Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dandanakan Muharebesi ya da Dandanakan Meydan Muharebesi (1040), Büyük Selçuklu İmparatorluğu ile Gazneliler arasında gerçekleşen ve Selçuklular'ın galibiyeti ile sona eren bir savaştır. Muharebe neticesinde Gazneliler devleti yıkılış dönemine girmiş, Büyük Selçuklu İmparatorluğu resmen kurulmuştur.
| Dandanakan Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Gazneli İmparatorluğu | Büyük Selçuklu İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Gazneli I. Mesud | Çağrı Bey Tuğrul bey | ||||||
| Güçler | |||||||
| 70.000 süvari 30.000 piyade 60 Savaş fili | 20.000 Süvari 16.000 okçu | ||||||
Savaşın öncesi
Çağrı ve Tuğrul Beyler, Oğuz boylarını yerleştirecek yurt arayışı içindeydiler. Devlet kurmak için geldikleri ve Nesâ Muharebesi'nden sonra yerleştikleri Horasan'da, o bölgelere hâkim olan Gazneliler'e karşı sürekli akınlarda bulunuyorlardı. Selçuklular ile Gazneliler arasındaki bu mücadeleler yirmi yıl sürmüştü. Çatışmaların çoğunu Selçuklular kazanmış ve Gaznelilere ait bazı şehirleri ele geçirmişlerdi. Öte yandan Selçuklu Devleti'nin bağımsızlığını ilan etmiş olması Gazneli Devleti'nin itibarını sarsıyordu. Gazne Hükümdarı Sultan Mesud, Selçuklu tehlikesine son verebilmek amacıyla zırhlı birliklerden oluşan ordusuyla 1038 yılında Selçukluların üzerine sefere çıktı.
Gelişimi
Tuğrul ve Çağrı Bey'lerin gittikçe büyüyen Türkmen kuvvetleri Gazne şehirlerini yağmalamaya başlamıştı. Gazne hükümdarı Sultan Mesud Selçuklu tehlikesine son vermek için Nişabur üzerine yürüdü ve 16 Ocak 1040'ta şehre girdi. Lakin aşırı tahribata uğramış Nişabur'da yiyecek sıkıntısı çekilmesi üzerine çevre vilayetlerden erzak getirten Mesud, Selçuklu topraklarında ilerlemeye başladı. Yine de erzak bulamayan Mesud, Merv şehrine yürümeye karar verdi. Gazne ordusu yürüyüş sırasında Selçuklu'nun vur-kaçları ile yıpranmış, su ve yiyecek kaynakları da Selçuklu askerleri tarafından kesilmişti. 22 Mayıs 1040'ta Gazne ordusundan Selçukluların tarafına geçen Türkmen atlılarıyla bir çatışma yaşansa da, Gazneli Mesut'un ordusu savaş düzenini aldı.
23 Mayıs 1040'ta, Merv ve Serah arasındaki 'da iki ordu çatışmaya başladı. Gazne ordusu Dandanakan Kalesi'ne yürürken Selçuklu ordusu hücuma geçti. Gazneli ordusu bu hücuma rağmen öğleye doğru kaleye ulaşabildi. Mesut, kalede konaklama teklifini kabul etmeyerek ordusunun su sıkıntısını giderebilmek için 5 fersah ilerideki vahaya gidilmesini emretti. Bu sırada 375 saray gulamı, Gazne ordusundan ayrılarak Selçukluların tarafına geçtiler ve daha önce kaçmış olanlarla birleştiler. Onlar daha sonra şiddetle hücuma geçtiler ve yorgun ve moralsiz olan Gazne ordusunu dağıttılar.
Sonucu
Üç gün süren muharebe Selçukluların büyük galibiyeti ile sona ererken, Sultan Mesut 100 süvarisi ile Gürcistan tarafına kaçarak canını zor kurtardı ve 21 Haziran 1040 tarihinde Gazne'ye geldi. Bu muharebe Selçuklular'ın bölgede hakimiyetinin başlangıcı ve Büyük Selçuklu Devleti'nin kuruluşu olarak kabul edilir.
Savaştan canını zor kurtaran Sultan Mesud, tüm mal varlığını ve hazinelerini alarak Lahor'a gitmek üzereyken yolda askerleri tarafından yakalanıp hapsedildi. 1041 yılında da Gri hapishanesinde yeğeni tarafından öldürüldü.[]
Kazanılan bu zaferden sonra Selçuklu beyleri Tuğrul Bey'i Horasan Emiri ilan etti.[]
Kaynakça
- Gerdîzî (1347/1928). Zeynü'l-ahbâr, nşr. Abdülhayy Habîbî, Tahran.
- Köymen, Mehmet Altay (1993). Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi. Cilt 1. Kuruluş Devri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara. .
- Merçil, Erdoğan (1989). Gazneliler Devleti Tarihi, TTK Basımevi, Ankara. .
Dipnotlar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dandanakan Muharebesi ya da Dandanakan Meydan Muharebesi 1040 Buyuk Selcuklu Imparatorlugu ile Gazneliler arasinda gerceklesen ve Selcuklular in galibiyeti ile sona eren bir savastir Muharebe neticesinde Gazneliler devleti yikilis donemine girmis Buyuk Selcuklu Imparatorlugu resmen kurulmustur Dandanakan MuharebesiTarih23 Mayis 1040Bolge Horasan bolge SonucSelcuklu zaferiTaraflarGazneli ImparatorluguBuyuk Selcuklu ImparatorluguKomutanlar ve liderlerGazneli I MesudCagri Bey Tugrul beyGucler70 000 suvari 30 000 piyade 60 Savas fili20 000 Suvari 16 000 okcuSavastan 15 yil sonra SelcuklularSavasin oncesiCagri ve Tugrul Beyler Oguz boylarini yerlestirecek yurt arayisi icindeydiler Devlet kurmak icin geldikleri ve Nesa Muharebesi nden sonra yerlestikleri Horasan da o bolgelere hakim olan Gazneliler e karsi surekli akinlarda bulunuyorlardi Selcuklular ile Gazneliler arasindaki bu mucadeleler yirmi yil surmustu Catismalarin cogunu Selcuklular kazanmis ve Gaznelilere ait bazi sehirleri ele gecirmislerdi Ote yandan Selcuklu Devleti nin bagimsizligini ilan etmis olmasi Gazneli Devleti nin itibarini sarsiyordu Gazne Hukumdari Sultan Mesud Selcuklu tehlikesine son verebilmek amaciyla zirhli birliklerden olusan ordusuyla 1038 yilinda Selcuklularin uzerine sefere cikti GelisimiTugrul ve Cagri Bey lerin gittikce buyuyen Turkmen kuvvetleri Gazne sehirlerini yagmalamaya baslamisti Gazne hukumdari Sultan Mesud Selcuklu tehlikesine son vermek icin Nisabur uzerine yurudu ve 16 Ocak 1040 ta sehre girdi Lakin asiri tahribata ugramis Nisabur da yiyecek sikintisi cekilmesi uzerine cevre vilayetlerden erzak getirten Mesud Selcuklu topraklarinda ilerlemeye basladi Yine de erzak bulamayan Mesud Merv sehrine yurumeye karar verdi Gazne ordusu yuruyus sirasinda Selcuklu nun vur kaclari ile yipranmis su ve yiyecek kaynaklari da Selcuklu askerleri tarafindan kesilmisti 22 Mayis 1040 ta Gazne ordusundan Selcuklularin tarafina gecen Turkmen atlilariyla bir catisma yasansa da Gazneli Mesut un ordusu savas duzenini aldi 23 Mayis 1040 ta Merv ve Serah arasindaki da iki ordu catismaya basladi Gazne ordusu Dandanakan Kalesi ne yururken Selcuklu ordusu hucuma gecti Gazneli ordusu bu hucuma ragmen ogleye dogru kaleye ulasabildi Mesut kalede konaklama teklifini kabul etmeyerek ordusunun su sikintisini giderebilmek icin 5 fersah ilerideki vahaya gidilmesini emretti Bu sirada 375 saray gulami Gazne ordusundan ayrilarak Selcuklularin tarafina gectiler ve daha once kacmis olanlarla birlestiler Onlar daha sonra siddetle hucuma gectiler ve yorgun ve moralsiz olan Gazne ordusunu dagittilar SonucuUc gun suren muharebe Selcuklularin buyuk galibiyeti ile sona ererken Sultan Mesut 100 suvarisi ile Gurcistan tarafina kacarak canini zor kurtardi ve 21 Haziran 1040 tarihinde Gazne ye geldi Bu muharebe Selcuklular in bolgede hakimiyetinin baslangici ve Buyuk Selcuklu Devleti nin kurulusu olarak kabul edilir Savastan canini zor kurtaran Sultan Mesud tum mal varligini ve hazinelerini alarak Lahor a gitmek uzereyken yolda askerleri tarafindan yakalanip hapsedildi 1041 yilinda da Gri hapishanesinde yegeni tarafindan olduruldu kaynak belirtilmeli Kazanilan bu zaferden sonra Selcuklu beyleri Tugrul Bey i Horasan Emiri ilan etti kaynak belirtilmeli KaynakcaGerdizi 1347 1928 Zeynu l ahbar nsr Abdulhayy Habibi Tahran Koymen Mehmet Altay 1993 Buyuk Selcuklu Imparatorlugu Tarihi Cilt 1 Kurulus Devri Turk Tarih Kurumu Yayinlari Ankara ISBN 975 16 0117 7 Mercil Erdogan 1989 Gazneliler Devleti Tarihi TTK Basimevi Ankara ISBN 975 16 0189 4 Dipnotlar Tarihteki Unlu Savaslar ve Antlasmalar Vuslat Uyanik Yeliz Aksoy s 11 12 Istanbul 2013 Gerdizi s 203 Koymen s 321 339 Mercil s 75 76