Cezayir tarihi, genellikle Mağrip denilen Kuzey Afrika'nın verimli kıyı ovalarının tarihidir. Avrupa ve Orta Doğu'ya hareket eden insanlar için bir geçiş bölgesi olan Kuzey Afrika'da yaşayan halklar, diğer bölgelerden gelen halklardan etkilenmiştir. Bu karışımdan ortaya çıkan Berberiler (Kartacalılar, Romalılar ve Bizanslılar tarafından kıyı bölgelerinden itilmelerine rağmen) dil ve kültür bakımından İslam'ın yayılması ve Arapların gelişine kadar bölgeye büyük ölçüde hakim oldular.
Yüzyılı aşkın bir süre Fransa'nın sömürgeci yönetimi altında kaldıktan sonra 1950'lerde bağımsızlıklarını elde etmek için mücadele eden Cezayirliler, 1962 yılında hedeflerine ulaştılar. Cezayir'in önde gelen siyasi partisi Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN), bağımsızlık mücadelesinin bir parçası olarak 1954 yılında kurulmuş ve o zamandan beri ülke siyasetine büyük ölçüde hakim olmuştur.
Cezayir hükûmeti, halkın taleplerine yanıt olarak 1988'de çok partili sistemi uygulamaya başladı ancak Aralık 1991'de düzenlenen seçimlerin ilk turunda İslami Selamet Cephesi'nin (FİS) beklenmedik bir şekilde başarılı sonuç elde etmesinin ardından, Cezayir ordusu seçimlere müdahale etti ve laik kesimin endişelerine kulak vererek aşırı dinci bir hükûmetin yönetimi ele geçirmesini engellemek için ikinci turu erteledi. Ordu, FİS üzerinde baskı kurmaya başlayınca örgütün destekçileri hükûmet hedeflerine saldırılar düzenlemeye başladı. Çatışmalar bir ayaklanmaya dönüştü ve 1992-1998 yılları arasında yaşanan yoğun şiddet olayları 100.000'den fazla kişinin ölümüyle sonuçlandı. Bu ölümlerin birçoğu radikal isyancıların köylülere yönelik ayrım gözetmeyen katliamları sonucunda meydana geldi.
Hükûmet, 1990'ların sonunda üstünlük kazanmayı başardı ve Ocak 2000'de FİS'in silahlı kanadı olan İslami Selamet Ordusu dağıldı. Abdülaziz Buteflika, 1999'da askeriyenin desteğiyle ve yaygın olarak hileli görülen bir seçimle devlet başkanlığını kazandı. 2004 yılında ikinci dönem için yeniden seçildi ve 2008'de anayasaya yapılan bir değişiklikle görev süresi sınırı kaldırıldıktan sonra 2009'da ezici çoğunlukla üçüncü kez seçildi.
Buteflika, yüksek oranda işsizlik, konut sıkıntısı, elektrik ve su temininde sıkıntılar, devlet bazında verimsizlik ve yolsuzluk, radikal militanların sürdürdüğü faaliyetler dahil olmak üzere süregelen birçok sorunla karşı karşıya kalmaya devam etmektedir. Vaaz ve Savaş için Selefi Grubu (GSPC), 2006 yılında Mağrip el-Kaidesi'ni oluşturmak için el-Kaide ile birleşti ve Cezayir hükûmeti ile Batılı çıkarları hedef alan bir dizi adam kaçırma ve bombalama eylemlerini başlattı.
2011'de hükûmet, Arap Baharı karşısında ülkede 19 yıldır yürürlükte olan olağanüstü hâl kısıtlamalarının kaldırılması ve seçilmiş meclislerde kadın kotalarını arttırmak gibi bir takım siyasi reformlara imza attı. Mayıs 2012'de düzenlenen parlamento seçimleri ve Kasım 2012'de düzenlenen yerel seçimler, FLN'nin hakimiyetinin devamı ve İslamcı muhalefet partilerinin kötü performansı ile sonuçlandı. Ülkedeki siyasi protesto faaliyetleri 2012'de düşük düzeyde kalsa da, farklı gruplar tarafından düzenlenen küçük ve bazen şiddet içeren sosyoekonomik gösteriler olağan olmaya devam etmektedir.
Dış bağlantılar
- CIA World Factbook30 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
Cezayir ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cezayir tarihi genellikle Magrip denilen Kuzey Afrika nin verimli kiyi ovalarinin tarihidir Avrupa ve Orta Dogu ya hareket eden insanlar icin bir gecis bolgesi olan Kuzey Afrika da yasayan halklar diger bolgelerden gelen halklardan etkilenmistir Bu karisimdan ortaya cikan Berberiler Kartacalilar Romalilar ve Bizanslilar tarafindan kiyi bolgelerinden itilmelerine ragmen dil ve kultur bakimindan Islam in yayilmasi ve Araplarin gelisine kadar bolgeye buyuk olcude hakim oldular 1737 1750 yillari arasina tarihlenen Hollanda yapimi bir Cezayir haritasi Yuzyili askin bir sure Fransa nin somurgeci yonetimi altinda kaldiktan sonra 1950 lerde bagimsizliklarini elde etmek icin mucadele eden Cezayirliler 1962 yilinda hedeflerine ulastilar Cezayir in onde gelen siyasi partisi Ulusal Kurtulus Cephesi FLN bagimsizlik mucadelesinin bir parcasi olarak 1954 yilinda kurulmus ve o zamandan beri ulke siyasetine buyuk olcude hakim olmustur Cezayir hukumeti halkin taleplerine yanit olarak 1988 de cok partili sistemi uygulamaya basladi ancak Aralik 1991 de duzenlenen secimlerin ilk turunda Islami Selamet Cephesi nin FIS beklenmedik bir sekilde basarili sonuc elde etmesinin ardindan Cezayir ordusu secimlere mudahale etti ve laik kesimin endiselerine kulak vererek asiri dinci bir hukumetin yonetimi ele gecirmesini engellemek icin ikinci turu erteledi Ordu FIS uzerinde baski kurmaya baslayinca orgutun destekcileri hukumet hedeflerine saldirilar duzenlemeye basladi Catismalar bir ayaklanmaya donustu ve 1992 1998 yillari arasinda yasanan yogun siddet olaylari 100 000 den fazla kisinin olumuyle sonuclandi Bu olumlerin bircogu radikal isyancilarin koylulere yonelik ayrim gozetmeyen katliamlari sonucunda meydana geldi Hukumet 1990 larin sonunda ustunluk kazanmayi basardi ve Ocak 2000 de FIS in silahli kanadi olan Islami Selamet Ordusu dagildi Abdulaziz Buteflika 1999 da askeriyenin destegiyle ve yaygin olarak hileli gorulen bir secimle devlet baskanligini kazandi 2004 yilinda ikinci donem icin yeniden secildi ve 2008 de anayasaya yapilan bir degisiklikle gorev suresi siniri kaldirildiktan sonra 2009 da ezici cogunlukla ucuncu kez secildi Buteflika yuksek oranda issizlik konut sikintisi elektrik ve su temininde sikintilar devlet bazinda verimsizlik ve yolsuzluk radikal militanlarin surdurdugu faaliyetler dahil olmak uzere suregelen bircok sorunla karsi karsiya kalmaya devam etmektedir Vaaz ve Savas icin Selefi Grubu GSPC 2006 yilinda Magrip el Kaidesi ni olusturmak icin el Kaide ile birlesti ve Cezayir hukumeti ile Batili cikarlari hedef alan bir dizi adam kacirma ve bombalama eylemlerini baslatti 2011 de hukumet Arap Bahari karsisinda ulkede 19 yildir yururlukte olan olaganustu hal kisitlamalarinin kaldirilmasi ve secilmis meclislerde kadin kotalarini arttirmak gibi bir takim siyasi reformlara imza atti Mayis 2012 de duzenlenen parlamento secimleri ve Kasim 2012 de duzenlenen yerel secimler FLN nin hakimiyetinin devami ve Islamci muhalefet partilerinin kotu performansi ile sonuclandi Ulkedeki siyasi protesto faaliyetleri 2012 de dusuk duzeyde kalsa da farkli gruplar tarafindan duzenlenen kucuk ve bazen siddet iceren sosyoekonomik gosteriler olagan olmaya devam etmektedir Dis baglantilarCIA World Factbook30 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Cezayir ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz