Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cakarta, Endonezya'nın başkenti ve en büyük şehridir. Cava Adası'nın kuzeybatısında 661,52 km² alana kurulu olup, nüfusu 8.490.000'dir. Cakarta ülkenin ekonomik, kültürel ve siyasi merkezidir. Endonezya ve Güneydoğu Asya'nın en kalabalık şehri olmakla birlikte dünyanın da on ikinci en büyük şehridir. Cakarta ismi Sanskritçe bir kelime olan "Cayakarta"'dan gelmekte olup "muzafferiyet" veya "zafer" anlamlarına gelir.
| Cakarta | |
|---|---|
 | |
 Bayrak  Arma | |
Sloganlar: Jaya Raya (Endonezce): "Büyük ve Başarılı" | |
 Haritada Cakarta | |
| Ülke |  Endonezya |
| İdare | |
| • Vali | |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 661.52 km² |
| • Yoğunluk | 13,290.6²/km² |
| Zaman dilimi | [[UTC]] (Endonezya Batı Standart Saati) |
| Posta kodu | 1xxx0 |
Dördüncü yüzyılda kurulduktan sonra şehir Sunda krallığının önemli bir ticaret limanı haline geldi. Hollanda Hindistanı kolonisinin de başkentliğini yaptı. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Endonezya'nın bağımsızlığını ilan etmesiyle ülkenin başkenti oldu. Önceki isimleri sırasıyla Sunda Kelapa (397–1527), Jayakarta (1527–1619), Batavia (1619–1942) ve Djakarta (1942–1972) şeklindedir.
National Monument (Monas) ve İstiklâl Camii şehrin simgesi olan yapılardır. Şehir ASEAN Sekreterliği'ne de ev sahipliği yapmaktadır. Soekarno-Hatta Uluslararası Havalimanı, ve Cakarta'nın önemli ulaşım merkezleridir.
Tarihi
Sömürgeden Önceki Dönem
Bu alana ve modern Cakarta'nın çevresine 4. yüzyılda ortaya çıkan Sunda insanlarının yaşadığı Tarumanagara Krallığı hakimdi. Tarumanagara Endonezya'daki en eski Hindu krallıklarından biriydi. Tarumanagara krallığının giderek zayıflamasıyla birlikte onun topraklarında ve Cakarta'yı da kapsayan alanda yeni bir krallık olarak Sunda Krallığı ön plana çıktı. Bu krallıkla beraber 7. yüzyıldan 13. yüzyılın başlarına kadar Sunda Limanı'nı egemenliği altına alan Srivijaya Deniz İmparatorluğu da ön planda idi. 1200 yılı dolaylarında yazılı olan Çin kaynağı, Chu-fan-chi'ye göre Srivijaya İmparatorluğu Sumatra, Malay Yarımadası ve Batı Java (Sunda) topraklarında 13. yüzyılın başlarına kadar hüküm sürmüştür. Kaynak raporlarında Sunda Limanı'ndan gelen biberlerin Sunda'daki en kaliteli biber olduğu yönündedir. O dönemde yaşayan insanlar tarım alanlarında ve ahşap kazıklarla evler inşa ettikleri biliniyor. Bununla beraber eski Tarumanagara Krallığının başkenti olan Sunda Pura'ya, Sunda Krallığı döneminde o dönemin büyük limanlarından olan Sunda Kelapa limanını inşa etmişlerdir.
İlk Avrupa filosu, 1513'te Portekizlerin yeni bir baharat yolu arayışı yüzünden Malakka'dan gelen gemilerdi. Bu ilk karşılaşmadan sonra Sunda Krallığı bölgede yükselen güç olmaya başlayan Demak Sultanlığı için 1522 yılında Portekizliler ile ittifak kurup Portekizlilerin Sunda'da bir liman kurmalarına göz yummuştur. Bu antlaşma ile birlikte 1527 yılında Portekizlilere ait olan Fatahillah Savaş Gemisine, Demaklı bir Cava generali saldırdı ve Sunda Kelapa'yı fethetti. Bu taarruzla beraber Portekiz gücü Endonezya'dan çekilmiştir. Bundan sonra Sunda Kelapa, Jayakarta adını aldı ve Banten Sultanlığı Beyliğinin altında Güneydoğu Asya'nın ticaret merkezi oldu.
Prens Jayawikarta'nın ilişkileri sayesinde 1596 yılında Hollanda gemileri Banten Sultanlığının egemenliğinde olan Jayakarta'ya geldi. Hollandalılardan sonra 1602 yılında Sir James Lancaster komutasındaki İngiliz Doğu Hindistan Şirketi'nin ilk Aceh yolculuğuna ve Bantende bir ticaret sitesinin kurulmasına izin verildi. Kurulan ticaret sitesi 1682 yılına kadar İngilizlerin Endonezya'daki ticaret merkezi haline geldi.
Koloni Dönemi
Zamanla Prens Jayawikarta ile Hollonda arasında ilişkiler kötüleşti ve Jayawikarta'nın askerleri Hollanda kalelerine saldırdı. Bu saldırılara İngilizler de destek verdi fakat Hollandalılar, Prensi ve İngilizleri savaşta yendi. Savaşın kazanılmasında ise kısmen de olsa zamanında yetişen komutan J.P. Coen ön plandaydı. Onun gelişiyle Hollandalılar İngiliz kalelerini yakıp yıktılar ve İngilizleri kendi gemilerinden geri çekilmek zorunda bıraktılar. Birleşmiş Hollanda güçleri savaşı kazandı ve şehri yeniden adlandırarak adını Batavia olarak koydular. Hollanda'nın kurmuş olduğu koloni başkenti, Endonezya ve özellikle Çinli göçmenler için ticari bir fırsat oldu. Bir anda oluşan yüksek nüfus artışı şehirde yük oluşturdu. Sömürge hükûmeti tehcir yoluyla Çin göçünü kısıtlamaya çalışınca gerginlik arttı. Gerginliğin sonucunda 1740 yılında patlak veren bir isyan neticesinde Hollandalılar ve Endonezya yerlileri 5.000 Çinli'yi katletti. Olayların ilerleyen yıllarda da ilerlemesi üzerine Çinliler şehir duvarlarının dışına, Glodok'a taşındılar. 1835 ve 1870 yıllarında yaşanan salgınlarda birçok kişi limanı terk etti ve şehir güneye doğru genişletildi. Bu olaylar eşliğinde şimdiki Merdeka Meydanı'nın bulunduğu alanda 1818 yılında Koningsplein inşa edildi, 1913 yılında Menteng konut parkı inşasına başlandı ve son Kebayoran Baru adında Hollanda inşaat yerleşim bölgesi inşa edildi. Bu gibi gelişmelerle birlikte 1930'larda Batavia'da 37.067'si Avrupalı olmak üzere 500.000'den fazla insan yaşamaktaydı.
2. Dünya Savaşı'ndan sonra 1946 yılında bağımsızlığını kazanan Endonezya'da Endonezyalı milliyetçiler tarafından Batavia şehrinin ismi "Jakarta" (Jayakarta'nın kısaltılmışı) olarak değiştirildi.
Kardeş şehirler
Kaynakça
- ^ . 8 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2010.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Cakarta ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmî site
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cakarta Endonezya nin baskenti ve en buyuk sehridir Cava Adasi nin kuzeybatisinda 661 52 km alana kurulu olup nufusu 8 490 000 dir Cakarta ulkenin ekonomik kulturel ve siyasi merkezidir Endonezya ve Guneydogu Asya nin en kalabalik sehri olmakla birlikte dunyanin da on ikinci en buyuk sehridir Cakarta ismi Sanskritce bir kelime olan Cayakarta dan gelmekte olup muzafferiyet veya zafer anlamlarina gelir CakartaBaskentBayrakArmaLogoSloganlar Jaya Raya Endonezce Buyuk ve Basarili Haritada CakartaUlkeEndonezyaIdare ValiYuzolcumu Toplam661 52 km Yogunluk13 290 6 km Zaman dilimi UTCUTC 7 Endonezya Bati Standart Saati Posta kodu1xxx0 Dorduncu yuzyilda kurulduktan sonra sehir Sunda kralliginin onemli bir ticaret limani haline geldi Hollanda Hindistani kolonisinin de baskentligini yapti II Dunya Savasi ndan sonra Endonezya nin bagimsizligini ilan etmesiyle ulkenin baskenti oldu Onceki isimleri sirasiyla Sunda Kelapa 397 1527 Jayakarta 1527 1619 Batavia 1619 1942 ve Djakarta 1942 1972 seklindedir National Monument Monas ve Istiklal Camii sehrin simgesi olan yapilardir Sehir ASEAN Sekreterligi ne de ev sahipligi yapmaktadir Soekarno Hatta Uluslararasi Havalimani ve Cakarta nin onemli ulasim merkezleridir TarihiSomurgeden Onceki Donem Bu alana ve modern Cakarta nin cevresine 4 yuzyilda ortaya cikan Sunda insanlarinin yasadigi Tarumanagara Kralligi hakimdi Tarumanagara Endonezya daki en eski Hindu kralliklarindan biriydi Tarumanagara kralliginin giderek zayiflamasiyla birlikte onun topraklarinda ve Cakarta yi da kapsayan alanda yeni bir krallik olarak Sunda Kralligi on plana cikti Bu krallikla beraber 7 yuzyildan 13 yuzyilin baslarina kadar Sunda Limani ni egemenligi altina alan Srivijaya Deniz Imparatorlugu da on planda idi 1200 yili dolaylarinda yazili olan Cin kaynagi Chu fan chi ye gore Srivijaya Imparatorlugu Sumatra Malay Yarimadasi ve Bati Java Sunda topraklarinda 13 yuzyilin baslarina kadar hukum surmustur Kaynak raporlarinda Sunda Limani ndan gelen biberlerin Sunda daki en kaliteli biber oldugu yonundedir O donemde yasayan insanlar tarim alanlarinda ve ahsap kaziklarla evler insa ettikleri biliniyor Bununla beraber eski Tarumanagara Kralliginin baskenti olan Sunda Pura ya Sunda Kralligi doneminde o donemin buyuk limanlarindan olan Sunda Kelapa limanini insa etmislerdir Ilk Avrupa filosu 1513 te Portekizlerin yeni bir baharat yolu arayisi yuzunden Malakka dan gelen gemilerdi Bu ilk karsilasmadan sonra Sunda Kralligi bolgede yukselen guc olmaya baslayan Demak Sultanligi icin 1522 yilinda Portekizliler ile ittifak kurup Portekizlilerin Sunda da bir liman kurmalarina goz yummustur Bu antlasma ile birlikte 1527 yilinda Portekizlilere ait olan Fatahillah Savas Gemisine Demakli bir Cava generali saldirdi ve Sunda Kelapa yi fethetti Bu taarruzla beraber Portekiz gucu Endonezya dan cekilmistir Bundan sonra Sunda Kelapa Jayakarta adini aldi ve Banten Sultanligi Beyliginin altinda Guneydogu Asya nin ticaret merkezi oldu Prens Jayawikarta nin iliskileri sayesinde 1596 yilinda Hollanda gemileri Banten Sultanliginin egemenliginde olan Jayakarta ya geldi Hollandalilardan sonra 1602 yilinda Sir James Lancaster komutasindaki Ingiliz Dogu Hindistan Sirketi nin ilk Aceh yolculuguna ve Bantende bir ticaret sitesinin kurulmasina izin verildi Kurulan ticaret sitesi 1682 yilina kadar Ingilizlerin Endonezya daki ticaret merkezi haline geldi Koloni Donemi 1906 yilinda yayinlanmis olan Justhus Perthes See Atlas dan Hinterindische und Chinesische Gewasser haritasinda Batavia Zamanla Prens Jayawikarta ile Hollonda arasinda iliskiler kotulesti ve Jayawikarta nin askerleri Hollanda kalelerine saldirdi Bu saldirilara Ingilizler de destek verdi fakat Hollandalilar Prensi ve Ingilizleri savasta yendi Savasin kazanilmasinda ise kismen de olsa zamaninda yetisen komutan J P Coen on plandaydi Onun gelisiyle Hollandalilar Ingiliz kalelerini yakip yiktilar ve Ingilizleri kendi gemilerinden geri cekilmek zorunda biraktilar Birlesmis Hollanda gucleri savasi kazandi ve sehri yeniden adlandirarak adini Batavia olarak koydular Hollanda nin kurmus oldugu koloni baskenti Endonezya ve ozellikle Cinli gocmenler icin ticari bir firsat oldu Bir anda olusan yuksek nufus artisi sehirde yuk olusturdu Somurge hukumeti tehcir yoluyla Cin gocunu kisitlamaya calisinca gerginlik artti Gerginligin sonucunda 1740 yilinda patlak veren bir isyan neticesinde Hollandalilar ve Endonezya yerlileri 5 000 Cinli yi katletti Olaylarin ilerleyen yillarda da ilerlemesi uzerine Cinliler sehir duvarlarinin disina Glodok a tasindilar 1835 ve 1870 yillarinda yasanan salginlarda bircok kisi limani terk etti ve sehir guneye dogru genisletildi Bu olaylar esliginde simdiki Merdeka Meydani nin bulundugu alanda 1818 yilinda Koningsplein insa edildi 1913 yilinda Menteng konut parki insasina baslandi ve son Kebayoran Baru adinda Hollanda insaat yerlesim bolgesi insa edildi Bu gibi gelismelerle birlikte 1930 larda Batavia da 37 067 si Avrupali olmak uzere 500 000 den fazla insan yasamaktaydi 2 Dunya Savasi ndan sonra 1946 yilinda bagimsizligini kazanan Endonezya da Endonezyali milliyetciler tarafindan Batavia sehrinin ismi Jakarta Jayakarta nin kisaltilmisi olarak degistirildi Kardes sehirlerCakarta da eski bir top Pekin Cin Berlin Almanya Istanbul Turkiye Cidde Suudi Arabistan Los Angeles Amerika Birlesik Devletleri Yeni Guney Galler Avustralya Paris Fransa Rotterdam Hollanda Seul Guney Kore Tokyo Japonya Manchester Birlesik Krallik HindistanKaynakca 8 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Agustos 2010 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Cakarta ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi site