Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cenevre Anlaşması, 14 Nisan 1988'de, Birleşmiş Milletler'in Cenevre'deki merkezinde Afganistan ile Pakistan arasında, Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği'nin garantörlüğünde imzalanan anlaşma. Anlaşmayla birlikte iki ülke arasında ikili ilişkiler konusunda karşılıklı uzlaşı sağlanmış ve 1979'dan beri Afganistan'da bulunan Sovyet askerî birliklerinin ülkeden çekilme süreci başlamıştır.
Arka plan
Nisan 1978'de gerçekleşen ve Sevr Devrimi adı verilen askerî darbeyle var olan Afganistan Cumhuriyeti yıkıldı ve Afganistan Demokratik Halk Partisi yönetiminde oluşturulan hükûmetle Afganistan Demokratik Cumhuriyeti kuruldu. Yeni hükûmete karşı olan bazı kesimler, mevcut hükûmete karşı ayaklanma başlattı.Afganistan hükûmetinin isteği sonrasında, 1979 Aralık'ında, Sovyetler Birliği ülkeye askerî müdahalede bulundu. Afganistan'da yaşanan çatışmalarda Sovyetlere karşı mücadele eden mücahitleri destekleyen komşu ülke Pakistan çatışmalar sebebiyle bazı endişeler yaşamaya başlamış, diğer taraftan 3 milyon kadar Afgan mülteci de Pakistan'a sığınmıştı.
Anlaşma ve sonrası
1981'de, Birleşmiş Milletler tarafından Cenevre süreci olarak adlandırılan barış girişimleri başlatıldı. 1983 itibarıyla anlaşma taslağı oluşturulmuş ve Sovyet güçlerinin Afganistan'dan çekilme süreciyle ilgili olan dördüncü madde dışındaki üç maddede anlaşma sağlanmıştı. Ülkedeki çatışmalar devam ederken, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov, 9 Şubat 1988'de yaptığı açıklamada Sovyet güçlerinin on aylık bir periyotta Afganistan'dan çekileceğini belirtti. 14 Nisan 1988'de, Afganistan ile Pakistan arasında, Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin garantörlüğünde Cenevre Anlaşması imzalandı. Dört temel maddeden oluşan anlaşmanın maddeleri şu şekildeydi:
- Afganistan ile Pakistan arasındaki Karşılıklı Münasebetlerin ilkeleri Konusunda İkili Antlaşma ile birlikte, her iki taraf da birbirlerinin egemenlik, siyasi bağımsızlık, toprak bütünlüğü ile güvenlik ve bağlantısızlık ilkelerine saygı gösterecek ve birbirlerinin içişlerine karışmayacaktır.
- Uluslararası Garantiler Konusunda Deklarasyon ile birlikte, Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği de Afganistan ile Pakistan'ın egemenlik, siyasi bağımsızlık, toprak bütünlüğü ile güvenlik ve bağlantısızlık ilkelerine saygı gösterecek ve içişlerine karışmayacaktır.
- Afganistan ile Pakistan arasındaki Mültecilerin Kendi İstekleriyle Dönüşü konusundaki ikili anlaşmayla, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğinin de desteğiyle isteyen mültecilerin serbestçe evlerine dönebilmesi sağlanacak.
- Afganistan'daki Sovyet güçlerinin çekilmesi 15 Mayıs 1988'de başlayacak, 15 Ağustos'ta birliklerin yarısı ülkeden çekilmiş olacak, çekilme süreci ise 9 ay içerisinde tamamlanacak.
Anlaşmada belirtildiği gibi Sovyet güçlerinin çekilişi 15 Mayıs günü başladı ve 15 Şubat 1989'da tamamlandı. Sovyet güçlerinin çekilmesinden yaklaşık üç yıl sonra, Nisan 1992'de Afganistan hükûmet devrildi ve 24 Nisan 1992'de imzalanan ile Afganistan İslam Devleti kuruldu.
Kaynakça
- Nurani, Zayn (Temmuz 1988). "The Geneva Accords and Afghanistan". (İngilizce). 41 (3).
- Şahi, Ağa (Ocak-Nisan 2008). "The Geneva Accords". Pakistan Horizon (İngilizce). 61 (1/2).
- ^ Ram, Mohan (19 Ocak 1980). "A rocky revolution". (İngilizce). 15 (3). s. 101.
- ^ a b c Gibbs, David (Aralık 1987). "Does the USSR Have a 'Grand Strategy'? Reinterpreting the Invasion of Afghanistan". (İngilizce). 24 (4). ss. 371-372. ISSN 0022-3433.
- ^ Nurani 1988, s. 51.
- ^ a b Nurani 1988, s. 52.
- ^ Nurani 1988, s. 53.
- ^ a b Şahi 2008, s. 143.
- ^ Şahi 2008, s. 156.
- ^ Yazar kadrosu (2002). Regional Surveys of the World: Far East and Australasia 2003 (İngilizce). Routledge. ss. 66. ISBN .
- ^ Han, İcaz Ahmed (Nisan 2007). "Understanding Pakistan's Pro-Taliban Afghan Policy". Pakistan Horizon (İngilizce). 60 (2). s. 153.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cenevre Anlasmasi 14 Nisan 1988 de Birlesmis Milletler in Cenevre deki merkezinde Afganistan ile Pakistan arasinda Amerika Birlesik Devletleri ile Sovyetler Birligi nin garantorlugunde imzalanan anlasma Anlasmayla birlikte iki ulke arasinda ikili iliskiler konusunda karsilikli uzlasi saglanmis ve 1979 dan beri Afganistan da bulunan Sovyet askeri birliklerinin ulkeden cekilme sureci baslamistir Sovyet gucleri Afganistan dan cekilirken Arka planNisan 1978 de gerceklesen ve Sevr Devrimi adi verilen askeri darbeyle var olan Afganistan Cumhuriyeti yikildi ve Afganistan Demokratik Halk Partisi yonetiminde olusturulan hukumetle Afganistan Demokratik Cumhuriyeti kuruldu Yeni hukumete karsi olan bazi kesimler mevcut hukumete karsi ayaklanma baslatti Afganistan hukumetinin istegi sonrasinda 1979 Aralik inda Sovyetler Birligi ulkeye askeri mudahalede bulundu Afganistan da yasanan catismalarda Sovyetlere karsi mucadele eden mucahitleri destekleyen komsu ulke Pakistan catismalar sebebiyle bazi endiseler yasamaya baslamis diger taraftan 3 milyon kadar Afgan multeci de Pakistan a siginmisti Anlasma ve sonrasi1981 de Birlesmis Milletler tarafindan Cenevre sureci olarak adlandirilan baris girisimleri baslatildi 1983 itibariyla anlasma taslagi olusturulmus ve Sovyet guclerinin Afganistan dan cekilme sureciyle ilgili olan dorduncu madde disindaki uc maddede anlasma saglanmisti Ulkedeki catismalar devam ederken Sovyetler Birligi Komunist Partisi Genel Sekreteri Mihail Gorbacov 9 Subat 1988 de yaptigi aciklamada Sovyet guclerinin on aylik bir periyotta Afganistan dan cekilecegini belirtti 14 Nisan 1988 de Afganistan ile Pakistan arasinda Amerika Birlesik Devletleri ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birligi nin garantorlugunde Cenevre Anlasmasi imzalandi Dort temel maddeden olusan anlasmanin maddeleri su sekildeydi Afganistan ile Pakistan arasindaki Karsilikli Munasebetlerin ilkeleri Konusunda Ikili Antlasma ile birlikte her iki taraf da birbirlerinin egemenlik siyasi bagimsizlik toprak butunlugu ile guvenlik ve baglantisizlik ilkelerine saygi gosterecek ve birbirlerinin icislerine karismayacaktir Uluslararasi Garantiler Konusunda Deklarasyon ile birlikte Amerika Birlesik Devletleri ile Sovyetler Birligi de Afganistan ile Pakistan in egemenlik siyasi bagimsizlik toprak butunlugu ile guvenlik ve baglantisizlik ilkelerine saygi gosterecek ve icislerine karismayacaktir Afganistan ile Pakistan arasindaki Multecilerin Kendi Istekleriyle Donusu konusundaki ikili anlasmayla Birlesmis Milletler Multeciler Yuksek Komiserliginin de destegiyle isteyen multecilerin serbestce evlerine donebilmesi saglanacak Afganistan daki Sovyet guclerinin cekilmesi 15 Mayis 1988 de baslayacak 15 Agustos ta birliklerin yarisi ulkeden cekilmis olacak cekilme sureci ise 9 ay icerisinde tamamlanacak Anlasmada belirtildigi gibi Sovyet guclerinin cekilisi 15 Mayis gunu basladi ve 15 Subat 1989 da tamamlandi Sovyet guclerinin cekilmesinden yaklasik uc yil sonra Nisan 1992 de Afganistan hukumet devrildi ve 24 Nisan 1992 de imzalanan ile Afganistan Islam Devleti kuruldu KaynakcaNurani Zayn Temmuz 1988 The Geneva Accords and Afghanistan Ingilizce 41 3 Sahi Aga Ocak Nisan 2008 The Geneva Accords Pakistan Horizon Ingilizce 61 1 2 Ram Mohan 19 Ocak 1980 A rocky revolution Ingilizce 15 3 s 101 a b c Gibbs David Aralik 1987 Does the USSR Have a Grand Strategy Reinterpreting the Invasion of Afghanistan Ingilizce 24 4 ss 371 372 ISSN 0022 3433 Nurani 1988 s 51 a b Nurani 1988 s 52 Nurani 1988 s 53 a b Sahi 2008 s 143 Sahi 2008 s 156 Yazar kadrosu 2002 Regional Surveys of the World Far East and Australasia 2003 Ingilizce Routledge ss 66 ISBN 978 1 85743 133 9 Han Icaz Ahmed Nisan 2007 Understanding Pakistan s Pro Taliban Afghan Policy Pakistan Horizon Ingilizce 60 2 s 153