Cafer Höyük, Malatya il merkezinin yaklaşık 40 km. kuzeydoğusunda bulunan höyük bugün için Karakaya Barajı suları altında kalmıştır. Bölgenin günümüzde 9 bin yıl önce iskan edildiği düşünülmektedir. Paleolitik Çağ insanlarının, Malatya civarında sık rastlanan mağaralardan çıkıp yabanıl tahıl devşiriciliği ile yerleşik yaşama geçtikleri, ardından da tarıma başladıkları (Neolitik Devrim) anlaşılmaktadır. Ancak hayvan evcilleştirildiğine ilişkin bir bulgu yoktur.
Arkeolojik Höyük | |
Adı: | Cafer Höyük |
il: | Malatya |
İlçe: | Battalgazi |
Köy: | |
Türü: | Höyük |
Tescil durumu: | |
Tescil No ve derece: | |
Tescil tarihi: | |
Araştırma yöntemi: | Kazı |
Kazılar
Kazı çalışmaları, 1979-1986 yılları arasında Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS) tarafından Jacques Cauvin başkanlığında yapılmıştır. Yerleşme esas olarak Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ yerleşmesidir ancak, İlk Tunç Çağı’na ait olduğu ileri sürülen bazı buluntularla Orta Çağ’a ait az sayıda olmakla birlikte parçalar bulunmuştur.
Buluntular
Cafer Höyük, özellikle yapı tekniği yönünden Çayönü ile benzerlikler gösteren bir yerleşme olarak görülmektedir. Bu yerleşmede büyük olasılıkla tarım yapılırken hayvancılık henüz başlamamıştı. Cafer Höyük’ün dikkati çeker bir özelliği, bereket tanrıçasını temsil eden ve geniş bir çevrede kanıksanmış kadın idolleri yanı sıra bir erkek idolünün bulunmuş olmasıdır. Çayönü ve Göbeklitepe kazılarında da bulunan bu erkek idollerinin tanrı adak heykelcikleri olması muhtemeldir.
Yerleşimin “Eski Evre”sinde çakmak taşı aletler obsidiyen aletlerin kabaca iki katıdır. Fakat “Orta Evre”den başlayarak obsidiyen kullanımında artış görülmektedir. “Yeni Evre”de ise obsidiyen kullanımı % 90’ı bulmuştur. Kazılarda başsız bir iskeletle biri ana rahmindeki gibi kıvrık olmak üzere iki çocuk iskeleti ortaya çıkarılmıştır.
“Eski Evre” X. tabakada, aralarında dar geçitler olan yan yana üç odalı dikdörtgen bir yapı ortaya çıkarılmıştır. Üst tabakalardaki yapılardan farklı olan bu yapı, Kazı Başkanı Cauvin tarafından, Çayönü yerleşmesinin Izgara ve Hücre Planlı Yapılar Evreleri arasında değerlendirilmiştir. Çayönü yerleşmesinin Izgara Planlı Yapılar Evresi ile Hücre Planlı Yapılar Evresi, Çanak Çömleksiz Neolitik B Dönemi’ne tarihlenmektedir. Buna göre Cafer Höyük’ün uyarlanmış radyoaktif yaşı MÖ 8.450-7.180 tarihlerine denk gelmektedir.
Öte yandan köpek dışında evcil hayvan iskeletine rastlanmamıştır. İlk evrelerde çok bol olarak tavşan avlandığı ama daha sonraları avlanan tavşan sayısının çok çok azaldığı görülmüştür. Yine ilk evrelerde tilki, karaca, yaban domuzu ve büyük baş hayvanlar, diğer avları oluşturmaktadır. İleriki devrelerde bu hayvanların sayısı birdenbire artış göstermektedir. Koyun ve keçi her iki evrede de aynı sayıda avlanmaktadır. Diğer yandan geyik, ileriki evrelerde avlanır olmuştur. Çok az olmakla birlikte ayı ve panter kemiklerine de rastlanmıştır. Tüm bu buluntular, ileriki evrelerde büyük cüsseli avların tercih edildiği şeklinde yorumlanmaktadır. Büyük cüsseli hayvanları avlayabilmek için avlanma tekniklerinin ve av sosyal organizasyonun geliştirilmiş olduğu düşünülmelidir.
Kazılarda ilk tabakalardan itibaren yabanıl buğdayın yanı sıra emmer ve einkorn buğdayı da bulunmuştur. Bu iki buğdayın kültüre alındığı anlaşılmaktadır. Aynı şekilde mercimek ve bezelye de yabanıl türleri yanında kültüre alınmış haliyle bulunmaktadır. Arpa, üst evrelere doğru kültüre alınmıştır.
Değerlendirme
Höyükte sadece kurtarma kazısı yapılabildiği için “pek çok bilinmeyenle birlikte” artık su altındadır.
Notlar
- ^ Yaban domuzu tehlikeli bir avdır. Bu av için (Neolitik Çağ silahlarıyla) ancak bir avcı grubunun üzerine gidebileceği, bu avcı grubunun çok iyi organize olması ve yönetilmesi gerektiği kabul edilmektedir.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.
- ^ . 23 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.
- ^ Tarımcı ve Hayvancı Toplumlar[]
- ^ Dr. Turgut Yiğit Tarih Öncesi ve Hitit Döneminde Isuwa Bölgesi[]
- ^ (PDF). 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.
- ^ "Dr. Burçin Erdoğu, Karşılaştırmalı Tablolara Göre Anadolu Kronolojisi" (PDF). 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cafer Hoyuk Malatya il merkezinin yaklasik 40 km kuzeydogusunda bulunan hoyuk bugun icin Karakaya Baraji sulari altinda kalmistir Bolgenin gunumuzde 9 bin yil once iskan edildigi dusunulmektedir Paleolitik Cag insanlarinin Malatya civarinda sik rastlanan magaralardan cikip yabanil tahil devsiriciligi ile yerlesik yasama gectikleri ardindan da tarima basladiklari Neolitik Devrim anlasilmaktadir Ancak hayvan evcillestirildigine iliskin bir bulgu yoktur Arkeolojik HoyukAdi Cafer Hoyukil MalatyaIlce BattalgaziKoy Turu HoyukTescil durumu Tescil No ve derece Tescil tarihi Arastirma yontemi KaziMalatya Arkeoloji Muzesi Turkiye Cafer Hoyuk buluntulariKazilarKazi calismalari 1979 1986 yillari arasinda Fransiz Ulusal Bilimsel Arastirma Merkezi CNRS tarafindan Jacques Cauvin baskanliginda yapilmistir Yerlesme esas olarak Canak Comleksiz Neolitik Cag yerlesmesidir ancak Ilk Tunc Cagi na ait oldugu ileri surulen bazi buluntularla Orta Cag a ait az sayida olmakla birlikte parcalar bulunmustur BuluntularCafer Hoyuk ozellikle yapi teknigi yonunden Cayonu ile benzerlikler gosteren bir yerlesme olarak gorulmektedir Bu yerlesmede buyuk olasilikla tarim yapilirken hayvancilik henuz baslamamisti Cafer Hoyuk un dikkati ceker bir ozelligi bereket tanricasini temsil eden ve genis bir cevrede kaniksanmis kadin idolleri yani sira bir erkek idolunun bulunmus olmasidir Cayonu ve Gobeklitepe kazilarinda da bulunan bu erkek idollerinin tanri adak heykelcikleri olmasi muhtemeldir Yerlesimin Eski Evre sinde cakmak tasi aletler obsidiyen aletlerin kabaca iki katidir Fakat Orta Evre den baslayarak obsidiyen kullaniminda artis gorulmektedir Yeni Evre de ise obsidiyen kullanimi 90 i bulmustur Kazilarda bassiz bir iskeletle biri ana rahmindeki gibi kivrik olmak uzere iki cocuk iskeleti ortaya cikarilmistir Eski Evre X tabakada aralarinda dar gecitler olan yan yana uc odali dikdortgen bir yapi ortaya cikarilmistir Ust tabakalardaki yapilardan farkli olan bu yapi Kazi Baskani Cauvin tarafindan Cayonu yerlesmesinin Izgara ve Hucre Planli Yapilar Evreleri arasinda degerlendirilmistir Cayonu yerlesmesinin Izgara Planli Yapilar Evresi ile Hucre Planli Yapilar Evresi Canak Comleksiz Neolitik B Donemi ne tarihlenmektedir Buna gore Cafer Hoyuk un uyarlanmis radyoaktif yasi MO 8 450 7 180 tarihlerine denk gelmektedir Ote yandan kopek disinda evcil hayvan iskeletine rastlanmamistir Ilk evrelerde cok bol olarak tavsan avlandigi ama daha sonralari avlanan tavsan sayisinin cok cok azaldigi gorulmustur Yine ilk evrelerde tilki karaca yaban domuzu ve buyuk bas hayvanlar diger avlari olusturmaktadir Ileriki devrelerde bu hayvanlarin sayisi birdenbire artis gostermektedir Koyun ve keci her iki evrede de ayni sayida avlanmaktadir Diger yandan geyik ileriki evrelerde avlanir olmustur Cok az olmakla birlikte ayi ve panter kemiklerine de rastlanmistir Tum bu buluntular ileriki evrelerde buyuk cusseli avlarin tercih edildigi seklinde yorumlanmaktadir Buyuk cusseli hayvanlari avlayabilmek icin avlanma tekniklerinin ve av sosyal organizasyonun gelistirilmis oldugu dusunulmelidir Kazilarda ilk tabakalardan itibaren yabanil bugdayin yani sira emmer ve einkorn bugdayi da bulunmustur Bu iki bugdayin kulture alindigi anlasilmaktadir Ayni sekilde mercimek ve bezelye de yabanil turleri yaninda kulture alinmis haliyle bulunmaktadir Arpa ust evrelere dogru kulture alinmistir DegerlendirmeHoyukte sadece kurtarma kazisi yapilabildigi icin pek cok bilinmeyenle birlikte artik su altindadir Notlar Yaban domuzu tehlikeli bir avdir Bu av icin Neolitik Cag silahlariyla ancak bir avci grubunun uzerine gidebilecegi bu avci grubunun cok iyi organize olmasi ve yonetilmesi gerektigi kabul edilmektedir Kaynakca a b c d e f g h TAY Yerlesme Donem Ayrintilari 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2012 23 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2012 Tarimci ve Hayvanci Toplumlar olu kirik baglanti Dr Turgut Yigit Tarih Oncesi ve Hitit Doneminde Isuwa Bolgesi olu kirik baglanti PDF 4 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2012 Dr Burcin Erdogu Karsilastirmali Tablolara Gore Anadolu Kronolojisi PDF 6 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Ocak 2012