. Bazı buzullarda dalgalanmalar yılda 15 ila 100 ve daha fazla dalgalanma ile oldukça düzenli döngüler oluşabilir. Bazı buzullarda ise iki dalgalanma arası 10-200 yıl sürer bu durgunluk dönemidir buna sakin faz adı verilir. Kabaran buzullar tüm buzulların yalnızca küçük bir oranını oluşturmakta olup, Alaska dışında ABD'de bulunmaz. Kanada'da sadece Yukon Arazisi ile Kraliçe Elizabeth Adaları'nda bulunur.

Bugüne kadar bilinen en hızlı buzul kabarması 1953'te Pakistan’da Kutiah Buzulunda oluştu, buzul üç ayda 12 km ilerledi. 1986'da Alaska'da Hubbart Buzulu'nun ucu günde yaklaşık 10 metre ilerlemeye başladı ve daha yakın dönemlerde 1993 te Alaska da Bering Buzulu sadece üç haftada 1.5 km den çok ilerledi. Sonraki yıl buzulun içinde ve altındaki boşluklardan aniden su bırakıldığında iki buzul patlaması taşkını oluştu.

Buzul kabarması başlangıcı uca doğru buzulun normal hızının birkaç katı harekete başlayan buzulun üstteki kısmında kalınlaşan bir çıkıntıyla kendini belli eder. Çıkıntı uca ulaştığında ucun hızlı hareketine ve 20 km'ye kadar çıkan yer değişikliğine yol açar. Kabarmalar olasılıkla daha hızlı plastik akmadan ziyade hızlanmış taban kayması hızlarıyla bağlantılıdır. Birikme kuşağında kalınlaşma ile eş zamanlı yitim kuşağında incelmenin buzulun eğimini arttırdığı ve hızlanan akışı açıkladığını kabul eden bir kuram bulunur. Başka bir kuramda buzul altında yumuşak çökel üzerine olan basıncın üzerleyen buzulun daha etkin olarak kaymasına izin vererek çökel boyunca akışkanları zorladığını savunmaktadır.

Ayrıca bakınız

Buzul dalgası

Kaynakça

^ ^a ^b ^c Monroe, J.S., Wıcander, R., 2007, Fiziksel Jeoloji Yeryuvarı'nın Araştırılması, 5. Baskı, Ankara.
^ Summerfield, Michael A., 1991, Global Geomorphology, an introduction to the study of landforms, Pearson, Prentice Hall. Harlow, England.

[Monroe,_J.S._2007-1] Monroe, J.S., Wıcander, R., 2007, Fiziksel Jeoloji Yeryuvarı'nın Araştırılması, 5. Baskı, Ankara.

[2] Summerfield, Michael A., 1991, Global Geomorphology, an introduction to the study of landforms, Pearson, Prentice Hall. Harlow, England.