Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dudak-damak yarığı (orofasiyal yarık), embriyolojik dönemde çeşitli nedenlerden dolayı bebeğin yüz bölgesindeki yapıların birleşme kusuru nedeniyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Türkçede, halk arasında tavşan dudaklılık olarak bilinir.
| Dudak damak yarığı | |
|---|---|
 | |
| Dudak-damak yarıklı bir hasta | |
| Uzmanlık | Medikal genetik  |
Uterus içi yaşamda, fetüsün dudak yapısını oluşturan hücrelerin birleşmesi 4 veya 5. haftada, damak yapısını oluşturan hücrelerin birleşmesi ise 8 veya 9. haftada başlamaktadır. 12. haftanın sonunda, fetüsün damak ve dudak dokularının birleşmesi tamamlanmış olur. Birleşmenin tam olarak sağlanamaması durumunda fetüste oral yarıklar meydana gelir.
Tipleri
Bazı hastalarda sadece yarık dudak veya yarık damak olmakla birlikte, bazılarında ise hem dudak hem de damak yarığı bir arada bulunabilmektedir.
- Oral yarıklar aşağıdaki tiplerde görülebilmektedir
- Primer (Ön) damak yarıkları
- Sekonder (Arka) damak yarıkları
- Hem primer hem de sekonder damak yarıkları
- Tek taraflı yarık dudak
- İki taraflı yarık dudak
- Medyan yarık dudak
Oral yarığın ağız boşluğuna uzanan kısmı bazı durumlarda mukoza ile kaplı olabilmekte ve buna sub-mukozal damak yarığı denmektedir.
Oluşum nedenleri
Oral yarık sıklığı yaklaşık 1/700 olarak bildirilmiştir. Siyah ırkta oran daha düşük, Kızılderililer, Japonlar ve Çinlilerde ise daha fazladır. Yarık dudak vakasının sıklığı 1/300, sadece yarık damak 1/1500 ve her iki vakanın bir arada bulunma sıklığı da 1/2500 olarak bildirilmiştir. Finlandiya'da yarık damak sıklığı 1/1000, kuzey-doğu Fransa'da 0,41/1000, İtalya'da 0,34/1000 olarak görülmüştür. Oranların bu kadar farklı olmasının nedenleri arasında coğrafi, etnik köken ve kalıtım kalıplarının farklılıkları olabileceği gibi oral yarığın tipine göre de farklılık göstermektedir. Yarık dudaklı hastaların %50’sinde yarık damak bulunmaktadır.
Oral yarıkların oluşumuyla ilgili yapılan birçok çalışma olmasına rağmen etyolojisi ve patojenitesi hala tam anlamıyla açıklığa kavuşmasa da yarık damak/ dudak oluşumunun genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle meydana geldiği bilinmektedir. Kimi vakalarda sadece genetik veya çevresel faktörler olabildiği gibi bazı vakalarda hem genetik hem de çevresel faktörler birlikte etkili olmaktadır. Tek yumurta ikizlerinde yarık damak/ dudak oluşumunun %100 olmaması genetik faktörlerin tek başına etkili omadığını göstermektedir.Gebelik döneminde anti-epileptik ilaç, içki ve sigara kullanımı; folik asit ve multivitamin eksiklikleri gibi genetik olmayan çevresel faktörlerin yarık damak/ dudak ile ilişkisi ortaya konmasına rağmen hastalığın genetik temeline dayanan çalışmalar ön plana çıkmıştır. İzole damak yarıklı dominant kalıtım tipi gösteren aileler olmasına rağmen yarık damaklı vakaların çoğu Mendelyen kalıtım tipi (tek gen hastalıkları) göstermez. Curtis ve arkadaşları 1961 yılında yaptıkları çalışmada bir çocukta yarık damak varsa diğer çocukta oluşma sıklığı %2, ebeveynlerden birinde varsa %6, hem ebeveynlerden biri hem de bir çocukta varsa oran %15 olarak bildirmiştir. Tek yumurta ikizlerinde oran %40 ile %60, çift yumurta ikizlerinde %5 olarak bildirilmiştir. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda, İngiliz toplumunda, Çin kökenli ailelerde, Kuzey ve Güney Amerikalı ailelerde ve iki geniş Suriyeli ailede geniş genom taramaları yapılmış, aday genler ve kromozom haritaları çıkarılmıştır.
Palatogenezis (damak oluşumu) birçok sinyal molekülü ve transkripsiyon faktörlerini kapsayan, fetal hayatın erken evrelerinde gerçekleşen metabolik bir olaydır. Bu metabolik yolaktaki moleküllerden birinin eksikliği veya aktivite sorunu oluşmakta olan oral dokularda kusurlara neden olmaktadır. Palatogenezis sürecinde metabolik yolağı etkileyebilecek herhangi bir mutasyon veya kromozomal sorun sadece oral yarık oluşumuna neden olmayıp başka sendromlarında ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Sendromik vakalarda yapılan çalışmalar asendromik vakalara göre çok daha fazla olsa da oral dokuların kusuruna neden olan faktörlerin aydınlatılmasında yeterli olamamıştır.
Bugüne kadar yapılan genetik çalışmalar, sadece aday genlerin salt analizleriyle değil aday genlerin birbirleriyle bağlantılarına da yönelik olmuştur. Aday genler arasında en çok çalışılanı TGFα (Transforme edici Büyüme Faktörü alfa), MSX1, TGFβ (Transforme edici Büyüme Faktörü beta), BCL3, IRF6 gibi genlerdir. Kimi araştırmacılar bu genler ile hastalık arasında positif, kimileri de negatif ilişki bulmuştur. Positif veya negatif ilişkiyi sedece genler direkt olarak değil, çalışmanın yapıldığı popülasyon ve dış faktörler de etkilemektedir. Bu genler farklı kalıtım kalıpları gösterdiklerinden (, gibi) oral yarık insidans aralığı geniştir. Bir genin diğeri üzerine etkisi düşünüldüğünde çok genli kalıtım modeli gösteren ve çevresel şartlardan etkilenen oral yarık oluşumunun ne denli komplike bir sorun olduğu ve genetik temelinin anlaşılmasının ise çok daha uzun zaman alacağı tahmin edilmektedir. Günümüze kadar yapılan genetik çalışmaların çoğunu Avrupalı ve beyaz Amerikalı popülasyonlar oluşturmaktaydı. Son 2-3 yılda, Çin, Kuveyt, Suriye, Hindistan gibi ülkeleri de kapsayan geniş popülasyon çalışmaları yapılmıştır. Bu bölgelerdeki oral yarık insidansının yüksek çıkması genetik sonuçların daha da anlamlı olmasını sağlamıştır. Halen aday genler ile oral yarıkların arasında net bir bağlantı bulunamamıştır. Hastalığın meydana gelmesinde birden fazla gen, hatta gen gruplarının çevre faktörleri ile etkileşimi düşünülünürse daha fazla popülasyon taramalarının yapılmasına gerek vardır. Türkiye'de ise, az sayıda istatistiksel çalışma bulunmaktadır. Örneğin, Gazi Üniversitesi hastanesinde 1988-2005 yılları arasındaki 17.259 canlı doğumların 5/10.000’inde oral dudak-damak yarığı saptanmıştır. Hacettepe Tıp Fakültesinde yapılan başka araştırmada 1.229 yarık damak- dudak vakasının %19’unu izole dudak, %35,6’sını izole damak, %45’ini hem dudak hem damak yarığı oluşturmuştur. Ancak, her iki çalışmada vakaların genetik temellerine dayalı bilgiler bulunmamaktadır. Genetik analiz temeline dayalı çalışmalar sadece vaka bazında yapılmış olsa da, büyük aile veya popülasyon çalışmalarına ihtiyaç vardır.
 | Diş hekimliği ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Genetik ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Tıp ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Galeri
Bu anomali, bir veya daha çok operasyon ile düzeltilebilmektedir.
-
![image]()
6 aylık bir kız bebeğin düzeltme operasyonunundan önceki durumu. -
![image]()
Aynı kızın operasyondan bir ay sonraki durumu -
![image]()
Aynı kızın 4,5 yaşındaki durumu. Operasyondan sonra yara izinin yaş ilerledikçe belirginliğini kaybettiği gözlemleniyor.
Kaynakça
- ^ a b c d Stainer P, Moore GE.: Genetics of cleft lip and palate: syndromic genes contribute to the incidance of non- syndromic clefts. Human Molecular Genetics 13, Review Issue 1, 2004
- ^ a b Moore K.L., Persaut T.V.N: İnsan Embriyolojisi, 6. baskıdan çeviri, Ed: Yıldırım M, Okar İ., Dalçık H. Nobel Kitabevleri, 2002.
- ^ a b c d Wong FK, Hagg U.: An update on the aetiology of orofacial clefts. Hong Kong Med J, 10: 331-6, 2004
- ^ a b c d Murray JC.: Gene/ environment causes of cleft lip and/ or palate.: Clin. Gen. 61:248- 256, 2002.
- ^ Wyszynski DF, Beaty TH.: Review of the role of potential teratogens in the origin of human nonsyndromic oral clefts. Teratology, May, 53(5): 305-17, 1996.
- ^ Curtis E.J., Fraser F, Warburton D.: Congenital cleft lip and palate. Am. J. Dis. Child.:102; 853- 57, 1961
- ^ Prescott NJ, Lees MM, Winter RM, Malcolm S.: Identification of susceptibility loci for nonsyndromic cleft lip with or without cleft palate in a two stage genome scan of affected sib-pairs. Hum. Genet., Mar,106(3):345-50, 2000.
- ^ Marazita ML, Field LL, Cooper ME, Tobias R, Maher BS, Peanchitlertkajon S, Liu YE.: Genome scan for loci involved in cleft lip with or without cleft palate, in Chinese multiplex families. Am. J. Hum. Gen., 71, 349- 364, 2002.
- ^ Zeiger JS, Hetmanski JB, Beaty TH, VanderKolk CA, Wyszynski DF, Bailey-Wilson JE, de Luna RO, Perandones C, Tolarova MM, Mosby T, Bennun R, Segovia M, Calda P, Pugh EW, Doheny K, McIntosh I.: Evidence for linkage of nonsyndromic cleft lip with or without cleft palate to a region on chromosome 2. Eur. J. Hum. Genet. Nov;11(11):835-9, 2003.
- ^ a b Wyszynski DF, Albacha-Hejazi H, Aldirani M, Hammod M, Shkair H, Karam A, Alashkar J, Holmes TN, Pugh EW, Doheny KF, McIntosh I, Beaty TH, Bailey-Wilson JE.: A genome-wide scan for loci predisposing to non-syndromic cleft lip with or without cleft palate in two large Syrian families. Am. J. Med. Genet. Dec 1;123(2):140-7, 2003.
- ^ a b Suazo J, Santos JL, Carreno H, Jara L, Blanco R.: Linkage disequilibrium between MSX1 and non-syndromic cleft lip/palate in the Chilean population. J Dent Res.,Oct;83(10):782-5, 2004.
- ^ a b Marazita ML, Field LL, Cooper ME, Tobias R, Maher BS, Peanchitlertkajorn S, Liu YE.: Nonsyndromic cleft lip with or without cleft palate in China: assessment of candidate regions. Cleft Palate Craniofac J., Mar;39(2):149-56, 2002.
- ^ Moreno LM, Arcos-Burgos M, Marazita ML, Krahn K, Maher BS, Cooper ME, Valencia-Ramirez CR, Lidral AC.: Genetic analysis of candidate loci in non-syndromic cleft lip families from Antioquia-Colombia and Ohio. Am J Med Genet A.,Mar 1;125(2):135-44, 2004.
- ^ Field LL, Ray AK, Cooper ME, Goldstein T, Shaw DF, Marazita ML.: Genome scan for loci involved in nonsyndromic cleft lip with or without cleft palate in families from West Bengal, India. Am. J. Med. Genet. A., Oct 15;130(3):265-71, 2004.
- ^ Tunçbilek G, Özgür F, Balcı S: Yarık dudak ve damak hastasında görülen ek malformasyon ve sedromlar. Çocuk sağlığı ve hastalıkları dergisi, 47: 172- 176, 2004.
Dış bağlantılar
- Konuyla iligli Fırat Üniversitesi Tıp Dergisinde çıkmış bir makale 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 28 Temmuz 2008 tarihinde erişildi.
| Sınıflandırma | D |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dudak damak yarigi orofasiyal yarik embriyolojik donemde cesitli nedenlerden dolayi bebegin yuz bolgesindeki yapilarin birlesme kusuru nedeniyle ortaya cikan bir hastaliktir Turkcede halk arasinda tavsan dudaklilik olarak bilinir Dudak damak yarigiDudak damak yarikli bir hastaUzmanlikMedikal genetik Uterus ici yasamda fetusun dudak yapisini olusturan hucrelerin birlesmesi 4 veya 5 haftada damak yapisini olusturan hucrelerin birlesmesi ise 8 veya 9 haftada baslamaktadir 12 haftanin sonunda fetusun damak ve dudak dokularinin birlesmesi tamamlanmis olur Birlesmenin tam olarak saglanamamasi durumunda fetuste oral yariklar meydana gelir TipleriBazi hastalarda sadece yarik dudak veya yarik damak olmakla birlikte bazilarinda ise hem dudak hem de damak yarigi bir arada bulunabilmektedir Oral yariklar asagidaki tiplerde gorulebilmektedirPrimer On damak yariklari Sekonder Arka damak yariklari Hem primer hem de sekonder damak yariklari Tek tarafli yarik dudak Iki tarafli yarik dudak Medyan yarik dudak Oral yarigin agiz bosluguna uzanan kismi bazi durumlarda mukoza ile kapli olabilmekte ve buna sub mukozal damak yarigi denmektedir Olusum nedenleriOral yarik sikligi yaklasik 1 700 olarak bildirilmistir Siyah irkta oran daha dusuk Kizilderililer Japonlar ve Cinlilerde ise daha fazladir Yarik dudak vakasinin sikligi 1 300 sadece yarik damak 1 1500 ve her iki vakanin bir arada bulunma sikligi da 1 2500 olarak bildirilmistir Finlandiya da yarik damak sikligi 1 1000 kuzey dogu Fransa da 0 41 1000 Italya da 0 34 1000 olarak gorulmustur Oranlarin bu kadar farkli olmasinin nedenleri arasinda cografi etnik koken ve kalitim kaliplarinin farkliliklari olabilecegi gibi oral yarigin tipine gore de farklilik gostermektedir Yarik dudakli hastalarin 50 sinde yarik damak bulunmaktadir Oral yariklarin olusumuyla ilgili yapilan bircok calisma olmasina ragmen etyolojisi ve patojenitesi hala tam anlamiyla acikliga kavusmasa da yarik damak dudak olusumunun genetik ve cevresel faktorlerin etkilesimiyle meydana geldigi bilinmektedir Kimi vakalarda sadece genetik veya cevresel faktorler olabildigi gibi bazi vakalarda hem genetik hem de cevresel faktorler birlikte etkili olmaktadir Tek yumurta ikizlerinde yarik damak dudak olusumunun 100 olmamasi genetik faktorlerin tek basina etkili omadigini gostermektedir Gebelik doneminde anti epileptik ilac icki ve sigara kullanimi folik asit ve multivitamin eksiklikleri gibi genetik olmayan cevresel faktorlerin yarik damak dudak ile iliskisi ortaya konmasina ragmen hastaligin genetik temeline dayanan calismalar on plana cikmistir Izole damak yarikli dominant kalitim tipi gosteren aileler olmasina ragmen yarik damakli vakalarin cogu Mendelyen kalitim tipi tek gen hastaliklari gostermez Curtis ve arkadaslari 1961 yilinda yaptiklari calismada bir cocukta yarik damak varsa diger cocukta olusma sikligi 2 ebeveynlerden birinde varsa 6 hem ebeveynlerden biri hem de bir cocukta varsa oran 15 olarak bildirmistir Tek yumurta ikizlerinde oran 40 ile 60 cift yumurta ikizlerinde 5 olarak bildirilmistir Bugune kadar yapilan calismalarda Ingiliz toplumunda Cin kokenli ailelerde Kuzey ve Guney Amerikali ailelerde ve iki genis Suriyeli ailede genis genom taramalari yapilmis aday genler ve kromozom haritalari cikarilmistir Palatogenezis damak olusumu bircok sinyal molekulu ve transkripsiyon faktorlerini kapsayan fetal hayatin erken evrelerinde gerceklesen metabolik bir olaydir Bu metabolik yolaktaki molekullerden birinin eksikligi veya aktivite sorunu olusmakta olan oral dokularda kusurlara neden olmaktadir Palatogenezis surecinde metabolik yolagi etkileyebilecek herhangi bir mutasyon veya kromozomal sorun sadece oral yarik olusumuna neden olmayip baska sendromlarinda ortaya cikmasina neden olabilmektedir Sendromik vakalarda yapilan calismalar asendromik vakalara gore cok daha fazla olsa da oral dokularin kusuruna neden olan faktorlerin aydinlatilmasinda yeterli olamamistir Bugune kadar yapilan genetik calismalar sadece aday genlerin salt analizleriyle degil aday genlerin birbirleriyle baglantilarina da yonelik olmustur Aday genler arasinda en cok calisilani TGFa Transforme edici Buyume Faktoru alfa MSX1 TGFb Transforme edici Buyume Faktoru beta BCL3 IRF6 gibi genlerdir Kimi arastirmacilar bu genler ile hastalik arasinda positif kimileri de negatif iliski bulmustur Positif veya negatif iliskiyi sedece genler direkt olarak degil calismanin yapildigi populasyon ve dis faktorler de etkilemektedir Bu genler farkli kalitim kaliplari gosterdiklerinden gibi oral yarik insidans araligi genistir Bir genin digeri uzerine etkisi dusunuldugunde cok genli kalitim modeli gosteren ve cevresel sartlardan etkilenen oral yarik olusumunun ne denli komplike bir sorun oldugu ve genetik temelinin anlasilmasinin ise cok daha uzun zaman alacagi tahmin edilmektedir Gunumuze kadar yapilan genetik calismalarin cogunu Avrupali ve beyaz Amerikali populasyonlar olusturmaktaydi Son 2 3 yilda Cin Kuveyt Suriye Hindistan gibi ulkeleri de kapsayan genis populasyon calismalari yapilmistir Bu bolgelerdeki oral yarik insidansinin yuksek cikmasi genetik sonuclarin daha da anlamli olmasini saglamistir Halen aday genler ile oral yariklarin arasinda net bir baglanti bulunamamistir Hastaligin meydana gelmesinde birden fazla gen hatta gen gruplarinin cevre faktorleri ile etkilesimi dusunulunurse daha fazla populasyon taramalarinin yapilmasina gerek vardir Turkiye de ise az sayida istatistiksel calisma bulunmaktadir Ornegin Gazi Universitesi hastanesinde 1988 2005 yillari arasindaki 17 259 canli dogumlarin 5 10 000 inde oral dudak damak yarigi saptanmistir Hacettepe Tip Fakultesinde yapilan baska arastirmada 1 229 yarik damak dudak vakasinin 19 unu izole dudak 35 6 sini izole damak 45 ini hem dudak hem damak yarigi olusturmustur Ancak her iki calismada vakalarin genetik temellerine dayali bilgiler bulunmamaktadir Genetik analiz temeline dayali calismalar sadece vaka bazinda yapilmis olsa da buyuk aile veya populasyon calismalarina ihtiyac vardir Dis hekimligi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Genetik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Tip ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz GaleriBu anomali bir veya daha cok operasyon ile duzeltilebilmektedir 6 aylik bir kiz bebegin duzeltme operasyonunundan onceki durumu Ayni kizin operasyondan bir ay sonraki durumu Ayni kizin 4 5 yasindaki durumu Operasyondan sonra yara izinin yas ilerledikce belirginligini kaybettigi gozlemleniyor Kaynakca a b c d Stainer P Moore GE Genetics of cleft lip and palate syndromic genes contribute to the incidance of non syndromic clefts Human Molecular Genetics 13 Review Issue 1 2004 a b Moore K L Persaut T V N Insan Embriyolojisi 6 baskidan ceviri Ed Yildirim M Okar I Dalcik H Nobel Kitabevleri 2002 a b c d Wong FK Hagg U An update on the aetiology of orofacial clefts Hong Kong Med J 10 331 6 2004 a b c d Murray JC Gene environment causes of cleft lip and or palate Clin Gen 61 248 256 2002 Wyszynski DF Beaty TH Review of the role of potential teratogens in the origin of human nonsyndromic oral clefts Teratology May 53 5 305 17 1996 Curtis E J Fraser F Warburton D Congenital cleft lip and palate Am J Dis Child 102 853 57 1961 Prescott NJ Lees MM Winter RM Malcolm S Identification of susceptibility loci for nonsyndromic cleft lip with or without cleft palate in a two stage genome scan of affected sib pairs Hum Genet Mar 106 3 345 50 2000 Marazita ML Field LL Cooper ME Tobias R Maher BS Peanchitlertkajon S Liu YE Genome scan for loci involved in cleft lip with or without cleft palate in Chinese multiplex families Am J Hum Gen 71 349 364 2002 Zeiger JS Hetmanski JB Beaty TH VanderKolk CA Wyszynski DF Bailey Wilson JE de Luna RO Perandones C Tolarova MM Mosby T Bennun R Segovia M Calda P Pugh EW Doheny K McIntosh I Evidence for linkage of nonsyndromic cleft lip with or without cleft palate to a region on chromosome 2 Eur J Hum Genet Nov 11 11 835 9 2003 a b Wyszynski DF Albacha Hejazi H Aldirani M Hammod M Shkair H Karam A Alashkar J Holmes TN Pugh EW Doheny KF McIntosh I Beaty TH Bailey Wilson JE A genome wide scan for loci predisposing to non syndromic cleft lip with or without cleft palate in two large Syrian families Am J Med Genet Dec 1 123 2 140 7 2003 a b Suazo J Santos JL Carreno H Jara L Blanco R Linkage disequilibrium between MSX1 and non syndromic cleft lip palate in the Chilean population J Dent Res Oct 83 10 782 5 2004 a b Marazita ML Field LL Cooper ME Tobias R Maher BS Peanchitlertkajorn S Liu YE Nonsyndromic cleft lip with or without cleft palate in China assessment of candidate regions Cleft Palate Craniofac J Mar 39 2 149 56 2002 Moreno LM Arcos Burgos M Marazita ML Krahn K Maher BS Cooper ME Valencia Ramirez CR Lidral AC Genetic analysis of candidate loci in non syndromic cleft lip families from Antioquia Colombia and Ohio Am J Med Genet A Mar 1 125 2 135 44 2004 Field LL Ray AK Cooper ME Goldstein T Shaw DF Marazita ML Genome scan for loci involved in nonsyndromic cleft lip with or without cleft palate in families from West Bengal India Am J Med Genet A Oct 15 130 3 265 71 2004 Tuncbilek G Ozgur F Balci S Yarik dudak ve damak hastasinda gorulen ek malformasyon ve sedromlar Cocuk sagligi ve hastaliklari dergisi 47 172 176 2004 Dis baglantilarKonuyla iligli Firat Universitesi Tip Dergisinde cikmis bir makale 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 28 Temmuz 2008 tarihinde erisildi SiniflandirmaDICD 10 1 2 ICD 9 CM 749DiseasesDB 29604Dis kaynaklareMedicine ped 2679