Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Maurice Merleau-Ponty, (14 Mart 1908, - 3 Mayıs 1961, Paris) Fransız filozof.
| Maurice Merleau-Ponty | |
|---|---|
 | |
| Doğumu | , Charente-Maritime, Fransa |
| Ölümü | 03 Mayıs 1961 (53 yaşında) Paris, Fransa |
| Çağı | 20. yüzyıl felsefesi |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Fenomenoloji Batı Marksizmi Yapısalcılık Postyapısalcı felsefe |
| İlgi alanları | Psikoloji, Metafizik, Algı, Gestalt psikolojisi, Epistemoloji, Estetik, |
Etkilendikleri
| |
Hem fenomenoloji hem de varoluşçuluk alanlarının önde gelen isimlerden biri olarak anılır. Bilinç ve ahlakla ilgili problemler üzerinde duran Merleau-Ponty, bilinçle dünya arasındaki ilişkiyi ele almıştır. Ona göre, algı alanımız, duyumlardan oluşmaz, fakat aralarındaki mekânlarla birlikte, şeylerden meydana gelir. Merleau-Ponty, "" olarak bilinen eğilimin yetkin bir temsilcisidir.
Hayat hikâyesi
Merleau-Ponty, esas itibarıyla annesi tarafından katolik anlam dünyasına bağlı olarak yetiştirilmiştir.
1924'te olgunluk sınavını, Fransa'da belli bir akademik derece olan "" ile vermiştir. 1926 yılından itibaren Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir ve Jean Hyppolite ile tanışmıştır.
Merleau-Ponty, Paris’te Yüksek Öğretmen Okulu’nda öğrenim gördü. 1930 yılında felsefe ögretmenligi sınavını verdi. Onda ilk olarak ve Henri Bergson'un yazılarının etkisi görülür. Ardından ve 'nin etkilerinden sözedilebilir. Ancak düşüncelerinin şekillenmesinde Fenomenolojinin ve özellikle Edmund Husserl'in belirgin etkileri olduğu açık olarak vurgulanması gereken bir noktadır.
1931-1935 yıllarında Beauvais ve Chartre'de ögretmenlik yapmıştır. 1935-1937'de adlı bir dergide çalışmıştır. 1935'ten itibaren, 'nin Hegel okumalarına dahil olur ve üniversitedeyken Karl Marx okur.
1939'dan sonra Paris'te çeşitli okullarda felsefe ögretmenliği yapmış, 1945 yılında doktorasını vermiş ve Lyon Üniversitesi'nde profesör olmuştur.
1945-1952 arasında ’nin yayın yönetmenliğini Jean-Paul Sartre ile birlikte paylaştı.
1949-1954 yıllarında, 'de profesör olarak Çocuk psikolojisi ve Pedagoji üzerine çalıştı. 1952 yılında da ünlü 'da felsefe profesörü oldu.
1955 yılından itibaren Sarte ve Boauvoir ile arası açılmaya başladı.
1959 yılında etkileyici ve onun çok yönlü fenomenolojisini gösteren "" yazmaya başladı, ancak kitabı tamamlayamadı. 3 Mayıs 1961'de beklemedik bir şekilde erken yaşta öldü.
Felsefî düşünceleri
Merleau-Ponty'nin varoluşçu felsefesini fenomenolojik bir yönde geliştirmiş olduğu bilinir. Merleau-Ponty Edmund Husserl'in Fenomenolojisinden hareket eder ancak onu çeşitli dönüşümlere uğratarak değerlendirir. Husserl'ın fenomenolojik yönteminin başlangıc kavramlarından olan "" kavramının, özellikle Merleau-Ponty'de belirgin bir şekilde etkili olduğu söylenebilir. Merleau-Ponty'de özne-bilinç kesin bir bilgi aramaktan daha ziyade, asıl olarak belirli bir apaçıklığa ulaşmak ister.
Bu apaçıklık soyut formülasyonlarda degil, deneyimlerimizde, yani "düşünen ben"in deneyimlerinde ortaya çıkar. 20.yüzyıl düşüncesi genelde deneyim ve duyum gibi kavramların yoğun eleştirilerle dışlandığı, önemsizleştirildiği bir dönem olmuştur Felsefe Tarihinde, ancak Merleau-Ponty aksi bir yönde deneyim ve duyum kavramlarını yeniden itibarlandırır. Bu nedenle Merleau-Ponty, Husserl'in varlıklara yönelmişlikten (bilincin yönelmişliği) söz etmesi gibi bir yönelimden söz eder. Merleau-Ponty için insan demek, "dünyayı kendi gözleriyle gören bir varlık" demektir. Yaşayan, kendi gözleriyle gören ve anlayan bir varlık.
Merleau-Ponty'nin bu yönelmişlik kavramını kullanmasının ardında izini sürdüğü felsefi problematik, yani bir anlamda onun düşünsel etkinliğinin ana teması, Sartre ve diğer Varoluşçularda da görülen, 'çı felsefenin doğal ögeleri olan . Tam bu noktada, Merleau-Ponty'nin temel kavramlarından olan Beden kavramı devreye girer. Beden, burada salt bir biyolojik konu olmaktan çıkarılıp felsefi tartışmanın merkezine yerleştirilir. Başkasının varlığı, düşünceyi mümkün kılan fakat nesnel düşünceyi zora sokan bir öğedir. Merleau-Ponty bu zorluğu, Beden ve Ten gibi algıyla, duyumla, deneyimle bağlantılı kavramları felsefi alana taşıyarak aşmaya çalışır. Felsefi düşüncede bütün her şeyin karşısında algıya verilen öncelikli rolün sonucu olarak Merleau-Ponty, beden'i değerlendirir; Beden kavramı üzerinden özne-nesne ikiliğini yeniden değerlendirmeye sokar.
Bedenler hem özne hem de nesnedir. Çünkü, Başkasının bedeni, benim için herhangi bir nesne değil, bir . Tıpkı benim bedenimin başkası için olduğu gibi. Başkalarıyla her şeyden önce bu anlamda bir beden olarak karşılaşırız. Bu anlamda beden, okuyup anlamlandırılması gereken bir kitap gibidir. Buna göre, Başkası, başka bir bedene sahip olan bir ben'dir. Merleau-Ponty ile Sartre, siyasal meselelerden önce, felsefi olarak bu noktada bir ayrılığa düşerler. Sartre'ın bakışında ben-başkası meselesi genelde olumsuz bir değerlendirmeye sahiptir. "Cehennem Başkalarıdır" anlamında bir değerlendirmeye sahiptir Sartre, oysa Merleau-Ponty olumlu bir konum alır bu noktada, başkasının bedenini kendi bedeni gibi bir özne-nesne olarak düşünür. Başkası, bir başka olarak benimle aynı bedene sahiptir.
Her birimiz bedenlere sahip olarak bir anlam dünyasında yaşamaktayız. Bununla birlikte her birimizin deneyimi tikel ve ayrıcalıklıdır. Merleau-Ponty, buna ve algıya verilen önceliğe bağlı olarak bir yanda ""ni çıkarmaya çalışır; öte yandan aynı yaklaşımın bir sonucu olarak "" ile, bedenin dünya ile ilişkileri resmetmeye yönelir.
Çalışmaları
1942 yılında ilk kitabı Davranışın Yapısı yayımlanır. Burada dönemin psikanaliz ve fizyoloji düşüncesi fenomenolojik bir temelde sorgulanmaktadır. Algının her şeyden önceliği düşünsel bakımdan ilk olarak burada belirtilir. Merleau-Ponty analitik felsefenin tamamen dışındadır.
Algının Fenomenolojisi Merleau-Ponty'nin başyapıtı sayılır ve 1945 yılında yayımlanmıştır. Burada algıya verilen öncelik iyice netleştirilmiştir. Beden kavramı devreye girmiştir. Bu andan itibaren Merleau-Ponty özgün bir beden felsefecisi olarak anılacaktır.
İnsancılık ve Şiddet 1947 yılında yayımlanır. Marksist bir gözle kaleme alınmış bir çalışmadır bu kitap.
Anlam ve Anlamsızlık ise hem yazı hem de resim üzerine yazılarının toplandığı bir kitap olarak 1948'de yayımlanır.
Diyalektiğin Serüvenleri 1955 yılında yayımlanmıştır. Burada, Marksist bir bakışla toplanmış yazılar söz konusudur.
1960 yılında Göstergeler yayımlanmıştır. Merleau-Ponty, burada Sausseurcü dilbilim ile ilişkilenmektedir ve algoritmik bir dil arayışı içindedir.
1961 yılında bir başka bilinen çalışması Göz ve Tin yayımlanır. Burada, algıya verilen öncelikle, beden ile dünya ilişkileri resmedilmeye çalışılması söz konusudur. Merleau-Ponty'nin girişimleri ile felsefe bir soyutluk olmaktan çıkarılıp yaşam dünyasına/yaşanan dünyaya döndürülmek istenmiştir.
1964 yılında bitmemiş bir çalışma olarak Görünen ile Görünmeyen yayımlanır. Burada Merleau-Ponty, fenomenolojinin izlerini sürmekte ve onu yeniden değerlendirmeye çalışmaktadır ancak kitabı bitirememiştir.
1969'da Dünya Yazısı adlı, fenomenolojik dil arayışının ürünü olan ve bu yönde Sausseur ile ilişkilenmesini gösteren kitabı yayımlanır.
Kaynakça
- ^ Lawrence Hass & Dorothea Olkoskwi. Rereading Merleau-Ponty: Essays Beyond the Continental-Analytic Divide. Humanity Books. 2000.
- ^ Lester Embree, "Merleau-Ponty's Examination of Gestalt Psychology" 21 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Research in Phenomenology, Vol. 10 (1980): pp. 89–121.
- ^ Maurice Merleau-Ponty - Biography 28 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . at
- ^ "Lacan, Jacques. "The Split between the Eye and the Gaze" (1964)". 12 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Haziran 2014.
- ^ Jean Paul Sartre (1944). Gizli Oturum (PDF).
Kaynakça
- http://www.felsefeekibi.com/site/default.asp?PG=12991 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kısmen aynı adlı Almanca Wikipedi maddesi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Maurice Merleau Ponty 14 Mart 1908 3 Mayis 1961 Paris Fransiz filozof Maurice Merleau PontyDogumu Charente Maritime FransaOlumu03 Mayis 1961 53 yasinda Paris FransaCagi20 yuzyil felsefesiBolgesiBati felsefesiOkuluFenomenoloji Bati Marksizmi Yapisalcilik Postyapisalci felsefeIlgi alanlariPsikoloji Metafizik Algi Gestalt psikolojisi Epistemoloji Estetik Etkilendikleri Bergson Heidegger Husserl Kierkegaard Levi Strauss Marx Nietzsche Sartre SaussureEtkiledikleri Barbaras Butler Castoriadis Danto Deleuze Foucault Irigaray Lacan Levi Strauss Sartre Simondon Varela Virilio Hem fenomenoloji hem de varolusculuk alanlarinin onde gelen isimlerden biri olarak anilir Bilinc ve ahlakla ilgili problemler uzerinde duran Merleau Ponty bilincle dunya arasindaki iliskiyi ele almistir Ona gore algi alanimiz duyumlardan olusmaz fakat aralarindaki mekanlarla birlikte seylerden meydana gelir Merleau Ponty olarak bilinen egilimin yetkin bir temsilcisidir Hayat hikayesiMerleau Ponty esas itibariyla annesi tarafindan katolik anlam dunyasina bagli olarak yetistirilmistir 1924 te olgunluk sinavini Fransa da belli bir akademik derece olan ile vermistir 1926 yilindan itibaren Jean Paul Sartre Simone de Beauvoir ve Jean Hyppolite ile tanismistir Merleau Ponty Paris te Yuksek Ogretmen Okulu nda ogrenim gordu 1930 yilinda felsefe ogretmenligi sinavini verdi Onda ilk olarak ve Henri Bergson un yazilarinin etkisi gorulur Ardindan ve nin etkilerinden sozedilebilir Ancak dusuncelerinin sekillenmesinde Fenomenolojinin ve ozellikle Edmund Husserl in belirgin etkileri oldugu acik olarak vurgulanmasi gereken bir noktadir 1931 1935 yillarinda Beauvais ve Chartre de ogretmenlik yapmistir 1935 1937 de adli bir dergide calismistir 1935 ten itibaren nin Hegel okumalarina dahil olur ve universitedeyken Karl Marx okur 1939 dan sonra Paris te cesitli okullarda felsefe ogretmenligi yapmis 1945 yilinda doktorasini vermis ve Lyon Universitesi nde profesor olmustur 1945 1952 arasinda nin yayin yonetmenligini Jean Paul Sartre ile birlikte paylasti 1949 1954 yillarinda de profesor olarak Cocuk psikolojisi ve Pedagoji uzerine calisti 1952 yilinda da unlu da felsefe profesoru oldu 1955 yilindan itibaren Sarte ve Boauvoir ile arasi acilmaya basladi 1959 yilinda etkileyici ve onun cok yonlu fenomenolojisini gosteren yazmaya basladi ancak kitabi tamamlayamadi 3 Mayis 1961 de beklemedik bir sekilde erken yasta oldu Felsefi dusunceleriMerleau Ponty nin varoluscu felsefesini fenomenolojik bir yonde gelistirmis oldugu bilinir Merleau Ponty Edmund Husserl in Fenomenolojisinden hareket eder ancak onu cesitli donusumlere ugratarak degerlendirir Husserl in fenomenolojik yonteminin baslangic kavramlarindan olan kavraminin ozellikle Merleau Ponty de belirgin bir sekilde etkili oldugu soylenebilir Merleau Ponty de ozne bilinc kesin bir bilgi aramaktan daha ziyade asil olarak belirli bir apacikliga ulasmak ister Bu apaciklik soyut formulasyonlarda degil deneyimlerimizde yani dusunen ben in deneyimlerinde ortaya cikar 20 yuzyil dusuncesi genelde deneyim ve duyum gibi kavramlarin yogun elestirilerle dislandigi onemsizlestirildigi bir donem olmustur Felsefe Tarihinde ancak Merleau Ponty aksi bir yonde deneyim ve duyum kavramlarini yeniden itibarlandirir Bu nedenle Merleau Ponty Husserl in varliklara yonelmislikten bilincin yonelmisligi soz etmesi gibi bir yonelimden soz eder Merleau Ponty icin insan demek dunyayi kendi gozleriyle goren bir varlik demektir Yasayan kendi gozleriyle goren ve anlayan bir varlik Merleau Ponty nin bu yonelmislik kavramini kullanmasinin ardinda izini surdugu felsefi problematik yani bir anlamda onun dusunsel etkinliginin ana temasi Sartre ve diger Varoluscularda da gorulen ci felsefenin dogal ogeleri olan Tam bu noktada Merleau Ponty nin temel kavramlarindan olan Beden kavrami devreye girer Beden burada salt bir biyolojik konu olmaktan cikarilip felsefi tartismanin merkezine yerlestirilir Baskasinin varligi dusunceyi mumkun kilan fakat nesnel dusunceyi zora sokan bir ogedir Merleau Ponty bu zorlugu Beden ve Ten gibi algiyla duyumla deneyimle baglantili kavramlari felsefi alana tasiyarak asmaya calisir Felsefi dusuncede butun her seyin karsisinda algiya verilen oncelikli rolun sonucu olarak Merleau Ponty beden i degerlendirir Beden kavrami uzerinden ozne nesne ikiligini yeniden degerlendirmeye sokar Bedenler hem ozne hem de nesnedir Cunku Baskasinin bedeni benim icin herhangi bir nesne degil bir Tipki benim bedenimin baskasi icin oldugu gibi Baskalariyla her seyden once bu anlamda bir beden olarak karsilasiriz Bu anlamda beden okuyup anlamlandirilmasi gereken bir kitap gibidir Buna gore Baskasi baska bir bedene sahip olan bir ben dir Merleau Ponty ile Sartre siyasal meselelerden once felsefi olarak bu noktada bir ayriliga duserler Sartre in bakisinda ben baskasi meselesi genelde olumsuz bir degerlendirmeye sahiptir Cehennem Baskalaridir anlaminda bir degerlendirmeye sahiptir Sartre oysa Merleau Ponty olumlu bir konum alir bu noktada baskasinin bedenini kendi bedeni gibi bir ozne nesne olarak dusunur Baskasi bir baska olarak benimle ayni bedene sahiptir Her birimiz bedenlere sahip olarak bir anlam dunyasinda yasamaktayiz Bununla birlikte her birimizin deneyimi tikel ve ayricaliklidir Merleau Ponty buna ve algiya verilen oncelige bagli olarak bir yanda ni cikarmaya calisir ote yandan ayni yaklasimin bir sonucu olarak ile bedenin dunya ile iliskileri resmetmeye yonelir Calismalari1942 yilinda ilk kitabi Davranisin Yapisi yayimlanir Burada donemin psikanaliz ve fizyoloji dusuncesi fenomenolojik bir temelde sorgulanmaktadir Alginin her seyden onceligi dusunsel bakimdan ilk olarak burada belirtilir Merleau Ponty analitik felsefenin tamamen disindadir Alginin Fenomenolojisi Merleau Ponty nin basyapiti sayilir ve 1945 yilinda yayimlanmistir Burada algiya verilen oncelik iyice netlestirilmistir Beden kavrami devreye girmistir Bu andan itibaren Merleau Ponty ozgun bir beden felsefecisi olarak anilacaktir Insancilik ve Siddet 1947 yilinda yayimlanir Marksist bir gozle kaleme alinmis bir calismadir bu kitap Anlam ve Anlamsizlik ise hem yazi hem de resim uzerine yazilarinin toplandigi bir kitap olarak 1948 de yayimlanir Diyalektigin Seruvenleri 1955 yilinda yayimlanmistir Burada Marksist bir bakisla toplanmis yazilar soz konusudur 1960 yilinda Gostergeler yayimlanmistir Merleau Ponty burada Sausseurcu dilbilim ile iliskilenmektedir ve algoritmik bir dil arayisi icindedir 1961 yilinda bir baska bilinen calismasi Goz ve Tin yayimlanir Burada algiya verilen oncelikle beden ile dunya iliskileri resmedilmeye calisilmasi soz konusudur Merleau Ponty nin girisimleri ile felsefe bir soyutluk olmaktan cikarilip yasam dunyasina yasanan dunyaya dondurulmek istenmistir 1964 yilinda bitmemis bir calisma olarak Gorunen ile Gorunmeyen yayimlanir Burada Merleau Ponty fenomenolojinin izlerini surmekte ve onu yeniden degerlendirmeye calismaktadir ancak kitabi bitirememistir 1969 da Dunya Yazisi adli fenomenolojik dil arayisinin urunu olan ve bu yonde Sausseur ile iliskilenmesini gosteren kitabi yayimlanir Kaynakca Lawrence Hass amp Dorothea Olkoskwi Rereading Merleau Ponty Essays Beyond the Continental Analytic Divide Humanity Books 2000 Lester Embree Merleau Ponty s Examination of Gestalt Psychology 21 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Research in Phenomenology Vol 10 1980 pp 89 121 Maurice Merleau Ponty Biography 28 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde at Lacan Jacques The Split between the Eye and the Gaze 1964 12 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Haziran 2014 Jean Paul Sartre 1944 Gizli Oturum PDF Kaynakcahttp www felsefeekibi com site default asp PG 12991 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kismen ayni adli Almanca Wikipedi maddesi