Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Carpenter antlaşması 22 Mart 1915'te bir Muhtıra (memorandum) şeklinde Sulu Sultanı Jamamul Kiram II ile ABD Filipin Adaları Genel Valisi Frank Watson Carpenter arasında imzalanan antlaşmadır. Kiram- Bates Antlaşması'nın imzalanması sonrası ABD, 1902'de saldırıları vs. gerekçe göstererek kendisine bağlı ama özerk gözüken Sulu ve Moro topraklarını işgal etti ve çıkan Moro İsyanı 'nı 1913'te bastırdıktan sonra bölgede hakimiyetini iyice pekiştirdi. Sulu sultanını bu anlaşmayı imzalamaya zorladı. Anlaşma hükümleri şu şekildedir.
| Amerika Birleşik Devletleri ile Sulu Sultanlığı Arasındaki Antlaşma (Memorandum: Carpenter Anlaşması, 22 Mart 1915) | |
|---|---|
| Tür | Yazılı antlaşma (Memorandum) |
| Bağlam | Sulu Sultanı bütün otoritesini ABD'ye devretti. Sulu Sultanlığı bu anlaşma ile fiilen, 1917'de resmen dağıldı. |
| Yazılma | 22 Mart 1915 |
| Yer | Manila, Filipinler |
| İmzacılar |
|
| Taraflar | |
| Diller | |
"Ekselansları Genel Vali ve Sulu Sultanı Hacı Muhammed Cemalül Kiram tarafından usulüne uygun olarak yetkilendirilen Mindanao ve Sulu Departmanı Valisi Frank W. Carpenter, Hükümetin diğer memurları ve Sultanın çeşitli danışmanları ile birlikte, Genel Vali ve Filipin Komisyonu Başkanı Luke E. Wright ve adı geçen Sulu Sultanı ve ilgili ortakları, Bates Antlaşması'nın 21 Mart 1904 tarihinde Birleşik Devletler Başkanı tarafından feshedilmesini takiben 19, 20 ve 26 Temmuz 1904 tarihlerinde Manila'da yapılan belirli görüşmelerde, söz konusu görüşmenin sonucuna ilişkin aşağıdaki karşılıklı mutabakata varmışlardır:
MADEM Kİ, Sulu Sultanı, Amerika Birleşik Devletleri hükümeti altında böyle bir dini otorite tarafından kullanılabilen ve aynı sınırlamalara tabi olan tüm Muhammedan (Müslüman) hakları ve ayrıcalıkları ile Sulu Takımadaları'ndaki Muhammedan Cemaatinin'nin ünvansal ruhani başkanıdır; bu haklar, din adamlarının ayinlerini ve dini nitelikteki diğer gerekli yasal harcamaları desteklemek için gönüllü halk katkılarını isteme ve alma hakkı da dahil olmak üzere, Amerikan topraklarında mevcut diğer tüm dinlerin en yüksek ruhani başkanları için geçerli olan sınırlamalar onun içinde geçerlidir.
Sulu Sultanı, kendi adına ve Sulu Takımadaları'ndaki ve Amerikan topraklarının başka yerlerindeki taraftarları adına, herhangi bir çekince veya sınırlama olmaksızın, Ekselansları Genel Vali ve bu hükümetin Mindanao ve Sulu'daki temsilcisi tarafından, Hükümetin kanun ve emirlerine giren tüm medeni ve cezai konularda hükümet mahkemeleri veya usulüne uygun olarak yetkilendirilmiş diğer memurları tarafından karar verilmesi de dahil olmak üzere, Amerikan toprakları ve bağımlılıklarında başka yerlerde uygulanan egemen hükümetin tüm niteliklerinin kullanılması yönünde Amerika Birleşik Devletleri'nin egemenliğini tanıdığını onaylar ve teyit eder,
Sulu Sultanı ve taraftarları ile Müslüman inancına mensup kişiler, Amerika Birleşik Devletleri yasalarının temel ilkelerini ihlal etmeyen dini özgürlüklere ve inançlara sahip olacaklardır..."
Sonuçları
Kiram II, 22 Mart 1915 tarihinde imzalanan Carpenter Antlaşması ile egemenlik haklarından neredeyse tümden vazgeçerek Sulu Sultanlığı'nın fiilen yıkıldığını ve eski toprakları üzerinde tam bir Amerikan egemenliği kurulduğunu kabul etti. Savaş kazanımları Mindanao ve Sulu Departmanı olarak çoktan organize edilmiş olmasına rağmen, Sulu'nun 400 yılı aşkın bağımsız egemenliği resmen sona ermiş oldu. 1917 yılında ise Sulu Sultanlığı resmi olarak da son buldu. ABD I.Dünya Savaşı'na katılması ve Osmanlı Sultanı'nın cihad ilanına karşın Filipinler'de Müslümanlardan ABD yönetimine bir isyan vuku bulmadı.
Kaynakça
- ^ Filipinler Resmi Gazetesi, 1 Şubat 2023 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 27 Ocak 2023
- ^ a b FARWELL, C. W., “‘The Biggest Man in the Philippines’: Story of the Wonderful Work of Frank W. Carpenter as Department Governor of Mindanao and Sulu.”, Current History (1916-1940) 13, no. 1 (1920), ss. 20-21, 27 Ocak 2023 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 27 Ocak 2023
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Carpenter antlasmasi 22 Mart 1915 te bir Muhtira memorandum seklinde Sulu Sultani Jamamul Kiram II ile ABD Filipin Adalari Genel Valisi Frank Watson Carpenter arasinda imzalanan antlasmadir Kiram Bates Antlasmasi nin imzalanmasi sonrasi ABD 1902 de saldirilari vs gerekce gostererek kendisine bagli ama ozerk gozuken Sulu ve Moro topraklarini isgal etti ve cikan Moro Isyani ni 1913 te bastirdiktan sonra bolgede hakimiyetini iyice pekistirdi Sulu sultanini bu anlasmayi imzalamaya zorladi Anlasma hukumleri su sekildedir Carpenter AntlasmasiAmerika Birlesik Devletleri ile Sulu Sultanligi Arasindaki Antlasma Memorandum Carpenter Anlasmasi 22 Mart 1915 TurYazili antlasma Memorandum BaglamSulu Sultani butun otoritesini ABD ye devretti Sulu Sultanligi bu anlasma ile fiilen 1917 de resmen dagildi Yazilma22 Mart 1915 1915 03 22 YerManila FilipinlerImzacilarABD Mindao Sulu ve Filipin Adalari Genel Valisi Sulu Sultani Jamalul Kiram IITaraflarSulu Sultanligi Amerika Birlesik DevletleriDillerIngilizce Tausug dili Ekselanslari Genel Vali ve Sulu Sultani Haci Muhammed Cemalul Kiram tarafindan usulune uygun olarak yetkilendirilen Mindanao ve Sulu Departmani Valisi Frank W Carpenter Hukumetin diger memurlari ve Sultanin cesitli danismanlari ile birlikte Genel Vali ve Filipin Komisyonu Baskani Luke E Wright ve adi gecen Sulu Sultani ve ilgili ortaklari Bates Antlasmasi nin 21 Mart 1904 tarihinde Birlesik Devletler Baskani tarafindan feshedilmesini takiben 19 20 ve 26 Temmuz 1904 tarihlerinde Manila da yapilan belirli gorusmelerde soz konusu gorusmenin sonucuna iliskin asagidaki karsilikli mutabakata varmislardir MADEM KI Sulu Sultani Amerika Birlesik Devletleri hukumeti altinda boyle bir dini otorite tarafindan kullanilabilen ve ayni sinirlamalara tabi olan tum Muhammedan Musluman haklari ve ayricaliklari ile Sulu Takimadalari ndaki Muhammedan Cemaatinin nin unvansal ruhani baskanidir bu haklar din adamlarinin ayinlerini ve dini nitelikteki diger gerekli yasal harcamalari desteklemek icin gonullu halk katkilarini isteme ve alma hakki da dahil olmak uzere Amerikan topraklarinda mevcut diger tum dinlerin en yuksek ruhani baskanlari icin gecerli olan sinirlamalar onun icinde gecerlidir Sulu Sultani kendi adina ve Sulu Takimadalari ndaki ve Amerikan topraklarinin baska yerlerindeki taraftarlari adina herhangi bir cekince veya sinirlama olmaksizin Ekselanslari Genel Vali ve bu hukumetin Mindanao ve Sulu daki temsilcisi tarafindan Hukumetin kanun ve emirlerine giren tum medeni ve cezai konularda hukumet mahkemeleri veya usulune uygun olarak yetkilendirilmis diger memurlari tarafindan karar verilmesi de dahil olmak uzere Amerikan topraklari ve bagimliliklarinda baska yerlerde uygulanan egemen hukumetin tum niteliklerinin kullanilmasi yonunde Amerika Birlesik Devletleri nin egemenligini tanidigini onaylar ve teyit eder Sulu Sultani ve taraftarlari ile Musluman inancina mensup kisiler Amerika Birlesik Devletleri yasalarinin temel ilkelerini ihlal etmeyen dini ozgurluklere ve inanclara sahip olacaklardir SonuclariKiram II 22 Mart 1915 tarihinde imzalanan Carpenter Antlasmasi ile egemenlik haklarindan neredeyse tumden vazgecerek Sulu Sultanligi nin fiilen yikildigini ve eski topraklari uzerinde tam bir Amerikan egemenligi kuruldugunu kabul etti Savas kazanimlari Mindanao ve Sulu Departmani olarak coktan organize edilmis olmasina ragmen Sulu nun 400 yili askin bagimsiz egemenligi resmen sona ermis oldu 1917 yilinda ise Sulu Sultanligi resmi olarak da son buldu ABD I Dunya Savasi na katilmasi ve Osmanli Sultani nin cihad ilanina karsin Filipinler de Muslumanlardan ABD yonetimine bir isyan vuku bulmadi Kaynakca Filipinler Resmi Gazetesi 1 Subat 2023 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 27 Ocak 2023 a b FARWELL C W The Biggest Man in the Philippines Story of the Wonderful Work of Frank W Carpenter as Department Governor of Mindanao and Sulu Current History 1916 1940 13 no 1 1920 ss 20 21 27 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 27 Ocak 2023