Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cibali Tütün Fabrikası, 1884 yılında İstanbul'un Fatih ilçesi Cibali mahallesinde tarihi endüstri yapısı.
 Fabrika binasının görünümü (2013) | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°01′29″K 28°57′33″D / 41.02472°K 28.95917°D |
| Tamamlanma | 1884 |
| Yenileme | 2002 |
| Sahip | Kadir Has Üniversitesi |
Ayrıntılar
Tütün mamülleri üretmek amacıyla 1884'te Tütün Rejisi'nin binası olarak inşa edildi. Osmanlı İmparatorluğu'nda 16. yüzyılda tütün kullanının yaygınlaşmasıyla birlikte tütün devlet için önemli bir gelir kaynağı olmuştur. Ancak, Osmanlı Devleti 19. yüzyıldan itibaren ekonomik olarak gerilemiş ve borçlarını ödeyemez hale gelmiştir. Borçlular, alacaklarını tahsil etmek amacıyla 1881 yılında "Düyun-ı Umumiye" adli bir kuruluş kurmuş ve Osmanlı Devleti'nin tütün, tuz ve kahveden topladığı bütün vergilere el koymuştur. Düyun-ı Umumiye, tütün üzerinde kontrollerini sıklaştırmış ve tekel haline gelmiştir. Osmanlı topraklarında üretilecek bütün tütün yalnızca bu kuruma satılabilir ve yalnızca bu kurumdan alınabilirdi. Kurum, tütünden elde ettigi karı arttırmak amacıyla 1883 yılında Haliç kıyısında "Cibali Tütün ve Sigara Fabrikası'nı kurmuştur. Yapı genel olarak su bölümlerden oluşmaktaydı: tütün depolama, ayıklama, tasnif, işleme, sigara yapımı, paketleme, ofisler, yemekhane, mutfak, kreş ve muayenehane. Fabrika 1925 yılında Türkiye Cumhuriyeti tarafından devralınıncaya kadar "Düyun-ı Umumiye'nin idaresinde kalmıştı. Fabrikanın tütün ve sigara üretimi Cumhuriyet'in idaresine geçmesiyle birlikte hızlıca artmıştır. Bu dönemde Abdülkadir Meriçboyu fabrikadaçalışan kadınların çalışma hayatındaki zorlukları anlatan Cibali şiirini bestelemiştir. 1962 yılına gelindiğinde Cibali Tütün Fabrikası, Türkiye Cumhuriyeti'nin tütün ihtiyacının üste birini karşılamaya başlamıştır. Cibali Tütün Fabrikası kurulduğu ilk günden kapanışına kadar genel olarak kadınlara iş imkanı tanıyan bir kurumdu. Tütünlerin sigaraya dönüşmesinde kadınlar parmaklarının erkeklerinkine göre daha ince olması nedeniyle daha çok tercih ediliyorlardı. Ayrıca kadınların o dönemlerde daha az ücretlere tabi olması bir diğer nedendi. Fabrika ilk kurulduğunda Osmanlı Devletin'de Müslüman kadınların çalışması yasak olduğu için işçilerin çoğu Yahudi ve Rum kadınlardan oluşmaktaydı. 1925 yılındaki devralınmayla bu durum değişmiş Türk kadınları da iş gücüne dahil olmuştur. Cibali Tütün Fabrikası, tütün üretiminde yeni tekniklerin gelişmesiyle ve yabancı sermayenin yeni fabrikalar açmasıyla birlikte çağın gerisinde kalmaya başlamıştır. 1994 yılında ise fabrika kapatılmış, 1998 yılındaysa Kadir Has Vakfına devredilmiştir. Yapılan restorasyon çalışmaları sırasında fabrikanın altında Osmanlı döneminden kalma bir hamam kalıntısı ve bir Bizans sarnıcı kalıntısı bulunmuştur. Temelde bulunan bu yapılar şu anda Rezan Has Müzesi olarak hizmet vermektedir. Cibali Tütün Fabrikası'nın kapsamlı restorasyonuyla birlikte Kadir Has Üniversitesi 2002 yılında eğitim hayatına başlamıştır.
Galeri
-
![image]()
17 Mart 1927 tarihli Servet-i Fünun dergisinde Cibali Tütün Fabrikası kadın işçileri. -
![image]()
1940'lı yıllarda fabrikada çalışan kadınlar
Kaynakça
- ^ a b Çakır, H. Y. (2019). Cibali Tütün ve Sigara Fabrikası’nın Kadir Has Üniversitesine Dönüşümü ve Yapılan Uygulamaların Analizi. International Congress of Academic Research.
- ^ a b c Koçu, R. E. (1965). Cibali. İstanbul Ansiklopedisi Cilt VII. İstanbul: Neşriyat Kollektif Şirketi.
- ^ Tunçer, İ. B. & Can, A. S. (2022) Endüstri Mirası Yapıların Yeniden İşlevlendirilmesi: Üç Farklı Tütün Fabrikasının Dönüşümü. Journal of Architecture and Life.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cibali Tutun Fabrikasi 1884 yilinda Istanbul un Fatih ilcesi Cibali mahallesinde tarihi endustri yapisi Cibali Tutun FabrikasiFabrika binasinin gorunumu 2013 Genel bilgilerKonumIstanbul TurkiyeKoordinatlar41 01 29 K 28 57 33 D 41 02472 K 28 95917 D 41 02472 28 95917Tamamlanma1884Yenileme2002SahipKadir Has UniversitesiAyrintilarTutun mamulleri uretmek amaciyla 1884 te Tutun Rejisi nin binasi olarak insa edildi Osmanli Imparatorlugu nda 16 yuzyilda tutun kullaninin yayginlasmasiyla birlikte tutun devlet icin onemli bir gelir kaynagi olmustur Ancak Osmanli Devleti 19 yuzyildan itibaren ekonomik olarak gerilemis ve borclarini odeyemez hale gelmistir Borclular alacaklarini tahsil etmek amaciyla 1881 yilinda Duyun i Umumiye adli bir kurulus kurmus ve Osmanli Devleti nin tutun tuz ve kahveden topladigi butun vergilere el koymustur Duyun i Umumiye tutun uzerinde kontrollerini siklastirmis ve tekel haline gelmistir Osmanli topraklarinda uretilecek butun tutun yalnizca bu kuruma satilabilir ve yalnizca bu kurumdan alinabilirdi Kurum tutunden elde ettigi kari arttirmak amaciyla 1883 yilinda Halic kiyisinda Cibali Tutun ve Sigara Fabrikasi ni kurmustur Yapi genel olarak su bolumlerden olusmaktaydi tutun depolama ayiklama tasnif isleme sigara yapimi paketleme ofisler yemekhane mutfak kres ve muayenehane Fabrika 1925 yilinda Turkiye Cumhuriyeti tarafindan devralinincaya kadar Duyun i Umumiye nin idaresinde kalmisti Fabrikanin tutun ve sigara uretimi Cumhuriyet in idaresine gecmesiyle birlikte hizlica artmistir Bu donemde Abdulkadir Mericboyu fabrikadacalisan kadinlarin calisma hayatindaki zorluklari anlatan Cibali siirini bestelemistir 1962 yilina gelindiginde Cibali Tutun Fabrikasi Turkiye Cumhuriyeti nin tutun ihtiyacinin uste birini karsilamaya baslamistir Cibali Tutun Fabrikasi kuruldugu ilk gunden kapanisina kadar genel olarak kadinlara is imkani taniyan bir kurumdu Tutunlerin sigaraya donusmesinde kadinlar parmaklarinin erkeklerinkine gore daha ince olmasi nedeniyle daha cok tercih ediliyorlardi Ayrica kadinlarin o donemlerde daha az ucretlere tabi olmasi bir diger nedendi Fabrika ilk kuruldugunda Osmanli Devletin de Musluman kadinlarin calismasi yasak oldugu icin iscilerin cogu Yahudi ve Rum kadinlardan olusmaktaydi 1925 yilindaki devralinmayla bu durum degismis Turk kadinlari da is gucune dahil olmustur Cibali Tutun Fabrikasi tutun uretiminde yeni tekniklerin gelismesiyle ve yabanci sermayenin yeni fabrikalar acmasiyla birlikte cagin gerisinde kalmaya baslamistir 1994 yilinda ise fabrika kapatilmis 1998 yilindaysa Kadir Has Vakfina devredilmistir Yapilan restorasyon calismalari sirasinda fabrikanin altinda Osmanli doneminden kalma bir hamam kalintisi ve bir Bizans sarnici kalintisi bulunmustur Temelde bulunan bu yapilar su anda Rezan Has Muzesi olarak hizmet vermektedir Cibali Tutun Fabrikasi nin kapsamli restorasyonuyla birlikte Kadir Has Universitesi 2002 yilinda egitim hayatina baslamistir Galeri17 Mart 1927 tarihli Servet i Funun dergisinde Cibali Tutun Fabrikasi kadin iscileri 1940 li yillarda fabrikada calisan kadinlarKaynakca a b Cakir H Y 2019 Cibali Tutun ve Sigara Fabrikasi nin Kadir Has Universitesine Donusumu ve Yapilan Uygulamalarin Analizi International Congress of Academic Research a b c Kocu R E 1965 Cibali Istanbul Ansiklopedisi Cilt VII Istanbul Nesriyat Kollektif Sirketi Tuncer I B amp Can A S 2022 Endustri Mirasi Yapilarin Yeniden Islevlendirilmesi Uc Farkli Tutun Fabrikasinin Donusumu Journal of Architecture and Life