Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ceviz, bir halatın bir ucundaki kolların açılıp birbirlerine bağlanmasıyla elde edilen bir düğüm çeşididir. Düğümden sarkan halat kolları inceltilerek halatın bedenindeki diğer kolların arasında dikilebilir.
Cevizin bir diğer anlamı, halat kollarını ayırmadan yapılan top şekilli bir düğümdür.
Cevizler sırf estetik amaçlı yapılabilecekleri gibi, pratik amaçları da olabilir:
- halat kolların ayrışmasını önlemek,
- halatın ucunu kalınlaştırak delikten veya makara kanalından kaçmasını önlemek,
- halata tutunmaya yardımcı olmak.
Halat kollarıyla yapılan cevizler
En önemli cevizler Gerdel cevizi ve Fener cevizi olarak adlandırılır. Bunlarda halatın ucu 15–20 cm açıldıktan sonra daha fazla açılmaması için piyanlanır (gırcala ile bağlanır).
Fener cevizinde (İngilizce crown knot), birinci kol kendi üzerine katlanır, ikincisi birincinin üzerine katlanır, üçüncü kol ise önce ikinci üzerinden katlanır sonra birincinin rodasının içinden geçer. Sonuçta üç kol "aşağı" (halat ucunun tersi yöne) çevrilmiş olur. Uçlar çekilir, kolların rodaları da düzgün şekilde itilerek sıkı bir düğüm oluşturulur. Kolları artan kısımları kesilir. Ancak bu düğüm tek başına çok güçlü değildir, ya sadece halatı sonlandırmak için kullanılır ya da daha karmaşık düğümlerin bir parçasını oluşturur.
Ceviz yapmakta amaç halatı sonlandırmaksa, artan kollar kesilmez, bunlar halat ucundan geriye doğru kolların aralarından kavalye kullanılarak geçirilir. Bu halat dikişi yönteminde her dikişten sonra kolun kalınlığı yarıya indirilerek kolların düzgün şekilde halatın bedeni ile bütünleşmesi sağlanır. Bu şekilde dikilen ipin ucu açılmaz. Dikme yoluyla halat sonlandırmanın avantajı, ilmik yapıp bağlamaktan daha pratik olmasıdır, eğer piyanlama yapmak için gırcala gibi bir malzeme elde yoksa.
Gerdel cevizi (piyan cevizi de denir; İng. wall knot) fener cevizine çok benzer; halat kolları birbirlerinin ilmiklerinden (rodalarından) geçerken uçları "yukarı" (halat ucu ile aynı yöne) çevrilmiş olarak düğüm tamamlanır. Uçlar sıkıca çekildikten sonra artan kısımlar kesilebilir veya yukarıda anlatıldığı biçimde, kollar gittikçe inceltilerek halatın bedenindeki diğer kolların arasına sıkıştırılabilir. Fener cevizinde olduğu gibi Gerdel cevizi de halat sonlandırmada tek başına faydalı değildir, ya kolların geriye doğru dikilmesi gerekir veya başka cevizlerle (Arap cevizi, mevlana cevizi, vs.) birlikte kullanılır. Gerdel cevizinin adı, gerdel adı verilen tahta kovalara takılan halatların, kovanın deliğinden çıkmaması için ucuna yapılan düğümden kaynaklanır.
 |  | |
Mevlana cevizi | Askı izbirosu |
Mevlana cevizi (Vardamana cevizi olarak da bilinir; İng. wall crowned knot), piyan cevizinin üzerine bir fener düğümü ile yapılır. Türk cevizi (İngilizce footrope knot) ise fener üzerine gerdel düğümü yapılmasıdır. Tek veya çifte gerdel düğümünün üstüne fener düğümü yapmak, şekildeki gibi bir halat sonu meydana getirir. Çifte gerdelin üzerine fener düğümü tamamlandıktan sonra kollar inceltilip halatın gövdesine sıkıştırılrsa düğümün nerede başlayıp nerede bittiği belli olmaz. Bu düğüm genelde süs amaçlı kullanılır, halat parmaklık, kova tutacağı gibi halatların delikten kaçmasını engellemeye yarar. Çarmık veya yapmakta da kullanılır.
 |  | |
Patrisa cevizi | Çifte Patrisa cevizi |
Gerdel cevizinin bir diğer kullanımı iki halat ucunun birleştirilmesinde patrisa cevizi yapılmasıdır. Patrisa cevizinde (İng. Shroud knot), uçları birleştirilecek iki halatın kolları açılır ve uç uca getirilir. Bir halatın kolların (bükümlerinin) içinden öbürünün kolları geçer. Bu şekilde birbirine tutturulan iki halat ucu, uç birleştirme dikişleri kadar dayanıklı değildir, çünkü kollar örülmek yerine birbiriyle düğümlenmiştir, ama iki halatın birbirine sarılarak düğümlenmesinden daha sağlamdır. Düğüm iyice gerildikten sonra kalan kollar inceltilir ve halatların içine dikilebilir. Bu düğüm genelde gibi sabit armaların kesilen kısımlarını birbirine eklemekte kullanılır.
Çifte Patrisa cevizi (İng. French shroud knot), tek patrisa cevizine benzer şekilde yapılır. Şekildeki gibi bitiştirilen iki halatta A kolu ile bir ilmik yapılır, B kolu A'nın içinden (C noktasından) geçirilir, D kolu da bir ilmik yapılır, A bu D ilmiğinden geçirilir, sonra D, B'nin ilmiğinden geçirilir. Böylece bir taraf tamamlanmış olur. Öbür tarafta da aynı işlem yapılınca bütün kollar çekilerek gerilir, inceltilir ve halatın kolları arasına dikilerek sıkıştırılır.
 |  | |
İngiliz cevizi (çifte fener) | Arap cevizi (çifte gerdel) |
Çifte fener (İngiliz cevizi) ve çifte gerdel (Arap cevizi), tek fener ve tek gerdel gibi yapılır ama ilk düğümden sonra fazlalıkları kesmek veya halatın içine sıkıştırmak yerine bunlar ikinci bir kere daha dolandırılırlar, birinci düğümü takip ederek. İkinci düğümden sonra kolların uçları kesilir veya sıkıştırılır.
Filador cevizi (İng. Matthew Walker) direk çarmıhlarının yapılır. Bu ceviz ile filadorlar deste duruma getirilir.
Bu düğümü yapmak için bir kol halatın bedeni etrafından dolandırılıp kendi ilmiğinin içinden geçirilir. Sonra B kolu, A'nın altından ve ilmiğinden, sonra da B'nin ilmiğinden geçirilir. Sonra C kolu, A ve B'bin altından ve onların ilmiklerinden ve kendi ilmiğinden geçirilir. Düğümün uçları çekiştirilerek ve yavaş yavaş gerginleştirilerek en son şeklini alması sağlanır.
Filador cevizi, dekoratif olmak dışında modern yelkenli teknelerde artık kullanılamamaktadır. Eski yelkenli gemilerde filadorlar, sancak veya iskota bağlarında kullanılırdı. Kapı tokmakları, sandık tutacakları, kova tutacakları için idealdir çünkü alt tarafı neredeyse düzdür.
Halat bedeni ile yapılan cevizler
 |  | |
Çeşitli marsipet cevizlerinin yapılışı | Marsipet ayakları, denizcilerin üzerinde ayakta durduğu marsipetin aşağı sarkmaması için marsipeti serene bağlayan dikey halatlardır. Marsipet ayaklarının sağa sola kaymaması için marsipet üzerinde marsipet cevizleri bulunur |
Halatın ucundaki kollar ayrıştırılmadan yapılan, bazı düğümler de ceviz olarak adlandırılır. El incesi cevizi (İng. monkey's fist) bir tekneden kıyıya fırlatılacak bir halatın ucunun daha ağır olmasını sağlamak için ucuna yapılan bir düğümdür.
Marsipet cevizi (İng. Turk's Head Knot) bir halat bedeni veya çubuk üzerine başka bir halatın sarılarak elde edilen bir ceviz çekilli bir düğümdür. Marsipet ayaklarının kaymaması için marsipetler üzerine ve marsipet ayaklarının marsipete bağlandığı noktanın tarafına yapılan ceviz olduğu için böyle adlandırılır.
Kaynakça
- ^ Clifford Warren Ashley (1944). The Ashley book of knots. Random House, Inc. s. 122. ISBN .
- ^ "Footrope knot" (PDF). 19 Mart 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Haziran 2010.
- ^ Clifford Warren Ashley (1944). The Ashley book of knots. Random House, Inc. s. 275. ISBN .
- ^ . 25 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2010.
- ^ "The Matthew Walker". Animated knots by Grog. 10 Kasım 2015 tarihinde kaynağından .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ceviz bir halatin bir ucundaki kollarin acilip birbirlerine baglanmasiyla elde edilen bir dugum cesididir Dugumden sarkan halat kollari inceltilerek halatin bedenindeki diger kollarin arasinda dikilebilir Fener cevizi dikilmis Cevizin bir diger anlami halat kollarini ayirmadan yapilan top sekilli bir dugumdur Cevizler sirf estetik amacli yapilabilecekleri gibi pratik amaclari da olabilir halat kollarin ayrismasini onlemek halatin ucunu kalinlastirak delikten veya makara kanalindan kacmasini onlemek halata tutunmaya yardimci olmak Halat kollariyla yapilan cevizlerFener ceviziGerdel cevizi En onemli cevizler Gerdel cevizi ve Fener cevizi olarak adlandirilir Bunlarda halatin ucu 15 20 cm acildiktan sonra daha fazla acilmamasi icin piyanlanir gircala ile baglanir Fener cevizinde Ingilizce crown knot birinci kol kendi uzerine katlanir ikincisi birincinin uzerine katlanir ucuncu kol ise once ikinci uzerinden katlanir sonra birincinin rodasinin icinden gecer Sonucta uc kol asagi halat ucunun tersi yone cevrilmis olur Uclar cekilir kollarin rodalari da duzgun sekilde itilerek siki bir dugum olusturulur Kollari artan kisimlari kesilir Ancak bu dugum tek basina cok guclu degildir ya sadece halati sonlandirmak icin kullanilir ya da daha karmasik dugumlerin bir parcasini olusturur Ceviz yapmakta amac halati sonlandirmaksa artan kollar kesilmez bunlar halat ucundan geriye dogru kollarin aralarindan kavalye kullanilarak gecirilir Bu halat dikisi yonteminde her dikisten sonra kolun kalinligi yariya indirilerek kollarin duzgun sekilde halatin bedeni ile butunlesmesi saglanir Bu sekilde dikilen ipin ucu acilmaz Dikme yoluyla halat sonlandirmanin avantaji ilmik yapip baglamaktan daha pratik olmasidir eger piyanlama yapmak icin gircala gibi bir malzeme elde yoksa Gerdel cevizi piyan cevizi de denir Ing wall knot fener cevizine cok benzer halat kollari birbirlerinin ilmiklerinden rodalarindan gecerken uclari yukari halat ucu ile ayni yone cevrilmis olarak dugum tamamlanir Uclar sikica cekildikten sonra artan kisimlar kesilebilir veya yukarida anlatildigi bicimde kollar gittikce inceltilerek halatin bedenindeki diger kollarin arasina sikistirilabilir Fener cevizinde oldugu gibi Gerdel cevizi de halat sonlandirmada tek basina faydali degildir ya kollarin geriye dogru dikilmesi gerekir veya baska cevizlerle Arap cevizi mevlana cevizi vs birlikte kullanilir Gerdel cevizinin adi gerdel adi verilen tahta kovalara takilan halatlarin kovanin deliginden cikmamasi icin ucuna yapilan dugumden kaynaklanir Mevlana cevizi Aski izbirosu Mevlana cevizi Vardamana cevizi olarak da bilinir Ing wall crowned knot piyan cevizinin uzerine bir fener dugumu ile yapilir Turk cevizi Ingilizce footrope knot ise fener uzerine gerdel dugumu yapilmasidir Tek veya cifte gerdel dugumunun ustune fener dugumu yapmak sekildeki gibi bir halat sonu meydana getirir Cifte gerdelin uzerine fener dugumu tamamlandiktan sonra kollar inceltilip halatin govdesine sikistirilrsa dugumun nerede baslayip nerede bittigi belli olmaz Bu dugum genelde sus amacli kullanilir halat parmaklik kova tutacagi gibi halatlarin delikten kacmasini engellemeye yarar Carmik veya yapmakta da kullanilir Patrisa cevizi Cifte Patrisa cevizi Gerdel cevizinin bir diger kullanimi iki halat ucunun birlestirilmesinde patrisa cevizi yapilmasidir Patrisa cevizinde Ing Shroud knot uclari birlestirilecek iki halatin kollari acilir ve uc uca getirilir Bir halatin kollarin bukumlerinin icinden oburunun kollari gecer Bu sekilde birbirine tutturulan iki halat ucu uc birlestirme dikisleri kadar dayanikli degildir cunku kollar orulmek yerine birbiriyle dugumlenmistir ama iki halatin birbirine sarilarak dugumlenmesinden daha saglamdir Dugum iyice gerildikten sonra kalan kollar inceltilir ve halatlarin icine dikilebilir Bu dugum genelde gibi sabit armalarin kesilen kisimlarini birbirine eklemekte kullanilir Cifte Patrisa cevizi Ing French shroud knot tek patrisa cevizine benzer sekilde yapilir Sekildeki gibi bitistirilen iki halatta A kolu ile bir ilmik yapilir B kolu A nin icinden C noktasindan gecirilir D kolu da bir ilmik yapilir A bu D ilmiginden gecirilir sonra D B nin ilmiginden gecirilir Boylece bir taraf tamamlanmis olur Obur tarafta da ayni islem yapilinca butun kollar cekilerek gerilir inceltilir ve halatin kollari arasina dikilerek sikistirilir Ingiliz cevizi cifte fener Arap cevizi cifte gerdel Cifte fener Ingiliz cevizi ve cifte gerdel Arap cevizi tek fener ve tek gerdel gibi yapilir ama ilk dugumden sonra fazlaliklari kesmek veya halatin icine sikistirmak yerine bunlar ikinci bir kere daha dolandirilirlar birinci dugumu takip ederek Ikinci dugumden sonra kollarin uclari kesilir veya sikistirilir Filador cevizi Filador cevizi Ing Matthew Walker direk carmihlarinin yapilir Bu ceviz ile filadorlar deste duruma getirilir Bu dugumu yapmak icin bir kol halatin bedeni etrafindan dolandirilip kendi ilmiginin icinden gecirilir Sonra B kolu A nin altindan ve ilmiginden sonra da B nin ilmiginden gecirilir Sonra C kolu A ve B bin altindan ve onlarin ilmiklerinden ve kendi ilmiginden gecirilir Dugumun uclari cekistirilerek ve yavas yavas gerginlestirilerek en son seklini almasi saglanir Filador cevizi dekoratif olmak disinda modern yelkenli teknelerde artik kullanilamamaktadir Eski yelkenli gemilerde filadorlar sancak veya iskota baglarinda kullanilirdi Kapi tokmaklari sandik tutacaklari kova tutacaklari icin idealdir cunku alt tarafi neredeyse duzdur Halat bedeni ile yapilan cevizlerCesitli marsipet cevizlerinin yapilisi Marsipet ayaklari denizcilerin uzerinde ayakta durdugu marsipetin asagi sarkmamasi icin marsipeti serene baglayan dikey halatlardir Marsipet ayaklarinin saga sola kaymamasi icin marsipet uzerinde marsipet cevizleri bulunur El incesi cevizi ipin ucunu agirlastirarak daha kolay firlatilmasini saglar Halatin ucundaki kollar ayristirilmadan yapilan bazi dugumler de ceviz olarak adlandirilir El incesi cevizi Ing monkey s fist bir tekneden kiyiya firlatilacak bir halatin ucunun daha agir olmasini saglamak icin ucuna yapilan bir dugumdur Marsipet cevizi Ing Turk s Head Knot bir halat bedeni veya cubuk uzerine baska bir halatin sarilarak elde edilen bir ceviz cekilli bir dugumdur Marsipet ayaklarinin kaymamasi icin marsipetler uzerine ve marsipet ayaklarinin marsipete baglandigi noktanin tarafina yapilan ceviz oldugu icin boyle adlandirilir Kaynakca Clifford Warren Ashley 1944 The Ashley book of knots Random House Inc s 122 ISBN 9780385040259 Footrope knot PDF 19 Mart 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Haziran 2010 Clifford Warren Ashley 1944 The Ashley book of knots Random House Inc s 275 ISBN 9780385040259 25 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Haziran 2010 The Matthew Walker Animated knots by Grog 10 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan