Dalkırmaz, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.
Dalkırmaz | |
---|---|
Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
Dalkırmaz Dalkırmaz'ın Artvin'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Artvin |
İlçe | Şavşat |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Rakım | 1093 m |
Nüfus (2021) | |
• Toplam | 84 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0466 |
İl plaka kodu | 08 |
Posta kodu | 08700 |
Tarihçe
Şavşat ilçesinde günümüzde Dalkırmaz ve Çiftlik adlarını taşıyan yerleşimler, eski Anklia köyünün sınırları içinde yer alır. Bundan dolayı Anklia veya Ankliya (آنقليا), değişik kaynaklarda her iki köyün de eski adı olarak geçer. Günümüzde Gürcistan’da Anklia adıyla aynı kabul edilen ve Anaklia adını taşıyan bir yerleşim vardır. Gürcistan’da da Anklia adıyla aynı kökten geldiği kabul edilen ve Anaklia adını taşıyan bir yerleşim bulunmaktadır.
Anklia, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Anklia köyünün kilisesi olan Anklia Kilisesi de bu dönemden kalmış olmalıdır.
Anklia, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde Anklia (Анклиа), Artvin sancağının Şavşet-İmerhevi kazasında yer alıyordu. 1886 nüfus sayımında bu kazaya bağlı Anklia nahiyesinin 11 köyünden biriydi. Anklia köyünde 137’si erke ve 129’u kadın olmak üzere 43 hanede 266 kişi yaşıyordu. Anklia köyüne bağlı üç mahalle kaydedilişti. Bu mahalleler Kambeti (Камбатъ), Sataplia (Сотоплиа) ve Çiftlik’ti. Kambeti mahallesinde 5 hane, Sataplia mahallesinde 10 hane ve Çiftlik mahallesinde 12 hane yaşıyordu. Köyde 1 hanede yaşayan 6 kişi Gürcü, 42 hanede yaşayan 260 kişi Türk olarak kaydedilmiştir. Anklia nahiyesinde ise, 1.128’i erkek ve 1.090 ‘ı kadın olmak üzere 359 hanede 2.218 kişi yaşıyordu. Bu nüfus içinde sadece 3 hanede yaşayan 13 kişi Gürcü, kalan nüfus ise Türk olarak kaydedilmiştir. Anklia köyü, Anklia nahiyesinin idari merkeziydi.
Anklia köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Sovyet Rusya tarafından kabul edildi. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Anklia Türkiye'ye bırakıldı.
Artvin livasında 1922 yılında yapılan nüfus tespiti sırasında "Ankliya" olarak kaydedilmiş olan köy, Şavşat kazasının merkez nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu, 280'i kadın ve 284'ü erkek olmak üzere, 91 hanede yaşayan 564 kişiden oluşuyordu. Nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir. Bununla birlikte Norkola (ნარკოლა), Tianisahli (ტიანისახლი), Gola (გოლა), Hatoyana (ხატოყანა), Vecanauri (ვეჯანაური) ve Gargatuli (გარგათული) gibi Gürcüce mevki adları bugün de bilinmektedir. 1925'te Artvin vilayetinde köy adları değiştirilirken, 1886 tarihinde Anklia köyünün bir mahallesi olan Çiftlik köyün adı, Anklia da bu köyün bir mahallesi sayılmıştır.
Anklia, 1955’te Çiftlikköy'den ayrılarak Ankliya adıyla ayrı bir köy haline getirildi. Nitekim Anklia Resim Gazete'de "Çoruh Vilâyeti Şavşat Kazası Merkez Nahiyesinin Çiftlik Köyüne bağlı Ankliya Mahallesi (Ankliya)" olarak ifade edilmiştir. Kısa süre sonra da Anklia adı Dalkırmaz olarak değiştirilmiştir. 1965 genel nüfus sayımında Dalkırmaz köyünde 466 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 248 kişi okuma yazma biliyordu.
Dalkırmaz köyünün güney kısmında bir köy kilisesinin kalıntıları bulunmaktadır. Tamamen yıkılmış olan kilise, Osmanlı döneminden önce Anklia köyünün kilisesiydi. Eskiden bağımsız bir köy, sonradan Anklia’nın bir mahallesi olan Şindobani’de de başka bir köy kilisesi vardı. Bu kiliseden geriye sadece yıkıntılar kalmıştır.
Kızılcık (Şindobani) Mahallesi
Geçmişte Türkçe yaygın biçimde Şindoban olarak yazılan mahalle adı büyük olasılıkla Şindisubani’den gelir (Gürcüce: შინდისუბანი). İki kelimeden (şindi: kızılcık; ubani: mahalle) oluşan Şindisubani adından tamlama eki düşmüş ve yer adı Şindubani’ye dönüşmüş olmalıdır. Şindubani de Türkçede bozulup Şindoban (Şindobani) biçimini almış olabilir. Bundan dolayı olsa gerek Şindoban mahallesinin adı Kızılcık olarak değiştirilmiştir. Şindubani Kilisesi hakkında bilgi bulunmadığı için kilise Dalkırmaz Köyü Şapeli olarak adlandırılmıştır.
Mahalledeki kilise aslında eski bir köy kilisesidir. Çünkü Şindobani eski bir köy olup sonradan mahalleye dönüştürülmüştür. Köy kilisesinden günümüze sadece yıkıntılar kalmıştır. Şindobani Kilisesi’nin 5. yüzyılda Kral Vahtang Gorgasali zamanında yapılmış olan Şindoba Kilisesi olabileceğine dair görüşler vardır.
Coğrafya
Dalkırmaz köyü, Artvin il merkezine 77 km, Şavşat ilçe merkezine ise 12 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2021 | 88 |
2020 | 84 |
2019 | 81 |
2018 | 94 |
2017 | 99 |
2016 | 109 |
2015 | 100 |
2014 | 73 |
2013 | 106 |
2012 | 111 |
2011 | 119 |
2010 | 122 |
2009 | 110 |
2008 | 110 |
2007 | 104 |
2000 | 124 |
Kaynakça
- ^ . Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p . Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 160". 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mayıs 2023.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 57, .
- ^ a b Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce-Türkçe-İngilizce), 2019, Tiflis, s. 9, .
- ^ a b 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 56. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1421-1431". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.
- ^ "başlık=Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Mayıs 2023.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 181. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Resmi Gazete (1955). "Tamim" (PDF). www.resmigazete.gov.tr. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Nisan 2021.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 57, .
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 158, .
- ^ . 30 Eylül 2019. 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2019.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 171, .
- ^ a b . YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
Dış bağlantılar
- Dalkırmaz için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dalkirmaz Artvin ilinin Savsat ilcesine bagli bir koydur DalkirmazKoyArtvin in Turkiye deki konumuDalkirmazDalkirmaz in Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceSavsatCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1093 mNufus 2021 Toplam84Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08700TarihceSavsat ilcesinde gunumuzde Dalkirmaz ve Ciftlik adlarini tasiyan yerlesimler eski Anklia koyunun sinirlari icinde yer alir Bundan dolayi Anklia veya Ankliya آنقليا degisik kaynaklarda her iki koyun de eski adi olarak gecer Gunumuzde Gurcistan da Anklia adiyla ayni kabul edilen ve Anaklia adini tasiyan bir yerlesim vardir Gurcistan da da Anklia adiyla ayni kokten geldigi kabul edilen ve Anaklia adini tasiyan bir yerlesim bulunmaktadir Anklia tarihsel Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Savseti de yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Anklia koyunun kilisesi olan Anklia Kilisesi de bu donemden kalmis olmalidir Anklia 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi yla Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresinde Anklia Anklia Artvin sancaginin Savset Imerhevi kazasinda yer aliyordu 1886 nufus sayiminda bu kazaya bagli Anklia nahiyesinin 11 koyunden biriydi Anklia koyunde 137 si erke ve 129 u kadin olmak uzere 43 hanede 266 kisi yasiyordu Anklia koyune bagli uc mahalle kaydedilisti Bu mahalleler Kambeti Kambat Sataplia Sotoplia ve Ciftlik ti Kambeti mahallesinde 5 hane Sataplia mahallesinde 10 hane ve Ciftlik mahallesinde 12 hane yasiyordu Koyde 1 hanede yasayan 6 kisi Gurcu 42 hanede yasayan 260 kisi Turk olarak kaydedilmistir Anklia nahiyesinde ise 1 128 i erkek ve 1 090 i kadin olmak uzere 359 hanede 2 218 kisi yasiyordu Bu nufus icinde sadece 3 hanede yasayan 13 kisi Gurcu kalan nufus ise Turk olarak kaydedilmistir Anklia koyu Anklia nahiyesinin idari merkeziydi Anklia koyu Birinci Dunya Savasi nin sonunda Ruslarin bolgeden cekilmesinin ardindan bir sure Gurcistan in sinirlari icinde kaldi Bu durum 7 Mayis 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlasmasi yla da Sovyet Rusya tarafindan kabul edildi Ancak Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi uyarinca Anklia Turkiye ye birakildi Artvin livasinda 1922 yilinda yapilan nufus tespiti sirasinda Ankliya olarak kaydedilmis olan koy Savsat kazasinin merkez nahiyesine bagliydi Koyun nufusu 280 i kadin ve 284 u erkek olmak uzere 91 hanede yasayan 564 kisiden olusuyordu Nufusun tamami Turk olarak kaydedilmistir Bununla birlikte Norkola ნარკოლა Tianisahli ტიანისახლი Gola გოლა Hatoyana ხატოყანა Vecanauri ვეჯანაური ve Gargatuli გარგათული gibi Gurcuce mevki adlari bugun de bilinmektedir 1925 te Artvin vilayetinde koy adlari degistirilirken 1886 tarihinde Anklia koyunun bir mahallesi olan Ciftlik koyun adi Anklia da bu koyun bir mahallesi sayilmistir Anklia 1955 te Ciftlikkoy den ayrilarak Ankliya adiyla ayri bir koy haline getirildi Nitekim Anklia Resim Gazete de Coruh Vilayeti Savsat Kazasi Merkez Nahiyesinin Ciftlik Ko yune bagli Ankliya Mahallesi Ankliya olarak ifade edilmistir Kisa sure sonra da Anklia adi Dalkirmaz olarak degistirilmistir 1965 genel nufus sayiminda Dalkirmaz koyunde 466 kisi yasiyor ve bu nufus icinde 248 kisi okuma yazma biliyordu Dalkirmaz koyunun guney kisminda bir koy kilisesinin kalintilari bulunmaktadir Tamamen yikilmis olan kilise Osmanli doneminden once Anklia koyunun kilisesiydi Eskiden bagimsiz bir koy sonradan Anklia nin bir mahallesi olan Sindobani de de baska bir koy kilisesi vardi Bu kiliseden geriye sadece yikintilar kalmistir Kizilcik Sindobani Mahallesi Gecmiste Turkce yaygin bicimde Sindoban olarak yazilan mahalle adi buyuk olasilikla Sindisubani den gelir Gurcuce შინდისუბანი Iki kelimeden sindi kizilcik ubani mahalle olusan Sindisubani adindan tamlama eki dusmus ve yer adi Sindubani ye donusmus olmalidir Sindubani de Turkcede bozulup Sindoban Sindobani bicimini almis olabilir Bundan dolayi olsa gerek Sindoban mahallesinin adi Kizilcik olarak degistirilmistir Sindubani Kilisesi hakkinda bilgi bulunmadigi icin kilise Dalkirmaz Koyu Sapeli olarak adlandirilmistir Mahalledeki kilise aslinda eski bir koy kilisesidir Cunku Sindobani eski bir koy olup sonradan mahalleye donusturulmustur Koy kilisesinden gunumuze sadece yikintilar kalmistir Sindobani Kilisesi nin 5 yuzyilda Kral Vahtang Gorgasali zamaninda yapilmis olan Sindoba Kilisesi olabilecegine dair gorusler vardir CografyaDalkirmaz koyu Artvin il merkezine 77 km Savsat ilce merkezine ise 12 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 882020 842019 812018 942017 992016 1092015 1002014 732013 1062012 1112011 1192010 1222009 1102008 1102007 1042000 124Kaynakca Fallingrain com 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Nufusune com 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 1927 s 160 11 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mayis 2023 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu Istanbul 2013 s 57 ISBN 9786055708856 a b Roland Topcisvili Inga Gutidze XIX Yuzyil ve XX Yuzyil Baslarindaki Rus Belgelerinde Savseti ve Klarceti Yer Adlari Gurcuce Turkce Ingilizce 2019 Tiflis s 9 ISBN 9789941485244 a b 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 56 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1421 1431 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2023 baslik Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2023 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Mayis 2023 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 181 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Resmi Gazete 1955 Tamim PDF www resmigazete gov tr 24 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Nisan 2021 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu 2013 s 57 ISBN 9786055708856 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 89 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 158 ISBN 9789941478178 30 Eylul 2019 30 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2019 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 171 ISBN 9789941478178 a b YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Dis baglantilarDalkirmaz icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft