Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Common Language Infrastructure veya kısaca CLI, programlama dili ve platformdan bağımsız bir şekilde uygulama geliştirme ve yürütmeyi mümkün kılan sistemleri belirleyen uluslararası bir teknik normdur. Standart, Uluslararası Standardizasyon Örgütü tarafından ISO/IEC 23271 numarası altında ve Ecma International tarafından ECMA-335 adı altında sürdürülmektedir. Mevcut versiyon, Haziran 2012'den itibaren 6 numaralı versiyondur.
CLI bir uygulama değil, bir şartnamedir. CLI standartlarının en yaygın yürütüldüğü uygulama, Microsoft'un Windows sistemleri için geliştirdiği .NET Framework'tür. Ancak Unix/Linux sistemleri, Mac OS X ve BSD işletim sistemleri için de CLI standartlarının uygulandığı sistemler mevcuttur.
Geliştirme büyük ölçüde Microsoft tarafından yapılır.
Gelişim tarihçesi
- Ağustos 2000 – Microsoft, Hewlett-Packard ve Intel, CLI şartnamesini standardizasyon için ECMA'ya sundu.
- Aralık 2001 – Standart ECMA-335 olarak kabul edildi. Geliştirmeye IBM, Fujitsu Software, Plum Hall, Monash Üniversitesi ve ISE katkıda bulundu.
- Aralık 2001 - CLI spesifikasyonu standardizasyon için ISO/IEC'ye sunuldu.
- Aralık 2002 – ECMA-335 2. versiyon standardının ilk revizyonu kabul edildi.
- Nisan 2003 - ECMA-335 2. versiyonunun içeriği ISO/IEC tarafından ISO/IEC 23271 (CLI) ve ISO/IEC 23272 (CLI TR) olarak onaylandı.
- Haziran 2005 – ECMA-335 3. versiyon ECMA tarafından standartlaştırıldı. Genel iyileştirmelere ek olarak, bu standart öncelikle genel veri yapıları için destek ve hata ayıklama bilgileri için standartlaştırılmış bir format sağlar.
- Haziran 2006 – ECMA-335 4. versiyon ECMA tarafından standartlaştırıldı.
- Aralık 2006 – ECMA-335 5. versiyon ECMA tarafından standartlaştırıldı
- Haziran 2012 – ECMA-335 6. versiyon ECMA tarafından standartlaştırıldı.
Temel yapısı
Standart, aşağıdaki temel kısımları içermektedir:
- Common Type System (CTS)
- (VES)
- (CLS)
- Common Intermediate Language (CIL)
- Metadata
CLI'yı oluşturan bölümler
CLI standardı ECMA-335 3. baskı, bölümler olarak adlandırılan altı bölüme ayrılmıştır. Bunlar ayrıntılı olarak:
- Bölüm I: Konsept ve Mimari - CLI'nin genel mimarisini açıklar.
- Bölüm II: Metadata Tanımı ve Semantiği - Metadatalar hakkında bilgi içerir: Bunların içinde dosyaların arayüz düzeni, içerikleri ve yapıları bulunur.
- Bölüm III: CIL – CIL'nin talimatlarını açıklar
- Bölüm IV: Kütüphaneler – CLI'nin bir parçası olarak standartlaştırılmış sınıfların ve bu sınıfların kütüphanelerinin özelliklerini içerir.
- Bölüm V: Bileşik hata ayıklama biçimini açıklar.
- Bölüm VI: Ekler.
CLI standartlarının uygulamaları
CLI'nin aşağıdaki uygulamaları mevcuttur:
- .NET Framework (standart, ek olarak pek çok sayıda kütüphaneyi içerecek şekilde genişletilmiştir)
- MSSCLI (ayrıca: Rotor) (BSD için)
- Mono (çeşitli Unix/Linux sistemleri, Mac OS X ve Windows içindir; açık kaynak olarak tasarlanmıştır)
- .NET Compact Framework (x86, MIPS, SH4 veya ARM işlemcilerini temel alan Windows CE uygulaması)
- .NET Micro Framework
- Silverlight
- DotGNU
- .NET Core
Bu CLI uygulamalarının her birinin ayrıca bir VES (Virtual Execution System) uygulaması vardır. Bu VES uygulamalarının bilinen adları şunlardır:
- Common Language Runtime (CLR), .NET Framework için
- TinyCLR, .NET Micro Framework için
- Portable.NET, DotGNU için
- , .NET Core için
Kaynakça
- James S. Miller, Susan Ragsdale: Ortak Dil Altyapısı Açıklamalı Standardı, Addison-Wesley 2003,
Dış bağlantılar
- Ecma International'ın resmi sitesi
- ISO'daki resmi site
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Common Language Infrastructure veya kisaca CLI programlama dili ve platformdan bagimsiz bir sekilde uygulama gelistirme ve yurutmeyi mumkun kilan sistemleri belirleyen uluslararasi bir teknik normdur Standart Uluslararasi Standardizasyon Orgutu tarafindan ISO IEC 23271 numarasi altinda ve Ecma International tarafindan ECMA 335 adi altinda surdurulmektedir Mevcut versiyon Haziran 2012 den itibaren 6 numarali versiyondur CLI bir uygulama degil bir sartnamedir CLI standartlarinin en yaygin yurutuldugu uygulama Microsoft un Windows sistemleri icin gelistirdigi NET Framework tur Ancak Unix Linux sistemleri Mac OS X ve BSD isletim sistemleri icin de CLI standartlarinin uygulandigi sistemler mevcuttur Gelistirme buyuk olcude Microsoft tarafindan yapilir Gelisim tarihcesiAgustos 2000 Microsoft Hewlett Packard ve Intel CLI sartnamesini standardizasyon icin ECMA ya sundu Aralik 2001 Standart ECMA 335 olarak kabul edildi Gelistirmeye IBM Fujitsu Software Plum Hall Monash Universitesi ve ISE katkida bulundu Aralik 2001 CLI spesifikasyonu standardizasyon icin ISO IEC ye sunuldu Aralik 2002 ECMA 335 2 versiyon standardinin ilk revizyonu kabul edildi Nisan 2003 ECMA 335 2 versiyonunun icerigi ISO IEC tarafindan ISO IEC 23271 CLI ve ISO IEC 23272 CLI TR olarak onaylandi Haziran 2005 ECMA 335 3 versiyon ECMA tarafindan standartlastirildi Genel iyilestirmelere ek olarak bu standart oncelikle genel veri yapilari icin destek ve hata ayiklama bilgileri icin standartlastirilmis bir format saglar Haziran 2006 ECMA 335 4 versiyon ECMA tarafindan standartlastirildi Aralik 2006 ECMA 335 5 versiyon ECMA tarafindan standartlastirildi Haziran 2012 ECMA 335 6 versiyon ECMA tarafindan standartlastirildi Temel yapisiStandart asagidaki temel kisimlari icermektedir Common Type System CTS VES CLS Common Intermediate Language CIL MetadataCLI yi olusturan bolumlerCLI standardi ECMA 335 3 baski bolumler olarak adlandirilan alti bolume ayrilmistir Bunlar ayrintili olarak Bolum I Konsept ve Mimari CLI nin genel mimarisini aciklar Bolum II Metadata Tanimi ve Semantigi Metadatalar hakkinda bilgi icerir Bunlarin icinde dosyalarin arayuz duzeni icerikleri ve yapilari bulunur Bolum III CIL CIL nin talimatlarini aciklar Bolum IV Kutuphaneler CLI nin bir parcasi olarak standartlastirilmis siniflarin ve bu siniflarin kutuphanelerinin ozelliklerini icerir Bolum V Bilesik hata ayiklama bicimini aciklar Bolum VI Ekler CLI standartlarinin uygulamalariCLI nin asagidaki uygulamalari mevcuttur NET Framework standart ek olarak pek cok sayida kutuphaneyi icerecek sekilde genisletilmistir MSSCLI ayrica Rotor BSD icin Mono cesitli Unix Linux sistemleri Mac OS X ve Windows icindir acik kaynak olarak tasarlanmistir NET Compact Framework x86 MIPS SH4 veya ARM islemcilerini temel alan Windows CE uygulamasi NET Micro Framework Silverlight DotGNU NET Core Bu CLI uygulamalarinin her birinin ayrica bir VES Virtual Execution System uygulamasi vardir Bu VES uygulamalarinin bilinen adlari sunlardir Common Language Runtime CLR NET Framework icin TinyCLR NET Micro Framework icin Portable NET DotGNU icin NET Core icinKaynakcaJames S Miller Susan Ragsdale Ortak Dil Altyapisi Aciklamali Standardi Addison Wesley 2003 ISBN 0321154932Dis baglantilarEcma International in resmi sitesi ISO daki resmi site