Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kethüda Çerkes Meyyit Hasan Paşa veya Cenaze Hasan Paşa (d. ? - 1810, Yenişehir (günümüzde Larisa)) III. Selim saltanatında 7 Haziran 1789 - 3 Aralık 1789 tarihleri arasında beş ay yirmi altı gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. "Meyyit" ölü, cenaze demektir.
| Kethüda Çerkes Meyyit Hasan Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 7 Haziran 1789 - 3 Aralık 1789 | |
| Hükümdar | III. Selim |
| Yerine geldiği | Koca Yusuf Paşa |
| Yerine gelen | Cezayirli Gazi Hasan Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Ölüm | 1810 Yenişehir (günümüzde Larisa) |
Hayatı
Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. |
Hasan Paşa, Çerkes asıllıdır.III. Ahmet dönemi vezirlerinden "Kazıkçı Hasan Paşa"'nın kölesi idi. Dizlikçi Mehmed Paşa'nın hazine kâtibi ve sonra Melek Mehmed Paşa kethüdası oldu. "Kethüda" lakabı uzun yıllar Melek Mehmet Paşa'nın kethüdalığını yaptığı için verilmiştir. "Cenaze" veya "Meyyit" lakabı ise sadrazamlık mührü hümayunu ancak ağır hasta vaziyette yataktayken aldığı için bu isimle anılagelmiştir.
Melek Mehmet Paşa, Vidin seraskerliğine getirildiği zaman 15 Ocak 1786'de vezirlik verilerek Vidin muhafızı görevi verildi. Sadrazam , 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı'nda serdar-ı ekrem olarak ordu ile Vidin'e geldiğinde ek olarak Sivas eyalet valiliği unvanı da verilerek Vidin seraskerliği görevi verildi. Bu savaşta Avusturya ordularına karşı Muhadiye Muharebesi ve 17-18 Eylül 1788'de Şebeş Muharebesinde büyük yararlıklar göstererek bu muharebeleri serdar-ı ekrem Koca Yusuf Paşa ile kazandı.
Bu askeri başarılardan dolayı 7 Nisan 1789'da III. Selim tahta geçtikten sonra ve Osmanlı ordusu hem Avusturya hem de Rusya cephesinde savaşmak zorunda kaldığı için Sultan Sadrazam ve serdar-ı ekrem Koca Yusuf Paşa'yı 28 Mayıs 1789'de azletti. Yerine sadrazam ve serdar-ı ekrem olarak Meyyit Hasan Paşa'yı sadrazam ve serdar-ı ekrem tayin etti. Meyyit Hasan Paşa mühr-i hümayunu hasta yatağında almıştı ve ordunun başına ancak 22 gün sonra geçebildi. 21 Temmuz 1789'da Birleşik Avusturya ve Rusya orduları Osmanlı ordugahının bulunduğu (günümüzde Romanya'da bulunan) Focsani'ye hücuma geçtiler ve ortaya çıkan Fokşan Muharebesi'nde Osmanlılar büyük zayiat vererek yenildiler.
Meyyit Hasan Paşa, Fokşan Muharebesi'nin intikamını almak ve Bender ve Akkerman kalelerini Rus ordusu kuşatmasından kurtarmak için 60.000 kişilik büyük bir Osmanlı kuvveti Rusçuk'tan ekibiyle yola çıktı. Ordu öncelikle Fokşani'ye ulaşmayı buradaki Avusturya ve sonrasında Rus kuvvetlerini yenmeyi ve kışı da burada geçirmeyi hedefliyordu. O sırada Ruslar güçlerini kale kuşatmalarına özellikle İzmail üzerine yoğunlaştırdıkları için bölgede hazır Rus gücü sayısı azdı. Ama yakında kumandasında 18.000 kişilik bir Avusturya gücü vardı. Avusturyalılara büyük Osmanlı ordusuna karşı durabilmek için Rus generali Suvarov'dan yardım istediler. Rus ordusu çok zor bir gece yürüyüşü ile Avusturya ordusunun bulunduğu Ramnicu Sarat şehri yakınlarında Ramnicu Sarat Nehri (Rimnik Nehri) ve yakınlarında bulunan Boze Nehrinde kenarına geldi. Burada 22 Eylül 1789'da yapılan Boze Muharebesi'nin ilk saatlerinde 25.000 kişilik Rus ve Avusturya ordusu 60.000 kadar kişilik Osmanlı ordusunu büyük bir hezimete uğrattı.
Bu hezimetten sonra sadrazamlık ve serdar-ı ekremlik görevlerinden azledildi. Aralık 1789'da Tirhala sancakbeyliği ile Rus.uk muhafizlığına tayin edildi. Ama Ocak 1790'da vezirliği de geri alınarak Bozcaada'ya sürgüne gönderildi. Sonra affedilip Haziran 1792'de vezirlik rütbesi tekrar verildi ve Silistre valisi oldu. Ardından Haziran 1792'dse Mora valisi; sonra Kandiye valisi ve 1897'de tekrar Mora valisi olarak tayin edildi. 1798'de vezirlik rütbesi geri alındı ve kendi seçtiği bir mahalde sürgüne gönderildi. 'i (Larisa) seçti ve bir müddet burada oturdu. 1800'de vezirliği geri verildi ve Bender muhafızı tayin edildi. İki ay sonra Hotin muhafızı yapıldı. 1802'de emekli oldu. Sonra tekrar Bender muhafızlığına tayin edildi. 14 Kasım 1806'de Rus ordusu bir baskınla Bender'i eline geçirince Ruslara esir oldu. Ocak 1807'de Ruslar onu Rusya içlerine doğru götürdüler.
Aslında, 1806-1812 yıllar arasında sürmüş olan Osmanlı-Rus savaşının neredeyse hemen başında zaptedilen Bender kalesinden çok uzağa götürülmedi, Rus tarihçi ve dvlet adamı Dmitriy Bantış-Kamenskiy 1810'da basılan anılar kitabında, takriben yetmiş yaşlarında olan Hasan Paşa'yı, Bender kalesinden yaklaşık 50 kilometre kuzeyinde olan Dubossarı kentinde 16 Mayıs 1808 tarihinde ziyaret ettiğini, Hasan Paşanın esir konumunda olmadığını, kendisi Osmanlı'ya geri gitmeye hazırlandığını yazmıştır. Bunun yanı sıra, Bantış-Kamenskiy, Hasan Paşa, 1807'de tahttan indirilen III.Selim'e sadık kaldığından, yeni padişah Mustafa tarafından katledilebileceğini de yazmıştır. Ki, bilindiği üzere, tam bu sıralarda Mustafa da tahttan indirildi ve 20 Temmuz 1808 tarihinde tahta II.Mahmd geçti. Bu yüzden Hasan Paşa bir tehlike ile karşılaşmamıştır, diye fikir üretilebilir.
1810'de kurtuldu ve tekrar Yenişehir'e döndü. Çok geçmeden o yıl o şehirde hayatını kaybetti.
Değerlendirme
Sicill-i Osmani onu şöyle değerlendirmektedir:
Tedbirli, gayretli, savaşçıydı.
Eserleri
Hotin'de bir camii yaptırdığı bilinmektedir.
Kaynakça
- ^ a b c Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.II s.164 [1]
- ^ a b Emecen, Feridun, "Hasan Paşa (Kethüda, Cenaze)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.544
- ^ a b c Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1995 5. baski) Osmanlı Tarihi IV. Cilt 1. Kısım:Karlofça Antlaşmasından XVIII. Yüzyılın Sonlarına Kadar Ankara:Türk Tarih Kurumu Ondokuzucu Bolum
- ^ Дмитрий Бантыш-Каменский, Путешествии в Молдавию, Валахию и Сербию, Москва, 1810, с.63-67 (Rusça). 1810. s. 63-67.
Dış bağlantılar
- Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul:Türkiye Yayınevi.
- Emecen, Feridun, "Hasan Paşa (Kethüda, Cenaze)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.544
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.II s.164 [2]
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1995 5. baski) Osmanlı Tarihi IV. Cilt 1. Kısım:Karlofça Antlaşmasından XVIII. Yüzyılın Sonlarına Kadar Ankara:Türk Tarih Kurumu .
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Koca Yusuf Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 7 Haziran 1789 - 3 Aralık 1789 | Sonra gelen: Cezayirli Gazi Hasan Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kethuda Cerkes Meyyit Hasan Pasa veya Cenaze Hasan Pasa d 1810 Yenisehir gunumuzde Larisa III Selim saltanatinda 7 Haziran 1789 3 Aralik 1789 tarihleri arasinda bes ay yirmi alti gun sadrazamlik yapmis bir Osmanli devlet adamidir Meyyit olu cenaze demektir Kethuda Cerkes Meyyit Hasan PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 7 Haziran 1789 3 Aralik 1789Hukumdar III SelimYerine geldigi Koca Yusuf PasaYerine gelen Cezayirli Gazi Hasan PasaKisisel bilgilerOlum 1810 Yenisehir gunumuzde Larisa HayatiBu maddenin iceriginin Turkcelestirilmesi veya Turkce dilbilgisi ve kurallari dogrultusunda duzeltilmesi gerekmektedir Bu maddedeki yazim ve noktalama yanlislari ya da anlatim bozukluklari giderilmelidir Yabanci sozcukler yerine Turkce karsiliklarinin kullanilmasi karakter hatalarinin duzeltilmesi dilbilgisi hatalarinin duzeltilmesi vs Duzenleme yapildiktan sonra bu sablon kaldirilmalidir Hasan Pasa Cerkes asillidir III Ahmet donemi vezirlerinden Kazikci Hasan Pasa nin kolesi idi Dizlikci Mehmed Pasa nin hazine katibi ve sonra Melek Mehmed Pasa kethudasi oldu Kethuda lakabi uzun yillar Melek Mehmet Pasa nin kethudaligini yaptigi icin verilmistir Cenaze veya Meyyit lakabi ise sadrazamlik muhru humayunu ancak agir hasta vaziyette yataktayken aldigi icin bu isimle anilagelmistir Melek Mehmet Pasa Vidin seraskerligine getirildigi zaman 15 Ocak 1786 de vezirlik verilerek Vidin muhafizi gorevi verildi Sadrazam 1787 1792 Osmanli Rus Savasi nda serdar i ekrem olarak ordu ile Vidin e geldiginde ek olarak Sivas eyalet valiligi unvani da verilerek Vidin seraskerligi gorevi verildi Bu savasta Avusturya ordularina karsi Muhadiye Muharebesi ve 17 18 Eylul 1788 de Sebes Muharebesinde buyuk yararliklar gostererek bu muharebeleri serdar i ekrem Koca Yusuf Pasa ile kazandi Bu askeri basarilardan dolayi 7 Nisan 1789 da III Selim tahta gectikten sonra ve Osmanli ordusu hem Avusturya hem de Rusya cephesinde savasmak zorunda kaldigi icin Sultan Sadrazam ve serdar i ekrem Koca Yusuf Pasa yi 28 Mayis 1789 de azletti Yerine sadrazam ve serdar i ekrem olarak Meyyit Hasan Pasa yi sadrazam ve serdar i ekrem tayin etti Meyyit Hasan Pasa muhr i humayunu hasta yataginda almisti ve ordunun basina ancak 22 gun sonra gecebildi 21 Temmuz 1789 da Birlesik Avusturya ve Rusya ordulari Osmanli ordugahinin bulundugu gunumuzde Romanya da bulunan Focsani ye hucuma gectiler ve ortaya cikan Foksan Muharebesi nde Osmanlilar buyuk zayiat vererek yenildiler Meyyit Hasan Pasa Foksan Muharebesi nin intikamini almak ve Bender ve Akkerman kalelerini Rus ordusu kusatmasindan kurtarmak icin 60 000 kisilik buyuk bir Osmanli kuvveti Ruscuk tan ekibiyle yola cikti Ordu oncelikle Foksani ye ulasmayi buradaki Avusturya ve sonrasinda Rus kuvvetlerini yenmeyi ve kisi da burada gecirmeyi hedefliyordu O sirada Ruslar guclerini kale kusatmalarina ozellikle Izmail uzerine yogunlastirdiklari icin bolgede hazir Rus gucu sayisi azdi Ama yakinda kumandasinda 18 000 kisilik bir Avusturya gucu vardi Avusturyalilara buyuk Osmanli ordusuna karsi durabilmek icin Rus generali Suvarov dan yardim istediler Rus ordusu cok zor bir gece yuruyusu ile Avusturya ordusunun bulundugu Ramnicu Sarat sehri yakinlarinda Ramnicu Sarat Nehri Rimnik Nehri ve yakinlarinda bulunan Boze Nehrinde kenarina geldi Burada 22 Eylul 1789 da yapilan Boze Muharebesi nin ilk saatlerinde 25 000 kisilik Rus ve Avusturya ordusu 60 000 kadar kisilik Osmanli ordusunu buyuk bir hezimete ugratti Bu hezimetten sonra sadrazamlik ve serdar i ekremlik gorevlerinden azledildi Aralik 1789 da Tirhala sancakbeyligi ile Rus uk muhafizligina tayin edildi Ama Ocak 1790 da vezirligi de geri alinarak Bozcaada ya surgune gonderildi Sonra affedilip Haziran 1792 de vezirlik rutbesi tekrar verildi ve Silistre valisi oldu Ardindan Haziran 1792 dse Mora valisi sonra Kandiye valisi ve 1897 de tekrar Mora valisi olarak tayin edildi 1798 de vezirlik rutbesi geri alindi ve kendi sectigi bir mahalde surgune gonderildi i Larisa secti ve bir muddet burada oturdu 1800 de vezirligi geri verildi ve Bender muhafizi tayin edildi Iki ay sonra Hotin muhafizi yapildi 1802 de emekli oldu Sonra tekrar Bender muhafizligina tayin edildi 14 Kasim 1806 de Rus ordusu bir baskinla Bender i eline gecirince Ruslara esir oldu Ocak 1807 de Ruslar onu Rusya iclerine dogru goturduler Aslinda 1806 1812 yillar arasinda surmus olan Osmanli Rus savasinin neredeyse hemen basinda zaptedilen Bender kalesinden cok uzaga goturulmedi Rus tarihci ve dvlet adami Dmitriy Bantis Kamenskiy 1810 da basilan anilar kitabinda takriben yetmis yaslarinda olan Hasan Pasa yi Bender kalesinden yaklasik 50 kilometre kuzeyinde olan Dubossari kentinde 16 Mayis 1808 tarihinde ziyaret ettigini Hasan Pasanin esir konumunda olmadigini kendisi Osmanli ya geri gitmeye hazirlandigini yazmistir Bunun yani sira Bantis Kamenskiy Hasan Pasa 1807 de tahttan indirilen III Selim e sadik kaldigindan yeni padisah Mustafa tarafindan katledilebilecegini de yazmistir Ki bilindigi uzere tam bu siralarda Mustafa da tahttan indirildi ve 20 Temmuz 1808 tarihinde tahta II Mahmd gecti Bu yuzden Hasan Pasa bir tehlike ile karsilasmamistir diye fikir uretilebilir 1810 de kurtuldu ve tekrar Yenisehir e dondu Cok gecmeden o yil o sehirde hayatini kaybetti DegerlendirmeSicill i Osmani onu soyle degerlendirmektedir Tedbirli gayretli savasciydi EserleriHotin de bir camii yaptirdigi bilinmektedir Kaynakca a b c Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C II s 164 1 a b Emecen Feridun Hasan Pasa Kethuda Cenaze 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 1 s 544 ISBN 975 08 0072 9 a b c Uzuncarsili Ismail Hakki 1995 5 baski Osmanli Tarihi IV Cilt 1 Kisim Karlofca Antlasmasindan XVIII Yuzyilin Sonlarina Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 975 16 0015 4 Ondokuzucu Bolum Dmitrij Bantysh Kamenskij Puteshestvii v Moldaviyu Valahiyu i Serbiyu Moskva 1810 s 63 67 Rusca 1810 s 63 67 Dis baglantilarDanismend Ismail Hami 1961 Osmanli Devlet Erkani Istanbul Turkiye Yayinevi Emecen Feridun Hasan Pasa Kethuda Cenaze 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 1 s 544 ISBN 975 08 0072 9 Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C II s 164 2 Uzuncarsili Ismail Hakki 1995 5 baski Osmanli Tarihi IV Cilt 1 Kisim Karlofca Antlasmasindan XVIII Yuzyilin Sonlarina Kadar Ankara Turk Tarih Kurumu ISBN 975 16 0015 4 Siyasi goreviOnce gelen Koca Yusuf Pasa Osmanli Sadrazami 7 Haziran 1789 3 Aralik 1789 Sonra gelen Cezayirli Gazi Hasan Pasa