Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Covadonga Muharebesi, Asturias Krallığı'nın kurucusu ve ilk kralı olan Vizigot kökenli asilzade Pelayu ile Endülüs Emevî Devleti arasında 718 veya 722 yılında yapılan muharebedir. Cantabria Dağlarındaki Picos de Europa Tepelerindeki Covadonga yakınlarında gerçekleşen muharebe Pelayu komutasındaki ordu galip gelmiştir. Müslüman fetihlerine karşı Hristiyanların kazandığı bu önemli zafer sayesinde Hristiyanlar İber Yarımadasından atılmaktan kurtulmuştur. Uzunca bir süre önemli bir direniş noktası olan Asturias Krallığı, kıtanın yeniden Hristiyan egemenliğine girdiği süreç olarak tariflenen Reconquista'nın ilk dayanak noktası olarak tanımlanır.
| Covadonga Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Reconquista | |||||||
 İber Yarımadasındaki Emevi Seferleri haritasında Covadonga kuzeyde yer alır | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Asturias Krallığı |  Endülüs Emevî Devleti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Pelayu | Osman bin Nissa (ölü) Alkama (ölü) | ||||||
| Güçler | |||||||
| yaklaşık 300 | Bilinmiyor | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Çok az | Yaklaşık 1000 | ||||||
Arka plan
Endülüs döneminde Müslüman bölgelerde yaşamış olan İberyalı Hristiyan Mozarap kaynaklarına göre Hispania'nın kuzeyindeki Vizigotlar 718 yılında bir araya gelerek liderleri veya prensleri olarak asilzade Pelayu'yu seçerler. Asturias Krallığını ilan eden Pelayu'nun ataları Vizigot kralı Chindasuinth'dan gelmekteydi. Asturias bölgesindeki Cangas de Onís kentinde hükümdarlığını ilan eden Pelayu, Emevilere meydan okuyarak ayaklanma başlatır.
İber Yarımadasının Müslüman egemenliğine girmesiyle beraber güney bölgelerinden gelen mülteciler ve yapılan savaşlardan geriye kalan kılıç artıkları Emevi hükümdarlığından kaçmak için kuzeye göçerler. Bu toplulukların bazıları kuzeydeki dağlık bölgedeki Asturias bölgesine gelmiş ve Pelayu'nun başlattığı ayaklanmaya destek vermiştir. Pelayu'nun hareketi, çalkantılı bir dönem içinde bulunan İber Yarımadasında eskiden iktidarda olan yerel liderleri, Vizigotları ve Vizigotlardan önce bölgede bulunan etnik Asturyalılar, Galiçyalıları, Cantabriyalıları ve Baskları bir potada birleştirmiş, yeni bir aristokrasi meydana getirmiştir.
Pelayu'nun ilk icraatı Müslüman olmayanlara uygulanan cizye vergisini ödemeyi reddetmek ve yerel Emevi garnizonuna saldırmak olur. Başarılı olan saldırı sonrasında yerel Emevi komutanı Osman bin Nissa'yı bölgeden kovar. Emevilerin küçük çaplı askerî harekâtla bölgeyi geri alma girişimlerini püskürten Pelayu, kurduğu krallığı Müslüman saldırılarına karşı müstahkem bir mevki haline getirir.
Bu gelişmeleri takip eden ilk yıllarda, yönetim merkezleri Kurtuba'da olan Emeviler, çok uzaklardaki dağlık bir bölgedeki ayaklanmayı ciddiye almazlar. Pelayu, bu dönemde bölgeye gönderilen görece küçük askeri birlikler karşısında gerilla taktikleri kullanır, stratejik geriye çekilme harekâtı düzenler ve Emevi Orduları bölgeyi terk ettiğinde yeniden egemenliğini tesis etmektedir. Emeviler bu dönemde Frank Krallığı'nın içlerindeki askerî harekâta odaklandıkları için dağlık bir bölgede ve düşman bir yerli halkla pek az ganimet getirecek bir seferle uğraşmak istememektedir.
Ancak Emevilerin bugünkü Fransa topraklarına düzenledikleri başarısız bir sefer sonucunda Covadonga Muharebesi yaşanacaktır. 9 Temmuz 721 günü Pireneleri aşan Al-Samh ibn Malik al-Havlani komutasındaki Emevi Ordusu, Akitanya Dükü Odo komutasındaki Frank ordusuna Toulouse Muharebesi'nde mağlup olur. Komutayı alan Emevi valilerinden Anbasa ibn Suhaym al-Kalbi dönüş yolunda Asturias'daki ayaklanmayı bastırmanın iyi olacağını düşünerek bölgeye doğru yol alır.
Muharebe
722 yılında Osman bin Nissa ve Alkama komutasındaki Emevi birlikleri Asturias yönüne hareket eder. Pelayu ve beraberindekiler dağlık bölgelere ve sonrasında oldukça derin bir vadide düşmanla savaşmaya karar verir. Yaklaşık 300 adamı vardır ve coğrafi konumdan dolayı Emeviler sayısal üstünlüklerini kullanamamaktadır. Pelayu Emevi birliklerine pusu kurarak ve beklemedikleri yönden saldırarak galip gelir. Hristiyan kaynaklarında Müslümanların hezimete uğradığı yazarken, Müslüman kaynaklarında ise ordunun bir kolunun düştüğü bir pusu olarak geçiştirilen muharebede Alkama öldürülür, ordusu ise dağılarak geri çekilir. Pelayu'nun zafer haberinin ardından bölgedeki yerel halk geri çekilen Emevi Ordusu kılıç artıklarına düzensiz şekilde saldırır. Geri çekilen birlikleri toparlayarak yeniden saldırıya geçen Osman bin Nissa, Pelayu birliklerince yenilir ve öldürülür.
Sonuçları
Kazanılan zaferin ardından Asturias Krallığı, İber Yarımadasında Emevi egemenliğinin olmadığı yegane Hristiyan toprağı olagelmiştir. Bu anlamda Reconquista'nın ilk dayanağı olarak kabul edilir. Ancak abartılı aktarımların aksine krallık, dönem dönem Emevilerle barış antlaşmaları yapmış, Avrupa'da süregiden taht kavgalarında belirli bir taraftan yana olup diğeriyle savaşmıştır. Ayrıca ilk dönemde ittifak halinde olunan Basklar ve Galiçyalılara karşı da tasfiyeler yapılmıştır. 9. yüzyılda Viking saldırılarını püskürtmeyi başaran krallık 924 yılında León Krallığına evrilecektir.
Yabancı istilacılara karşı başarıyla verilen bu muharebe özellikle 20. yüzyılda bölgedeki muhalif sol hareket tarafından geleneksel bir direnişçi hareket olarak benimsenmiştir. 1934 Asturias Grevi ve 1936 yılında patlak veren İspanya İç Savaşında bölgede güçlü olan İspanyol Komünist Partisi kadroları da bu şekilde hareket etmiştir.
Notlar
- ^ Latin kaynaklarda adı Munuza olarak geçmektedir
- ^ Efsanelere göre Emevilerle beraber Sevilla Piskoposu Oppas da bulunmaktadır ve yerel halkın kanı dökülmeden Pelayu'yu teslim olmaya ikna etmeye çalışsa da başarısız olur.
- ^ Pelayo İspanyol İmparatorluğu'nun 6. hükümdarı sayılmaktadır
- ^ Bakınız Juan Ambou
Kaynakça
- ^ Britannica Ansiklopedisindeki ilgili madde 7 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 7 Ekim 2021 tarihinde erişilmiştir
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Covadonga Muharebesi Asturias Kralligi nin kurucusu ve ilk krali olan Vizigot kokenli asilzade Pelayu ile Endulus Emevi Devleti arasinda 718 veya 722 yilinda yapilan muharebedir Cantabria Daglarindaki Picos de Europa Tepelerindeki Covadonga yakinlarinda gerceklesen muharebe Pelayu komutasindaki ordu galip gelmistir Musluman fetihlerine karsi Hristiyanlarin kazandigi bu onemli zafer sayesinde Hristiyanlar Iber Yarimadasindan atilmaktan kurtulmustur Uzunca bir sure onemli bir direnis noktasi olan Asturias Kralligi kitanin yeniden Hristiyan egemenligine girdigi surec olarak tariflenen Reconquista nin ilk dayanak noktasi olarak tanimlanir Covadonga MuharebesiReconquistaIber Yarimadasindaki Emevi Seferleri haritasinda Covadonga kuzeyde yer alirTarih718 veya 722BolgeGunumuzde Ispanya sinirlari icindeki CovadongaSonucAsturias zaferiTaraflarAsturias KralligiEndulus Emevi DevletiKomutanlar ve liderlerPelayuOsman bin Nissa olu Alkama olu Gucleryaklasik 300BilinmiyorKayiplarCok azYaklasik 1000Arka planEndulus doneminde Musluman bolgelerde yasamis olan Iberyali Hristiyan Mozarap kaynaklarina gore Hispania nin kuzeyindeki Vizigotlar 718 yilinda bir araya gelerek liderleri veya prensleri olarak asilzade Pelayu yu secerler Asturias Kralligini ilan eden Pelayu nun atalari Vizigot krali Chindasuinth dan gelmekteydi Asturias bolgesindeki Cangas de Onis kentinde hukumdarligini ilan eden Pelayu Emevilere meydan okuyarak ayaklanma baslatir Iber Yarimadasinin Musluman egemenligine girmesiyle beraber guney bolgelerinden gelen multeciler ve yapilan savaslardan geriye kalan kilic artiklari Emevi hukumdarligindan kacmak icin kuzeye gocerler Bu topluluklarin bazilari kuzeydeki daglik bolgedeki Asturias bolgesine gelmis ve Pelayu nun baslattigi ayaklanmaya destek vermistir Pelayu nun hareketi calkantili bir donem icinde bulunan Iber Yarimadasinda eskiden iktidarda olan yerel liderleri Vizigotlari ve Vizigotlardan once bolgede bulunan etnik Asturyalilar Galicyalilari Cantabriyalilari ve Basklari bir potada birlestirmis yeni bir aristokrasi meydana getirmistir Pelayu nun ilk icraati Musluman olmayanlara uygulanan cizye vergisini odemeyi reddetmek ve yerel Emevi garnizonuna saldirmak olur Basarili olan saldiri sonrasinda yerel Emevi komutani Osman bin Nissa yi bolgeden kovar Emevilerin kucuk capli askeri harekatla bolgeyi geri alma girisimlerini puskurten Pelayu kurdugu kralligi Musluman saldirilarina karsi mustahkem bir mevki haline getirir Bu gelismeleri takip eden ilk yillarda yonetim merkezleri Kurtuba da olan Emeviler cok uzaklardaki daglik bir bolgedeki ayaklanmayi ciddiye almazlar Pelayu bu donemde bolgeye gonderilen gorece kucuk askeri birlikler karsisinda gerilla taktikleri kullanir stratejik geriye cekilme harekati duzenler ve Emevi Ordulari bolgeyi terk ettiginde yeniden egemenligini tesis etmektedir Emeviler bu donemde Frank Kralligi nin iclerindeki askeri harekata odaklandiklari icin daglik bir bolgede ve dusman bir yerli halkla pek az ganimet getirecek bir seferle ugrasmak istememektedir Ancak Emevilerin bugunku Fransa topraklarina duzenledikleri basarisiz bir sefer sonucunda Covadonga Muharebesi yasanacaktir 9 Temmuz 721 gunu Pireneleri asan Al Samh ibn Malik al Havlani komutasindaki Emevi Ordusu Akitanya Duku Odo komutasindaki Frank ordusuna Toulouse Muharebesi nde maglup olur Komutayi alan Emevi valilerinden Anbasa ibn Suhaym al Kalbi donus yolunda Asturias daki ayaklanmayi bastirmanin iyi olacagini dusunerek bolgeye dogru yol alir MuharebeCovadonga daki Pelayo heykeli 722 yilinda Osman bin Nissa ve Alkama komutasindaki Emevi birlikleri Asturias yonune hareket eder Pelayu ve beraberindekiler daglik bolgelere ve sonrasinda oldukca derin bir vadide dusmanla savasmaya karar verir Yaklasik 300 adami vardir ve cografi konumdan dolayi Emeviler sayisal ustunluklerini kullanamamaktadir Pelayu Emevi birliklerine pusu kurarak ve beklemedikleri yonden saldirarak galip gelir Hristiyan kaynaklarinda Muslumanlarin hezimete ugradigi yazarken Musluman kaynaklarinda ise ordunun bir kolunun dustugu bir pusu olarak gecistirilen muharebede Alkama oldurulur ordusu ise dagilarak geri cekilir Pelayu nun zafer haberinin ardindan bolgedeki yerel halk geri cekilen Emevi Ordusu kilic artiklarina duzensiz sekilde saldirir Geri cekilen birlikleri toparlayarak yeniden saldiriya gecen Osman bin Nissa Pelayu birliklerince yenilir ve oldurulur SonuclariGunumuzde Ispanya nin baskenti Madrid deki Plaza de Oriente deki Pelayo heykeli Kazanilan zaferin ardindan Asturias Kralligi Iber Yarimadasinda Emevi egemenliginin olmadigi yegane Hristiyan topragi olagelmistir Bu anlamda Reconquista nin ilk dayanagi olarak kabul edilir Ancak abartili aktarimlarin aksine krallik donem donem Emevilerle baris antlasmalari yapmis Avrupa da suregiden taht kavgalarinda belirli bir taraftan yana olup digeriyle savasmistir Ayrica ilk donemde ittifak halinde olunan Basklar ve Galicyalilara karsi da tasfiyeler yapilmistir 9 yuzyilda Viking saldirilarini puskurtmeyi basaran krallik 924 yilinda Leon Kralligina evrilecektir Yabanci istilacilara karsi basariyla verilen bu muharebe ozellikle 20 yuzyilda bolgedeki muhalif sol hareket tarafindan geleneksel bir direnisci hareket olarak benimsenmistir 1934 Asturias Grevi ve 1936 yilinda patlak veren Ispanya Ic Savasinda bolgede guclu olan Ispanyol Komunist Partisi kadrolari da bu sekilde hareket etmistir Notlar Latin kaynaklarda adi Munuza olarak gecmektedir Efsanelere gore Emevilerle beraber Sevilla Piskoposu Oppas da bulunmaktadir ve yerel halkin kani dokulmeden Pelayu yu teslim olmaya ikna etmeye calissa da basarisiz olur Pelayo Ispanyol Imparatorlugu nun 6 hukumdari sayilmaktadir Bakiniz Juan AmbouKaynakca Britannica Ansiklopedisindeki ilgili madde 7 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 7 Ekim 2021 tarihinde erisilmistirAyrica bakinizEndulus Emevi Devleti