Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dârülbedâyi ya da asıl adıyla Dârü’l-bedâyi-i Osmânî, 27 Ekim 1914 tarihinde İstanbul Belediyesi bünyesinde konservatuvar olarak açıldıktan sonra okul hüviyetinden çıkıp bir tiyatro topluluğuna dönüşen; hâlen İstanbul Şehir Tiyatroları adıyla varlığını sürdüren sanat kurumu. Osmanlı İmparatorluğu’nda kurulan ilk konservatuvardır. Türkiye'de Batılı anlamda tiyatronun gelişmesinde önemli bir değişimi sağlamıştır.
Tarihçe
1914'te İstanbul Şehremini Operatör Dr. Cemil Paşa İstanbul halkının kültür ihtiyacını karşılamak amacıyla belediyeye bağlı bir sanat okulunun kurulmasını düşünmüştür. Cemil Paşa, bu iş için belediye meclisinden o dönem için oldukça büyük para olan 3000 altın lira ödenek ayırdı ve Şehzadebaşı'nda bulunan belediyeye ait Letafet Apartmanı'nı bu konservatuvar için tahsis etti.
Millî Osmanlı Tiyatrosu'nun kurucusu Reşat Rıdvan Bey'in de önerisi üzerine Paris’teki Odeon Tiyatrosu'nun müdürü André Antoine, hem müzik hem de tiyatro eğitimi verebilecek bu okulu kurmak üzere İstanbul'a davet edildi.
28 Haziran 1914'te İstanbul’a gelen André Antoine okulun ders programını hazırladı ve giriş imtihanlarını yaptı. Ünlü şair Namık Kemal’in oğlu olan ve Darülfünun’da edebiyat dersleri veren Ali Ekrem Bey’in önerisi ile "konservatuvar" yerine “Güzellikler Evi” anlamına gelen "Darülbedayi" denmesi kabul edildi. Okulun logosu hattat Nuri Bey’e ısmarlandı. Tiyatro bölümü müdürlüğüne Reşat Rıdvan, müzik bölümü müdürlüğüne ise Ali Rıfat Bey atandı. Tiyatro Bölümü için kıraat (okuma), telaffuz (söyleyiş), tecvid (tonlama), aruz, edebiyat tarihi, haile (trajedi), drama, mudhike (komedi), raks (dans), adab-ı muaşeret (görgü), eskrim gibi dersler kondu.
Okula başvuran 8'i kadın (Bayan Nivart, Sara Mannik, Mari Mineyan, İda, Roza, Efraz, Beatris Adriyan, Eliza Binemeciyan Hanımlar) 197 kişi arasından başta Muhsin Ertuğrul olmak üzere Ali Naci, Peyami Safa, Halit Fahri, Behzat Hâki, Celal Sahir, , , İ. Galip, Fikret Şadi, Raşit Rıza gibi tanınmış kişiler de vardı.
Resmî açılış, I. Dünya Savaşı'nın başlaması nedeniyle ertelendi. Savaşta Osmanlı İmparatorluğu Fransa’nın karşısında yer almıştı. Andre Antonie İstanbul’dan ayrılmak zorunda kaldı. Onun ayrılışı nedeniyle müzik bölümü Batı müziği çalışmalarına başlayamadı ancak Türk Müziği Bölümünde, eserlerin notalarının tespit edilerek çalınmasına başlandı. Tiyatro bölümünün öğrenci ve öğretmenleri ise bazı oyunlar sahneleyerek bölümü yaşatmaya çalıştılar. Kasım ayında düzenlenen törende Türk ve Batı müziğinden örnekler çalınarak açılış yapıldı. Fakat bu başlangıç yeterli olmadı ve kurum kısa bir müddet sonra resmen kapandı.
Cemil Paşa'dan sonra belediye başkanı olan , otuz yedi maddelik bir yönetmelik hazırlatarak konuyu yeniden gündeme getirdi. Ocak 1915’te hazır olan yeni yönetmeliğe göre Darülbedayi sadece bir okul değil aynı zamanda temsiller verecek bir tiyatro topluluğu olacaktı. Yöneticiliğe Raşit Rıdvan Bey atandı.
Kısa süre içinde bir okul kimliğinden çıkıp sadece temsiller veren bir okul hâline gelen Darülbedayi, ilk kez 20 Ocak 1916 yılında, Emile Fahre’nin eserinden uyarlanan “Çürük Temel” isimli oyunla Tepebaşı Kışlık Tiyatrosu’nda perdelerini açtı. Darülbedayi’nin oynadığı ilk yerli oyun, Halit Fahri Bey’in Baykuş adlı manzum eseri oldu. İlk defa 2 Mart 1917 gecesi oynanan bu oyunu Muhsin Ertuğrul sahneye koydu ve başrolü üstlendi. 1918-1920 yılları arasında “Temaşa” adlı tiyatro dergisini 25 sayı yayınladı.
Belediye Meclisinin 1 Kasım 1920’de yaptığı toplantıda kurum için yeni bir yönetmelik hazırlandı ve Darülbedayi yalnız bir tiyatro topluluğu olarak kabul edildi. Darülbedayi’den ayrılıp Almanya’ya giden Muhsin Ertuğrul, 1921’de döndüğünde kurumun yöneticisi olarak tayin edildi. Ahmet Muvahhit, İ. Galip, Behzat Hâki, Raşit Rıza ile birlikte kurumu yeniden canlandırmaya çalıştı. Ancak sanatçılar kurumun yönetiminin kendilerine bırakılmasını isteyince Darülbedayi’den çıkarıldılar.
1926’da kuruma yeni bir çalışma düzeni getirildi. Bu arada yurt dışına gitmiş olan Muhsin Ertuğrul 1927 yılı başlarında yurda döndüğünde tekrar kurumun başına getirildi. Bu dönemde Darülbedayi daha önceki basit komedi ve bulvar oyunları yerine tiyatro tarihinin büyük oyunlarını repertuvarına aldı. Muhsin Ertuğrul’un bu dönemde hazırlamış olduğu, sahne çalışmalarına ışık tutan iç tüzük Türk tiyatro tarihinin disiplinle ilgili ilk belgesidir. İleride kurulacak olan devlet tiyatrosu düşüncesi de 1927’de Ankara’ya giden Darülbedayi sanatçılarının teklifiyle başladı.
1931 yılında resmen İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlanan, 1934 yılında Şehir Tiyatrosu adını alan Darülbedayi günümüzde faaliyetlerini İstanbul genelindeki sahnelerde sürdürmektedir (bkz. İstanbul Şehir Tiyatroları).
Kaynakça
- ^ (PDF). TDVİA. 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2016.
- ^ a b c d Bilget, Halil Mehmet. (PDF). 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ Özyürt, Fatih. . 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ . 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ a b c d Nutku, Özdemir. . 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ . 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Darulbedayi ya da asil adiyla Daru l bedayi i Osmani 27 Ekim 1914 tarihinde Istanbul Belediyesi bunyesinde konservatuvar olarak acildiktan sonra okul huviyetinden cikip bir tiyatro topluluguna donusen halen Istanbul Sehir Tiyatrolari adiyla varligini surduren sanat kurumu Osmanli Imparatorlugu nda kurulan ilk konservatuvardir Turkiye de Batili anlamda tiyatronun gelismesinde onemli bir degisimi saglamistir Istanbul da Sehir Tiyatrolari Sahnelerinden biri Muhsin Ertugrul un adini tasir28 Mart 1933 tarihli Cumhuriyet gazetesinde Buyuk harbin son senelerinde Darulbedayi sanatkarlari altyazili bir fotograf Istanbul Sehremini Cemil Topuzlu Pasa Darulbedayi yi belediyeye bagli bir kurum olarak kurdu Andre Antoine okulu kurmak icin Paris ten davet edilmisti Tarihce1914 te Istanbul Sehremini Operator Dr Cemil Pasa Istanbul halkinin kultur ihtiyacini karsilamak amaciyla belediyeye bagli bir sanat okulunun kurulmasini dusunmustur Cemil Pasa bu is icin belediye meclisinden o donem icin oldukca buyuk para olan 3000 altin lira odenek ayirdi ve Sehzadebasi nda bulunan belediyeye ait Letafet Apartmani ni bu konservatuvar icin tahsis etti Milli Osmanli Tiyatrosu nun kurucusu Resat Ridvan Bey in de onerisi uzerine Paris teki Odeon Tiyatrosu nun muduru Andre Antoine hem muzik hem de tiyatro egitimi verebilecek bu okulu kurmak uzere Istanbul a davet edildi 28 Haziran 1914 te Istanbul a gelen Andre Antoine okulun ders programini hazirladi ve giris imtihanlarini yapti Unlu sair Namik Kemal in oglu olan ve Darulfunun da edebiyat dersleri veren Ali Ekrem Bey in onerisi ile konservatuvar yerine Guzellikler Evi anlamina gelen Darulbedayi denmesi kabul edildi Okulun logosu hattat Nuri Bey e ismarlandi Tiyatro bolumu mudurlugune Resat Ridvan muzik bolumu mudurlugune ise Ali Rifat Bey atandi Tiyatro Bolumu icin kiraat okuma telaffuz soyleyis tecvid tonlama aruz edebiyat tarihi haile trajedi drama mudhike komedi raks dans adab i muaseret gorgu eskrim gibi dersler kondu Okula basvuran 8 i kadin Bayan Nivart Sara Mannik Mari Mineyan Ida Roza Efraz Beatris Adriyan Eliza Binemeciyan Hanimlar 197 kisi arasindan basta Muhsin Ertugrul olmak uzere Ali Naci Peyami Safa Halit Fahri Behzat Haki Celal Sahir I Galip Fikret Sadi Rasit Riza gibi taninmis kisiler de vardi Resmi acilis I Dunya Savasi nin baslamasi nedeniyle ertelendi Savasta Osmanli Imparatorlugu Fransa nin karsisinda yer almisti Andre Antonie Istanbul dan ayrilmak zorunda kaldi Onun ayrilisi nedeniyle muzik bolumu Bati muzigi calismalarina baslayamadi ancak Turk Muzigi Bolumunde eserlerin notalarinin tespit edilerek calinmasina baslandi Tiyatro bolumunun ogrenci ve ogretmenleri ise bazi oyunlar sahneleyerek bolumu yasatmaya calistilar Kasim ayinda duzenlenen torende Turk ve Bati muziginden ornekler calinarak acilis yapildi Fakat bu baslangic yeterli olmadi ve kurum kisa bir muddet sonra resmen kapandi Cemil Pasa dan sonra belediye baskani olan otuz yedi maddelik bir yonetmelik hazirlatarak konuyu yeniden gundeme getirdi Ocak 1915 te hazir olan yeni yonetmelige gore Darulbedayi sadece bir okul degil ayni zamanda temsiller verecek bir tiyatro toplulugu olacakti Yoneticilige Rasit Ridvan Bey atandi Kisa sure icinde bir okul kimliginden cikip sadece temsiller veren bir okul haline gelen Darulbedayi ilk kez 20 Ocak 1916 yilinda Emile Fahre nin eserinden uyarlanan Curuk Temel isimli oyunla Tepebasi Kislik Tiyatrosu nda perdelerini acti Darulbedayi nin oynadigi ilk yerli oyun Halit Fahri Bey in Baykus adli manzum eseri oldu Ilk defa 2 Mart 1917 gecesi oynanan bu oyunu Muhsin Ertugrul sahneye koydu ve basrolu ustlendi 1918 1920 yillari arasinda Temasa adli tiyatro dergisini 25 sayi yayinladi Belediye Meclisinin 1 Kasim 1920 de yaptigi toplantida kurum icin yeni bir yonetmelik hazirlandi ve Darulbedayi yalniz bir tiyatro toplulugu olarak kabul edildi Darulbedayi den ayrilip Almanya ya giden Muhsin Ertugrul 1921 de dondugunde kurumun yoneticisi olarak tayin edildi Ahmet Muvahhit I Galip Behzat Haki Rasit Riza ile birlikte kurumu yeniden canlandirmaya calisti Ancak sanatcilar kurumun yonetiminin kendilerine birakilmasini isteyince Darulbedayi den cikarildilar 1926 da kuruma yeni bir calisma duzeni getirildi Bu arada yurt disina gitmis olan Muhsin Ertugrul 1927 yili baslarinda yurda dondugunde tekrar kurumun basina getirildi Bu donemde Darulbedayi daha onceki basit komedi ve bulvar oyunlari yerine tiyatro tarihinin buyuk oyunlarini repertuvarina aldi Muhsin Ertugrul un bu donemde hazirlamis oldugu sahne calismalarina isik tutan ic tuzuk Turk tiyatro tarihinin disiplinle ilgili ilk belgesidir Ileride kurulacak olan devlet tiyatrosu dusuncesi de 1927 de Ankara ya giden Darulbedayi sanatcilarinin teklifiyle basladi 1931 yilinda resmen Istanbul Buyuksehir Belediyesine baglanan 1934 yilinda Sehir Tiyatrosu adini alan Darulbedayi gunumuzde faaliyetlerini Istanbul genelindeki sahnelerde surdurmektedir bkz Istanbul Sehir Tiyatrolari Kaynakca PDF TDVIA 16 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Aralik 2016 a b c d Bilget Halil Mehmet PDF 24 Subat 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2016 Ozyurt Fatih 24 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2016 24 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2016 a b c d Nutku Ozdemir 24 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2016 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2015