Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Ocak 2022) |
Damad Ferid suikastı, 216. Osmanlı Sadrâzamı Damad Ferid Paşa'ya ve Ali Kemal ile Said Molla'ya yapılması planlanmış ancak teşebbüs aşamasında kalmış bir suikast girişimidir.
Bu suikast teşebbüsünden ötürü 16 kişi idam, 4 kişi onar sene kürek cezasına çarptırılmıştır.
Gazete manşeti
1920 yılının Haziran aylarında İstanbul gazetelerinde dikkat çekici haberler yayınlanmıştır. Haberlere göre Damad Ferid Paşa'ya yapılan suikast açığa çıkmış. Sorumluları Kuvâ-yi Milliye ileri gelenleri olarak yazmakta, suçluların yakalandığı bilgisini de eklemektedir. "Suikast teşebbüsü" suçundan yakalananlar Nemrud Mustafa Paşa tarafından yargılanmıştır.
Hedef alınan kişiler
İstanbul gazetelerinde yer alan habere göre suikast girişimi üç kişiyi ele almıştır. Bunlar o günlerde dördüncü kez sadrazamlık makamına oturan Damat Ferit eski Maarif ve Dahiliye nazırı ve Peyâm-ı Sabah gazetesi başmuharriri Ali Kemal ve Adliye Nezareti Müsteşarı ve İngiliz Muhipleri Cemiyeti'nin kurucusu Sait Molla'dır bu üç isme ek olarak Dahiliye Nazırlarından Mehmet Ali Bey'in ismi de gazetelerde yazmaktadır. Ancak Divân-ı harb-i Örfî'nin gerekçeli kararlarında ve Takvîm-i Vekâyi de yayınlanan İrâdei Seniyye'de Mehmet ali bey ismi geçmemiştir. Kast girişiminin hedefi Damat Ferit, Ali Kemal ve Sait Molladır.
Yargı süreci ve zanlılar
Suikast girişiminden göz altına alınan tutuklu sanıklar 'nden divanı harbe götürülmüş ve sanıkların yargılanmasına böyle başlanmıştır.
3 Haziran 1920 Alemdar (gazete)'sinde bulunan "Tutuklular Divân-ı harb'de" başlıklı haberde:
"Sadrazam Damat Ferit Paşa hazretlerinin kendisine suikast planlamış bulunan çeteciler dün üç buçukta arabalarla gözetim altında bulunarak hapisane-i umumîyeden Divân-ı harb-i örfi'ye sevk edilmiş, muhakemelerine burada devam edilmiştir."
10 haziran tarihli alemdar gazetesinin "Suikastcilerin muhakemesi" adlı başka bir manşetinde:
"suikast zanlılarının muhakemesine devam edilmekte ve birkaç güne kadar muhakemelerinin karara bağlanacağı muhakkak görülmektedir."
bu manşetten yaklaşık dört beş gün daha devam etmiş nihayet sonuca varılmıştır.
Damat Ferit Paşa, Ali Kemal ve Sait Molla'ya suikast teşebbüsünde bulunmak ve istanbulda geniş çaplı gizli bir örgüt kurma suçundan İstanbul birinci divân-ı harb-i örfisi'nde yargılananlar hakkında hüküm ve gerekçeli karar 11 Haziran tarihinde padişah Mehmet Vahideddin tarafından onanmış ve bu karar ile ilgili İrade-i seniyye 13 Haziran tarihli Takvim-i vekayi de yayınlanmıştır.
Dava sonucu alınan kararlar
Dava sonuçlanmış ve Nemrut Mustafa paşa eline geçen fırsattan istifade ederek, Kuvâ-yi Milliye'ye önemli hizmetlerde bulunmuş birçok şahsı ayrıntılı bir inceleme yapmaksızın birkaç gün süren yargılamalar sonucunda idam veya onar sene kürek cezasına çarptırmıştır.
•İdam cezası alan sanıklar:
Bekir sami, Hacim, Remzi ve Nuri beyler, Arnavutlu Mehmet Kaptan, Dramalı Rıza Bey, Halil İbrahim, Tevfik sûkûti, Mehmet Ali Beyler, Binbaşı İhsan, binbaşı İsmail Hakkı, Tulçalı Süleyman, Ahmet halim, İbrahim Ago beylere bursa Yenişehirden Hasan ve Bursalı çoban İsmail dahil olmak üzere 16 kişidir.
Mahkemenin verdiği karara göre
10'ar sene kürek cezasına çarptırılan sanıklar:
Binbaşı adil, Binbaşı Raşid, Binbaşı Cemal beyler ve Yüzbaşı bican efendi olmak üzere dört kişidir.
Kaynakça
- ^ B.O.A, DUİT, Nu: 79-5/117; Alemdar, 1 Haziran 1920
- ^ Alemdar 2 Haziran 1336/2 Haziran 1920 Nu: 529-2829
- ^ Peyâm-ı Sabah, 2 Haziran 1920, Nu: 545-10975
- ^ Vakit (gazete), 2 Haziran 1920, Nu: 906
- ^ Alemdar (gazete) 3 Haziran 1920, Nu: 530-2830
- ^ Alemdar (gazete) 10 Haziran 1336/10 Haziran 1920 Nu: 537-2837
- ^ Taner Akcan a.g.m s. 52, 25 numaralı dipnot
- ^ Takvim-i vekayi 13 Haziran 1920, Nu: 3778.
- ^ Basbakanlık Osmanlı arşivi dosya usulü iradeler tasnifi nu: 79-5/117.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Ocak 2022 Damad Ferid suikasti 216 Osmanli Sadrazami Damad Ferid Pasa ya ve Ali Kemal ile Said Molla ya yapilmasi planlanmis ancak tesebbus asamasinda kalmis bir suikast girisimidir Bu suikast tesebbusunden oturu 16 kisi idam 4 kisi onar sene kurek cezasina carptirilmistir Gazete manseti1920 yilinin Haziran aylarinda Istanbul gazetelerinde dikkat cekici haberler yayinlanmistir Haberlere gore Damad Ferid Pasa ya yapilan suikast aciga cikmis Sorumlulari Kuva yi Milliye ileri gelenleri olarak yazmakta suclularin yakalandigi bilgisini de eklemektedir Suikast tesebbusu sucundan yakalananlar Nemrud Mustafa Pasa tarafindan yargilanmistir Hedef alinan kisilerIstanbul gazetelerinde yer alan habere gore suikast girisimi uc kisiyi ele almistir Bunlar o gunlerde dorduncu kez sadrazamlik makamina oturan Damat Ferit eski Maarif ve Dahiliye naziri ve Peyam i Sabah gazetesi basmuharriri Ali Kemal ve Adliye Nezareti Mustesari ve Ingiliz Muhipleri Cemiyeti nin kurucusu Sait Molla dir bu uc isme ek olarak Dahiliye Nazirlarindan Mehmet Ali Bey in ismi de gazetelerde yazmaktadir Ancak Divan i harb i Orfi nin gerekceli kararlarinda ve Takvim i Vekayi de yayinlanan Iradei Seniyye de Mehmet ali bey ismi gecmemistir Kast girisiminin hedefi Damat Ferit Ali Kemal ve Sait Molladir Yargi sureci ve zanlilarSuikast girisiminden goz altina alinan tutuklu saniklar nden divani harbe goturulmus ve saniklarin yargilanmasina boyle baslanmistir 3 Haziran 1920 Alemdar gazete sinde bulunan Tutuklular Divan i harb de baslikli haberde Sadrazam Damat Ferit Pasa hazretlerinin kendisine suikast planlamis bulunan ceteciler dun uc bucukta arabalarla gozetim altinda bulunarak hapisane i umumiyeden Divan i harb i orfi ye sevk edilmis muhakemelerine burada devam edilmistir 10 haziran tarihli alemdar gazetesinin Suikastcilerin muhakemesi adli baska bir mansetinde suikast zanlilarinin muhakemesine devam edilmekte ve birkac gune kadar muhakemelerinin karara baglanacagi muhakkak gorulmektedir bu mansetten yaklasik dort bes gun daha devam etmis nihayet sonuca varilmistir Damat Ferit Pasa Ali Kemal ve Sait Molla ya suikast tesebbusunde bulunmak ve istanbulda genis capli gizli bir orgut kurma sucundan Istanbul birinci divan i harb i orfisi nde yargilananlar hakkinda hukum ve gerekceli karar 11 Haziran tarihinde padisah Mehmet Vahideddin tarafindan onanmis ve bu karar ile ilgili Irade i seniyye 13 Haziran tarihli Takvim i vekayi de yayinlanmistir Dava sonucu alinan kararlarDava sonuclanmis ve Nemrut Mustafa pasa eline gecen firsattan istifade ederek Kuva yi Milliye ye onemli hizmetlerde bulunmus bircok sahsi ayrintili bir inceleme yapmaksizin birkac gun suren yargilamalar sonucunda idam veya onar sene kurek cezasina carptirmistir Idam cezasi alan saniklar Bekir sami Hacim Remzi ve Nuri beyler Arnavutlu Mehmet Kaptan Dramali Riza Bey Halil Ibrahim Tevfik sukuti Mehmet Ali Beyler Binbasi Ihsan binbasi Ismail Hakki Tulcali Suleyman Ahmet halim Ibrahim Ago beylere bursa Yenisehirden Hasan ve Bursali coban Ismail dahil olmak uzere 16 kisidir Mahkemenin verdigi karara gore 10 ar sene kurek cezasina carptirilan saniklar Binbasi adil Binbasi Rasid Binbasi Cemal beyler ve Yuzbasi bican efendi olmak uzere dort kisidir Kaynakca B O A DUIT Nu 79 5 117 Alemdar 1 Haziran 1920 Alemdar 2 Haziran 1336 2 Haziran 1920 Nu 529 2829 Peyam i Sabah 2 Haziran 1920 Nu 545 10975 Vakit gazete 2 Haziran 1920 Nu 906 Alemdar gazete 3 Haziran 1920 Nu 530 2830 Alemdar gazete 10 Haziran 1336 10 Haziran 1920 Nu 537 2837 Taner Akcan a g m s 52 25 numarali dipnot Takvim i vekayi 13 Haziran 1920 Nu 3778 Basbakanlik Osmanli arsivi dosya usulu iradeler tasnifi nu 79 5 117