Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Yok Edilmesi Sözleşmesi ya da CEDAW (İngilizce: Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women), 1979'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen ve taraf devletlere kadınlara karşı ayrımcılığın tüm biçimlerini ortadan kaldırma yükümlülüğü getiren uluslararası bir sözleşmedir.
Birleşmiş Milletler bünyesinde yer alan sekiz temel insan hakları sözleşmesinden biridir. İnsan haklarına sadece erkek cinsiyetinin değil kadının da sahip olduğu vurgusu üzerinden biçimlendirilmiş bir metindir. "Kadınların Uluslararası Haklar Bildirgesi" olarak anılan bu düzenleme, kadın-erkek eşitliğinin yasalar önünde olduğu kadar fiilen de sağlanmasını öngörür. Taraf devletler, kadınlara karşı ayrımcılığın tüm alanlarını ve biçimlerini tanımlamak, bunlara karşı önlemler geliştirmek yanında mağdurlara yardım etmek, şiddeti gerçekleştirenleri cezalandırmak yükümlülüğü altına girmektedir.
Sözleşmenin ilk dört bölümünde öngörülmüş olan hakların Taraf Devletlerce uygulanmasını denetlemek üzere bir denetim organına ve denetim usullerine yer verilmiştir. Taraf devletler düzenli aralıklarla rapor sunarak sözleşmeyi uygulamadaki çabalarını değerlendirmesi için uzmanlardan oluşan bir komiteye yetki vermektedir. Komite ayrıca 22 Aralık 2000’de yürürlüğe giren ve Taraf Devletlerin imzaladığı ikinci bir sözleşme niteliğinde olan İhtiyari Protokol ile Sözleşmenin ihlal edildiğine ilişkin bireysel ya da grup şikayetlerini de değerlendirmeye; ağır ya da sistematik Sözleşme ihlalleriyle ilgili soruşturma yürütmeye yetkili kılınmıştır. 2021 yılında Perulu hukukçu Gladys Acosta Vargas 2024 yılı sonuna kadar görev yapmak üzere komite başkanı olmuştur.
Arka plan
1948'de İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin kabul edilmesiyle kadın-erkek eşitliği hukukta ve çeşitli Birleşmiş Milletler dokümanlarında yer almaya başlamıştır. Kadın haklarını güvence altına alan bir sözleşmenin oluşturulmasının gerekliliği konusunda tartışmalar devam ederken, BM Genel Kurulu 1967'de Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Bildirgesi'ni kabul etti. Böylece BM ilk defa cinsiyete dayanan ayrımcılığı, daha geniş ve kapsamlı bir yaklaşım gerektiren bir problem olarak gördüğünü ifade etti. Bu bildirge, manevi ve siyasal güce sahip olsa da devletler açısından bağlayıcı bir yükümlülük getirmiyordu.
BM'nin Meksiko'da 1975'te düzenlediği 1. Dünya Kadın Konferansı sırasında 1975-1985 arası "Kadın Onyılı" olarak ilan edildi ve bu konferansta yapılan çağrı ile BM'ye üye ülkelerde kadın erkek eşitliğini sağlamak amacıyla hareket noktası "her türlü ayrımcılığın kaldırılması" olan bir uluslararası sözleşme metni Kadının Statüsü Komisyonu tarafından hazırlanmaya başladı. Her madde üzerinde hem Genel Kurulda hem de Kadının Statüsü Komisyonu'nda yapılan uzun tartışmalar sebebiyle sözleşme metnin hazırlanması çok uzun sürdü.
Altı yıl süren çalışmalardan sonra sözleşme BM Genel Kurulunda 18 Aralık 1979 tarih ve 34/180 sayılı kararla kabul edildi. 1 Mart 1980 tarihinde üye devletlerin imzasına açıldı. Yirmi devletin sözleşmeyi onaylamasından sonra, 3 Eylül 1981 tarihinde yürürlüğe girdi.
Sözleşmenin Adı
Orijinal İngilizce adı "Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women" olan ve CEDAW olarak kısaltılan sözleşme, Türk doktrininde ve resmî çevirilerde Türkçeye genel olarak, "Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi" şeklinde çevrilmiştir. Türkçeye "önleme" olarak çevrilen ""elimination" teriminin Türkçe karşılığı "ortadan kaldırma"dır. Sözleşmede kadınlara karşı ayrımcılığın varlığı kabul edilir ve bu metin, söz konusu ayrımcılığı ortadan kaldırmak amacıyla şekillendirilmiştir.
Sözleşme
6 bölümden ve 30 maddeden oluşur. İlk dört bölümü kadın haklarına yönelik ihlallerle mücadeleye ve bu ihlalleri önlemeye, kadınların siyasal, yasal ve medeni haklarının ve bunlarla birlikte sosyal ve ekonomik haklarının sağlanması ve sağlıklarının korunmasına ayrılmıştır. Beş ve altıncı bölümler ise sözleşmenin denetim organı olan CEDAW Komitesinin kuruluşu ve Sözleşmenin uygulanması için gerekli süreçleri, CEDAW ve diğer insan hakları sözleşmelerinin etkileşimlerini, devletlerin yükümlülük ve taahhütlerini düzenler.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından Aralık 1979'da kabul edilip imzaya açılmış; 27. maddesinde yer alan "İşbu sözleşme 20. onaylama veya katılım belgesinin BM Genel Sekreterliğine verilmesini izleyen 30. gün yürürlüğe girer" hükmü gereğince 3 Eylül 1981 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Taraf devletler
2021 yılı itibarıyla taraf devlet sayısı 189'dur. 6 ülke (Vatikan, İran İslam Cumhuriyeti, Niue, Somali, Sudan, Tonga) Sözleşme ile ilgili herhangi bir adım atmamış, iki ülke de imzalamış (Palau 2011'de ve ABD 1980'de) ancak onaylamamıştır.
Sözleşmenin getirdiği yükümlülükler
Sözleşmeye taraf devletler şu yükümlülüklerin altına girmeyi kabul etmiş olurlar:
- yaşamın tüm alanlarında kadınlara karşı ayrımcılığın tüm biçimlerini ortadan kaldırmak,
- kadınların, erkeklerle aynı ölçüde insan haklarından ve temel özgürlüklerini kullanabilmeleri için gelişimini ve ilerlemesini sağlamak
- sözleşmeyi uygulamadaki çabalarını değerlendirmesi için CEDAW Komitesi'ne düzenli raporlar sunmak
İşleyişi
CEDAW Komitesi
CEDAW uygulamaları 23 bağımsız uzmandan oluşan BM CEDAW Komitesi tarafından denetlenir. Devletler, CEDAW komitesine düzenli aralıklarla raporlar sunmakla yükümlüdür. Bu raporlar komite tarafından incelenir, çoğunlukla sivil toplum örgütlerinin görüşleri de göz önünde bulundurularak devletlere CEDAW uygulamasını nasıl geliştirecekleri konusunda tavsiyelerde bulunulur. Komitedeki uzmanlar taraf devletler tarafından seçilir.
Komite, ayrıca Sözleşmenin ihlal edildiğine ilişkin bireysel ya da grup şikayetlerini de değerlendirmeye; ağır ya da sistematik Sözleşme ihlalleriyle ilgili soruşturma yürütmeye yetkilidir. Bu yetki, 1999 yılında BM 54. Genel Kurulunda kabul edilip 22 Aralık 2000’de, yürürlüğe giren İhtiyari Protokol ile verilmiştir. İhtiyari Protokol, taraf devletler tarafından tercihleri doğrultusunda imzalanan ikinci bir sözleşmedir.
Ülke raporları
CEDAW Sözleşmesi, Taraf Devletlere sözleşmenin yürürlüğe girmesinden sonraki bir yıl içinde ve daha sonra en az dört yılda bir rapor sunma yükümlülüğü getirir. Taraf devletlerin CEDAW Komitesi'ne sundukları detaylı raporlar, onların yükümlülüklerini ne dereceye kadar yerine getirdikleri hakkında karşılaştırmalı bilgi sağlar. Raporlar, hükûmetlerin sözleşme kapsamındaki konulardaki çalışmalarını ve taahhütlerini içerir. Raporlarda Taraf Devletler Sözleşme'nin her hükmünü, tavsiye kararlarını da dikkate alarak kendi hükümleri çerçevesinde tek tek değerlendirirler. İkinci ve daha sonraki raporlar, ilk raporların değerlendirilmesinden bu yana gerçekleştirilen gelişmeleri içerir.
Tavsiye kararları
CEDAW Komitesi, Sözleşme’nin belirli maddelerinin anlaşılmasını kolaylaştırmayı ve Sözleşme’nin nasıl uygulanacağını göstermek üzere taraf devletlere tavsiye kararlarında bulunma yetkisine sahiptir. Komite 2021 itibarıyla 38 tavsiye kararı yayımlamıştır. İlk on yılda kısa ve sade olan tavsiye kararları, komitenin 1991 yılındaki 10. oturumunda alınan bir karardan sonra çok daha ayrıntılı ve kapsamlı olarak hazırlanmış; Taraf devletlere Sözleşme'nin uygulanmasında rehber niteliği taşımaya başlamıştır.
En önemli ve en kapsamlı tavsiye kararlarından birisi 1991 yılında 10. oturumda aldığı 19 no'lu tavsiye kararıdır. Sözleşmede açıkça şiddetten bahsedilmemesine rağmen 19 no'lu tavsiye kararında ayrımcılığın tanımı, şiddeti içerecek biçimde genişletilmiş, cinsiyete dayalı şiddetin sözleşmenin hükümlerinin ihlali sayılacağı öngörülmüş; taraf devletlere sadece hükûmetler ya da hükûmet adına yapılan şiddeti değil, kadınların en çok maruz kaldıkları özel hayatlarındaki ayrımcılığı önleme yükümlülüğü getirilmiştir.
İhtiyari Protokol kararları
22 Aralık 2000’de yürürlüğe giren İhtiyari Protokol, CEDAW Sözleşmesi'nde belirtilen hakların olaylarda uygulanması için atılması gereken adımları ayrıntılı olarak belirtir. İki ayrı süreç vardır: Birincisi bireysel olarak veya grup halinde CEDAW’daki hakların ihlaline ilişkin başvuru süreci; ikincisi Komite'nin taraf devletlerle ilgili araştırma, soruşturma ve öneride bulunmasını içeren inceleme süreci. Komite, 2021 yılı itibarıyla üç başvuru ile ilgili karar ve görüşlerini yayınlamış, Meksika ile ilgili inceleme yapmıştır. İhtiyari Protokol çerçevesinde alınan kararlar şunlardır:
- Hakların ihlaline ilişkin İhtiyari Protokol çerçevesindeki ilk başvuru bir Almanya vatandaşı tarafından 2002'de yapıldı. Boşanma ile ilgili düzenlemelerin özellikle uzun evliliklerden sonra boşanan yaşı ilerlemiş kadınlara karşı ayrımcılık içerdiğine dair şikayeti değerlendiren Komite, 2004'te kararını vermiş ve başvuranın ülkesindeki tüm iç hukuk yollarına başvurmadığı sonucuna vararak başvuruyu kabul edilemez olarak değerlendirmiştir.
- İkinci başvuru Macaristan'da eski kocasından şiddet gören ve kendisini korumak için herhangi bir şey yapılmadığından şikayetçi bir kadından gelmiştir. Komite bu başvuru ile ilgili 26 Ocak 2005'teki 32. oturumunda kararını vermiş ve Macaristan'ın başvuranın sözleşme kapsamındaki haklarını ihlal ettiğine hükmederek başvuranın fiziksel ve zihinsel bütünlüğünü sağlamak için acil ve etkili önlemler almasını, çocuklarıyla beraber güven içerisinde yaşayabileceği bir ev sağlanmasını, çocuk yardımı ve gördüğü fiziksel ve zihinsel zararın giderilmesi için yasal destek sağlanmasını tavsiye etmiştir.
- Komite üçüncü olarak 2006'daki 34. oturumunda Türkiye'den Rahime Kayhan'a ait başvuruyla görüşlerini yayınlamıştır. Din öğretmenliği yaptığı okuldan türbanı nedeniyle atıldığını, eşit çalışma koşullarına sahip olma hakkının ihlal edildiği şikayetini değerlendiren komite, başvuranın tüm iç hukuk yollarına başvurmadığını belirterek başvurunun kabul edilemez olduğuna karar vermiştir.
- Komite, Temmuz 2004'teki 31. oturumunda aldığı kararla inceleme yetkisini Meksika'daki Ciudad Juarez'da Chihuahua bölgesinde 1993'ten beri devam eden, 230'dan fazla kadının kaçırıldığı, tecavüz edildiği ve öldürüldüğü olaylarla ilgili olarak kullandı. İnceleme sonucunda Devlet'in tüm düzeylerinde alınan tedbirler son derece yetersiz ve etkisiz olduğunu tespit ederek tavsiyelerde bulundu. Meksika cevabında kadın ihlalleri olduğunu kabul etmiş ve bu sorunu çözmekteki çabalarını arttırarak devam ettireceğine ilişkin taahhüdünü yinelemiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Arslan, Gülay. "Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılmasına Dair Sözleşme (Öngörülen Haklar ve Öngörülen Usuller". ÜHF Mecmuası, Cilt 62, Sayı 1-2, Yıl 2004. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.
- ^ a b c d e f g Belek Erşen, Umut. "Birleşmiş Milletler kadınlara karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi sözleşmesi ve denetim mekanizması". Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi 2006. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.
- ^ . Ohchr.org sitesi. 3 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.
- ^ a b "40 Yılda CEDAW: Neler öğrendik ve Neler Değişti". Boell.org 18 Aralık 2019. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.
- ^ . Ohchr.org sitesi. 26 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021.
- ^ Batur, Nur. "Türbanı yüzünden atılan öğretmene bir ret de BM'den". Hurriyet.com 11 Nisan 20906. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Nisan 2021.
Dış bağlantılar
Vikikaynak'ta CEDAW ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- Sözleşmenin Türkçe metni 28 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- CEDAW Komitesi'ne sunulan güncel ülke raporları 14 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- CEDAW Komitesi tavsiye kararları (İngilizce) 21 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- CEDAW Komitesi tavsiye kararları (İlk 29 karar - Türkçe) 21 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women 16 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türkiye'de sözleşmenin onayına ilişkin Bakanlar Kurulu kararının yayımlandığı 14 Ekim 1985 tarih ve 18898 sayılı Resmi Gazete 21 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Committee on the Elimination of Discrimination against Women 9 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
5 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kadina Karsi Her Turlu Ayrimciligin Yok Edilmesi Sozlesmesi ya da CEDAW Ingilizce Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women 1979 da Birlesmis Milletler Genel Kurulu tarafindan kabul edilen ve taraf devletlere kadinlara karsi ayrimciligin tum bicimlerini ortadan kaldirma yukumlulugu getiren uluslararasi bir sozlesmedir Sozlesmeye taraf olan ulkeler Imza ve onaylama yoluyla kabul etti Katilim veya vekalet yoluyla kabul etti Taninmayan ulke antlasmaya uyuyor Yalnizca imzaladi Imzalamadi Birlesmis Milletler bunyesinde yer alan sekiz temel insan haklari sozlesmesinden biridir Insan haklarina sadece erkek cinsiyetinin degil kadinin da sahip oldugu vurgusu uzerinden bicimlendirilmis bir metindir Kadinlarin Uluslararasi Haklar Bildirgesi olarak anilan bu duzenleme kadin erkek esitliginin yasalar onunde oldugu kadar fiilen de saglanmasini ongorur Taraf devletler kadinlara karsi ayrimciligin tum alanlarini ve bicimlerini tanimlamak bunlara karsi onlemler gelistirmek yaninda magdurlara yardim etmek siddeti gerceklestirenleri cezalandirmak yukumlulugu altina girmektedir Sozlesmenin ilk dort bolumunde ongorulmus olan haklarin Taraf Devletlerce uygulanmasini denetlemek uzere bir denetim organina ve denetim usullerine yer verilmistir Taraf devletler duzenli araliklarla rapor sunarak sozlesmeyi uygulamadaki cabalarini degerlendirmesi icin uzmanlardan olusan bir komiteye yetki vermektedir Komite ayrica 22 Aralik 2000 de yururluge giren ve Taraf Devletlerin imzaladigi ikinci bir sozlesme niteliginde olan Ihtiyari Protokol ile Sozlesmenin ihlal edildigine iliskin bireysel ya da grup sikayetlerini de degerlendirmeye agir ya da sistematik Sozlesme ihlalleriyle ilgili sorusturma yurutmeye yetkili kilinmistir 2021 yilinda Perulu hukukcu Gladys Acosta Vargas 2024 yili sonuna kadar gorev yapmak uzere komite baskani olmustur Arka plan1948 de Insan Haklari Evrensel Beyannamesi nin kabul edilmesiyle kadin erkek esitligi hukukta ve cesitli Birlesmis Milletler dokumanlarinda yer almaya baslamistir Kadin haklarini guvence altina alan bir sozlesmenin olusturulmasinin gerekliligi konusunda tartismalar devam ederken BM Genel Kurulu 1967 de Kadinlara Karsi Ayrimciligin Onlenmesi Bildirgesi ni kabul etti Boylece BM ilk defa cinsiyete dayanan ayrimciligi daha genis ve kapsamli bir yaklasim gerektiren bir problem olarak gordugunu ifade etti Bu bildirge manevi ve siyasal guce sahip olsa da devletler acisindan baglayici bir yukumluluk getirmiyordu BM nin Meksiko da 1975 te duzenledigi 1 Dunya Kadin Konferansi sirasinda 1975 1985 arasi Kadin Onyili olarak ilan edildi ve bu konferansta yapilan cagri ile BM ye uye ulkelerde kadin erkek esitligini saglamak amaciyla hareket noktasi her turlu ayrimciligin kaldirilmasi olan bir uluslararasi sozlesme metni Kadinin Statusu Komisyonu tarafindan hazirlanmaya basladi Her madde uzerinde hem Genel Kurulda hem de Kadinin Statusu Komisyonu nda yapilan uzun tartismalar sebebiyle sozlesme metnin hazirlanmasi cok uzun surdu Alti yil suren calismalardan sonra sozlesme BM Genel Kurulunda 18 Aralik 1979 tarih ve 34 180 sayili kararla kabul edildi 1 Mart 1980 tarihinde uye devletlerin imzasina acildi Yirmi devletin sozlesmeyi onaylamasindan sonra 3 Eylul 1981 tarihinde yururluge girdi Sozlesmenin AdiOrijinal Ingilizce adi Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women olan ve CEDAW olarak kisaltilan sozlesme Turk doktrininde ve resmi cevirilerde Turkceye genel olarak Kadinlara Karsi Her Turlu Ayrimciligin Onlenmesi Sozlesmesi seklinde cevrilmistir Turkceye onleme olarak cevrilen elimination teriminin Turkce karsiligi ortadan kaldirma dir Sozlesmede kadinlara karsi ayrimciligin varligi kabul edilir ve bu metin soz konusu ayrimciligi ortadan kaldirmak amaciyla sekillendirilmistir Sozlesme6 bolumden ve 30 maddeden olusur Ilk dort bolumu kadin haklarina yonelik ihlallerle mucadeleye ve bu ihlalleri onlemeye kadinlarin siyasal yasal ve medeni haklarinin ve bunlarla birlikte sosyal ve ekonomik haklarinin saglanmasi ve sagliklarinin korunmasina ayrilmistir Bes ve altinci bolumler ise sozlesmenin denetim organi olan CEDAW Komitesinin kurulusu ve Sozlesmenin uygulanmasi icin gerekli surecleri CEDAW ve diger insan haklari sozlesmelerinin etkilesimlerini devletlerin yukumluluk ve taahhutlerini duzenler Birlesmis Milletler Genel Kurulu tarafindan Aralik 1979 da kabul edilip imzaya acilmis 27 maddesinde yer alan Isbu sozlesme 20 onaylama veya katilim belgesinin BM Genel Sekreterligine verilmesini izleyen 30 gun yururluge girer hukmu geregince 3 Eylul 1981 tarihinde yururluge girmistir Taraf devletler2021 yili itibariyla taraf devlet sayisi 189 dur 6 ulke Vatikan Iran Islam Cumhuriyeti Niue Somali Sudan Tonga Sozlesme ile ilgili herhangi bir adim atmamis iki ulke de imzalamis Palau 2011 de ve ABD 1980 de ancak onaylamamistir Sozlesmenin getirdigi yukumluluklerSozlesmeye taraf devletler su yukumluluklerin altina girmeyi kabul etmis olurlar yasamin tum alanlarinda kadinlara karsi ayrimciligin tum bicimlerini ortadan kaldirmak kadinlarin erkeklerle ayni olcude insan haklarindan ve temel ozgurluklerini kullanabilmeleri icin gelisimini ve ilerlemesini saglamak sozlesmeyi uygulamadaki cabalarini degerlendirmesi icin CEDAW Komitesi ne duzenli raporlar sunmakIsleyisiCEDAW Komitesi CEDAW uygulamalari 23 bagimsiz uzmandan olusan BM CEDAW Komitesi tarafindan denetlenir Devletler CEDAW komitesine duzenli araliklarla raporlar sunmakla yukumludur Bu raporlar komite tarafindan incelenir cogunlukla sivil toplum orgutlerinin gorusleri de goz onunde bulundurularak devletlere CEDAW uygulamasini nasil gelistirecekleri konusunda tavsiyelerde bulunulur Komitedeki uzmanlar taraf devletler tarafindan secilir Komite ayrica Sozlesmenin ihlal edildigine iliskin bireysel ya da grup sikayetlerini de degerlendirmeye agir ya da sistematik Sozlesme ihlalleriyle ilgili sorusturma yurutmeye yetkilidir Bu yetki 1999 yilinda BM 54 Genel Kurulunda kabul edilip 22 Aralik 2000 de yururluge giren Ihtiyari Protokol ile verilmistir Ihtiyari Protokol taraf devletler tarafindan tercihleri dogrultusunda imzalanan ikinci bir sozlesmedir Ulke raporlari CEDAW Sozlesmesi Taraf Devletlere sozlesmenin yururluge girmesinden sonraki bir yil icinde ve daha sonra en az dort yilda bir rapor sunma yukumlulugu getirir Taraf devletlerin CEDAW Komitesi ne sunduklari detayli raporlar onlarin yukumluluklerini ne dereceye kadar yerine getirdikleri hakkinda karsilastirmali bilgi saglar Raporlar hukumetlerin sozlesme kapsamindaki konulardaki calismalarini ve taahhutlerini icerir Raporlarda Taraf Devletler Sozlesme nin her hukmunu tavsiye kararlarini da dikkate alarak kendi hukumleri cercevesinde tek tek degerlendirirler Ikinci ve daha sonraki raporlar ilk raporlarin degerlendirilmesinden bu yana gerceklestirilen gelismeleri icerir Tavsiye kararlari CEDAW Komitesi Sozlesme nin belirli maddelerinin anlasilmasini kolaylastirmayi ve Sozlesme nin nasil uygulanacagini gostermek uzere taraf devletlere tavsiye kararlarinda bulunma yetkisine sahiptir Komite 2021 itibariyla 38 tavsiye karari yayimlamistir Ilk on yilda kisa ve sade olan tavsiye kararlari komitenin 1991 yilindaki 10 oturumunda alinan bir karardan sonra cok daha ayrintili ve kapsamli olarak hazirlanmis Taraf devletlere Sozlesme nin uygulanmasinda rehber niteligi tasimaya baslamistir En onemli ve en kapsamli tavsiye kararlarindan birisi 1991 yilinda 10 oturumda aldigi 19 no lu tavsiye kararidir Sozlesmede acikca siddetten bahsedilmemesine ragmen 19 no lu tavsiye kararinda ayrimciligin tanimi siddeti icerecek bicimde genisletilmis cinsiyete dayali siddetin sozlesmenin hukumlerinin ihlali sayilacagi ongorulmus taraf devletlere sadece hukumetler ya da hukumet adina yapilan siddeti degil kadinlarin en cok maruz kaldiklari ozel hayatlarindaki ayrimciligi onleme yukumlulugu getirilmistir Ihtiyari Protokol kararlari 22 Aralik 2000 de yururluge giren Ihtiyari Protokol CEDAW Sozlesmesi nde belirtilen haklarin olaylarda uygulanmasi icin atilmasi gereken adimlari ayrintili olarak belirtir Iki ayri surec vardir Birincisi bireysel olarak veya grup halinde CEDAW daki haklarin ihlaline iliskin basvuru sureci ikincisi Komite nin taraf devletlerle ilgili arastirma sorusturma ve oneride bulunmasini iceren inceleme sureci Komite 2021 yili itibariyla uc basvuru ile ilgili karar ve goruslerini yayinlamis Meksika ile ilgili inceleme yapmistir Ihtiyari Protokol cercevesinde alinan kararlar sunlardir Haklarin ihlaline iliskin Ihtiyari Protokol cercevesindeki ilk basvuru bir Almanya vatandasi tarafindan 2002 de yapildi Bosanma ile ilgili duzenlemelerin ozellikle uzun evliliklerden sonra bosanan yasi ilerlemis kadinlara karsi ayrimcilik icerdigine dair sikayeti degerlendiren Komite 2004 te kararini vermis ve basvuranin ulkesindeki tum ic hukuk yollarina basvurmadigi sonucuna vararak basvuruyu kabul edilemez olarak degerlendirmistir Ikinci basvuru Macaristan da eski kocasindan siddet goren ve kendisini korumak icin herhangi bir sey yapilmadigindan sikayetci bir kadindan gelmistir Komite bu basvuru ile ilgili 26 Ocak 2005 teki 32 oturumunda kararini vermis ve Macaristan in basvuranin sozlesme kapsamindaki haklarini ihlal ettigine hukmederek basvuranin fiziksel ve zihinsel butunlugunu saglamak icin acil ve etkili onlemler almasini cocuklariyla beraber guven icerisinde yasayabilecegi bir ev saglanmasini cocuk yardimi ve gordugu fiziksel ve zihinsel zararin giderilmesi icin yasal destek saglanmasini tavsiye etmistir Komite ucuncu olarak 2006 daki 34 oturumunda Turkiye den Rahime Kayhan a ait basvuruyla goruslerini yayinlamistir Din ogretmenligi yaptigi okuldan turbani nedeniyle atildigini esit calisma kosullarina sahip olma hakkinin ihlal edildigi sikayetini degerlendiren komite basvuranin tum ic hukuk yollarina basvurmadigini belirterek basvurunun kabul edilemez olduguna karar vermistir Komite Temmuz 2004 teki 31 oturumunda aldigi kararla inceleme yetkisini Meksika daki Ciudad Juarez da Chihuahua bolgesinde 1993 ten beri devam eden 230 dan fazla kadinin kacirildigi tecavuz edildigi ve olduruldugu olaylarla ilgili olarak kullandi Inceleme sonucunda Devlet in tum duzeylerinde alinan tedbirler son derece yetersiz ve etkisiz oldugunu tespit ederek tavsiyelerde bulundu Meksika cevabinda kadin ihlalleri oldugunu kabul etmis ve bu sorunu cozmekteki cabalarini arttirarak devam ettirecegine iliskin taahhudunu yinelemistir Ayrica bakinizKadina Yonelik Siddetin Ortadan Kaldirilmasi Bildirgesi Istanbul SozlesmesiKaynakca a b Arslan Gulay Birlesmis Milletler Kadinlara Karsi Her Turlu Ayrimciligin Ortadan Kaldirilmasina Dair Sozlesme Ongorulen Haklar ve Ongorulen Usuller UHF Mecmuasi Cilt 62 Sayi 1 2 Yil 2004 10 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2021 a b c d e f g Belek Ersen Umut Birlesmis Milletler kadinlara karsi her turlu ayrimciligin onlenmesi sozlesmesi ve denetim mekanizmasi Bilgisi Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 2006 Erisim tarihi 4 Nisan 2021 Ohchr org sitesi 3 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Nisan 2021 a b 40 Yilda CEDAW Neler ogrendik ve Neler Degisti Boell org 18 Aralik 2019 10 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2021 Ohchr org sitesi 26 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Nisan 2021 Batur Nur Turbani yuzunden atilan ogretmene bir ret de BM den Hurriyet com 11 Nisan 20906 10 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2021 Dis baglantilarVikikaynak ta CEDAW ile ilgili metin bulabilirsiniz Sozlesmenin Turkce metni 28 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde CEDAW Komitesi ne sunulan guncel ulke raporlari 14 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde CEDAW Komitesi tavsiye kararlari Ingilizce 21 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde CEDAW Komitesi tavsiye kararlari Ilk 29 karar Turkce 21 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women 16 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkiye de sozlesmenin onayina iliskin Bakanlar Kurulu kararinin yayimlandigi 14 Ekim 1985 tarih ve 18898 sayili Resmi Gazete 21 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Committee on the Elimination of Discrimination against Women 9 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde 5 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde