Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cibuti (Arapça: جيبوتي, Fransızca: Djibouti, Somalice: Jabuuti), resmî adı ile Cibuti Cumhuriyeti, Doğu Afrika'da yer alan bir ülkedir. Komşuları; kuzeyde Eritre, batıda ve güneyde Etiyopya, güneydoğusunda ise Somali'dir. Kızıldeniz'e ve Umman Denizi'nin Aden Körfezi'ne kıyısı vardır. Arap Yarımadası'nda bulunan Yemen'e 20 kilometre uzaklıktadır. Başkenti, ülke ile aynı ismi taşıyan Cibuti şehridir. Halkın %95'i Müslüman'dır.
Cibuti | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Başkent ve en büyük şehir | Cibuti 11°36′K 43°10′D / 11.600°K 43.167°D | ||||
| Resmî dil(ler) | Arapça, Fransızca | ||||
| Hükûmet | Yarı başkanlık sistemi | ||||
| |||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
| Yüzölçümü | |||||
• Toplam | 23.200 km2 (147.) | ||||
• Su (%) | %0,09 | ||||
| Nüfus | |||||
• 2020 tahminî | 921.804 | ||||
• Yoğunluk | 37,2/km2 (168.) | ||||
| GSYİH (SAGP) | 2018 tahminî | ||||
• Toplam | 3,974 milyar $ | ||||
• Kişi başına | 3.788 $ | ||||
| GSYİH (nominal) | 2018 tahminî | ||||
• Toplam | 2,187 milyar $ | ||||
• Kişi başına | 2.084 $ | ||||
| Gini | 40.0 orta | ||||
| İGE (2019) |  0.524düşük · 166. | ||||
| Para birimi | Frank (DJF) | ||||
| Zaman dilimi | UTC+3 | ||||
• Yaz (YSU) | +3 | ||||
| Telefon kodu | 253 | ||||
| İnternet alan adı | .dj | ||||
Tarih
Cibuti'ye bundan yaklaşık 1.000 yıl önce Arap Yarımadası'ndan göçen Müslüman Somalililer ve Afarlar yerleşmiştir. Cibuti, 1883-1967 yılları arasında olarak adlandırılmaktaydı. 1967 yılında bölgenin adı Fransız Afar ve İssa Bölgesi adını almış ve sömürge kolonisi bağımsızlığını kazandığı 1977 yılına kadar bu isimle anılmıştır. Cibuti Cumhuriyeti 27 Haziran 1977 günü Fransa'dan bağımsızlığını ilan etti.
Demografi
Ülkedeki iki büyük etnik grup Somalililerin ve Afarlar'dır. Ülkede Fransız sömürge dönemlerinden kalan insanlar olmakla birlikte büyük bir Arap nüfus da barındırmaktadır. 1990'lı yıllarda yapılan Cibuti İç Savaşı sırasında büyük bir Afar ve İssa kaybı yaşanmıştır.
Dil
Fransızca ve Arapça ülkenin resmi dilleri olmakla birlikte Somalice ve Afarca da geniş yayılım bulmuştur.
Din
Cibuti'nin en önemli dini İslam'dır. Tıpkı diğer İslam ülkeleri gibi Cibuti'de de her köy ve kasabada bir cami bulunur. Cibuti halkının %94'ü (2012 tahminine göre 740.000) Müslümandır. Müslümanların çoğu Sünniliğin Şafiilik mezhebine bağlıdır. Müslümanlıktan sonra diğer önemli din Hristiyanlıktır.
Coğrafya
Cibuti kuzeydoğu Afrika'da Umman Denizi'ne bağlı Aden Körfezi ve Kızıldeniz kıyısında bulunur. Ülkenin 314 kilometre kıyısı bulunmakla birlikte 113 kilometre Eritre ile, 337 kilometre Etiyopya ile ve 58 kilometre Somali ile (toplam 506 kilometre) sınırı vardır.Cibuti Büyük Rift Vadisi üzerinde yer alır.
Cibuti'nin, 23.200 km² gibi küçük bir yüz ölçümüne sâhip olmasına rağmen, üç farklı fizikî yapısı mevcuttur. Kıyı bölgesi ile yüksek yayla bölgesini en yüksek noktası 1500 m’yi bulan dağlık bölge ayırmaktadır. Yayla bölgesi yer yer derin vâdilerle bölünmüş vaziyettedir. Irmakların mevcut olmadığı Cibuti’de bir çöküntü sonucu meydana geldiği anlaşılan Hanle Ovasında mevcut iki göl vardır. Alalı ve Assal ismindeki göller tuz gölü olup, bunlardan Assal deniz seviyesinden 150 metre aşağıdadır.
Sıcak ve kurak bir iklime sâhip olan Cibuti’de senelik sıcaklık ortalaması 32 °C civârındadır. Yağış dağlık bölgelerde kıyı bölgesine nazaran biraz daha fazladır. Yıllık yağış ortalaması kıyı şeridinde 130 mm iken, dağlık bölgelerde 500 mm. civârındadır.
Bitki örtüsü çok cılızdır. Yer yer görülen fundalıklar ve otlaklar hâricinde dağlık bölgelerde az da olsa zayıf ormanlara rastlanır. Tuz göllerindeki tuz ülkenin sâhip olduğu en önemli kaynaktır. Tatlı su gölleri ve dereleri bulunmayan ülke başka hiçbir tabiî kaynağa sâhip değildir.
Bölge ve İller
Cibuti 5 bölge, 1 şehir ve 11 ilden oluşmuştur.
Bölge ve şehirler
- Ali Sabieh Bölgesi (District d'Ali Sabieh)
- Arta Bölgesi (District d'Arta)
- Dikhil Bölgesi (District de Dikhil)
- Cibuti şehri (Ville de Djibouti)
- Obock Bölgesi (District d'Obock)
- Tadjourah Bölgesi (District de Tadjourah)
Ekonomi
Cibuti devletinin şu anki stratejisi sahip olduğu iyi jeostratejik konumundan faydalanmaktır. Ülkenin Bab'el Mandeb Boğaza açılımı ve istikrarlı oluşu başlıca avantajlarıdır. Özgürlüğünü ilan ettiğinden beri Cibuti, Fransa'nın dünyadaki en büyük askeri üssünü (yaklaşık 3000 asker) ve 2002'den beri de çok önemli bir Amerikan askeri üssünü barındırmaktadır. Devlet bu üslerden sırasıyla yıllık 30 milyon avro ve 30 milyon dolar gelir elde etmektedir. Devlet bu gelirlerin hemen hemen tamamını ülkenin en önemli gelir kaynağı olan limanın geliştirilmesine yönelik projeler için kullanmaktadır.
Cibuti limanı 1892'den beri faaliyet göstermektedir. Liman, 1998 yılında patlayan Etiyopya ile Eritre arasındaki savaş sırasında büyük değişim yaşadı. Eritre bağımsızlığını kazandıktan sonra Etiyopya kıyısız bir ülkeye dönüşmüş ve Assab Limanını kullanmaktaydı. Bu iki ülke arasında savaş patlayınca Etiyopya tüm alışverişini Cibuti Limanı üzerinden gerçekleştirmeye mecburdu. Ayrıca Birleşik Arap Emirleri ve (DPW) tan gelen büyük yatırımlar limanın geliştirmesinde büyük rol oynamıştır. Dubai Ports World(dünyanın 3. en büyük liman işletmecisi) 2000 yılından beri limanı yönetmektedir.
Ülke, Dorale'de daha gelişmiş ve 3. kuşak gemileri karşılayabilen yeni bir limanın inşaatını tamamlamıştır. Dorale limanı ayrıca 400 Milyon dolarlık yatırımla yapılan 20 hektarlık büyük bir serbest bölgesi içermektedir.USAID, Afrika' ya gönderilecek gıda yardımını bu bölgede depolamaktadır. 2006 yılında hizmete giren petrol terminali ise 153 milyon dolara mal olmuştur.
Ülkenin en önemli iş ortağı Fransa'dır, fakat Çin de diğer Afrika ülkelerine olduğu gibi Cibuti'ye büyük ilgi göstermektedir. Nisan 2008'de Cumhurbaşkanı İsmail Omar Geulleh Başkent Cibuti'den 15 km uzaklıkta bulunan Moucha Adalarında kumarhane ve lüks oteller inşa etmek isteyen Çin projesini açıklamıştır. Turizm bu ülkede hala az gelişmiştir.
Kültür
Cibutililerin giydiği kıyafetler bölgenin sıcak ve kurak iklimini yansıtır. Batılı giyim tarzı olan kot pantolon ve t-shirt yerine erkekler genellikle beli saran sarong benzeri macawiis giyerler.
Ayrıca bakınız
Resimler
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Bir Avrupa mahallesi. -
![image]()
Cibuti şehrinde bir okul.
Kaynakça
- ^ a b c d "Djibouti". International Monetary Fund. 11 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ Selima., Jāhāna (2015). Human Development Report 2015 (PDF). Human Development Report. United Nations Development Programme. s. 232. ISBN . OCLC 936070939. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020.
- ^ (İngilizce). United Nations Development Programme. 10 Aralık 2019. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2019.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 27 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2007.
Dış bağlantılar
' hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Vikisözlük'te tanımlar |
 | Commons'ta dosyalar |
| Vikigezgin'de Djibouti ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. |
Yönetim
- (Fransızca)
Genel
- BBC News - Cibuti Ülke Profili12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- CIA World Factbook - Cibuti2 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hint Okyanusu Newsletter - Cibuti18 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cibuti Arapca جيبوتي Fransizca Djibouti Somalice Jabuuti resmi adi ile Cibuti Cumhuriyeti Dogu Afrika da yer alan bir ulkedir Komsulari kuzeyde Eritre batida ve guneyde Etiyopya guneydogusunda ise Somali dir Kizildeniz e ve Umman Denizi nin Aden Korfezi ne kiyisi vardir Arap Yarimadasi nda bulunan Yemen e 20 kilometre uzakliktadir Baskenti ulke ile ayni ismi tasiyan Cibuti sehridir Halkin 95 i Musluman dir Cibutiجمهورية جيبوتي Arapca Republique de Djibouti Fransizca Jamhuuriyadda Jabuuti Somalice Gabuutih Ummuuno Afarca Cibuti CumhuriyetiBayrak ArmaSlogan Midnimo Sinnaan Nabad Somalice Inkittiino Qeedala Wagari Afarca Unite Egalite Paix Fransizca اتحاد مساواة سلام Arapca Birlik Esitlik Baris Turkce Milli mars Cibuti Ulusal Marsi source source track track track track track track track track track track track Baskent ve en buyuk sehirCibuti 11 36 K 43 10 D 11 600 K 43 167 D 11 600 43 167Resmi dil ler Arapca FransizcaHukumetYari baskanlik sistemi BaskanIsmail Omar Guelleh BasbakanAbdulkadir Kamil MuhammedTarihce Fransa dan bagimsizlik27 Haziran 1977Yuzolcumu Toplam23 200 km2 147 Su 0 09Nufus 2020 tahmini921 804 Yogunluk37 2 km2 168 GSYIH SAGP 2018 tahmini Toplam3 974 milyar Kisi basina3 788 GSYIH nominal 2018 tahmini Toplam2 187 milyar Kisi basina2 084 Gini40 0 ortaIGE 2019 0 524 dusuk 166 Para birimiFrank DJF Zaman dilimiUTC 3 Yaz YSU 3Telefon kodu253Internet alan adi djCarte de DjiboutiTarihCibuti ye bundan yaklasik 1 000 yil once Arap Yarimadasi ndan gocen Musluman Somalililer ve Afarlar yerlesmistir Cibuti 1883 1967 yillari arasinda olarak adlandirilmaktaydi 1967 yilinda bolgenin adi Fransiz Afar ve Issa Bolgesi adini almis ve somurge kolonisi bagimsizligini kazandigi 1977 yilina kadar bu isimle anilmistir Cibuti Cumhuriyeti 27 Haziran 1977 gunu Fransa dan bagimsizligini ilan etti DemografiUlkedeki iki buyuk etnik grup Somalililerin ve Afarlar dir Ulkede Fransiz somurge donemlerinden kalan insanlar olmakla birlikte buyuk bir Arap nufus da barindirmaktadir 1990 li yillarda yapilan Cibuti Ic Savasi sirasinda buyuk bir Afar ve Issa kaybi yasanmistir Dil Fransizca ve Arapca ulkenin resmi dilleri olmakla birlikte Somalice ve Afarca da genis yayilim bulmustur Din Cibuti nin en onemli dini Islam dir Tipki diger Islam ulkeleri gibi Cibuti de de her koy ve kasabada bir cami bulunur Cibuti halkinin 94 u 2012 tahminine gore 740 000 Muslumandir Muslumanlarin cogu Sunniligin Safiilik mezhebine baglidir Muslumanliktan sonra diger onemli din Hristiyanliktir CografyaOtlanan develer Cibuti kuzeydogu Afrika da Umman Denizi ne bagli Aden Korfezi ve Kizildeniz kiyisinda bulunur Ulkenin 314 kilometre kiyisi bulunmakla birlikte 113 kilometre Eritre ile 337 kilometre Etiyopya ile ve 58 kilometre Somali ile toplam 506 kilometre siniri vardir Cibuti Buyuk Rift Vadisi uzerinde yer alir Cibuti nin 23 200 km gibi kucuk bir yuz olcumune sahip olmasina ragmen uc farkli fiziki yapisi mevcuttur Kiyi bolgesi ile yuksek yayla bolgesini en yuksek noktasi 1500 m yi bulan daglik bolge ayirmaktadir Yayla bolgesi yer yer derin vadilerle bolunmus vaziyettedir Irmaklarin mevcut olmadigi Cibuti de bir cokuntu sonucu meydana geldigi anlasilan Hanle Ovasinda mevcut iki gol vardir Alali ve Assal ismindeki goller tuz golu olup bunlardan Assal deniz seviyesinden 150 metre asagidadir Sicak ve kurak bir iklime sahip olan Cibuti de senelik sicaklik ortalamasi 32 C civarindadir Yagis daglik bolgelerde kiyi bolgesine nazaran biraz daha fazladir Yillik yagis ortalamasi kiyi seridinde 130 mm iken daglik bolgelerde 500 mm civarindadir Bitki ortusu cok cilizdir Yer yer gorulen fundaliklar ve otlaklar haricinde daglik bolgelerde az da olsa zayif ormanlara rastlanir Tuz gollerindeki tuz ulkenin sahip oldugu en onemli kaynaktir Tatli su golleri ve dereleri bulunmayan ulke baska hicbir tabii kaynaga sahip degildir Bolge ve IllerMap of the regions of Djibouti Cibuti 5 bolge 1 sehir ve 11 ilden olusmustur Bolge ve sehirlerAli Sabieh Bolgesi District d Ali Sabieh Arta Bolgesi District d Arta Dikhil Bolgesi District de Dikhil Cibuti sehri Ville de Djibouti Obock Bolgesi District d Obock Tadjourah Bolgesi District de Tadjourah EkonomiCibuti sehrinde bir yol Cibuti devletinin su anki stratejisi sahip oldugu iyi jeostratejik konumundan faydalanmaktir Ulkenin Bab el Mandeb Bogaza acilimi ve istikrarli olusu baslica avantajlaridir Ozgurlugunu ilan ettiginden beri Cibuti Fransa nin dunyadaki en buyuk askeri ussunu yaklasik 3000 asker ve 2002 den beri de cok onemli bir Amerikan askeri ussunu barindirmaktadir Devlet bu uslerden sirasiyla yillik 30 milyon avro ve 30 milyon dolar gelir elde etmektedir Devlet bu gelirlerin hemen hemen tamamini ulkenin en onemli gelir kaynagi olan limanin gelistirilmesine yonelik projeler icin kullanmaktadir Cibuti limani 1892 den beri faaliyet gostermektedir Liman 1998 yilinda patlayan Etiyopya ile Eritre arasindaki savas sirasinda buyuk degisim yasadi Eritre bagimsizligini kazandiktan sonra Etiyopya kiyisiz bir ulkeye donusmus ve Assab Limanini kullanmaktaydi Bu iki ulke arasinda savas patlayinca Etiyopya tum alisverisini Cibuti Limani uzerinden gerceklestirmeye mecburdu Ayrica Birlesik Arap Emirleri ve DPW tan gelen buyuk yatirimlar limanin gelistirmesinde buyuk rol oynamistir Dubai Ports World dunyanin 3 en buyuk liman isletmecisi 2000 yilindan beri limani yonetmektedir Ulke Dorale de daha gelismis ve 3 kusak gemileri karsilayabilen yeni bir limanin insaatini tamamlamistir Dorale limani ayrica 400 Milyon dolarlik yatirimla yapilan 20 hektarlik buyuk bir serbest bolgesi icermektedir USAID Afrika ya gonderilecek gida yardimini bu bolgede depolamaktadir 2006 yilinda hizmete giren petrol terminali ise 153 milyon dolara mal olmustur Ulkenin en onemli is ortagi Fransa dir fakat Cin de diger Afrika ulkelerine oldugu gibi Cibuti ye buyuk ilgi gostermektedir Nisan 2008 de Cumhurbaskani Ismail Omar Geulleh Baskent Cibuti den 15 km uzaklikta bulunan Moucha Adalarinda kumarhane ve luks oteller insa etmek isteyen Cin projesini aciklamistir Turizm bu ulkede hala az gelismistir KulturCibutililerin giydigi kiyafetler bolgenin sicak ve kurak iklimini yansitir Batili giyim tarzi olan kot pantolon ve t shirt yerine erkekler genellikle beli saran sarong benzeri macawiis giyerler Ayrica bakinizCibuti de LGBT haklariResimlerAsal Golu Asal Golu Asal Golu Abbe Golu Bir Avrupa mahallesi Cibuti sehrinde bir okul Kaynakca a b c d Djibouti International Monetary Fund 11 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Kasim 2020 Selima Jahana 2015 Human Development Report 2015 PDF Human Development Report United Nations Development Programme s 232 ISBN 9789211263985 OCLC 936070939 22 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Mayis 2020 Ingilizce United Nations Development Programme 10 Aralik 2019 9 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Aralik 2019 a b c Arsivlenmis kopya 27 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Kasim 2007 Dis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininVikisozluk te tanimlarCommons ta dosyalarVikigezgin de Djibouti ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir Yonetim Fransizca Genel BBC News Cibuti Ulke Profili12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde CIA World Factbook Cibuti2 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hint Okyanusu Newsletter Cibuti18 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde