Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cemil Sıtkı el-Zahavi, (Arapça: جميل صدقي الزهاوي, 18 Haziran 1863 – Şubat 1936) Irakl'ı Kürt düşünür, şair, edip ve yazardır.
| Cemil Sıtkı el-Zahavi | |
|---|---|
 | |
| Meclis-i Mebûsan 4. ve 5. Dönem Mebusu | |
| Görev süresi 18 Nisan 1912 - 21 Aralık 1918 | |
| Seçim bölgesi | 1912 – Müntefik 1914 – Bağdat |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 18 Haziran 1863 Bağdat, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | Şubat 1936 Bağdat, Irak |
Hayatı
1 Muharrem 1280 (18 Haziran 1863) tarihinde Irak’ın Süleymaniye şehrinde doğmuştur. Kürt Baban aşireti'nin yönetici sülalesine mensuptur. Dedesi Molla Ahmed kardeşiyle ihtilafa düşerek İran’ın Kirmanşah şehrine bağlı Zehâv kasabasına göç etmiş, emîrin oğluna hocalık yapmış, hasta olan bu gencin ölümü üzerine onun nişanlısıyla evlendirilmiş, bu evlilikten Zehâvî’nin babası Muhammed Feyzî dünyaya gelmiştir. Süleymaniye’ye dönen baba ile oğul ve ardından gelen aile fertleri Zahavi lakabıyla anılmıştır. Muhammed Feyzî Efendi, Şâfiî olmasına rağmen 1853 yılından öldüğü 1890 yılına kadar Bağdat’ta Hanefi müftülüğü yapmıştır.
Zahavi mahalle mektebindeki ilk eğitiminden sonra sarf, nahiv, mantık ve belagat dersleri almış, babasından Beyzâvî tefsiri, Şerḥu’l-Mevâḳıf ve Mütenebbî’nin divanını okumuştur.Arapça, Farsça, Türkçe ve Kürtçe’ye vakıf olan Zahavi düzenli bir yüksek öğrenim görmemiştir; babasının teşvikiyle edebiyat ve felsefe eserleri okumaya yönelmiştir. Arap şiirinin klasiklerinden başka Ömer Hayyam, Firdevsî, Hâfız-ı Şirâzî gibi büyük İran şairlerinin eserlerini okumuştur. Bu öğreniminin ardından icazet alan Zehâvî, Bağdat’ta bulunan Süleymaniyye Medresesi’ne 1884 yılında müderris tayin edilmiştir. İki yıl sonra Bağdat Vilayeti maarif meclisine üyeliğine seçilmiştir. Ardından Bağdat vilâyet matbaası ile Midhat Paşa’nın kurduğu ez-Zevrâ gazetesinin Arapça kısmının yazı işleri müdürlüğünü yapmıştır.
1890’da Bağdat İstînaf Mahkemesi üyeliğine getirilmiştir. 1896’da bu görevinden ayrılıp İstanbul’a gitmek üzere Kahire’ye gitmiştir. 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı'nda Osmanlılar’ın zaferi ve II. Abdülhamid için “el-Fethu’l-Hamîdî” adıyla bir kaside yazmış, bunun üzerine Yemen’e 1897 yılında genel vâiz olarak gönderilmiştir. Bir yıl sonra da İstanbul’a çağrılıp Yemen’deki başarılı hizmetlerinden dolayı madalya ile taltif edilmiştir. Ancak Hür Türkler tarafından Abdülhamid yönetimine karşı oluşturulan, şair ve yazar İsmail Safa’nın başkanlığını yaptığı el-Halâye’s-sırriyye (gizli hücreler) adlı teşkilâtın üyesi olan Zahavi, burada okuduğu “Hattâ me tağfülü?” (Ne zamana kadar gaflet edeceksin?) başlıklı kasidesi yüzünden Bağdat’a 1899 yılında sürüldü.
II. Meşrutiyet’in ilânından sonra İstanbul’a dönünce Mekteb-i Mülkiye’de İslam felsefesi, Darülfünun’da Arap edebiyatı dersleri vermiştir. Kahire’de çıkan el-Muḳaṭṭam dergisinde 31 Mart Vakası’nı eleştiren bir makale yazmıştır. 1910’da rahatsızlanarak Bağdat’a dönmüştür. Bağdat Hukuk Mektebi’nde Mecelletü ahkâmi’l-adliyye okutmuştur. Aynı yılın Ağustos ayında el-Müʾeyyed gazetesinde çıkan yazısında kadın haklarını savunmuş, peçeye karşı çıkmıştır. Bunun üzerine din ve tasavvuf erbabının eleştirilerine hedef olmuş, zındıklık ve kafirlikle itham edilmiştir. Bağdat Valisi Nâzım Paşa tarafından Hukuk Mektebi’ndeki görevinden alındıysa da yeni vali Cemal Paşa kendisini görevine iade etmiştir.
Zahavi, 1912 seçimlerinde Meclis-i Mebûsan Basra Vilayeti Müntefik sancağı; 1914 seçimlerinde ise Bağdat mebusu seçilmiştir.
1917’de Irak İngilizler’in işgalinde iken maarif meclisi üyesi seçilmiştir. 1920’de Hukuk Mektebi’nde Arap dili müderrisliği ve ardından Adalet Bakanlığı’nda Osmanlı kanunlarını Arapça’ya çevirme komisyonuna başkanlık yapmıştır. Irak'ın 1921'deki bağımsızlığından sonra, iki kez parlamentoya seçildi ve 1925 ile 1929 yılları arasında sanatör atanmıştır. 1934’te Zahavi başkanlığında “Nâdi’l-kalemi’l-Irâkī” kurulmuştur. Miṣbâḥ gazetesinde şiirleri yayımlanmıştır. Şubat 1936 tarihinde ölen Zahavi, Ebu Hanife’nin kabrinin yanına defnedilmiştir. Tek eşi olan Türk asıllı Zekiye Hanım’dan çocuğu olmamıştır.
Eserleri
Manzum
Zehâvî’nin bütün şiirleri yazılış tarihine göre sıralanmıştır:
- el-Kelimü’l-manẓûm (Beyrut 1327; nşr. M. Yûsuf Necm, Beyrut 1955; buradaki en son kaside 7 Ağustos 1324 [1906] tarihlidir);
- Rubâʿiyyâtü’z-Zehâvî (Beyrut 1924; Kahire 1955);
- Dîvânü’z-Zehâvî (Kahire 1343/1924); el-Lübâb (Bağdat 1928; seçme şiirlerini kapsar);
- S̱evre fi’l-caḥîm (Beyrut 1931; Bağdat 1934);
- el-Evşâl (Bağdat 1934);
- es̱-S̱ümâle (Bağdat 1939);
- en-Nezeġāt (eş-Şek ve’l-yaḳīn) (544 beyittir)
Mensur
- Taʿlîlü’l-câẕibiyye (el-Câẕibiyye ve taʿlîlühâ) (Beyrut 1908; Bağdat 1328/1910);
- ʿUlye’l-felsefe (Kahire 1894); el-Kâʾinât (Kahire 1896);
- el-Ḫayl ve sibâḳuhâ (Kahire 1896);
- el-Ḫaṭṭü’l-cedîd (Kahire 1896);
- el-Fecrü’ṣ-ṣâdıḳ fi’r-red ʿalâ münkiri’t-tevessül ve’l-kerâmât ve’l-ḫavâriḳ (Kahire 1323; Vehhabîliğe reddiyedir);
- Hikmet-i İslâmiyye Dersleri (İstanbul; Mekteb-i Mülkiye’de verdiği dersleri kapsar);
- “ed-Defʿu’l-ʿâm ve’ẓ-ẓavâhirü’ṭ-ṭabîʿiyye ve’l-felekiyye” (el-Muḳteṭaf, XLI/1, Kahire 1912);
- el-Mücmel mimmâ erâ (Kahire 1342/1924);
- Rubâʿiyyâtü’l-Ḫayyâm (Bağdat 1928; Farsçadan Arapçaya çevrilen 130 rubâîyi ihtiva eder);
- Rivâyetü Leylâ ve Semîr (Bağdat 1927; Meşrutiyet öncesi halkın psikolojik durumunun, sultan ve valilerin yönetiminin ele alındığı bir temsildir).
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j Sadgrove, Philip Charles (2013). "ZEHÂVÎ". TDV İslâm Ansiklopedisi. 44. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 177-179. 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Eylül 2021.
- ^ Zubaida, S. (2012). Iraq: History, Memory, Culture. International Journal of Middle East Studies, 44(2), 333-345. doi:10.1017/S0020743812000116
- ^ Khoury, Dina. "Looking for the Modern: A Biography of an Iraqi Modernist-Jamil Sidqi al-Zahhawi". 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Eylül 2021.
- ^ Badawī, M. M., A Critical Introduction to Modern Arabic Poetry, Cambridge University Press, 1975, p. 45; Na Na, Autobiography and the Construction of Identity and Community in the Middle East, Springer, 2016. pp 111-112
- ^ Who's Who in Iraq, 1936, p. 587
Konuyla ilgili yayınlar
- Al-Rashudi, Abd al-Hamid, al-Zahawi: Dirasat wa-Nusus [al-Zahawi: Studies and Texts], Beirut, Matbaʿat al-Hayat, 1966
- Zubaida, Sami (2011). "Iraqi Memoirs of Ottomans and Arabs: Maʿruf al-Rusafi and Jamil Sidqi al-Zahawi" (PDF). Özdalga, Elisabeth; Ozervarlı, M. Sait; Tansuğ, Feryal (Ed.). Istanbul as Seen from a Distance (İngilizce). Swedish Research Institute. ss. 193-202.
| Wikimedia Commons'ta Cemil Sıdkı ez-Zahavi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cemil Sitki el Zahavi Arapca جميل صدقي الزهاوي 18 Haziran 1863 Subat 1936 Irakl i Kurt dusunur sair edip ve yazardir Cemil Sitki el ZahaviMeclis i Mebusan 4 ve 5 Donem MebusuGorev suresi 18 Nisan 1912 21 Aralik 1918Secim bolgesi 1912 Muntefik 1914 BagdatKisisel bilgilerDogum 18 Haziran 1863 Bagdat Osmanli ImparatorluguOlum Subat 1936 Bagdat IrakHayati1 Muharrem 1280 18 Haziran 1863 tarihinde Irak in Suleymaniye sehrinde dogmustur Kurt Baban asireti nin yonetici sulalesine mensuptur Dedesi Molla Ahmed kardesiyle ihtilafa duserek Iran in Kirmansah sehrine bagli Zehav kasabasina goc etmis emirin ogluna hocalik yapmis hasta olan bu gencin olumu uzerine onun nisanlisiyla evlendirilmis bu evlilikten Zehavi nin babasi Muhammed Feyzi dunyaya gelmistir Suleymaniye ye donen baba ile ogul ve ardindan gelen aile fertleri Zahavi lakabiyla anilmistir Muhammed Feyzi Efendi Safii olmasina ragmen 1853 yilindan oldugu 1890 yilina kadar Bagdat ta Hanefi muftulugu yapmistir Zahavi mahalle mektebindeki ilk egitiminden sonra sarf nahiv mantik ve belagat dersleri almis babasindan Beyzavi tefsiri Serḥu l Mevaḳif ve Mutenebbi nin divanini okumustur Arapca Farsca Turkce ve Kurtce ye vakif olan Zahavi duzenli bir yuksek ogrenim gormemistir babasinin tesvikiyle edebiyat ve felsefe eserleri okumaya yonelmistir Arap siirinin klasiklerinden baska Omer Hayyam Firdevsi Hafiz i Sirazi gibi buyuk Iran sairlerinin eserlerini okumustur Bu ogreniminin ardindan icazet alan Zehavi Bagdat ta bulunan Suleymaniyye Medresesi ne 1884 yilinda muderris tayin edilmistir Iki yil sonra Bagdat Vilayeti maarif meclisine uyeligine secilmistir Ardindan Bagdat vilayet matbaasi ile Midhat Pasa nin kurdugu ez Zevra gazetesinin Arapca kisminin yazi isleri mudurlugunu yapmistir 1890 da Bagdat Istinaf Mahkemesi uyeligine getirilmistir 1896 da bu gorevinden ayrilip Istanbul a gitmek uzere Kahire ye gitmistir 1897 Osmanli Yunan Savasi nda Osmanlilar in zaferi ve II Abdulhamid icin el Fethu l Hamidi adiyla bir kaside yazmis bunun uzerine Yemen e 1897 yilinda genel vaiz olarak gonderilmistir Bir yil sonra da Istanbul a cagrilip Yemen deki basarili hizmetlerinden dolayi madalya ile taltif edilmistir Ancak Hur Turkler tarafindan Abdulhamid yonetimine karsi olusturulan sair ve yazar Ismail Safa nin baskanligini yaptigi el Halaye s sirriyye gizli hucreler adli teskilatin uyesi olan Zahavi burada okudugu Hatta me tagfulu Ne zamana kadar gaflet edeceksin baslikli kasidesi yuzunden Bagdat a 1899 yilinda suruldu II Mesrutiyet in ilanindan sonra Istanbul a donunce Mekteb i Mulkiye de Islam felsefesi Darulfunun da Arap edebiyati dersleri vermistir Kahire de cikan el Muḳaṭṭam dergisinde 31 Mart Vakasi ni elestiren bir makale yazmistir 1910 da rahatsizlanarak Bagdat a donmustur Bagdat Hukuk Mektebi nde Mecelletu ahkami l adliyye okutmustur Ayni yilin Agustos ayinda el Muʾeyyed gazetesinde cikan yazisinda kadin haklarini savunmus peceye karsi cikmistir Bunun uzerine din ve tasavvuf erbabinin elestirilerine hedef olmus zindiklik ve kafirlikle itham edilmistir Bagdat Valisi Nazim Pasa tarafindan Hukuk Mektebi ndeki gorevinden alindiysa da yeni vali Cemal Pasa kendisini gorevine iade etmistir Zahavi 1912 secimlerinde Meclis i Mebusan Basra Vilayeti Muntefik sancagi 1914 secimlerinde ise Bagdat mebusu secilmistir Cemil Sitki el Zahavi nin cenazesi 1936 1917 de Irak Ingilizler in isgalinde iken maarif meclisi uyesi secilmistir 1920 de Hukuk Mektebi nde Arap dili muderrisligi ve ardindan Adalet Bakanligi nda Osmanli kanunlarini Arapca ya cevirme komisyonuna baskanlik yapmistir Irak in 1921 deki bagimsizligindan sonra iki kez parlamentoya secildi ve 1925 ile 1929 yillari arasinda sanator atanmistir 1934 te Zahavi baskanliginda Nadi l kalemi l Iraki kurulmustur Miṣbaḥ gazetesinde siirleri yayimlanmistir Subat 1936 tarihinde olen Zahavi Ebu Hanife nin kabrinin yanina defnedilmistir Tek esi olan Turk asilli Zekiye Hanim dan cocugu olmamistir EserleriManzum Zehavi nin butun siirleri yazilis tarihine gore siralanmistir el Kelimu l manẓum Beyrut 1327 nsr M Yusuf Necm Beyrut 1955 buradaki en son kaside 7 Agustos 1324 1906 tarihlidir Rubaʿiyyatu z Zehavi Beyrut 1924 Kahire 1955 Divanu z Zehavi Kahire 1343 1924 el Lubab Bagdat 1928 secme siirlerini kapsar S evre fi l caḥim Beyrut 1931 Bagdat 1934 el Evsal Bagdat 1934 es S umale Bagdat 1939 en Nezeġat es Sek ve l yaḳin 544 beyittir Mensur Taʿlilu l caẕibiyye el Caẕibiyye ve taʿliluha Beyrut 1908 Bagdat 1328 1910 ʿUlye l felsefe Kahire 1894 el Kaʾinat Kahire 1896 el Ḫayl ve sibaḳuha Kahire 1896 el Ḫaṭṭu l cedid Kahire 1896 el Fecru ṣ ṣadiḳ fi r red ʿala munkiri t tevessul ve l keramat ve l ḫavariḳ Kahire 1323 Vehhabilige reddiyedir Hikmet i Islamiyye Dersleri Istanbul Mekteb i Mulkiye de verdigi dersleri kapsar ed Defʿu l ʿam ve ẓ ẓavahiru ṭ ṭabiʿiyye ve l felekiyye el Muḳteṭaf XLI 1 Kahire 1912 el Mucmel mimma era Kahire 1342 1924 Rubaʿiyyatu l Ḫayyam Bagdat 1928 Farscadan Arapcaya cevrilen 130 rubaiyi ihtiva eder Rivayetu Leyla ve Semir Bagdat 1927 Mesrutiyet oncesi halkin psikolojik durumunun sultan ve valilerin yonetiminin ele alindigi bir temsildir Kaynakca a b c d e f g h i j Sadgrove Philip Charles 2013 ZEHAVI TDV Islam Ansiklopedisi 44 Istanbul Turkiye Diyanet Vakfi ss 177 179 25 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Eylul 2021 Zubaida S 2012 Iraq History Memory Culture International Journal of Middle East Studies 44 2 333 345 doi 10 1017 S0020743812000116 Khoury Dina Looking for the Modern A Biography of an Iraqi Modernist Jamil Sidqi al Zahhawi 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Eylul 2021 Badawi M M A Critical Introduction to Modern Arabic Poetry Cambridge University Press 1975 p 45 Na Na Autobiography and the Construction of Identity and Community in the Middle East Springer 2016 pp 111 112 Who s Who in Iraq 1936 p 587Konuyla ilgili yayinlarAl Rashudi Abd al Hamid al Zahawi Dirasat wa Nusus al Zahawi Studies and Texts Beirut Matbaʿat al Hayat 1966 Zubaida Sami 2011 Iraqi Memoirs of Ottomans and Arabs Maʿruf al Rusafi and Jamil Sidqi al Zahawi PDF Ozdalga Elisabeth Ozervarli M Sait Tansug Feryal Ed Istanbul as Seen from a Distance Ingilizce Swedish Research Institute ss 193 202 Wikimedia Commons ta Cemil Sidki ez Zahavi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir