Cadı Kazanı, Arthur Miller'ın 1952'de yazdığı bir oyundur.
Cadı Kazanı | |
---|---|
The Crucible | |
Yazar | Arthur Miller |
Karakterler | Abigail Williams , Reverend John Hale, Reverend Samuel Parris, John Proctor, Elizabeth Proctor, Thomas Danforth, Mary Warren, John Hathorne, Giles Corey, Rebecca Nurse, |
İlk gösterim | 22 Ocak 1953 |
İlk gösterildiği yer | Broadway |
Ülke | ABD |
Orijinal dil | İngilizce |
Konu | Cadılıkla suçlanan insanlar üzerinden tüm topluma korku salınması ve sindirme çabasında bulunulması |
Tür | Gerçekçi dram |
Zaman ve mekân | 1692, Salem, Massachusetts, ABD |
17. yüzyılda ABD'nin Massachusetts eyaletindeki Salem kasabasında cadılıkla suçlanan bir grup insanın cadı mahkemelerinde yargılanıp idam edilmesi olayını ele alır. Eserde tüm baskı yönetimlerine ve baskı dönemlerine gönderme yapılmakta; özellikle de yazıldığı dönemde ABD'de hüküm süren, pek çok kişinin komünist ya da “komünist duygudaşı” olmakla suçlanıp saldırgan soruşturmalara uğramasına neden olan McCarthycilik hicvedilmektedir. Yazar oyunda cadılıkla suçlananların insanlık onurunu koruyabilmek için ölümü göze almış olduklarına vurgulamış ve gerçeğin her zaman kazanacağı mesajını vermiştir. Miller’in kendisi de bu eserden ötürü komünizmi desteklemekle suçlanarak 1957’de Amerikan Karşıtı Faaliyetleri İzleme Komitesi tarafından yargılandı.
Oyun, ilk defa Broadway'de 22 Ocak 1953'te sahnelendi. İlk eleştiriler olumlu olmasa da bir sonraki yıl başka bir yapımla oyun klasikleşti. Günümüzde Amerika'daki lise ve üniversitelerde, diğer ülkelerde de olduğu gibi okutulmaktadır.[]
Oyun, iki kere beyazperdeye aktarıldı. İlki, Jean-Paul Sartre'ın senaryosunu yazdığı 1957 tarihli Les Sorcières de Salem filmiyle, diğeri de Miller'ın kendisi tarafından yaklaşık kırk yıl sonra oldu. Miller'ın versiyonu, ona senaryo kategorisinde bir Akademi Ödülleri adaylığı kazandırdı. Oyun tarafından 1961'de operaya da uyarlanmış ve Pulitzer Ödüllerini kazanmıştır.
Türkçeye Sabahattin Eyüboğlu- Vedat Günyol tarafından tercüme edildi. İstanbul Devlet Tiyatrosu'nda 1958-1959 sezonunda Cüneyt Gökçer tarafından sahneye konulan eser, 27 Kasım 1970’te yapımı yeni biten İstanbul Kültür Sarayı’nda İstanul Devlet Tiyatrosu tarafından yeniden sahnelendi. İlk gösterimde bir dekorun projektörlerden tutuşması sonucu çıkan yangında bina büyük hasara uğramıştır ve 1978’e kadar kapalı kalmıştır.
Oyunun adı
Oyunun özgün adı, “The Crucible” ‘dır. Bu sözcük içinde madenlerin eritildiği büyük kapları anlatmak için kullanılır. Oyunda karakterler, çevre şartlarının oluşturduğu ısıda eriyen bir metali simgelemektedir. Ölümle tehdit edilseler bile prensiplerinden fedakârlık etmeyen ve zorlandıkları sahte itirafları reddedenler, ısıya en fazla direnenlerdir.
Konusu
John Proctor, eşi Elizabeth ile birlikte Salem’de Hristiyanlığa bağlı ve kapalı bir toplumda yaşayan özgür düşünceli bir çiftçidir. Papaz Parris’in bağnazca vaazlarını dinlememek için kiliseye gitmediğinden toplumda yabancı gözüyle görülür.
Papaz Parris’in yeğeni olan ve evlerinde çalışan Abigail Williams, John’u karısı Elizabeth’in uzun hastalığı sırasında baştan çıkarmış; Elisabeth ise iyileştiğinde durumu anlayarak Abigail’i evden uzaklaştırmıştır. Abigail’le ilişkisine son veren Proctor, karısına karşı vicdanında rahatsızlık duymaktadır. 1692 yılının Ocak ayında Abigail, Proctor’ların yeni çalışanı Marry Warren, Papaz Parris’in 9 yaşındaki kızı Betty Parris ve onlara bakıcılık yapan siyahi hizmetçi Tituba ile birlikte ormanda çocuksu oyunları arasında ruh çağırmakta, büyülü iksirden içip çıplak dans etmektedir. Genç kızlar, kendi aralarında gizli “cadıcılık oyunu” nu oynarken Papaz Parris’in baskınına uğrarlar ve Betty düşüp kalır. Cadılık söylentileri üzerine halkın Parris’in evinin önünde toplanması karşısında Papaz Parris kızını iyileştirmesi için şeytan kovma uzmanı Papaz Hale’i haber çağırır. Böylece Hale “cadı avı”na başlar. Genç kızlar suçlamalardan kurtulabilmek için cadılık suçlamalarını başkalarının üzerine atmaya çalışırlar. Kızların suçlamaları yüzünden çok sayıda kişi tutuklanır. Çiftçi Protoctor’a saplantılı bir ilgi duyan Abigail, Protoctor’un karısı Elisabeth’in adını verir.
Proctor, cadı mahkemesi karşısında Abigail ile olan evlilik dışı ilişkisini açığa dökerek karısını kurtarmak ister. Ancak, başka bir yerde sorguya çekilen Elisabeth, kocasını kurtamak için, kocasının böyle bir ilişkisini bilmediğini söyleyince, Proctor’un savı kanıtsız kalır. Elisabeth serbest bırakılırken, Proctor cadılık suçuyla hapse girer.
Bu arada Abigail, kilisenin paralarıyla uzaklara kaçmıştır. Gittikçe huzursuzlaşan halkı yatıştırmak amacıyla mahkeme, bir kişiyi ölüme mahkûm etmeye ve suçunu itiraf etmesi koşuluyla salıvermeye karar verir. Bu kişi Proctor’dur; başka cadı adlarını da vermesi koşuluyla serbest bırakılacak, itirafnamesi de kilisenin kapısına asılacaktır. Ancak kendi adını ve saygınlığını sonuna kadar korumaya çalışan Proctor, yalancı tanıklıkta bulunmayı reddeder ve diğer masum insanlarla birlikte idama gider.
Karakterler
|
|
|
Sinema ve TV uyarlamaları
Yıl | Ad | Ülke | Yönetmen | Senaryo | Oyuncular | not |
---|---|---|---|---|---|---|
1957 | Fransa-Almanya ortak yapımı | Jean-Paul Sartre | Simone Signoret ve Yves Montand | siyah beyaz, sinema filmi | ||
1965 | Norveç | siyah beyaz, TV filmi | ||||
1967 | The Crucible | ABD | George C. Scott | renkli, TV filmi | ||
1980 | The Crucible | Birleşik Krallık | renkli, TV filmi | |||
1996 | ABD | Nicholas Hytner | Arthur Miller | Daniel Day-Lewis, Winona Ryder | renkli, sinema filmi |
Kaynakça
- ^ . 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2016.
- ^ . 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2016.
- ^ Mitrani, Erdoğan. . 13 Şubat 2016. 19 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2016.
- ^ Çalışlar, Aziz. "Bir Oyun: Cadı Kazanı". 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Şubat 2016.
- ^ "The Crucible" (İngilizce). IMDb. 25 Ekim 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ağustos 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cadi Kazani Arthur Miller in 1952 de yazdigi bir oyundur Cadi KazaniThe CrucibleYazarArthur MillerKarakterlerAbigail Williams Reverend John Hale Reverend Samuel Parris John Proctor Elizabeth Proctor Thomas Danforth Mary Warren John Hathorne Giles Corey Rebecca Nurse Ilk gosterim22 Ocak 1953Ilk gosterildigi yerBroadwayUlkeABDOrijinal dilIngilizceKonuCadilikla suclanan insanlar uzerinden tum topluma korku salinmasi ve sindirme cabasinda bulunulmasiTurGercekci dramZaman ve mekan1692 Salem Massachusetts ABD 17 yuzyilda ABD nin Massachusetts eyaletindeki Salem kasabasinda cadilikla suclanan bir grup insanin cadi mahkemelerinde yargilanip idam edilmesi olayini ele alir Eserde tum baski yonetimlerine ve baski donemlerine gonderme yapilmakta ozellikle de yazildigi donemde ABD de hukum suren pek cok kisinin komunist ya da komunist duygudasi olmakla suclanip saldirgan sorusturmalara ugramasina neden olan McCarthycilik hicvedilmektedir Yazar oyunda cadilikla suclananlarin insanlik onurunu koruyabilmek icin olumu goze almis olduklarina vurgulamis ve gercegin her zaman kazanacagi mesajini vermistir Miller in kendisi de bu eserden oturu komunizmi desteklemekle suclanarak 1957 de Amerikan Karsiti Faaliyetleri Izleme Komitesi tarafindan yargilandi Oyun ilk defa Broadway de 22 Ocak 1953 te sahnelendi Ilk elestiriler olumlu olmasa da bir sonraki yil baska bir yapimla oyun klasiklesti Gunumuzde Amerika daki lise ve universitelerde diger ulkelerde de oldugu gibi okutulmaktadir kaynak belirtilmeli Oyun iki kere beyazperdeye aktarildi Ilki Jean Paul Sartre in senaryosunu yazdigi 1957 tarihli Les Sorcieres de Salem filmiyle digeri de Miller in kendisi tarafindan yaklasik kirk yil sonra oldu Miller in versiyonu ona senaryo kategorisinde bir Akademi Odulleri adayligi kazandirdi Oyun tarafindan 1961 de operaya da uyarlanmis ve Pulitzer Odullerini kazanmistir Turkceye Sabahattin Eyuboglu Vedat Gunyol tarafindan tercume edildi Istanbul Devlet Tiyatrosu nda 1958 1959 sezonunda Cuneyt Gokcer tarafindan sahneye konulan eser 27 Kasim 1970 te yapimi yeni biten Istanbul Kultur Sarayi nda Istanul Devlet Tiyatrosu tarafindan yeniden sahnelendi Ilk gosterimde bir dekorun projektorlerden tutusmasi sonucu cikan yanginda bina buyuk hasara ugramistir ve 1978 e kadar kapali kalmistir Oyunun adiOyunun ozgun adi The Crucible dir Bu sozcuk icinde madenlerin eritildigi buyuk kaplari anlatmak icin kullanilir Oyunda karakterler cevre sartlarinin olusturdugu isida eriyen bir metali simgelemektedir Olumle tehdit edilseler bile prensiplerinden fedakarlik etmeyen ve zorlandiklari sahte itiraflari reddedenler isiya en fazla direnenlerdir KonusuJohn Proctor esi Elizabeth ile birlikte Salem de Hristiyanliga bagli ve kapali bir toplumda yasayan ozgur dusunceli bir ciftcidir Papaz Parris in bagnazca vaazlarini dinlememek icin kiliseye gitmediginden toplumda yabanci gozuyle gorulur Papaz Parris in yegeni olan ve evlerinde calisan Abigail Williams John u karisi Elizabeth in uzun hastaligi sirasinda bastan cikarmis Elisabeth ise iyilestiginde durumu anlayarak Abigail i evden uzaklastirmistir Abigail le iliskisine son veren Proctor karisina karsi vicdaninda rahatsizlik duymaktadir 1692 yilinin Ocak ayinda Abigail Proctor larin yeni calisani Marry Warren Papaz Parris in 9 yasindaki kizi Betty Parris ve onlara bakicilik yapan siyahi hizmetci Tituba ile birlikte ormanda cocuksu oyunlari arasinda ruh cagirmakta buyulu iksirden icip ciplak dans etmektedir Genc kizlar kendi aralarinda gizli cadicilik oyunu nu oynarken Papaz Parris in baskinina ugrarlar ve Betty dusup kalir Cadilik soylentileri uzerine halkin Parris in evinin onunde toplanmasi karsisinda Papaz Parris kizini iyilestirmesi icin seytan kovma uzmani Papaz Hale i haber cagirir Boylece Hale cadi avi na baslar Genc kizlar suclamalardan kurtulabilmek icin cadilik suclamalarini baskalarinin uzerine atmaya calisirlar Kizlarin suclamalari yuzunden cok sayida kisi tutuklanir Ciftci Protoctor a saplantili bir ilgi duyan Abigail Protoctor un karisi Elisabeth in adini verir Proctor cadi mahkemesi karsisinda Abigail ile olan evlilik disi iliskisini aciga dokerek karisini kurtarmak ister Ancak baska bir yerde sorguya cekilen Elisabeth kocasini kurtamak icin kocasinin boyle bir iliskisini bilmedigini soyleyince Proctor un savi kanitsiz kalir Elisabeth serbest birakilirken Proctor cadilik sucuyla hapse girer Bu arada Abigail kilisenin paralariyla uzaklara kacmistir Gittikce huzursuzlasan halki yatistirmak amaciyla mahkeme bir kisiyi olume mahkum etmeye ve sucunu itiraf etmesi kosuluyla salivermeye karar verir Bu kisi Proctor dur baska cadi adlarini da vermesi kosuluyla serbest birakilacak itirafnamesi de kilisenin kapisina asilacaktir Ancak kendi adini ve sayginligini sonuna kadar korumaya calisan Proctor yalanci taniklikta bulunmayi reddeder ve diger masum insanlarla birlikte idama gider KarakterlerRahip Parris Betty Paris Tituba Abigail Williams Susanna Walcott Bayan Ann Putnam Thomas Putnam Mercy Lewis Mary Waren John Proctor Rebecca Nurse Giles Corey Rahip John Hale Elizabeth Protctor Grancis Nurse Yargic Hathorne Vali Danforth Sarah Good HopkinsSinema ve TV uyarlamalariYil Ad Ulke Yonetmen Senaryo Oyuncular not1957 Fransa Almanya ortak yapimi Jean Paul Sartre Simone Signoret ve Yves Montand siyah beyaz sinema filmi1965 Norvec siyah beyaz TV filmi1967 The Crucible ABD George C Scott renkli TV filmi1980 The Crucible Birlesik Krallik renkli TV filmi1996 ABD Nicholas Hytner Arthur Miller Daniel Day Lewis Winona Ryder renkli sinema filmiKaynakca 27 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Subat 2016 14 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Subat 2016 Mitrani Erdogan 13 Subat 2016 19 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Subat 2016 Calislar Aziz Bir Oyun Cadi Kazani 14 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Subat 2016 The Crucible Ingilizce IMDb 25 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Agustos 2010