Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cornelius Castoriadis (Yunanca: Κορνήλιος Καστοριάδης Kornelios Kastoriadis, 11 Mart 1922, İstanbul - 26 Aralık 1997, Paris), Yunan asıllı Fransız filozof ve psikanalizci, hukukçu, aktivist ve özgürlükçü sosyalist.
| Cornelius Castoriadis | |
|---|---|
 | |
| Tam adı | Cornelius Castoriadis |
| Doğumu | 11 Mart 1922 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölümü | 26 Aralık 1997 (75 yaşında) Paris, Fransa |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Marksizm, Liberal sosyalizm |
| İlgi alanları | Liberal sosyalizm, politika felsefesi, psikoloji, psikanaliz, Ekonomi, Estetik |
| Önemli fikirleri | Otonomi |
Etkilendikleri | |
Etkiledikleri | |
Yaşam öyküsü
13 yaşından itibaren Marksizm ile ve sosyalist düşünceyle tanışan Castoriadis, hukuk,felsefe ve ekonomi okudu. II. Dünya Savaşı sırasında, faşizme karşı Yunan direniş hareketinde Troçkist uluslararası franksiyonu içinde yer aldı. 1945’ten sonra Fransa’ya gitti. Orada ve Jean-François Lyotard ile birlikte "" dergisini ve grubunu kurdu.
Bu grup, sosyalizmin Troçkizm yorumununun ayrımlanmasına damgasını vurdu. bu grubun etkisiyle meydana geldi. Daha sonra, Ya Sosyalizm Ya Barbarlık çevresi Troçkizmden uzaklaşmaya başladı, anarşizme yönelim gösterdi ve Marksist düşüncenin ve onun ardıllarının en sert eleştirilerinden birini şekillendirdi. 1953'te Doğu Berlin'deki işçi ayaklanmalarının ve 1956 Macar İsyanının mukabil devrimci eylemlerle desteklenmediği görüldü; bütün bunlar Costariadis'in düşünsel değişimini destekledi.
Castoriadis, 13 yaşında tanışmış olduğu Marksizmin işlemediğine tanık oldu. Bu noktadan itibaren bağımsız bir entelektüel tasarıya yönelim gösterdi.
Castoriadis her zaman devrimci kalmakta ısrar etti ve söz konusu eleştirilerini de bu bağlamda ortaya koydu.Sergilenen sosyalizm pratigini bu anlamda kabul edilmez buldu.Giderek kendine özgü boyutları olacak şekilde anarşizm yönünde gelişen fikirler oluşturdu. Tabiata, İnsana ve Hayata Dair başlığıyla yazılarının derlendiginde kitabında, "Marksist olmak ile devrimci olmak arasında tercih yapmak zorunda kaldığında devrimi tercih ettiği"ni söyler.
Castoriadis bu süreçte psikanalize yöneldi ve uzun yıllar analizci olarak etkinlik gösterdi. 1980'lerden itibaren, Fransa'da araştırma görevlisi olarak dersler verdi.26 Aralık 1997'de öldü.
Düşünür olarak Castoriadis
Bir röportajında (bkz. Linkler) temel itkisinin her zaman "içkin eleştiri" olduğunu söyler. Bu bakımdan Marksizmin kendisi için görünen sorunları, onu eleştirel bir hesaplaşmaya yöneltti. Çalışmalarının çoğunluğunda bu hesaplaşma girişimi görülür.
En radikal ve kuramsal olarak boyutlu marksizm ve sosyalizm eleştirilerinden birisi Castoriadis tarafından ortaya konuldu. Temel eleştirisi Marksizmin başlangıçtaki yaratıcı ilkesinden, tarihi yapanın insan olduğu ilkesinden uzaklaştığı yönündedir. Castoriadis, imgelem, , , , gibi terimleri felsefi olarak değerlendirir ve kullanır.
Epistemoloji ve ontoloji
Öncelikle Castoriadis, düşünce ile gerçeklik arasındaki ilişkiyi " imge" kavramıyla değerlendirir. Varlık, düşüncede ele alınan varlıktır; bu bakımdan Castoriadis'in epistemoloji-içi bir ontolojik yaklaşım geleneğine dahil olduğu bilinmektedir. Bunun dışında Castoriadis, düşünce-varlık ilişkisini tersine cevirir; varlık'ın fiziksel varoluşla değil, imgesel varoluşta ele alınmasını önerir. Örneğin:
- "Neden, işe, varlık’ın tamlığına ilişkin paradigma kerteleri olarak bir düşü, bir şiiri, bir senfoniyi ortaya koyarak ve fiziksel dünyayı Varlık’ın eksikli bir kipi biçiminde ele alarak başlamıyoruz?" (Dünyaya insana ve tabiata dair, sayfa:10) diye sorar.
Yansıma teorisi ve buna dayanan doğruluk iddiaları da Castoriadis'e göre uygun değildir. Şunu sorar;
- "Bir malzemeye hangi kategorinin tekabül edeceği nasıl bilinebilir?".(Marksizm Ve Devrimci Kuram'dan, sayfa.27)
Bu kesin olarak bilinemeyeceği için her zaman mutlak bir kararsızlığa mecbur olduğumuzu söyler Castoriadis.
Castoriadis ayrıca teori konusunda da ayrı bir yol izler. Ona göre tek bir dogru teori iddiası temelsizdir. Tarih boyunca düşünce tarihi Platon'dan Marks'a kadar bu ortak yanılgıyı devam ettirir. Oysa Castoriadis'e göre;
- "Tek bir doğru teori düşüncesi, siyasal olarak korkunç bir fikir olan ortodoksluğun babasıdır. Ortodoksi, ortodoks muhafızlara ihtiyaç duyar, yani bir Kiliseye ya da Parti Makinasına.(Marksizmin Bunalımı ve Siyasetin Bunalımı, sayfa:88)
Toplum bir kurumdur
Toplumsal ve doğasal varlıkların ontolojik ayrımından yola çıkan bir epistemoloji ile hareket eder. Doğanın varlığı ile toplumun varlığı iki ayrı ontolojiyi gösterir.Burada görüşü ortaya çıkar. Öte yandan Castoriadis, toplumu da "toplumdaki toplumsallık" ve toplumdaki doğasallık" olarak ikiye ayırır. Toplumsal alan bir imgesel kuruluş süreci olarak mevcuda gelmiştir. Doğa dışsal bir varlığa sahiptir, ancak toplumun gercekliği bir imgesel kuruluş ya da kurumlandırma pratiğinin ürünüdür. Maddi doğa, toplumsal varlık'ın anlaşılmasında kendi başına açıklayıcı değildir. Toplum, kendi kendini kurumlaştıran ve kurumlaştırılan bir toplumdur. Toplum bir kurumdur ve kurumlandırandır, yani kurumlandırılmış bir kurum olarak insanları kurar ve böylelikle kendi sürekliliğini sağlar.
Tarih ise bir yaratım tarihidir, yani insanların pratiklerinin, yapıp etmelerinin, praksisin bir sonucudur, ama bundan da öte aynı zamanda bu praksis hakkındaki söylemlerinin de bir sonucudur. Özne, tarihin yaratıcısıdır ve aynı zamanda o tarihin içinde imleyendir. Tarihin bilgisi ile nesnesi bu bakımdan kategorik olarak birbirinden ayrılamaz.
Castoriadis'in çalışması, hem bilgi yönünde hem de tarihin degerlendirilmesi yönünde, pozitivizm karşıtı bir yönelim gösterir. Şöyle belirtir:
- "İnsanlık beslenmeye aç olmuştur ve halen de açtır, ama giyinmeye de, sonra geçen yılkinden farklı giysilerle giyinmeye de açtır; [...] kutsallığa da, dervişliğe de, sefalete de, gizemciliğe de, akılsal bilmeye de, aşka da, kardeşliğe de, ama aynı zamanda kendi cesetlerine de, şenliklere de, tragedyalara da açlık duymuştur. [...] İnsanlığın kendisine tüm bu açlıkları, yeterince yemek yiyemediği ve düzüşemediğinden dolayı uydurduğunu söylemek için gerçekten de ciddi düzeyde avanak olmak gerekir." (Marksizm ve Devrimci Kuram, sayfa.240)
İmgesel imlemler
İmgesel imlem kavramı kurumlandırma, yaderklik gibi kavramları gibi Castoriadis'in özgül bir kavramlaştırmasıdır. O bu kavramla, kendi kendinde temellenen kavramları belirtmektedir. Bu kavrama örnek olarak Tanrı kavramı gösterilir. Tanrı bir imgesel imlemdir, çünkü Tanrı ne gerçektir ne de akılsal bir üründür, imgesel ya da hayali bir imlem olarak söz konusudur. Bu nitelikteki imgesel imlemler toplumun yapılanışının temelini oluşturur.
- "Biz topluluk olarak kimiz? Birilerimiz diğerlerimiz için nedir? Nerede ve neyin içindeyiz? Ne istiyoruz, ne arzuluyoruz? Neyimiz eksik? Toplum bir ‘kimlik’ tanımlamak zorundadır; eklemlenmesi; dünya o dünya ve onun içerdiği nesnelerle olan ilişkileri, ihtiyaçları ve arzuları. Bu 'sorular'ın yanıtı olmadan, bu ‘tanımlar’ olmadan, insanların dünyası yoktur, toplum yoktur ve kültür yoktur –çünkü her şey farklılaşmamış kaos olarak kalır." (Marksizm ve Devrimci Kuram'dan, sayfa:261)
Bu yazıda yararlanılan kaynaklar ve Türkçedeki bazı çalışmaları
- Dünyaya İnsana ve Topluma Dair, çeviren; Hülya Tufan, İletişim Yayınları.
- Marksizm ver Devrimci Kuram I, ceviren;, İletişim Yayınları.
- Körfez Savaşının Ötesindeki Gerçekler, Çev.: Ahmet İnsel, Birikim 22.
- Marksizmin Bunalımı ve Siyasetin Bunalımı, Çev.: , Birikim 84.
Dış bağlantılar
- [1] 16 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- www.castoriadis.org 4 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Association Castoriadis.
Kaynakça
- ^ Cornelius Castoriadis, World in Fragments. Writings on Politics, Society, Psychoanalysis, and the Imagination, 273-310.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cornelius Castoriadis Yunanca Kornhlios Kastoriadhs Kornelios Kastoriadis 11 Mart 1922 1922 03 11 Istanbul 26 Aralik 1997 Paris Yunan asilli Fransiz filozof ve psikanalizci hukukcu aktivist ve ozgurlukcu sosyalist Cornelius CastoriadisTam adiCornelius CastoriadisDogumu11 Mart 1922 1922 03 11 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlumu26 Aralik 1997 75 yasinda Paris FransaBolgesiBati felsefesiOkuluMarksizm Liberal sosyalizmIlgi alanlariLiberal sosyalizm politika felsefesi psikoloji psikanaliz Ekonomi EstetikOnemli fikirleriOtonomiEtkilendikleri Aristoteles Karl Marx Hannah Arendt Sigmund Freud Maurice Merleau PontyEtkiledikleri Daniel Cohn Bendit Guy Debord Jean BaudrillardYasam oykusu13 yasindan itibaren Marksizm ile ve sosyalist dusunceyle tanisan Castoriadis hukuk felsefe ve ekonomi okudu II Dunya Savasi sirasinda fasizme karsi Yunan direnis hareketinde Trockist uluslararasi franksiyonu icinde yer aldi 1945 ten sonra Fransa ya gitti Orada ve Jean Francois Lyotard ile birlikte dergisini ve grubunu kurdu Bu grup sosyalizmin Trockizm yorumununun ayrimlanmasina damgasini vurdu bu grubun etkisiyle meydana geldi Daha sonra Ya Sosyalizm Ya Barbarlik cevresi Trockizmden uzaklasmaya basladi anarsizme yonelim gosterdi ve Marksist dusuncenin ve onun ardillarinin en sert elestirilerinden birini sekillendirdi 1953 te Dogu Berlin deki isci ayaklanmalarinin ve 1956 Macar Isyaninin mukabil devrimci eylemlerle desteklenmedigi goruldu butun bunlar Costariadis in dusunsel degisimini destekledi Castoriadis 13 yasinda tanismis oldugu Marksizmin islemedigine tanik oldu Bu noktadan itibaren bagimsiz bir entelektuel tasariya yonelim gosterdi Castoriadis her zaman devrimci kalmakta israr etti ve soz konusu elestirilerini de bu baglamda ortaya koydu Sergilenen sosyalizm pratigini bu anlamda kabul edilmez buldu Giderek kendine ozgu boyutlari olacak sekilde anarsizm yonunde gelisen fikirler olusturdu Tabiata Insana ve Hayata Dair basligiyla yazilarinin derlendiginde kitabinda Marksist olmak ile devrimci olmak arasinda tercih yapmak zorunda kaldiginda devrimi tercih ettigi ni soyler Castoriadis bu surecte psikanalize yoneldi ve uzun yillar analizci olarak etkinlik gosterdi 1980 lerden itibaren Fransa da arastirma gorevlisi olarak dersler verdi 26 Aralik 1997 de oldu Dusunur olarak CastoriadisBir roportajinda bkz Linkler temel itkisinin her zaman ickin elestiri oldugunu soyler Bu bakimdan Marksizmin kendisi icin gorunen sorunlari onu elestirel bir hesaplasmaya yoneltti Calismalarinin cogunlugunda bu hesaplasma girisimi gorulur En radikal ve kuramsal olarak boyutlu marksizm ve sosyalizm elestirilerinden birisi Castoriadis tarafindan ortaya konuldu Temel elestirisi Marksizmin baslangictaki yaratici ilkesinden tarihi yapanin insan oldugu ilkesinden uzaklastigi yonundedir Castoriadis imgelem gibi terimleri felsefi olarak degerlendirir ve kullanir Epistemoloji ve ontoloji Oncelikle Castoriadis dusunce ile gerceklik arasindaki iliskiyi imge kavramiyla degerlendirir Varlik dusuncede ele alinan varliktir bu bakimdan Castoriadis in epistemoloji ici bir ontolojik yaklasim gelenegine dahil oldugu bilinmektedir Bunun disinda Castoriadis dusunce varlik iliskisini tersine cevirir varlik in fiziksel varolusla degil imgesel varolusta ele alinmasini onerir Ornegin Neden ise varlik in tamligina iliskin paradigma kerteleri olarak bir dusu bir siiri bir senfoniyi ortaya koyarak ve fiziksel dunyayi Varlik in eksikli bir kipi biciminde ele alarak baslamiyoruz Dunyaya insana ve tabiata dair sayfa 10 diye sorar dd Yansima teorisi ve buna dayanan dogruluk iddialari da Castoriadis e gore uygun degildir Sunu sorar Bir malzemeye hangi kategorinin tekabul edecegi nasil bilinebilir Marksizm Ve Devrimci Kuram dan sayfa 27 dd Bu kesin olarak bilinemeyecegi icin her zaman mutlak bir kararsizliga mecbur oldugumuzu soyler Castoriadis Castoriadis ayrica teori konusunda da ayri bir yol izler Ona gore tek bir dogru teori iddiasi temelsizdir Tarih boyunca dusunce tarihi Platon dan Marks a kadar bu ortak yanilgiyi devam ettirir Oysa Castoriadis e gore Tek bir dogru teori dusuncesi siyasal olarak korkunc bir fikir olan ortodokslugun babasidir Ortodoksi ortodoks muhafizlara ihtiyac duyar yani bir Kiliseye ya da Parti Makinasina Marksizmin Bunalimi ve Siyasetin Bunalimi sayfa 88 dd Toplum bir kurumdur Toplumsal ve dogasal varliklarin ontolojik ayrimindan yola cikan bir epistemoloji ile hareket eder Doganin varligi ile toplumun varligi iki ayri ontolojiyi gosterir Burada gorusu ortaya cikar Ote yandan Castoriadis toplumu da toplumdaki toplumsallik ve toplumdaki dogasallik olarak ikiye ayirir Toplumsal alan bir imgesel kurulus sureci olarak mevcuda gelmistir Doga dissal bir varliga sahiptir ancak toplumun gercekligi bir imgesel kurulus ya da kurumlandirma pratiginin urunudur Maddi doga toplumsal varlik in anlasilmasinda kendi basina aciklayici degildir Toplum kendi kendini kurumlastiran ve kurumlastirilan bir toplumdur Toplum bir kurumdur ve kurumlandirandir yani kurumlandirilmis bir kurum olarak insanlari kurar ve boylelikle kendi surekliligini saglar Tarih ise bir yaratim tarihidir yani insanlarin pratiklerinin yapip etmelerinin praksisin bir sonucudur ama bundan da ote ayni zamanda bu praksis hakkindaki soylemlerinin de bir sonucudur Ozne tarihin yaraticisidir ve ayni zamanda o tarihin icinde imleyendir Tarihin bilgisi ile nesnesi bu bakimdan kategorik olarak birbirinden ayrilamaz Castoriadis in calismasi hem bilgi yonunde hem de tarihin degerlendirilmesi yonunde pozitivizm karsiti bir yonelim gosterir Soyle belirtir Insanlik beslenmeye ac olmustur ve halen de actir ama giyinmeye de sonra gecen yilkinden farkli giysilerle giyinmeye de actir kutsalliga da dervislige de sefalete de gizemcilige de akilsal bilmeye de aska da kardeslige de ama ayni zamanda kendi cesetlerine de senliklere de tragedyalara da aclik duymustur Insanligin kendisine tum bu acliklari yeterince yemek yiyemedigi ve duzusemediginden dolayi uydurdugunu soylemek icin gercekten de ciddi duzeyde avanak olmak gerekir Marksizm ve Devrimci Kuram sayfa 240 dd Imgesel imlemler Imgesel imlem kavrami kurumlandirma yaderklik gibi kavramlari gibi Castoriadis in ozgul bir kavramlastirmasidir O bu kavramla kendi kendinde temellenen kavramlari belirtmektedir Bu kavrama ornek olarak Tanri kavrami gosterilir Tanri bir imgesel imlemdir cunku Tanri ne gercektir ne de akilsal bir urundur imgesel ya da hayali bir imlem olarak soz konusudur Bu nitelikteki imgesel imlemler toplumun yapilanisinin temelini olusturur Biz topluluk olarak kimiz Birilerimiz digerlerimiz icin nedir Nerede ve neyin icindeyiz Ne istiyoruz ne arzuluyoruz Neyimiz eksik Toplum bir kimlik tanimlamak zorundadir eklemlenmesi dunya o dunya ve onun icerdigi nesnelerle olan iliskileri ihtiyaclari ve arzulari Bu sorular in yaniti olmadan bu tanimlar olmadan insanlarin dunyasi yoktur toplum yoktur ve kultur yoktur cunku her sey farklilasmamis kaos olarak kalir Marksizm ve Devrimci Kuram dan sayfa 261 dd Bu yazida yararlanilan kaynaklar ve Turkcedeki bazi calismalariDunyaya Insana ve Topluma Dair ceviren Hulya Tufan Iletisim Yayinlari Marksizm ver Devrimci Kuram I ceviren Iletisim Yayinlari Korfez Savasinin Otesindeki Gercekler Cev Ahmet Insel Birikim 22 Marksizmin Bunalimi ve Siyasetin Bunalimi Cev Birikim 84 Dis baglantilar 1 16 Kasim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde www castoriadis org 4 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Association Castoriadis Kaynakca Cornelius Castoriadis World in Fragments Writings on Politics Society Psychoanalysis and the Imagination 273 310