Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ali Kemal Bey (Osmanlıca: عَلِى كمال بك, 1867 - 6 Kasım 1922), Türk yazar, gazeteci ve siyaset adamı. İkinci Meşrutiyet ve Mütareke döneminde İttihat ve Terakki karşıtı görüşleriyle tanınmıştır.
Ali Kemal Bey | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1867 İstanbul, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 6 Kasım 1922 (55 yaşında) İzmit |
| Meslek | Yazar |
| Evlilik | Winifred Brun (e.1903 ö.1909) Sabiha Hanım (e.1914) |
| Çocuk(lar) | (1909-1992) Zeki Kuneralp (1914-1998) |
Damat Ferit Paşa hükûmetlerinde kısa bir süre Maarif ve Dâhiliye Nazırlığı yaptı, bu esnada Millî Mücadele aleyhine sert tutumlar gösterdi. Türk Kurtuluş Savaşı'nın zaferinden sonra İstanbul'da tutuklanarak İzmit'te Nurettin Paşa'ya bağlı askerî birliklerce linç edildi. Ermeni yanlısı olarak görülen bazı yazılarından dolayı düşmanlarınca "Artin Kemal" şeklinde adlandırılır. Mustafa Kemal'e ve Millî Mücadele'ye muhalifliği nedeniyle pek çok insan tarafından “hain” olarak damgalanmıştır.
Yaşam öyküsü
İlk yılları ve öğrenimi
1867 yılında İstanbul'un Süleymaniye semtinde doğdu. Asıl adı Ali Rıza'dır. Ali Kemal ismini Vatan şairi Namık Kemal'i çok sevdiği için almıştır. Babası, Çankırı’nın Orta ilçesine bağlı Kalfat beldesinde doğmuş, İstanbul’da mumculuk işine girerek mumcular esnafı Kethüdası olmuş Hacı Ahmed Rıza idi. Ali Kemal, İstanbul'da Mülkiye Mektebi'ne girdi. Dört yıllık dönemin son yılında buradan ayrılarak Fransızca'sını ilerletmek amacıyla 1886'da Paris'e gitti. Ertesi yıl Fransa'dan Cenevre'ye geçti ve 1888'de İstanbul'a döndü. Yeniden Mülkiye Mektebi'ne başladı ve Avrupa'da gördüklerinden etkilenip bir öğrenci derneği kurdu. Kurduğu dernek kapatıldıktan sonra yeniden bir dernek kurma taşebbüsünde bulununca dokuz ay hapis yattı. Hapisten çıktıktan sonra Temmuz 1889'da Halep'e sürgün edildi.
Halep Sürgünü ve Paris yılları
Halep'te kaldığı yıllarda Halep İdadisinde Türk dili ve Osmanlı edebiyatı hocalığı yaptı. Halep'teki durgun hayata fazla dayanamadı ve 1895'te izinsiz İstanbul'a döndü. Bunun üzerine hakkında tekrar sürgün kararı çıkınca Jön Türklerin bir çeşit karargahı hâline gelmiş bulunan Paris'e tekrar gitti (1894). Paris'te bulunduğu sırada Jön Türkler ile II. Abdülhamit arasında ara bulucu bir çizgi izlemeye çalıştı. Bu ara buluculuk rolünü hafiyelik noktasına vardırdığı sonradan ortaya çıkmıştır. Mizancı Murat'ın Jön Türk hareketinden ayrılmasından sonra Ali Kemal de bu hareketten ayrıldı.
Ali Kemal, Paris’te bir yandan siyasal bilgiler okuyor, bir yandan da gazetecilik yapıyor, İstanbul'daki İkdam gazetesine Paris izlenimlerini anlatan batı kültürüne hayranlık ile yoğrulmuş yazılar ve çeviriler gönderiyordu. İkdam'da kendi röportajlarıymış gibi kaleme alınmış pek çok yazının Fransız basınından çeviriden ibaret olduğunu sonradan Hüseyin Cahit tarafından ortaya çıkarılmış ve bu hadise ikisi arasında Ali Kemal'in ömrünün sonuna kadar sürecek bir polemiğin başlamasına neden olmuştur.
Brüksel katipliği, Mısır yılları, ilk evliliği
1897'de Brüksel Elçiliğinde ikinci kâtipliğe atandı. İttihatçılardan çekindiği için İstanbul'a dönemiyordu. 1899'da Siyasal Bilgiler diplomasını alması sonrasında, II. Meşrutiyet'in ilanına kadar Mısır'da yaşadı. Kahire'de Mısırlı bir prense ait bir çiftliği idare ediyordu. 1903 yılında yaz tatili için gittiği Londra'da Winifred Brun adlı bir İngiliz hanımla evlendi. Bu evliliğinden Selma adında bir kız, Osman adında bir erkek çocuğu dünyaya geldi. Oğlunun doğumunun hemen ardından eşini kaybetti. II. Meşrutiyet'in ilanından bir gün önce İstanbul'a döndü.
31 Mart Olayındaki rolü
İstanbul'da İkdam gazetesinin başyazarlığının üstlenen Ali Kemal, bir yandan da Darülfünun'da 'nde siyasi tarih dersleri veriyordu. İlk siyasi partilerden birisi olan Osmanlı Ahrar Fırkası'na girdi. Ali Kemal'in İstanbul'a döner dönmez padişahın huzuruna çıkmış, padişahın iltifatlarını ve verdiği paraları kabul etmişti; bu durum İttihatçıların tepkisine neden oldu. O da yeni eleştiri hedefini İttihat ve Terakki Cemiyeti olarak belirledi ve İkdam gazetesinde Cemiyet'e karşı ağır eleştiriler içeren başyazılar yazmaya başladı. Hemen bütün çevresiyle sürekli kavga hâlindeydi. Sınıfta öğrencilere Fransa'daki siyasal liberalizmi hararetle övüyor, kendisiyle aynı fikirde olmayan kişilere şiddetle saldırıyor, gençlerin öfkesini bunlara yöneltmeye çalışıyordu. Ali Kemal'in tahrikleri 31 Mart Olayı'nın çıkmasında etkili oldu. Serbesti gazetesi başyazarı Hasan Fehmi Bey'in öldürülmesinin ertesi günü olan 7 Nisan 1909'da Darülfünun'da kalabalık bir topluluğa yaptığı konuşmadan sonra bu konuşmanın etkisinde kalan Darülfünun hocaları ve öğrencileri katillerin yakalanmasını istemek üzere Bâb-ı Âli'ye yürümüşler; sayıları onbinlere ulaşan kalabalığın üstüne ateş açılması sonucu birkaç yüz kişi yaralanmıştı. Ertesi günkü cenaze sırasında da devam eden olayların ve 31 Mart ayaklanmasına dönüşmesi üzerine Selanik'ten gönderilen Hareket Ordusu İstanbul'a gireceği sırada Ali Kemal yeniden Paris'e kaçmak zorunda kaldı (1909). Bu arada Mülkiye'deki görevine son verilmişti.
Peyam gazetesi, ikinci evliliği
İttihat ve Teraki Yönetiminin iktidardan uzaklaşmasının ardından 1912 affıyla İstanbul’a geri gelen Ali Kemal İkdam gazetesinde başyazar olarak yazılarına devam etti ancak altı ay sonra hükûmet Bâb-ı Âli Baskını ile devrilince Viyana'ya sürüldü. Üç ay sonra İstanbul'a döndü. 14 Kasım 1913’te gazetesini yayınlamaya başladı, başyazarlığını üstlendi. İlk başyazısı “Peyamımız, Meramımız” başlığını taşıyordu. Mülkiyedeki hocalığı da geri verilmişti. Mektepler Nazırı Zeki Paşa’nın kızı Sabiha Hanım ile evlendi. Bu evliliğinden Zeki adında bir oğlu dünyaya geldi. Ocak 1913'te İttihat ve Terakki'nin gerçekleştirdiği askerî darbe olan Bâb-ı Âli Baskını’ndan sonra tutuklandı.
I. Dünya Savaşı yılları
Ali Kemal, 22 Temmuz 1914'te, I. Dünya Savaşı'nın başladığı sıralarda, İttihat ve Terakki’nin baskısıyla gazetesini kapatmak zorunda kaldı. Siyasetle ilgilenmeyip öğretmenlik ve tüccarlıkla geçinmeye çalıştı. Bu tutumu 1918'de İttihat ve Terakki liderlerinin bir Alman denizaltısına binip Türkiye'den ayrılışına kadar sürdü.
Kurtuluş Savaşı yılları
Ali Kemal, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasından sonra 14 Ocak 1919'da yeniden faaliyete geçen Hürriyet ve İtilâf Fırkası'nin genel sekreteri oldu. 4 Mart 1919'da kurulan Birinci Damad Ferit Paşa hükûmetinde Maarif Nazırlığı (Eğitim Bakanlığı), bu hükûmetin Mayıs'ta istifasının hemen ardından kurulan ikinci Damad Ferit Paşa hükûmetinde ise Dahiliye Nazırlığı (İçişleri Bakanlığı) görevine getirildi. Bu görevde iken Kuvâ-yi Milliye ve Mustafa Kemal Paşa aleyhine emirler yayımladı. İngiliz Muhipler Cemiyeti’nin kurucularından birisi oldu. Hükûmet içinde çıkan bir anlaşmazlık yüzünden 26 Haziran 1919'da bakanlıktan istifa etti.
Darülfünun'da ders vermeye devam eden Ali Kemal, 1922 Mart ayında Darülfünun öğrencilerinin istifaya davet ettiği dört öğretim elemanı arasındaydı. Öğrencilerin verdiği kararın gerekçesi, hocaların, bağımsızlık, kutsiyet, milliyet hislerine yabancı oluşları, saldırgan şahsiyetleri ile kamu vicdanında mahkûm edilmiş olmalarıdır. Öğrencilerin tepkileri üzerine Ali Kemal ve Cenap Şahabettin 3 Eylül 1922'de Meclis-i Vükela kararıyla görevlerinden azledildi.
Ali Kemal, bakanlığı sırasında başyazarlığını Refik Halit ile Yahya Kemal’in üstlendiği Peyam-ı Sabah gazetesinin başyazarlığına bakanlıktan ayrıldıktan sonra döndü. Bu gazete, Peyam gazetesi ile ve Mihran Efendi’nin sahibi olduğu Sabah gazetesinin birleştirilmesiyle 1920’de kurulmuştu. Yazılarında acımasız eleştirilerini İttihat ve Terakki’nin devamı olarak gördüğü Anadolu hareketine yöneltti. Ancak Büyük Taarruz'un başarılı olup, İzmir'in kurtulmasından sonra 10 Eylül 1922'de "Gayelerimiz Bir İdi ve Birdir" başlıklı bir yazı yazarak yanıldığını söyledi.
Öldürülmesi
Rıza Nur'un hatıratı
Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasının ardından Ankara Hükûmeti, İstanbul polisinden Ali Kemal'in tutuklanıp yargılanmak üzere Ankara'ya gönderilmesini istedi.
4 Kasım 1922 günü, Teşkilat-ı Mahsusa mensubu birkaç kişi Ali Kemal'i Tokatlıyan Oteli'nde gittiği berber dükkânından kaçırarak İstiklal Mahkemesi'ne çıkarılmak üzere Ankara'ya götüreceklerini bildirdiler. Ancak Ali Kemal, İzmit'te bölge kumandanı Sakallı Nurettin Paşa'ya teslim edildi. Nurettin Paşa ile görüştükten sonra dışarı çıkarken kumandanlık karargahı önünde toplanan ahali tarafından linç edildi (6 Kasım 1922). Kafası çekiçlerle ve taşlarla kırılarak öldürüldü. Çıplak vücudu ayaklarına ip bağlanarak sokaklarda dolaştırıldı. Asılan cesedi, İsmet Paşa'ya gösterildi. Lozan'a gitmekte olan İsmet İnönü'nün bu durum karşısında sinirlenmesi üzerine Ali Kemal’in ölü bedeni apar topar kaldırıldı. İzmit’te defnedilen Ali Kemal'in mezarı, başına bir mezar taşı veya herhangi bir işaret konulmaması sebebiyle zamanla ortadan kayboldu; uzun araştırmalar sonunda 1950'lerde yeri tespit edilebildi. Falih Rıfkı Atay'a göre Atatürk, Ali Kemal'in öldürülüş şeklinden tiksinerek bahsederdi.
Mezarı
Defin yerini Ocak 1950'de Vatan gazetesinin İzmit muhabiri Cevdet Yakup Baykal buldu. Bunun üzerine "Ali Kemal'in bir mezarı olabilir mi?" diye ateşli bir münakaşa açıldı. Vatan eski bir yazarın vatan haini hâline düştüğünü, linç neticesinde işkenceler çektiğini ve ceza borcunu ödediğini, kendisini ve ailesini bir mezardan mahrum bırakmanın doğru olmadığını ileri sürdü. Nihayet Ali Kemal bir mezar sahibi oldu.
Günümüz gündeminde Ali Kemal
Ali Kemal gazeteciliğinin yanı sıra çeviriler de yapmış, "Ömrüm" adıyla yazdığı anılarını 1914'te Peyam-ı Edebi'de (22 tefrika olarak), sonra da Peyam-ı Sabah'ta (32 tefrika) yayınlamıştır. Ömrüm, 1985 yılında Ali Kemal'in ikinci eşinden oğlu olan ve Türkiye'nin Bern, Londra ve Madrid büyükelçiliklerini yapmış (ve karısı 1978'de Madrid'de ASALA tarafından öldürülen) Zeki Kuneralp tarafından kitap hâlinde yayınlandı. Bu kitapta, "Ömrüm Sonrası" başlıklı bir bölüm ve bazı ekler de bulunmaktadır. (Ali Kemal: Ömrüm (Yayına hazırlayan Zeki Kuneralp), İsis Yayıncılık, İstanbul, 1985)
Dışişleri Bakanlığı'nda AB Genel Müdür Yardımcılığı yapan (ve o dönemde AB Komisyonu Türkiye Temsilcisi olan ile ilginç yazışmaları ile gündeme gelen) Selim Kuneralp, Ali Kemal'in torunudur. Selim Kuneralp Stokholm Büyükelçiliği ve Seul Büyükelçiliği'nden sonra Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcılığı görevini yürütmüş, AB Daimi Temsilciliği görevinde bulunduktan sonra Bakanlık müşavirliğine getirilmiştir.
Ali Kemal'in ilk eşi olan İngiliz hanımından olan öz torunu Stanley Johnson'ın oğlu olanBoris Johnson İngiliz Muhafazakâr Parti parlamenteri olup, bir dönem 'The Spectator' dergisinin Genel Yayın Yönetmenliğini yapmış ve 1 Mayıs 2008 tarihinde Muhafazakâr Parti adayı olarak Londra belediye başkanlığı seçimini kazanıp bu görevini 2016 yılına kadar sürdürmüştür. 23 Temmuz 2019 tarihinde partinin başkanı olarak görevlendirilmiş ve Birleşik Krallık Başbakanlığı kesinleşmiş, bu vesileyle Ali Kemal'le olan bağı yeniden gündeme gelmiştir.
Son olarak Türkiye Gazeteciler Cemiyetinin meslek şehidi gazeteciler listesi içinde yer almasıyla şehit sayılıp sayılamayacağına dönük tartışmaların alevlenmesiyle, Ali Kemal'in gündemdeki yerini 80 yıl sonra hâlâ koruduğu görülmektedir.
Dış bağlantılar
| Vikisöz'de Ali Kemal ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- Osman Akkuşak, Yahya Kemal’in Gözüyle Ali Kemal’in Dili, Yeni Şafak Gazetesi, 20.07.200916 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Soner Yalçın, Gazeteci Ali Kemal’i Nasıl Kaçırdık?, Hürriyet Gazetesi, 2008.06.0811 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. () |
- ^ a b c d . 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2010.
- ^ a b c d e "Erhan Afyoncu, Dedesini linç ettik, torunu belediye başkanı oldu". 14 Şubat 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2010.
- ^ . 7 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2010.
- ^ Ali Kemal’in Acıklı Sonu,[]
- ^ Bülent Çukurova, Büyük Taarruz Günlerinde Ali Kemal ve Siyasi Görüşleri, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Cilt 6, Sayı 23
- ^ Bengi, Hilmi. "Ali Kemal (1869-1922)". Atatürk Ansiklopedisi. 12 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Eylül 2023.
- ^ Doktor Rıza Nur (1967). Hayat ve Hatıratım. Altındağ Yayınları. s. 975. Erişim tarihi: 1 Şubat 2021.
- ^ "Can Dündar, Peki Sonra Ne Oldu Ali Kemal'e? Milliyet Gazetesi, 02.03.2002". 4 Aralık 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2010.
- ^ Ahmet Emin Yalman (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. 4 (2 bas.). İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. s. 1509.
- ^ Bardakçı, Murat (25 Haziran 2016). "İngiltere'nin müstakbel başbakanının Türk dedesinden parasızlık mektubu". Habertürk. 26 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2016.
- ^ "Londra'ya Osmanlı Belediye Başkanı, Radikal Gazetesi, 04.05.208". 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Mayıs 2008.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ali Kemal Bey Osmanlica ع ل ى كمال بك 1867 6 Kasim 1922 Turk yazar gazeteci ve siyaset adami Ikinci Mesrutiyet ve Mutareke doneminde Ittihat ve Terakki karsiti gorusleriyle taninmistir Ali Kemal BeyDogum1867 Istanbul Osmanli DevletiOlum6 Kasim 1922 55 yasinda IzmitMeslekYazarEvlilikWinifred Brun e 1903 o 1909 Sabiha Hanim e 1914 Cocuk lar 1909 1992 Zeki Kuneralp 1914 1998 Ali Kemal in Peyam i Sabah gazetesindeki 10 Eylul 1922 tarihli son yazisi Gayeler Bir Idi ve Birdir Damat Ferit Pasa hukumetlerinde kisa bir sure Maarif ve Dahiliye Nazirligi yapti bu esnada Milli Mucadele aleyhine sert tutumlar gosterdi Turk Kurtulus Savasi nin zaferinden sonra Istanbul da tutuklanarak Izmit te Nurettin Pasa ya bagli askeri birliklerce linc edildi Ermeni yanlisi olarak gorulen bazi yazilarindan dolayi dusmanlarinca Artin Kemal seklinde adlandirilir Mustafa Kemal e ve Milli Mucadele ye muhalifligi nedeniyle pek cok insan tarafindan hain olarak damgalanmistir Yasam oykusuIlk yillari ve ogrenimi 1867 yilinda Istanbul un Suleymaniye semtinde dogdu Asil adi Ali Riza dir Ali Kemal ismini Vatan sairi Namik Kemal i cok sevdigi icin almistir Babasi Cankiri nin Orta ilcesine bagli Kalfat beldesinde dogmus Istanbul da mumculuk isine girerek mumcular esnafi Kethudasi olmus Haci Ahmed Riza idi Ali Kemal Istanbul da Mulkiye Mektebi ne girdi Dort yillik donemin son yilinda buradan ayrilarak Fransizca sini ilerletmek amaciyla 1886 da Paris e gitti Ertesi yil Fransa dan Cenevre ye gecti ve 1888 de Istanbul a dondu Yeniden Mulkiye Mektebi ne basladi ve Avrupa da gorduklerinden etkilenip bir ogrenci dernegi kurdu Kurdugu dernek kapatildiktan sonra yeniden bir dernek kurma tasebbusunde bulununca dokuz ay hapis yatti Hapisten ciktiktan sonra Temmuz 1889 da Halep e surgun edildi Halep Surgunu ve Paris yillari Halep te kaldigi yillarda Halep Idadisinde Turk dili ve Osmanli edebiyati hocaligi yapti Halep teki durgun hayata fazla dayanamadi ve 1895 te izinsiz Istanbul a dondu Bunun uzerine hakkinda tekrar surgun karari cikinca Jon Turklerin bir cesit karargahi haline gelmis bulunan Paris e tekrar gitti 1894 Paris te bulundugu sirada Jon Turkler ile II Abdulhamit arasinda ara bulucu bir cizgi izlemeye calisti Bu ara buluculuk rolunu hafiyelik noktasina vardirdigi sonradan ortaya cikmistir Mizanci Murat in Jon Turk hareketinden ayrilmasindan sonra Ali Kemal de bu hareketten ayrildi Ali Kemal Paris te bir yandan siyasal bilgiler okuyor bir yandan da gazetecilik yapiyor Istanbul daki Ikdam gazetesine Paris izlenimlerini anlatan bati kulturune hayranlik ile yogrulmus yazilar ve ceviriler gonderiyordu Ikdam da kendi roportajlariymis gibi kaleme alinmis pek cok yazinin Fransiz basinindan ceviriden ibaret oldugunu sonradan Huseyin Cahit tarafindan ortaya cikarilmis ve bu hadise ikisi arasinda Ali Kemal in omrunun sonuna kadar surecek bir polemigin baslamasina neden olmustur Bruksel katipligi Misir yillari ilk evliligi 1897 de Bruksel Elciliginde ikinci katiplige atandi Ittihatcilardan cekindigi icin Istanbul a donemiyordu 1899 da Siyasal Bilgiler diplomasini almasi sonrasinda II Mesrutiyet in ilanina kadar Misir da yasadi Kahire de Misirli bir prense ait bir ciftligi idare ediyordu 1903 yilinda yaz tatili icin gittigi Londra da Winifred Brun adli bir Ingiliz hanimla evlendi Bu evliliginden Selma adinda bir kiz Osman adinda bir erkek cocugu dunyaya geldi Oglunun dogumunun hemen ardindan esini kaybetti II Mesrutiyet in ilanindan bir gun once Istanbul a dondu 31 Mart Olayindaki rolu Istanbul da Ikdam gazetesinin basyazarliginin ustlenen Ali Kemal bir yandan da Darulfunun da nde siyasi tarih dersleri veriyordu Ilk siyasi partilerden birisi olan Osmanli Ahrar Firkasi na girdi Ali Kemal in Istanbul a doner donmez padisahin huzuruna cikmis padisahin iltifatlarini ve verdigi paralari kabul etmisti bu durum Ittihatcilarin tepkisine neden oldu O da yeni elestiri hedefini Ittihat ve Terakki Cemiyeti olarak belirledi ve Ikdam gazetesinde Cemiyet e karsi agir elestiriler iceren basyazilar yazmaya basladi Hemen butun cevresiyle surekli kavga halindeydi Sinifta ogrencilere Fransa daki siyasal liberalizmi hararetle ovuyor kendisiyle ayni fikirde olmayan kisilere siddetle saldiriyor genclerin ofkesini bunlara yoneltmeye calisiyordu Ali Kemal in tahrikleri 31 Mart Olayi nin cikmasinda etkili oldu Serbesti gazetesi basyazari Hasan Fehmi Bey in oldurulmesinin ertesi gunu olan 7 Nisan 1909 da Darulfunun da kalabalik bir topluluga yaptigi konusmadan sonra bu konusmanin etkisinde kalan Darulfunun hocalari ve ogrencileri katillerin yakalanmasini istemek uzere Bab i Ali ye yurumusler sayilari onbinlere ulasan kalabaligin ustune ates acilmasi sonucu birkac yuz kisi yaralanmisti Ertesi gunku cenaze sirasinda da devam eden olaylarin ve 31 Mart ayaklanmasina donusmesi uzerine Selanik ten gonderilen Hareket Ordusu Istanbul a girecegi sirada Ali Kemal yeniden Paris e kacmak zorunda kaldi 1909 Bu arada Mulkiye deki gorevine son verilmisti Peyam gazetesi ikinci evliligi Ittihat ve Teraki Yonetiminin iktidardan uzaklasmasinin ardindan 1912 affiyla Istanbul a geri gelen Ali Kemal Ikdam gazetesinde basyazar olarak yazilarina devam etti ancak alti ay sonra hukumet Bab i Ali Baskini ile devrilince Viyana ya suruldu Uc ay sonra Istanbul a dondu 14 Kasim 1913 te gazetesini yayinlamaya basladi basyazarligini ustlendi Ilk basyazisi Peyamimiz Meramimiz basligini tasiyordu Mulkiyedeki hocaligi da geri verilmisti Mektepler Naziri Zeki Pasa nin kizi Sabiha Hanim ile evlendi Bu evliliginden Zeki adinda bir oglu dunyaya geldi Ocak 1913 te Ittihat ve Terakki nin gerceklestirdigi askeri darbe olan Bab i Ali Baskini ndan sonra tutuklandi I Dunya Savasi yillari Ali Kemal 22 Temmuz 1914 te I Dunya Savasi nin basladigi siralarda Ittihat ve Terakki nin baskisiyla gazetesini kapatmak zorunda kaldi Siyasetle ilgilenmeyip ogretmenlik ve tuccarlikla gecinmeye calisti Bu tutumu 1918 de Ittihat ve Terakki liderlerinin bir Alman denizaltisina binip Turkiye den ayrilisina kadar surdu Kurtulus Savasi yillari Damad Ferid ve Ali Kemal Ali Kemal Mondros Ateskes Antlasmasi nin imzalanmasindan sonra 14 Ocak 1919 da yeniden faaliyete gecen Hurriyet ve Itilaf Firkasi nin genel sekreteri oldu 4 Mart 1919 da kurulan Birinci Damad Ferit Pasa hukumetinde Maarif Nazirligi Egitim Bakanligi bu hukumetin Mayis ta istifasinin hemen ardindan kurulan ikinci Damad Ferit Pasa hukumetinde ise Dahiliye Nazirligi Icisleri Bakanligi gorevine getirildi Bu gorevde iken Kuva yi Milliye ve Mustafa Kemal Pasa aleyhine emirler yayimladi Ingiliz Muhipler Cemiyeti nin kurucularindan birisi oldu Hukumet icinde cikan bir anlasmazlik yuzunden 26 Haziran 1919 da bakanliktan istifa etti Darulfunun da ders vermeye devam eden Ali Kemal 1922 Mart ayinda Darulfunun ogrencilerinin istifaya davet ettigi dort ogretim elemani arasindaydi Ogrencilerin verdigi kararin gerekcesi hocalarin bagimsizlik kutsiyet milliyet hislerine yabanci oluslari saldirgan sahsiyetleri ile kamu vicdaninda mahkum edilmis olmalaridir Ogrencilerin tepkileri uzerine Ali Kemal ve Cenap Sahabettin 3 Eylul 1922 de Meclis i Vukela karariyla gorevlerinden azledildi Ali Kemal bakanligi sirasinda basyazarligini Refik Halit ile Yahya Kemal in ustlendigi Peyam i Sabah gazetesinin basyazarligina bakanliktan ayrildiktan sonra dondu Bu gazete Peyam gazetesi ile ve Mihran Efendi nin sahibi oldugu Sabah gazetesinin birlestirilmesiyle 1920 de kurulmustu Yazilarinda acimasiz elestirilerini Ittihat ve Terakki nin devami olarak gordugu Anadolu hareketine yoneltti Ancak Buyuk Taarruz un basarili olup Izmir in kurtulmasindan sonra 10 Eylul 1922 de Gayelerimiz Bir Idi ve Birdir baslikli bir yazi yazarak yanildigini soyledi Oldurulmesi 6 Kasim 1922 de Nurettin Pasa tarafindan linc ettirilerek oldurulen Ali Kemal linc edilmesinden sonra idam sandalyesinde Gogsundeki kagitta Hain i din ve vatan Artin Kemal yaziyor Nureddin e nasil oldugunu sordum Kemal i fahr ile yuksek perdeden gogsunu kabartarak hikaye etti Izmit e getirdiler Aldim Istintak ettim Hakaret ettim sonra da asker ve ahaliden bir kalabalik toplamalarini emirerlerime emrettim Topladilar Beklesinler Ali Kemal i cikartacagim hemen ustune usussunler sopa ile tasla yumruk ile gebertsinler dedim Oyle yaptilar Sonra da oraya astim dedi Oh Bu bir cinayet idi Hem de bunu bir ordu kumandani yapiyordu Bir kumandanin Turk askerligine boyle bir leke surmesini bir turlu cekemedim Bu is bana pek aci geldi Riza Nur un hatirati Kurtulus Savasi nin kazanilmasinin ardindan Ankara Hukumeti Istanbul polisinden Ali Kemal in tutuklanip yargilanmak uzere Ankara ya gonderilmesini istedi 4 Kasim 1922 gunu Teskilat i Mahsusa mensubu birkac kisi Ali Kemal i Tokatliyan Oteli nde gittigi berber dukkanindan kacirarak Istiklal Mahkemesi ne cikarilmak uzere Ankara ya gotureceklerini bildirdiler Ancak Ali Kemal Izmit te bolge kumandani Sakalli Nurettin Pasa ya teslim edildi Nurettin Pasa ile gorustukten sonra disari cikarken kumandanlik karargahi onunde toplanan ahali tarafindan linc edildi 6 Kasim 1922 Kafasi cekiclerle ve taslarla kirilarak olduruldu Ciplak vucudu ayaklarina ip baglanarak sokaklarda dolastirildi Asilan cesedi Ismet Pasa ya gosterildi Lozan a gitmekte olan Ismet Inonu nun bu durum karsisinda sinirlenmesi uzerine Ali Kemal in olu bedeni apar topar kaldirildi Izmit te defnedilen Ali Kemal in mezari basina bir mezar tasi veya herhangi bir isaret konulmamasi sebebiyle zamanla ortadan kayboldu uzun arastirmalar sonunda 1950 lerde yeri tespit edilebildi Falih Rifki Atay a gore Ataturk Ali Kemal in oldurulus seklinden tiksinerek bahsederdi Mezari Defin yerini Ocak 1950 de Vatan gazetesinin Izmit muhabiri Cevdet Yakup Baykal buldu Bunun uzerine Ali Kemal in bir mezari olabilir mi diye atesli bir munakasa acildi Vatan eski bir yazarin vatan haini haline dustugunu linc neticesinde iskenceler cektigini ve ceza borcunu odedigini kendisini ve ailesini bir mezardan mahrum birakmanin dogru olmadigini ileri surdu Nihayet Ali Kemal bir mezar sahibi oldu Gunumuz gundeminde Ali KemalAli Kemal gazeteciliginin yani sira ceviriler de yapmis Omrum adiyla yazdigi anilarini 1914 te Peyam i Edebi de 22 tefrika olarak sonra da Peyam i Sabah ta 32 tefrika yayinlamistir Omrum 1985 yilinda Ali Kemal in ikinci esinden oglu olan ve Turkiye nin Bern Londra ve Madrid buyukelciliklerini yapmis ve karisi 1978 de Madrid de ASALA tarafindan oldurulen Zeki Kuneralp tarafindan kitap halinde yayinlandi Bu kitapta Omrum Sonrasi baslikli bir bolum ve bazi ekler de bulunmaktadir Ali Kemal Omrum Yayina hazirlayan Zeki Kuneralp Isis Yayincilik Istanbul 1985 Disisleri Bakanligi nda AB Genel Mudur Yardimciligi yapan ve o donemde AB Komisyonu Turkiye Temsilcisi olan ile ilginc yazismalari ile gundeme gelen Selim Kuneralp Ali Kemal in torunudur Selim Kuneralp Stokholm Buyukelciligi ve Seul Buyukelciligi nden sonra Disisleri Bakanligi Mustesar Yardimciligi gorevini yurutmus AB Daimi Temsilciligi gorevinde bulunduktan sonra Bakanlik musavirligine getirilmistir Ali Kemal in ilk esi olan Ingiliz hanimindan olan oz torunu Stanley Johnson in oglu olanBoris Johnson Ingiliz Muhafazakar Parti parlamenteri olup bir donem The Spectator dergisinin Genel Yayin Yonetmenligini yapmis ve 1 Mayis 2008 tarihinde Muhafazakar Parti adayi olarak Londra belediye baskanligi secimini kazanip bu gorevini 2016 yilina kadar surdurmustur 23 Temmuz 2019 tarihinde partinin baskani olarak gorevlendirilmis ve Birlesik Krallik Basbakanligi kesinlesmis bu vesileyle Ali Kemal le olan bagi yeniden gundeme gelmistir Son olarak Turkiye Gazeteciler Cemiyetinin meslek sehidi gazeteciler listesi icinde yer almasiyla sehit sayilip sayilamayacagina donuk tartismalarin alevlenmesiyle Ali Kemal in gundemdeki yerini 80 yil sonra hala korudugu gorulmektedir Dis baglantilarVikisoz de Ali Kemal ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Osman Akkusak Yahya Kemal in Gozuyle Ali Kemal in Dili Yeni Safak Gazetesi 20 07 200916 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Soner Yalcin Gazeteci Ali Kemal i Nasil Kacirdik Hurriyet Gazetesi 2008 06 0811 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde KaynakcaBu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin a b c d 1 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Kasim 2010 a b c d e Erhan Afyoncu Dedesini linc ettik torunu belediye baskani oldu 14 Subat 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2010 7 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Kasim 2010 Ali Kemal in Acikli Sonu olu kirik baglanti Bulent Cukurova Buyuk Taarruz Gunlerinde Ali Kemal ve Siyasi Gorusleri Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Cilt 6 Sayi 23 Bengi Hilmi Ali Kemal 1869 1922 Ataturk Ansiklopedisi 12 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Eylul 2023 Doktor Riza Nur 1967 Hayat ve Hatiratim Altindag Yayinlari s 975 Erisim tarihi 1 Subat 2021 Can Dundar Peki Sonra Ne Oldu Ali Kemal e Milliyet Gazetesi 02 03 2002 4 Aralik 2005 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2010 Ahmet Emin Yalman 1997 Yakin Tarihte Gorduklerim ve Gecirdiklerim 4 2 bas Istanbul Pera Turizm ve Ticaret A S s 1509 Bardakci Murat 25 Haziran 2016 Ingiltere nin mustakbel basbakaninin Turk dedesinden parasizlik mektubu Haberturk 26 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2016 Londra ya Osmanli Belediye Baskani Radikal Gazetesi 04 05 208 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Mayis 2008